Giáo án môn Ngữ văn khối 11 - Tiết 93: Nhật kí trong tù của Hồ Chí Minh

Tiết 93 (ĐV)
"Nhật kí trong tù" của Hồ Chí Minh
A.Mục tiêu bài học
 Giúp HS:
 - Hiểu được hoàn cảnh sáng tác đặc biệt của TP, từ đó hiểu thêm quan điểm ST VH của HCM 
 - Nắm dượcND tư tưởng cơ bản, đặc điểm về bút pháp và phong cách NT của tập thơ 
B.Phương tiện chuẩn bị: Giáo án, SGK, SGV
C.Kiểm tra bài cũ: Cảm nhận của em về bài thơ " Tống biệt hành" ( Chiều xuân)
D.Hướng dẫn bài mới
Nội dung hoạt động
Kiến thức cơ bản
*HĐ1:HDHS tìm hiểu HCST của tập NK
? Hãy nêu các mốc TG liên quan đến HCST tập NK? 
( GV lấy một số VD ) 
*HĐ2:HDHS tìm hiểu một số điểm cần lưu ý về tập thơ
? Cho biết tập thơ có những điểm gì cần lưu ý?
*HĐ3:HDHS tìm hiểu ND và NT của TP
? Bức tranh nhà tù TGT thời ấy được TG thể hiện ntn?
? Qua đó ta hiểu thêm được điều gì sâu xa hơn ?
? Qua Tập thơ, ta thấy bức chân dung tự họa của HCM được thể hiện ntn? 
? Em hãy lấy VD để chứng minh nghị lực phi thường, bản lĩnh vĩ đại của Người?
? Tâm hồn yêu nước thiết tha và khao khát tự do được thể hiện qua ~ bài thơ nào mà em biết? 
? TY TN được thể hiện rất nhiều trong tập thơ, hãy lấy một vài VD để chứng minh? 
( GV giới thiệu và lấy thêm VD về tâm hồn tài hoa, trí tuệ linh hoạt vfa nhọn sắc) 
? Không ít bài thơ trong tập NKTT nêu ra những bài học CM sâu sắc hoặc triết lí sống ở đời, Hãy lấy một vài VD để chứng minh? 
? Bao trùm tất cả là tấm lòng yêu thương bao la đối vớí nhân loại cần lao , Tấm lòng đó được thểhiện qua ~ bài thơ, câu thơ nào mà em biết? 
*HDHS tìm hiểu đặc sắc NT của tập thơ
? Tính độc đáo, phong phú của tập thơ thể hiện ở chỗ nào? Cho VD? 
? Bút pháp đa dạng và linh hoạt thể hiện ntn? Cho VD?
*GV tóm lại vấn đề, nhấn mạnh ~ vấn đề cơ bản. 
*HĐ4:HDHS làm BT nâng cao 
*HĐ5.\GV củng cố bài học
I.Hoàn cảnh ra đời của " NKTT"
 - Ngày 28-1-1941
 - Ngày 13- 8-1942 
 - Ngày 27-8 1942 : bị bắt 
 Ta là đại biểu nước VN
 Tìm đến Trung Hoa để luận đàm
 - Ngày 10-9- 1943: được trả tự do 
 Sáng suốt, nhờ ơn Hầu chủ nhiệm 
 Tự do trở lại với ta rồi
II. Một số điểm cần lưu ý về tập thơ:
 - Gồm 134 bài thơ chữ Hán 
 - Thời gian ST: 4 tháng đầu ST 103 bài; 9 tháng còn lại ST 31 bài.
 - Thể thơ: 126 bài theo thể tứ tuyệt 
 - Đề tài: 4 đề tài chính ( SGK) 
 - Tập thơ được dịch ra nhiều thứ tiếng
III,Nội dung và nghệ thuật của TP 
 1.Bức tranh nhà tù và một phần xã hội Trung Hoa dân quốc. 
 - Chế độ nhà tù khắc nghiệt:
 + Bốn tháng cơm không no
 + 
 - Sự bất công ngang trái 
 + Oa..! Oa...! Oa..! 
 - Sự xấu xa, đồi bại: 
 + Ban trưởng nàhlao chuyên đánh bạc
 2. Bức chân dung tự họa của Hồ Chí Minh
 a.Một tấm gương nghị lực đầy phi thường, một bản lĩnh vĩ đại : 
 + Thân thể ở trong lao 
 + Ngoại cảm trời Hoa cơn nóng lạnh
 ...Muốn khóc mà ta cứ hát tràn.
 b.Một tâm hồn yêu nước thiết tha và khao khát tự do
 + Một canh hai canh lại ba canh 
 c. Một tâm hồn nghệ sĩ tài hoa, một trí tuệ linh hoạt và nhọn sắc, một mặt rất nhạy cảm với vẻ đẹp của TN và dễ xúc động trước cảnh ngộ thương tâm của con người , một mặt từ những chi tiết thông thường của đời sống có thể rút ra những bài học về đấu tranh CM
 + Nhạy cảm với vẻ đẹp TN: 
 Trong tù không rượu cũng không hoa
 + Dễ x.động trước cảnh ngộ thương tâm 
 Anh đứng trong cửa sắt
 + Bài học về đấu tranh CM: ( học đánh cờ) 
 Nhàn rỗi đem cờ học đánh chơi
 ...Bí nước hai xe đành bỏ phí
 Gặp thời một tốt cũng thành công
 ( Nghe tiếng giã gạo):
 Gạo đem vào giã bao đau đớn 
 d. Bao trùm tất cả là tấm lòng yêu thương bao la đối vớí nhân loại cần lao . 
 + Cái chết của người bạn tù ( Thân anh..)
 + Nửa đêm nghe tiếng sáo ( 
 3.Một tập thơ phong phú, đa dạng, độc đáo
 * Độc đáo phong phú ở chỗ:
 - Một tinh thần thép kiên cường lại đi với một chất thơ trữ tình đằm thắm : 
 Mặc dù bị trói chân tay
 - Một thái độ ung dung thi sĩ lại kết hợp với một nhiệt tình sôi nổi , một khí thế" tháo cũi sổ lồng" 
 Gà gáy một lần đêm chửa tan...
 - Một màu sắc cổ điểm đậm đà lại chứa đựng tinh thần thời đại
 Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ 
 * Bút pháp đa dạng và linh hoạt:
 - LM và hiện thực: 
 Ngâm thơ ta vốn không ham
 - Tả thực và trữ tình :
 Hôm nay xiềng xích thay dây trói
 - NT trào lộng đủ sắc thái: đùa vui nhẹ nhàng, tự trào hóm hỉnh,mỉa mai chua chát, châm biếm sắc sảo, đả kích quyết liệt...
 + Giọng cười vui thoải mái: ( pha trò)
 ăn cơm nhà hước ở nhà công
 + Giọng tự trào: ( Buổi trưa) 
 + Tiếng cười mỉa mai: 
 + Tiếng cười châm biếm sâu sắc... ( lai tân)
 . Ban trưởng nàh lao chuyên đánh bạc
 . ở ngoài đánh bạc quan bắt tội 
 Trong tù đánh bạc được công khai
 - SD lối thơ tứ tuyệt cổ điển nhưng có sáng tạo mới 
*Tóm lại: Nội dung- NT của TP
IV.Bài tập nâng cao:
 - HS dựa vào phần 3 của mục II để làm BT
V.Củng cố
 - Hoàn cảnh sáng tác MKTT
 - Những nét ND, NT chính của TP 
E.Hướng dẫn học ở nhà
 - Nắm chắc HCST, ND và NT của TP
 - Học thuộc lòng một số câu thơ, bài thơ tiêu biểu 
 - Soạn bài: Chiều tối, Lai tân, đọc thêm " Giải đi sớm" 
G.Tài liệu tham khảo
 - Thiết kế bài soạn NV 11 nâng cao
 - Tập thơ " NKTT" 
H.Kiến thức bổ sung
Tiết ()
Bài 
A.Mục tiêu bài học
 Giúp HS:
B.Phương tiện chuẩn bị: Giáo án, SGK, SGV
C.Kiểm tra bài cũ
D.Hướng dẫn bài mới
Nội dung hoạt động
Kiến thức cơ bản
*HĐ1:
*HĐ2:
*HĐ3:
*HĐ4:
E.Hướng dẫn học ở nhà
G.Tài liệu tham khảo
 - Thiết kế bài soạn NV 10
H.Kiến thức bổ sung
Tiết ()
Bài 
A.Mục tiêu bài học
 Giúp HS:
B.Phương tiện chuẩn bị: Giáo án, SGK, SGV
C.Kiểm tra bài cũ
D.Hướng dẫn bài mới
Nội dung hoạt động
Kiến thức cơ bản
*HĐ1:
*HĐ2:
*HĐ3:
*HĐ4:
E.Hướng dẫn học ở nhà
G.Tài liệu tham khảo
 - Thiết kế bài soạn NV 10
H.Kiến thức bổ sung
Tiết ()
Bài 
A.Mục tiêu bài học
 Giúp HS:
B.Phương tiện chuẩn bị: Giáo án, SGK, SGV
C.Kiểm tra bài cũ
D.Hướng dẫn bài mới
Nội dung hoạt động
Kiến thức cơ bản
*HĐ1:
*HĐ2:
*HĐ3:
*HĐ4:
E.Hướng dẫn học ở nhà
G.Tài liệu tham khảo
 - Thiết kế bài soạn NV 10
H.Kiến thức bổ sung
Tiết ()
Bài 
A.Mục tiêu bài học
 Giúp HS:
B.Phương tiện chuẩn bị: Giáo án, SGK, SGV
C.Kiểm tra bài cũ
D.Hướng dẫn bài mới
Nội dung hoạt động
Kiến thức cơ bản
*HĐ1:
*HĐ2:
*HĐ3:
*HĐ4:
E.Hướng dẫn học ở nhà
G.Tài liệu tham khảo
 - Thiết kế bài soạn NV 10
H.Kiến thức bổ sung