Giáo án môn Ngữ văn 11 tiết 95, 96: Người trong bao - A.Sê-Khốp

Ngày soạn:
Ngày dạy:
Dạy lớp: 11A
Ngày dạy:
Dạy lớp: 11B
Ngày dạy:
Dạy lớp: 11C
Tiết 95
NGƯỜI TRONG BAO
A.SÊ-KHỐP
1. Mục tiêu
 Giúp học sinh: 
 a. Về kiến thức
- Nắm được đặc điểm tính cách và ý nghĩa xã hội của hình tượng nhân vật Bê-li-cốp.
- Nhận biết được bút pháp hiện thực sắc sảo trong việc xây dựng hình tượng điển hình của Sê-khốp.
 b. Về kĩ năng
- Rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại
- Có kĩ năng phân tích tâm lí, tính cách nhân vật
 c. Về thái độ
Có thái độ ứng xử trước cuộc sống đúng đắn, phê phán, lên án, tránh xa lối sống Bê-li-cốp.
2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
a. Chuẩn bị của giáo viên
 SGK, SGV, GA, TLTK.
b. Chuẩn bị của học sinh
 SGK, bài soạn, tài liệu liên quan
3. Tiến trình bài dạy
a. Kiểm tra bài cũ:
* Đặt vấn đề vào bài mới (1’):
Văn học hiện thực Nga thế kỉ XIX là một trong những nền văn học phong phú, tiên tiến nhất của nhân loại. Nó ra đời và trưởng thành trong cuộc đấu tranh lâu dài và gay gắt của nhân dân Nga chống lại chế độ nông nô chuyên chế tàn bạo và phản động. Trong nền văn học vĩ đại ấy, A.P.Sêkhốp là một đại biểu lớn cuối cùng của chủ nghĩa hiện thực Nga. Tên tuổi của ông gắn liền với những tác phẩm nổi tiếng như: Con kì nhông, Phòng số sáu, Đảo Xa-kha-lin, Đồng cỏ... cùng những vở kịch mang tính cách tân như: Hải âu, Ba chị em, Vườn anh đào...Người trong bao là một trong số những truyện ngắn đặc sắc của Sêkhốp. Sáng tạo nhân vật điển hình mang tính biểu tượng để phê phán lối sống thu mình trong bối cảnh ngột ngạt của chế độ, nó là nét nổi bật đặc sắc của truyện ngắn này.
b. Dạy nội dung bài mới:
Hoạt động của giáo viên 
TG
Hoạt động của học sinh
12
I. Tìm hiểu chung
Giới thiệu vài nét về tác giả A.Sê-khốp?
- An-tôn Sê-khốp (1860 – 1904), nhà văn Nga kiệt xuất, đại diện cuối cùng của chủ nghĩa hiện thực Nga.
GV: Trong sự nghiệp sáng tác của mình, ông đã để lại khoảng trên 500 truyện ngắn. Và cũng là tác giả để lại nhiều vở kịch xuất sắc.
Đặc điểm nổi bật của phong cách nghệ thuật Sê-khốp là sự giản dị, thâm trầm, hàm súc. Cốt truyện thường đơn giản, ít yếu tố gay cấn. Ông chú ý lựa chọn các chi tiết để khắc họa tính cách nhân vật, tô đậm chủ đề tư tưởng của tác phẩm. Ông
Nêu vài nét về chủ đề, hoàn cảnh ra đời truyện ngắn Người trong bao?
- Người trong bao sáng tác 1898, là một trong những truyện ngắn có chung chủ đề về cuộc sống tầm thường, trong vỏ ốc của giới trí thức Nga cuối thế kỉ XIX.
Hãy đọc và tóm tắt văn bản.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Chân dung, thói quen, tính cách Bê-li-cốp
Nhân vật Bê-li-cốp được hiện lên với chân dung như thế nào?
14
 a. Chân dung, thói quen
Hình dáng Khuôn mặt: nhợt nhạt, nhỏ bé, rầu rĩ, lo âu . . .giấu sau cặp kính đen, cổ áo
- Cách ăn mặc, phục sức:Mặc áo bành tô, cầm ô, đeo kính râm Giày, ô, áo măng tô, đồng hồ, nhét bông vào lỗ tai: kín và đều để trong bao.
- Các ý nghĩa: cũng giấu không dám thể hiện.à Bí ẩn, kì qui, khc người, SỐNG thu mình
Thói quen của B?
- Thói quen: Khát vọng kì dị: Dùng cái bao để đựng đồ vật: đựng dao, đồng hồ, ô...ý nghĩ của mình y cũng giấu trong bao, không bao giờ có ý kiến riêng về bất cứ một việc gì. Bê li cốp thu mình vào trong bao, tạo cho mình một thứ bao có thể ngăn cách bảo vệ hắn khỏi những tác động của cuộc sống bên ngoài.
Cho biết Bêlicốp là con ngưới có tính cách như thế nào?
Từ các chi tiết đó, em nhận xét gì về B ?
Ý nghĩa của tác phẩm
14
b. Tính cách:
+ Nhút nhát, sợ hãi.
+ Ghê sợ hiện tại, chỉ thích nói về quá khứ, ngợi ca và tôn sùng quá khứ.
Bêlicốp là người cổ hủ, lạc hậu. 
+ Ông ko thích con gái đi xe đạp. Cũng vì lí do này mà ty đến với ông muộn mằn cũng thất bại.
Bản thân Bêlicôp thoã mãn, hài lòng với lối sống đó. Y cho rằng sống như thế mới là sống, mới có trách nhiệm của một công dân tốt. Y ko hề biết mọi người xa lánh và sợ y như thế nào.
=> Tác phẩm đã cho ta thấy chân dung của Bêlicốp là con người của chủ nghĩa cá nhân, sống tự chui mình vào bao, hèn nhát,cô độc, cổ hủ lạc hậu.
c. Củng cố, luyện tập (3')
- Chân dung Bêlicôp.
- Bố cục từng phần.
d. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1')
 + Bài cũ: Phân tích nhân vật B.
 + Bài mới: Soạn phần còn lại theo hướng dẫn SGK. 
Ngày soạn:
Ngày dạy:
Dạy lớp: 11A
Ngày dạy:
Dạy lớp: 11B
Ngày dạy:
Dạy lớp: 11C
Tiết 96
NGƯỜI TRONG BAO
A.SÊ-KHỐP
1. Mục tiêu
 Giúp học sinh: 
 a. Về kiến thức
- Nắm được đặc điểm tính cách và ý nghĩa xã hội của hình tượng nhân vật Bê-li-cốp.
- Nhận biết được bút pháp hiện thực sắc sảo trong việc xây dựng hình tượng điển hình của Sê-khốp.
 b. Về kĩ năng
- Rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại
- Có kĩ năng phân tích tâm lí, tính cách nhân vật
 c. Về thái độ
Có thái độ ứng xử trước cuộc sống đúng đắn, phê phán, lên án, tránh xa lối sống Bê-li-cốp.
2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
a. Chuẩn bị của giáo viên
 SGK, SGV, GA, TLTK.
b. Chuẩn bị của học sinh
 SGK, bài soạn, tài liệu liên quan
3. Tiến trình bài dạy
a. Kiểm tra bài cũ: kết hợp trong giờ dạy.
* Đặt vấn đề vào bài mới (1’):
Văn học hiện thực Nga thế kỉ XIX là một trong những nền văn học phong phú, tiên tiến nhất của nhân loại. Nó ra đời và trưởng thành trong cuộc đấu tranh lâu dài và gay gắt của nhân dân Nga chống lại chế độ nông nô chuyên chế tàn bạo và phản động. Trong nền văn học vĩ đại ấy, A.P.Sêkhốp là một đại biểu lớn cuối cùng của chủ nghĩa hiện thực Nga. Tên tuổi của ông gắn liền với những tác phẩm nổi tiếng như: Con kì nhông, Phòng số sáu, Đảo Xa-kha-lin, Đồng cỏ... cùng những vở kịch mang tính cách tân như: Hải âu, Ba chị em, Vườn anh đào...Người trong bao là một trong số những truyện ngắn đặc sắc của Sêkhốp. Sáng tạo nhân vật điển hình mang tính biểu tượng để phê phán lối sống thu mình trong bối cảnh ngột ngạt của chế độ, nó là nét nổi bật đặc sắc của truyện ngắn này.
b. Dạy nội dung bài mới:
Hoạt động của giáo viên 
TG
Hoạt động của học sinh
Cho biết lối sống của Bêlicốp ảnh hưởng như thế nào đến xã hội Nga?
- Hs: Chia nhóm và bình luận về cái chết của Bêlicôp?
- Hs: Nhóm 1 tìm hiểu nguyên nhân cái chết?
- Hs: Nhóm 2: Nêu ý nghĩa cái chết của Bêlicốp?
- Hs: Nhóm 3: Cho biết ý nghĩa của cái bao? ý nghĩa tư tưởng của tác phẩm?
- Gv: Cần nhấn mạnh về ý nghĩa tư tưởng của tác phẩm?
- Gv: Lưu ý cho hs về nghệ thuật? Ghi bảng phụ cho Hs thấy.
25
5
10
2. Sự ảnh hưởng của Bêlicốp đối với lối sống xã hội Nga:
 a). Đối với trường học:
- Mọi người sợ Bêlicốp, kể cả thầy hiệu trưởng cũng sợ.
- Bêlicốp tác oai, tác quái đời sống của gv trong trường học.
- Ông ghét nhìn thấy phụ nữ đi xe đạp, gv đi xe đạp.
Bêlicốp một người tri thức lại đang làm cho tri thức bị tụt hậu, lạc hậu, cổ hủ.
b). Đối với đời sống của nhân dân thành phố:
- Phụ nữ ko dám tổ chức cuộc diễn kịch tại nhà sợ hắn biết đến lại rách việc.
- Giới tu hành ko dám ăn thịt và đánh bài.
- Đặc biệt dân chúng sợ tất cả: sợ gửi thư, sợ nói to, sợ làm quen.
Đặc biệt sự ảnh hưởng của y đã là 15 năm trời.
Đến khi y chết mọi ngươì thấy nhẹ nhõm, thoải mái.
* Cái chết của y là một nghệ thuật:
- Nguyên nhân: 
+ Vì ngã đau, dẫn đến mắc bệnh, lại không chịu chữa chạy
+ Vì bị sốc trước thái độ của chị em Varenca
+ Sâu xa hơn đó là cái chết của Bêlicốp là tất yếu: với tạng người, cách sống của y, dẫn đến cái chết như thế là tất yếu.
à Cuối cùng Bêlicốp đã tìm cho mình một cái bao tốt nhất - đó cũng là mong muốn của y.
+ Nó đẩy nhân vật lên đỉnh điểm của sự mỉa mai:Y vui lòng vì mình đã tìm được một cáo bao vững chắc nhất ko thể rách.
- Nhưng đáng buồn thay ngay sau đó lối sống lại như vậy. Một bêlicốp khác lại tiếp tục xuất hiện gây ảnh hưởng mạnh mẽ đến c/s hiện tại và tương lai cả dân chúng thành phố. 
à Do ảnh hưởng, tác động nặng nề dai dẳng của lối sống, kiểu người Bêlicốp đã đầu độc không khí trong sạch, lành mạnh của đạo đức, văn hoá nước Nga đương thời. 
à Hiện tượng, lối sống, kiểu người Bêlicốp mang tính qui luật trong lịch sử phát triển của xã hội loài người.
Bởi vì bêlicop chỉ là một trong số rất nhiều những kiểu người sống trong bao như thế. Y chính là hệ quả, con đẻ của chế độ phong kiến chuyên chế phát triển mạnh trên con đường tư bản hoá ở nước Nga. 
Nó chỉ có thể thay đổi khi có cuộc cm vải tạo xã hội.
3. Cái bao – ý nghĩa biểu trưng của tác phẩm:
- Nghĩa đen: vật dùng để gói, đựng đồ vật.
- Nghĩa bóng: lối sống và tính cách của Bêlicốp.
- Nghĩa biểu trưng:
Kiểu người trong bao, lối sống trong bao – Cả xã hội tồn tại trong một cái bao khổng lồ ko thể thoát ra được. Họ đang bị bủa vây, tù hãm, ngăn chặn tự do con người.
* Chủ đề tư tưởng của tác phẩm:
- Lên án, phê phán mạnh mẽ lối sống thu mình trong bao.
- Lên tiếng cảnh báo, kêu gọi mọi người cần có ý thức thay đổi cách sống, ko thể sống tầm thường, hèn nhát, cá nhân ích kỉ, vô vị , lạc hậu. 
III. Tổng kết
- Chọn ngôi kể:
+ Người kể chuyện: Bu rơ kin – nhân vật Tôi
+ Người thuật lại câu chuyện Bu rơ kin kể là tác giả.
à Tính khách quan, gây cảm giác chân thật, gần gũi, tạo cấu trúc kể: truyện lồng trong truyện.
- Giọng kể: Mỉa mai, châm biếm, trầm tĩnh vẻ ngoài bình thản.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình: Từ chân dung, lời nói, hành độngđều khái quát thành tính cách, lối sống.
- Nghệ thật tương phản: Lối sống, tính cách của Bêlicốp >< chị em Valenca, giáo viên, nhân dân 
- Nghệ thuật biểu tượng: Hình ảnh cái bao, người trong bao, cái chết của Bêlicốp.
- Kết thúc truyện: Người nghe – người đọc giả định trực tiếp phát biểu chủ đề tư tưởng – tạo ấn tượng cho ng
.
c. Củng cố, luyện tập (3')
Ghi nhớ.
Trình bày ý nghĩa thời sự của tác phẩm và liên hệ thực tế
- Chân dung Bêlicốp.
- ảnh hưởng của Bêlicốp.
- ý nghĩa cái bao, ý nghĩa tư tưởng của tác phẩm.
- Nghệ thuật tiêu biểu.
d. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1')
 + Bài cũ:
 - Chân dung Bêlicốp.
- Ảnh hưởng của Bêlicốp.
- Ý nghĩa cái bao, ý nghĩa tư tưởng của tác phẩm.
- Nghệ thuật tiêu biểu.
 + Bài mới: Soạn bài theo hướng dẫn