Giáo án Ngữ văn 11 - Tiết 1, 2: Vào phủ chúa Trịnh (trích thượng kinh kí sự ), tác giả Lê Hữu Trác

Ngày dạy: //, lớp 11A
Ngày dạy: //, lớp 11A
Tiết 1-2 / tuần 1
VÀO PHỦ CHÚA TRỊNH
( Trích Thượng kinh kí sự )
Lê Hữu Trác
MỤC TIÊU
Kiến thức
Bức tranh chân thực, sinh động về cs xa hoa, đầy quyền uy nơi phủ chúa Trịnh và thái độ, tâm trạng của nhân vật “tôi” khi vào phủ chúa chữa bệnh cho Trịnh Cán.
Vẻ đẹp tâm hồn của Hải Thượng Lãn Ông; lương y, nhà nho thanh cao, coi thường danh lợi.
Những nét đặc sắc của bút pháp kí sự: tài quan sát, miêu tả sinh động những sự việc có thật; lối kể chuyện lôi cuốn, hấp dẫn; chọn lựa chi tiết đặc sắc; đan xen văn xuôi và thơ.
Kĩ năng
Đọc – hiểu thể kí (kí sự) trung đại theo đặc trưng thể loại.
Thái độ
Biết trân trọng, yêu quý những con người xem thường danh lợi nhưng cũng có tinh thần trách nhiệm trong công việc, từ đó áp dụng vào trong cs.
CHUẨN BỊ
Giáo viên 
Học sinh: đọc kĩ đoạn trích, tìm những dẫn chứng về quang cảnh, cách sinh hoạt trong phủ chúa và thái độ của tg, trả lời các câu hỏi HDHB và Luyện tập.
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Kiểm tra bài cũ – đặt vấn đề vào bài mới
O: Tiếp tục với dòng chảy của VHTĐVN 
2. Dạy nội dung bài mới
?Nêu mục tiêu cần đạt của bài học? 
HOẠT ĐỘNG CHUNG
YÊU CẦU CẦN ĐẠT
Họat động 1 (15’): Tìm hiểu chung.
?Cho biết đôi nét về tác giả LHT? Em có nhận xét gì về con người LHT?
? Đtr VPCT có xx ntn? (Em hiểu ntn về thể loại kí sự?)
Hoạt động 2 (50’): Đọc – hiểu văn bản.
- Gv hướng dẫn Hs đọc văn bản, chú ý những đoạn đối thoại.
? Quang cảnh trong phủ chúa được tác giả miêu tả ntn? Những chi tiết nào thể hiện được điều đó?
? Em nhận xét cảnh trong phủ chúa ntn?
? Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa được tác giả miêu tả thế nào? Điều đó được thể hiện qua những chi tiết nào? 
? Em nx ntn về cuộc sống này?
? Tích hợp BVMT: Khi chứng kiến cảnh sống xa hoa, giàu sang trong phủ chúa, tg đã tỏ thái độ ntn? (Ông có bị nó quyến rũ không? Có đồng tình với cs đó không? Dẫn chứng?) 
? Đối với việc chữa bệnh cho thế tử Cán, LHT đã tỏ thái độ ntn?
(Ông nhận xét như thế nào về bệnh trạng của thế tử? Sau đó ông có suy nghĩ gì về việc chữa bệnh?)
? Từ những điều đó, em nhận thấy được vẻ đẹp tâm hồn gì ở con người LHT?
Họat động 3 (15’): Tổng kết.
? Theo em, bút pháp kí sự của tác giả có gì đặc sắc? Cho VD?
? Đtr phản ánh điều gì? Từ đó, tg bày tỏ thái độ gì của mình đv thời cuộc?
TÌM HIỂU CHUNG
 1. Tác giả
 - Lê Hữu Trác (1724 – 1791) hiệu là Hải Thượng Lãn Ông; là một danh y, nhà văn, nhà thơ lớn nửa cuối TK XVIII.
 - Ông là tg của bộ sách y học nổi tiếng Hải Thượng y tông tâm lĩnh.
 2. Đoạn trích
 - Xuất xứ: được rút từ TKKS (là tập kí bằng chữ Hán, hoàn thành năm 1783, xếp ở cuối bộ HTYTTL). 
 - Nội dung chính: ghi lại việc tg được triệu vào phủ chúa để khám bệnh kê đơn cho thế tử.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
 1) Cảnh sống trong phủ chúa
 - Quang cảnh: tráng lệ, tôn nghiêm, lộng lẫy, được thể hiện qua: 
 + Cảnh đường vào phủ: cây cối um tùm, chim kêu ríu rít, danh hoa đua thắm, những dãy hành lang quanh co nối tiếp nhau, (tr.4)
 + Bên trong phủ: có nhà “Đại đường”, “Quyển bồng”, “Gác tía”, (tr.5)
 + Nội cung thế tử: qua năm sáu lần trướng gấm, mâm vàng chén bạc, đồ sơn son thếp vàng, ở trong tối om, (tr.6)
=> Quang cảnh giàu sang, xa hoa nhưng u ám, ngột ngạt.
 - Cung cách sinh hoạt: nghi lễ, khuôn phép thể hiện sự giàu sang, quyền uy tột đỉnh, được thể hiện qua việc:
 + Ai muốn ra vào phủ phải có thẻ hoặc có thánh chỉ triệu.
 + Mỗi lần cửa đều có lính canh, có người truyền báo, có lính dẫn đường.
 + Mọi người phải nói chuyện hết sức kính nể, kiêng cử (gọi phòng thuốc là “phòng trà”) (tr.5).
 + Tác giả (một ông lão khoảng sáu mươi tuổi) muốn khám bệnh cho thế tử (một đứa trẻ tám tuổi) phải lạy 8 lạy.
=> Cuộc sống cao sang, quyền quý nhưng thiếu tự do.
 2) Thái độ và tâm trạng của tác giả
 - Đối với cảnh sống trong phủ chúa: dửng dưng trước những quyến rũ vật chất, không đồng tình với cuộc sống quá no đủ, tiện nghi nhưng thiếu khí trời và không khí tự do.
 - Đối với việc chữa bệnh cho thế tử Cán:
 + Lúc đầu: muốn chữa bệnh cầm chừng để tránh bị công danh trói buộc.
 + Sau đó: 
 ++ Thẳng thắn đưa ra cách chữa đúng bệnh vì lòng trung quân ái quốc và y đức của một thầy thuốc. 
 ++ Kiên trì giải thích, dù khác ý với các quan thái y. 
=> Vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách của LHT: một thầy thuốc có tài năng và y đức, yêu thích tự do và nếp sống thanh đạm, khinh thường danh lợi.
III. TỔNG KẾT
 1) Nghệ thuật 
 - Tg có sự quan sát tỉ mỉ, ghi chép trung thực, miêu tả cụ thể, sống động, chọn lựa được những chi tiết “đắt”, gây ấn tượng mạnh.
 - Đoạn trích có lối kể hấp dẫn, chân thực, hài hước.
 - LHT kết hợp văn xuôi và thơ làm tăng chất trữ tình cho tp, góp phần thể hiện một cách kín đáo thái độ của người viết.
 2) Ý nghĩa văn bản
 Đtr VPCT phản ánh quyền lực to lớn của Trịnh Sâm, cs xa hoa, hưởng lạc trong phủ chúa đồng thời bày tỏ thái độ coi thường danh lợi, quyền quý của tg.
 3. Củng cố, luyện tập
 Gv cho HS thảo luận phần LT.
 ? Em học được điều gì từ nhân cách LHT?
 4. Hướng dẫn Hs tự học ở nhà
 	- Học bài.
	- Đọc bài Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân, soạn tóm tắt nd chính của bài học theo các đề mục, làm các BT 1-2.
Liên hệ Minh (0995.071.658) để được chia sẻ giáo án cả năm!