Tổng kết văn học trung đại Việt Nam trong chương trình Văn 11

TỔNG KẾT VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM TRONG CHƯƠNG TRÌNH VĂN 11
STT
Tác phẩm
Tác giả
Nội dung
Nghệ thuật
1
Vào phủ chúa Trịnh
Lê Hữu Trác
- Là bức tranh sinh động vể cảnh sống xa hoa trong phủ chúa Trịnh à giá trị hiện thực sâu sắc
- Phẩm chất và y đức của Lê Hữu Trác
-Nghệ thuật miêu tả chân thực.
-Bút pháp kí sự đặc sắc.
2
Tự tình (bài II)
Hồ Xuân Hương
Tâm trạng đau buồn, phẫn uất trước duyên phận truân chuyên của tác giả đồng thời thể hiện sức sống mãnh liệt,bản lĩnh cứng cỏi của tác giả.
-Nghệ thuật đảo ngữ.
-Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ hình tượng.
- Việt hóa thể thơ Đường luật thất ngôn bát cú
3
Thu điếu
Nguyễn Khuyến
Tái hiện lại cảnh thu nông thôn Bắc bộ thông qua cái nhìn tinh tế, bộc lộ tình yêu thiên nhiên, đất nước và tâm trạng thời thế của NK
-Ngòi bút miêu tả chi tiết, tinh tế.
-Bút pháp lấy động tả tĩnh.
-Từ ngữ giản dị nhưng hàm súc.
4
Thương vợ
Trần Tế Xương
Ghi lại hình ảnh người vợ chịu thương, chịu khó, giàu đức hi sinh mà đại diện là bà Tú, đồng thời thể hiện tình cảm thương yêu, quý trọng, tri ân đối với vợ của tác giả
-Sử dụng hình ảnh, từ ngữ trong văn học dân gian một cách sáng tạo.
-Ngôn từ giản dị nhưng hàm chứa nhiều ý nghĩa.
- Việt hóa thể thơ Đường luật thất ngôn bát cú
5
Khóc Dương Khuê
Nguyễn Khuyến
Niềm thương tiếc đối với người bạn thân tri kỉ của tác giả. Qua đó thể hiện một tình bạn cao quý, tình bạn lí tưởng
-Thề thơ song thất lục bát mang đậm tính dân tộc.
-Tính trữ tình sâu lắng, thiết tha.
6
Vịnh khoa thi hương
Trần Tế Xương
Là tiếng cười mỉa mai và cũng là tiếng lòng của tác giả trước cảnh thi Hương trong những ngày cuối cùng của nền Hán học.
-Nghệ thuật đảo ngữ.
-Tính trào phúng và trữ tình kết hợp. nhuần nhuyễn.
-Việt hóa thể thơ Đường.
7
Bài ca ngất ngưởng
Nguyễn Công Trứ
Tổng kết lại cuộc đời, phong cách sống cũng như tư tưởng vô cùng “ngất ngưởng” của NCT. Qua đó thấy được tài năng và nhân cách nhà nho chân chính của nhà thơ.
-Thể hát nói mang tính chất tự do, phóng khoáng.
-Cách ngắt nhịp độc đáo.
-Hình ảnh đa dạng, phong phú.
8
Sa hành đoản ca
Cao Bá Quát
Suy nghĩ của tác giả về những con người bước trên con đường danh lợi và nỗi đau, sự chán nản,bế tắc của nhà thơ trên con đương công danh và đường đời. Từ đó thấy được tầm tư tưởng tiến bộ, lớn lao của một nhà thơ tài hoa,yêu nước.
-Cách ngắt nhịp góp phần khắc họa tâm trạng tác giả.
- Nghệ thuật sử dụng điệp ngữ.
9
Lẽ ghét thương
Nguyễn Đình Chiểu
Thể hiện tình cảm yêu, ghét rõ ràng và cơ sở để xác định thái độ yêu, ghét của NĐC. Qua đó,hiểu rõ hơn về tình yêu nước, thương dân của Đồ Chiểu.
-Lời thơ mộc mạc, chân chất nhưng đậm đà cảm xúc.
-Sử dụng những điển tích một cách thành công .
10
Chạy giặc
Nguyễn Đình Chiểu
Tái hiện lại khung cảnh đau thương của nhân dân trước quân xâm lược đồng thời thể hiện tình thương dân và lòng căm thù giặc của tác giả.
 Bài thơ Đường luật thất ngôn bát cú mẫu mực.
11
Hương Sơn phong cảnh ca
Chu Mạnh Trinh
Cảnh sắc Hương Sơn và thể hiện được lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước của tác giả. Bên cạnh đó, bài thơ còn thể hiện ý thức giữ gìn và bảo vệ cái đẹp.
Nghệ thuật miêu tả cảnh đặc sắc ở nhiều góc độ khác nhau.
12
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Nguyễn Đình Chiểu
Bài văn tế là một tiếng khóc bi tráng cho một thời kỳ lịch sử đau thương của dân tộc đồng thời cũng là tượng đài bất tử về những người nông dân nghĩa sĩ.
-Nghệ thuật xây dựng hình ảnh người nghĩa sĩ nông dân đặc sắc.
-Sử dụng những hình ảnh bình dị nhưng mang tính gợi tả cao.
- Bài văn tế mẫu mực
13
Cầu hiền chiếu
Ngô Thì Nhậm
Bài chiếu là lời kêu gọi những người tài ra giúp nước đồng thời thể hiện sự trân trọng người tài và lòng yêu nước của NTN cũng như của vua QT.
-Sử dụng các kinh điển trong những bộ sách nổi tiếng.
-Cách lập luận chặt chẽ.
 - Tính trữ tình sâu lắng
14
Xin lập khoa luật
Nguyễn Trường Tộ
- Bàn về việc cần thiết của luật pháp trong xã hội.
- Tư tưởng đổi mới, canh tân đất nước của tác giả à Tư tưởng yêu nước của một nhà nho tiến bộ.
-Sử dụng hình ảnh gợi tả.
-Lập luận chặt chẽ.