Giáo án Ngữ văn khối 11 - Bài: Vội vàng

Bài :VỘI VÀNG
 Xuân Diệu
I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC :
- Cảm nhận được niềm khao khát sống mãnh liệt , sống hết mình , và quan niệm về thời gian , tuổi trẻ và hp của XD được thể hiện qua bài thơ .
- Thấy được sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa mạch cảm xúc mãnh liệt dồi dào , và mạch lí luận chặt chẽ , cùng với những sáng tạo độc đáo về nt của nhà thơ .
II/ PHƯƠNG PHÁP LÊN LỚP :
 Gợi mở , phân tích , đàm thoại ,
III/ TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1/ Oån định lớp :
2/ Kiểm tra bài cũ :
3/ Bài mới :
 Trong bài học hôm nay , chung ta sẽ được làm quen với một nhà thơ được coi là nhà thơ “mới nhất trong các nhà mơi” , từ dùng của Hoài Thanh , một hà thơ luôn khát khao với cuộc sống cuồng nhiệt , và luôn lo sợ trước sự trôi đi nhanh chóng của thời gian . Đó chính là nhà thơ XD với một tác phẩm rất nổi tiếng có tiêu đề “Vội Vàng” .
Gọi hs đọc tiểu dẫn .
 Em hãy tóm tắt những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp thơ văn của XD .
 Sau Cách Mạng tháng tám năm 1945 thơ XD có đặc điểm gì nổi bật ?
 Bài thơ là một dòng cảm xúc mãnh liệt , dào dạt tuôn trào , nhưng vẫn theo mạch luân lí có bố cục chặt chẽ . Theo em bài thơ nên chia làm mấy đoạn ?
 Giáo viên gọi một hs đọc 4 câu đầu và cho biết suy nghĩ của mình về bốn câu thơ đó .
 Em có cảm nhận ntn về những câu thơ tiếp theo?
 XD là người ntn ?điều đó có ảnh hưởng gì đến giọng thơ đoạn hai không ?
 Gợi ý :
 Là con người thiết tha về cuộc sống trần thế , cảm nhận được sự trôi đi nhanh chóng của thời gian , ý thức được sự ngắn ngủi của đời người . Cho nên giọng thơ ở đoạn hai đã thể hiện sự biến đổi , không còn mềm mại mượt mà , mà trở nên hờn giận rồi trở nên u hoài , u uất .
 Theo XD mỗi khoảng khắc trôi đi là một sự mất mát chia lìa , điều này được tác giả thể hiện rất rõ trong bài .Em hãy lấy những dẫn chứng tiêu biểu trong bài để minh chứng cho điều đó . 
 Các cảm nhận về thời gian của XD xuất phát từ đâu?
 Đây là đoạn thơ đã bộc lộ lòng yêu đời cuồng nhiệt , khiến nhà thơ phải hối hả vội vàng đến với cuộc sống . Em hãy tìm những hình ảnh ngôn từ , nhịp điệu tiêu biểu để chứng minh điều đó .
 Em có nhận xét gì về đoạn thơ trên?
I/Đọc hiểu tiểu dẫn :
1/ Tác giả :
 -Xuân Diệu ( 1916- 1985 ) 
 -Tên khai sinh : Ngô Xuân Diệu , bút danh khác : Trảo Nha 
 -Quê cha ở Hà Tĩnh , quê mẹ ở Bình Định , Xuâân Diệu lớn lên ở Qui Nhơn .
- Trước c/mg t8 XD là nhà thơ mới , “mới nhất trong các nhà thơ mới”
 -Với một quan niệm sống mới mẻ cùng với một sự cách tân nghệ thuật đầy sáng tạo . Ông là một nhà thơ của mùa xuân , t/y tuổi trẻ , với một giọng thơ sôi nổi đắm say , yêu đời thắm thiết.
 - Sau c/mg t8 thơ XD hướng vào mạnh vào thực tế đời sống , giàu tính thời sự .
 - XD từng là uy viên ban chấp hành hội nhà văn VN các khoá I, II, III , là viện sĩ thông tấn viện hàn lâm nt cộng hoà dân chủ Đức . XD được nhà nước truy tặng giải thưởng HCM về vhnt năm 1996 , ông cũng là người được mệnh danh là ông hoàng thơ tình của VN .
2/ Xuất xứ tác phẩm :
 Bài thơ Vội Vàng được in trong tập Thơ Thơ xuất bản năm 1938 . 
II / Tìm hiểu văn bản :
1/ Bố cục :
 Bài thơ là một dòng cảm xúc mãnh liệt tuôn trào , có bố cục chặt chẽ ,có thể chia làm ba đoạn .
-Đoạn 1 : 13 câu đầu :Bộc lộ tình yêu cuộc sống trần thế thiết tha .
-Đoạn 2 : câu 14-29 : thể hiện sự băn khoăn trước sự ngắn ngủi của đời người , va sự trôi đi nhanh chóng của thời gian .
- Đoạn 3 : câu30 – hết :thái độ cuống quýt , vội vàng để tận hưởng phút giây tuổi xuân của mình giữa mùa xuân của cuộc đời , của vũ trụ .
2 / Phân tích :
a/ Lòng yêu đời , yêu c/s cuồng nhiệt :
 -Bốn câu thơ đầu diễn tả một ước muốn thật phi lí , trái qui luật tự nhiên , bởi nhà thơ muốn giữ mãi hương vị nồng nàn của sự sống .
 -Những câu tiếp khắc hoạ cuộc sống that hưũ tình lung linh hương sắc , tất cả đều non tơ tươi tắn .
 - Điệp từ “này đây “ diễn tả những nét đẹp của cuộc sốn đang ngồn ngộn phơi bày , quyến rũ , diễn tả một cuộc sống tươi đẹp khơi gợi những khát khao của con người .
b/ Những băn khoăn về sự ngắn ngủi của đời người , trước sự trôi đi nhanh chóng của thời gian .( tâm trạng phấp phỏng thời gian “)
- Với hai câu thơ :
 “Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua 
 Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già .”
+ Hai câu thơ trên tác gải đã sử dụng biện pháp nt đối lập :
Đương tới >< sẽ già .
ðkhảng định sự đồng nhất giữa mùa xuân và cuộc đời con người nói chung , mùa xuân trôi đi thì cuộc đời con người cũng chấm hết .
 “ Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất “
-Thời gian lấy mất mùa xuân , cũng có nghĩa là lấy đi tuổi trẻ của nhà thơ Đây là nỗi lo lắng nhất của XD , bởi ông luôn lo sợ thời gian trôi đi thì tuổi trẻ cũng không còn .
“lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật ,
Không cho daì thời trẻ của nhân gian 
Nói làm chi rằng xuân tuần hoàn 
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại “ 
 L àm sao cuộc đời con người lại có hai lần “tuổi trẻ” , và khi thời gian đã trôi nhanh thì liệu tuổi trẻ có còn ? Như vậy , “ xuân vẫn tuần hoàn” thì c/s con người còn ý nghĩa gì khi tuổi trẻ đã hết 
Nếu không còn tuổi trẻ thì c/s con người cũng chẳng còn :
 “Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi ,
 Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời 
 Mùi tháng năm đều rướm vị chia phôi 
 Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt “
 Qua c ái nhìn độc đáo của XD , mỗi khoảnh khắc trôi qua lại có một sự mất mát chia lìa :
Mùi .biệt “ . Mỗi sự vật trong vũ trụ đang từng giây , từng phút ngậm ngùi chia li , tiễn biệt một phần đời của mình :
Con gió xinh thì thào trong lá biếc
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi ?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi 
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa .
 Cách cảm nhận về thời gian như vậy , xét đến cùng là do sự thức tỉnh sâu sắc về cái tôi cá nhân , về sự tồn tại có ý nghĩa của mỗi cá nhân trên đời , nâng nui trân trọng từng giây , từng phút của cuộc đòi , nhất là năm tháng của tuổi trẻ 
c/ Quan niệm sống vội vàng gấp gáp , để tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên chóng tàn phai , p/h của tuổi trẻ khộng lặp lại .
 -Hình ảnh : tươi mới đầy sức sống :
Sự sống mơn mởn ; mây đưa gió lượn ; cánh bướm với tình yêu ; cái hôn nhiều , non ước cỏ cây ; mùi thơm , ánh sáng , thanh sắc ; xuân hồng .
 -Ngôn từ : động từ mạnh , tăng tiến dần :
+ ôm , riết , say , thâu , chếnh choáng , đã đầy , no nê, cắn .
 -Nhịp điệu : dồn dập , sôi nổi , hối hả, cuồng nhiệt :được tạo nên bởi những câu dài ngắn xen kẽ , vối nhiều động từ có tác dụng tạo nhịp điệu và ngắt nhịp nhanh , mạnh : “ta” :lặp lại 5 lần ; và “3lần”; “cho” 3 lần .
 Đoạn thơ này rất tiêu biểu cho sự cách tân nghệ thuật của Xuân Diệu trong thơ mới .
III/ Ghi nhớ sgk