Giáo án Ngữ văn 11CB tiết 19: Bài đọc thêm Chạy giặc Nguyễn Đình Chiểu

 Tuần: 5 
 Tiết : 19	 
Bài đọc thêm CHẠY GIẶC
 Nguyeãn Ñình Chieåu
I - MỤC TIÊU: 
 - Hướng dẫn HS nắm được những nét chính về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm 
- Qua bài Chạy giặc : thấy được tình cảm của tác giả dành cho nhân dân Nam kì lục tỉnh qua ngôn ngữ thơ giản dị, mang sắc thái Nam bộ 
II- CHUẨN BỊ 
 -GV : sgk- sgv , Bình giảng bài thơ 
 -HS : Đọc bài & soạn bài .
 - PP :Gợi mở, vấn đáp, nêu vấn đề, thảo luận nhóm.	
III - TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
Ổn định lớp:
Kiểm tra:
 Hãy cho biết trong đoạn trích “Lẽ ghét thương” ông Qúan ghét ai? Vì ai mà ghét ?
Bài mới: 
Nói đến thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu chúng ta không thể bỏ qua bài “Chạy giặc”. Bài thơ viết về tình cảnh lịch sử của Nam bộ thời kì 1859 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Yêu cầu cần đạt
HĐ1: Tìm hiểu về bài thơ 
*GV: Cho học sinh đọc tiểu dẫn rút ý chính.
HĐ2: Hướng dẫn đọc hiểu chi tiết 
*GV: Gọi học sinh đọc bài thơ 
*GV hỏi hs câu hỏi 1 sgk
* Định hướng 
- Tác giả miêu tả rất chân thực và sinh động.
 Câu mở đầu là lời trần thuật, tả thực về khung cảnh của đất nước khi giặc Pháp tấn công vào nước ta. Chợ” trong quan niệm của người Việt là không gian văn hoá mang ý nghĩa cộng đồng nhưng không gian ấy bây giờ bị phá vỡ.
Tiếng súng mở màn cho cuộc xâm lăng đột ngột bất ngờ của thực dân Pháp.
- Từ nỗi đau mất nước tác giả khắc họa nỗi đau của nhân dân, nỗi đau của những sinh linh ,bé nhỏ
“Lơ xơ” gợi lên dáng vẻ hốt hoảng, bơ vơ của những đứa trẻ, những thân phận biểu thị cho nỗi đau trong thời chiến.
Ngay cả đến những cánh chim bây giờ cũng không tìm được chốn dung thân, 
- Bến Nghé, Đồng Nai: vốn là những miền đất thanh bình, bây giờ chỉ còn là hoang tàn đổ nát.
* GV hỏi hs câu hỏi 2, 3 sgk
Tâm trạng bao trùm bài thơ là nỗi đau Nỗi đau ấy thấm sâu và đậm nét nhất là ở hai câu kết.
*GV gọi hs nhận xét tổng kết bài học
 -HS trả lời:
 Bài thơ “Chạy giặc” chưa rõ thời điểm sáng tác. Là một trong những tác phẩm đầu tiên của VH yêu nước chống Pháp nửa cuối thế kỷ 19.
- HS đọc bài thơ 
- Thảo luận nhóm trả lời 
 +Bài thơ mở đầu là cảnh tan chợ- nghe tiếng súng tây đất nước ta đã rơi vào thế nguy nan thực đân P đã chiếm Gia Định
+“Một bàn cờ thế phút sa tay”
Cờ thế là cơ quyết định thắng thua trong một nước đi
sai lầm trong nước cờ của triều đình nhà Nguyễn đã dẫn nước ta vào thế nguy nan
- Một số hình ảnh thể hiện tình hình hiện tại ở Nam bộ 
+ Bỏ nhà - mất ổ
+ Lơ xơ chạy - dáo dác bay
+ Lũ trẻ - đàn chim
 Hai câu luận cũng tạo nên bởi những hình ảnh sóng đôi, những miền đất, những địa danh được nhắc đến trong hai câu thơ càng làm cho nỗi đau của tác giả mà cũng là nhân dân được đậm nét hơn.
- HS tìm ý trả lời 
+Trang dẹp loạn: là cách nói trang trọng thường để chỉ những đấng anh hùng.
+ Câu thơ cuối còn là tiếng kêu cứu : Cứu nước , cứu đời.
-HS phát biểu nhận xét 
Bài thơ là nỗi đau nước, đau dân, đau lòng. Trong nỗi đau ấy còn có cả nỗi đau của một tấm lòng trung quân đã cảm thấy sự đỗ vỡ niềm tin, sự hy vọng vào triều đình phong kiến.
I. TIỂU DẪN
Bài thơ được sáng tác sau khi thành Gia Định bị thực dân Pháp tấn công.
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Tình cảnh đất nước và nhân dân khi giặc Pháp đến xâm lựơc
 - Âm thanh “ tiếng súng tây”báo hiệu sự tấn công của thực dân Pháp 
 - Hình ảnh tả thực:
 + Trẻ nhỏ “ lơ xơ chạy” Từ láy gợi tả sự thất thần , sợ hãi ,không định hướng .
 + Bầy chim “dáo dát bay” sự hốt hỏang ,ngơ ngác, mất phương hướng.
 + Bến Nghé..tan bọt nước
 + Đồng Nainhuốm màu mây
 nghệ thuật đối hư hao ,tổn thất lớn về tài sản
=> Hình ảnh ấy đã nói lên tình thế hiểm nghèo của đất nước (Nam bộ) thực dân Pháp xâm lược con người khốn đốn , hoảng loạn , thành trì tan tác hoang tàn.
2. Tâm trạng, tình cảm ,thái độ của tác giả.
-Câu hỏi tu từ “Hỏivắng”
xưng hô trang trọng tìm kiếm trông mong anh hùng hào kiệt giúp dân ,giúp nước .
- Câu thơ cuối “Nỡnày?”
tình cảm đau đớn, xót xa trước cảnh nhân đói khổ , lầm than. 
=> Thái độ mong chờ , ngóng đợi hiền tài giúp dân , giúp nước 
3. Tổng kết
 Bằng bút pháp tả thực đặc sắc tác giả đã khắc họa tình cảnh thật thảm thương của đất nước .Qua đó tác giả thể hiện niềm hi vọng sẽ có anh hùng ra sức giúp dân,giúp nước .
4. Củng cố 
 - Hình ảnh đất nước và nhân dân khi bị thực dân Pháp xâm lượcđược NĐC cảm nhận ntn?
 - Tâm trạng và tình cảm của tác giả dược thể hiện ntn?
5. Dặn dò:
 - Đọc kĩ chú thích, học bài thơ.
 -Tìm đọc thêm thơ của Nguyễn Đình Chiểu.