Giáo án Ngữ văn 11CB tiết 8: Thao tác lập luận phân tích

Tuần :2 
Tiết :8
 THAO TÁC LẬP LUẬN PHÂN TÍCH
I - MỤC TIÊU BÀI HỌC:
 Giúp HS: nắm được mục đích và yêu cầu của thao tác lập luận phân tích .
 Biết cách phân tích một vấn đề chính trị, XH hoặc VH.
II – CHUẨN BỊ 
-GV : SGV, bảng phụ .
- HS : SGK , bảng phụ 
 - Gợi mở, vấn đáp, nêu vấn đề, thảo luận nhóm.	
IV - TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
Ổn định lớp:
Kiểm tra:
Anh (chị ) hãy nêu quá trình lập dàn ý bài văn nghị luận?
Bài mới: 
Trong bài văn nghị luận thao tác lập luận phân tích giữ vai trò quan trọng, quyết dịnh phần lớn sự thành công của bài văn. Thao tác lập luận phân tích nhằm mục đích gì, cách thức tiến hành như thế nào? Vậy bài học hôm nay chúng ta sẽ rõ vấn đề ấy?
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Yêu cầu cần đạt
H Đ1: Tìm hiểu bản chất và yêu cầu của lập luận phân tích
*GV: Cho hs đọc mục đích yêu cầu của thao tác lập luận phân tích.
* GV gợi dẫn hs trả lời : ND của đoạn văn Sở Khanh là kẻ bẩn thỉu bần tiện, đại diện cho sự đồi bại trong xã hội “Truyện Kiều”. Cho hs tìm các luận cứ bằng cách trả lời câu hỏi 2
*GV: Gợi ý hs trả lời.
Thao tác phân tích kết hợp chặt chẽ với tổng hợp: Sau khi phân tích chi tiết bộ mặt lừa bịp tráo trở của Sở Khanh. Người lập luận đã tổng hợp khái quát bản chất của hắn “ mức .xh này”
 HĐ2 :Tìm hiểu các cách phân tích
* Gọi hs đọc ngữ liệu 2 tìm hiểu về cách phân tích 
*GV: Gợi ý hs trả lời.
v Ngữ liệu 1 -Phân tích dựa trên cơ sở quan hệ nội bộ trong bản thân đối tượng: những biểu hiện về nhân cách bẩn thỉu bần tiện của Sở Khanh.
-Phân tích kết hợp chặt chẽ với tổng hợp: Từ việc phân tích làm nổi bật những biểu hiện bẩn thỉu bần tiện, sau đó khái quát lên giá trị hiện thực của nhân vật này =>bức tranh về nhà chứa đồi bại trong xã hội này.
v Ngữ liệu 2 : hs tìm ra 2 cách pt sau đó gv giảng thêm cách pt3 Phân tích theo quan hệ nguyên nhân - kết quả: Phân tích sức mạnh tác quái của đồng tiền =>Thái độ phê phán và khinh bỉ của Nguyễn Du khi nói đến đồng tiền.
Trong quá trình lập luận phân tích luôn gắn liền với khái quát tổng hthái độ cách hợp: Sức mạnh của đồng tiền, cách hành xử của các tầng lớp trong xã hội đối với đồng tiền và Nguyễn Du đối với xã hội.
v NL2 đoạn 2: GV giảng thêm 
Phân tích kết hợp chặt chẽ với khái quát tổng hợp: bùng nổ dân số ảnh hưởng đến nhiều mặt của đời sống con người => dân số tăng càng nhanh thì chất lượng cuộc sống của cộng đồng, gia đình ,cá nhân càng giảm sút.
H Đ3 :Tổng kết bài
*GV: Gọi hs rút ra ghi nhớ học thuộc.
H Đ4 : Luyện tập 
*GV: gọi 1hs đọc toàn bộ ngữ liệu của bài tập .
* Hỏi theo sgk : trong các đoạn văn sau người viết đã phân tích đối tượng từ những mối quan hệ nào?
Người viết sử dụng lối lập luận theo quan hệ giữa đối tượng với các đối tượng có liên quan.
*GV: Câu b người viết phân tích theo cách nào? 
*GV giảng ý 
Đầu tiên người viết nêu lối viết thể hiện cảm xúc riêng của Xuân Diệu. Sau đó người viết dẫn ra 2 VD. Trong bản dịch “Tì bà hành” của Phan Huy Vịnh và trong hai câu thơ của Thế Lữ để thấy được sự yên tĩnh của không gian qua sự cảm nhận của hai nhà thơ. Trên cơ sở người viết khẳng định với Xuân Dịêu: cả tình và cảnh đều trở nên xôn xao vô cùngNhưng nàng không lặng lẽ buồn, ta thấy nàng run lên vì đau khổ.
*GV: Cho hs đọc BT2 + gợi ý vNghệ thuật sử dụng từ ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc văng vẳng ,trơ, cái hồng nhan ,xiên ngang, đâm toạc,tí, con con
v Nghệ thuật sử dụng từ trái nghĩa : say/ tỉnh , khuyết/ tròn..
 vSử dụng phép đảo ngữ , phép tăng tiến. 
-HS đọc mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận phân tích trong SGK.
-HS: Đọc đoạn văn trong sgk lần lượt trả lời các câu hỏi . +Trả lời câu 1: Sở Khanh là kẻ xấu xa ,bần tiện.
+Câu hỏi 2 (sgk) tìm các luận cứ . 
wSở Khanh sống bằng nghề đồi bại bất chính.
 wSở Khanh là kẻ tồi tàn nhất trong những kẻ tồi tàn. Giả làm người tử tế để đánh lừa một người con gái ngây thơ, hiếu thảo như Kiều .
wHắn trở mặt một cách trơ tráo.
 +HS trả lời câu 3 trong SGK
 -HS đọc ngữ liệu ở mục 2.
lĐoạn 1 .
wPhân tích theo quan hệ nội bộ đối tượng: đồng tiền vừa có tác dụng tốt vừa có tác dụng xấu.
wPhân tích theo quan hệ kết quả- nguyên nhân: Nguyễn Du chủ yếu vẫn nhìn mặt tác hại của đồng tiền (kết quả). Vì mọi hoạt động gian ác bất chính đều do đồng tiền chi phối. (giải thích nguyên nhân).
đó.
lĐoạn 2
wPhân tích theo quan hệ nguyên nhân -kết quả: Bùng nổ dân số (nguyên nhân) => ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống con người (kết quả).
wPhân tích theo quan hệ nội bộ đối tượng: Các ảnh hưởng xấu của việc bùng nổ dân số đến con người. “ Thiếu lương thực thực phẩm ;suy dinh dưởng ,suy thoái nòi giống; thiếu việc làm, thất nghiệp”.
-HS đọc ghi nhớ trong sgk
-HS đọc BT
-HS thảo luận trả lời : Người viết đã phân tích đối tượng từ mối quan hệ giữa các bộ phận tạo nên đối tượng.
-HS: Trả lời
Phân tích đối tượng theo mối quan hệ giữa đối tượng này với đối tượng khác có liên quan : bài thơ Lời kĩ nữ của Xuân Diệu với bài thơ Tì bà hành của Bạch Cư Dị
-HS đọc yêu cầu BT2 
-Chú ý về nhà làm 
I.MỤC ĐÍCH YÊU CẦU CỦA THAO TÁC LẬP LUẬN PHÂN TÍCH
Mục đích của phân tích là làm rõ các đặc điểm về ND, hình thức ,cấu trúc và các mối quan hệ bên trong ,bên ngoài của đối tượng.
II. CÁCH PHÂN TÍCH.
1.Phân tích căn cứ vào quan hệ nội bộ của đối tượng.
2.Phân tích theo nguyên nhân - kết quả.
3.Phân tích theo kết quả- nguyên nhân.
4.Phân tích theo quan hệ đối tượng với các đối tượng liên quan.
5.Phân tích theo sự đánh giá chủ quan của người lập luận.
III. Ghi nhớ (sgk)
IV. Luyện tập
 1.BT1(SGK)
nĐoạn a. Phân tích đối tượng từ mối quan hệ nội bộ đối tượng (diễn biến nội tâm nhân vật ); đau xót ,quẩn quanh , tuyệt vọng . 
nĐoạn b. Phân tích đối tượng theo mối quan hệ giữa đối tượng này với đối tượng khác có liên quan : bài thơ Lời kĩ nữ của Xuân Diệu với bài thơ Tì bà hành của Bạch Cư Dị
BT2 (SGK)
4.Củng cố:
Viết đoạn văn theo yêu cầu của BT 2.
5. Dặn dò:
Chú ý học cách phân tích.
Xem và soạn bài “Thương vợ"