Giáo án môn Vật lý khối 11 - Buổi 4: Ôn tập chương VII

 Ngày dạy.............tạilớp....................
 Ngày dạy .............tại lớp..................
	 Ngày dạy.............tạilớp.....................
Buổi 4 . ÔN TẬP CHƯƠNG VII
1. MỤC TIÊU
a. Kiến thức : 	Hệ thống kiến thức về phương pháp giải bài tập về lăng kính .
	Hệ thống kiến thức và phương pháp giải bài tập về thấu kính mỏng, và hệ thấu kính.à
b. Kỹ năng 
	Rền luyện kĩ năng vẽ hình và giải các bài tập dựa vào các phép toán hình học.
c. Thái độ :
 Giáo dục học sinh ý thức tự giác trong học tập , nâng cao chất lượng học tập của học sinh.
2. CHUẨN BỊ
a. Giáo viên: 	- Xem, giải các bài tập sgk và sách bài tập.
	- Chuẩn bị thêm nột số câu hỏi trắc nghiệm và bài tập khác. 
b. Học sinh: 	- Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà.
	- Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô.
3. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC
a. Kiểm tra bài cũ; ( không )
b. Bài mới: 
* TIẾT 1: ÔN VÀ HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC TRONG BÀI
I. Lăng Kính:
+ Lăng kính là một khối chất trong suốt , đồng chất ,thường có dạng lăng trụ tam giác. 
+ Một lăng kính được đặc trưng bởi: _ Góc chiết quang A
	 _ Chiết suất n
+ Đặc điểm của tia sáng truyền qua lăng kính: Tia sáng đơn sắc đi qua lăng kính sẽ bị lệch về phía đáy lăng kính.
+ Các công thức về lăng kính:
1, sini1 = n sin r1
2, sini2 = n sin r2
3, A = r1 + r2
4, D = i1 + i2 - A
II. Thấu kính mỏng; hệ thấu kính.
+ Thấu kính mỏng là thấu kính có bề dày chính giữa rất nhỏ so với bán kính của mặt cầu. 
+ Đường đi của tia sáng qua thấu kính:
	Tia qua quang tâm đi thẳng.
	Tia tới song song với trục chính, tia ló đi qua (kéo dài đi qua) tiêu điểm ảnh chính F’.
	Tia tới qua tiêu điểm vật (kéo dài đi qua) F, tia ló song song với trục chính.
	Tia tới song song với trục phụ, tia ló đi qua (kéo dài đi qua) tiêu điểm ảnh phụ F’n.
+ Các công thức của thấu kính: D = ;= ; k = = -
+ Qui ước dấu: Thấu kính hội tụ: f > 0; D > 0.
 Thấu kính phân kì: f < 0; D < 0.
 Vật thật: d > 0; vật ảo: d < 0; 
 Ảûnh thật: d’ > 0; ảnh ảo: d’ < 0. 
 k > 0: ảnh và vật cùng chiều ; k < 0: ảnh và vật ngược chiều.
+ Chọn lọc hai bài về về hệ hai thấu kính ghép thuộc dạng có nội dung thuận và nội dung nghịch:
	Hệ thấu kính đồng trục ghép cách nhau.
	Hệ thấu kính đồng trục ghép sát nhau.
+ Giải từng bài toán và nêu rõ phương pháp giải. Nhấn mạnh (có lí giải) các hệ thức liên hệ:
	d2 = O1O2 – d1’ ; k = k1k2. 
 L1 L2
+ Sơ đồ tạo ảnh qua hệ thấu kính ghép đồng trục: AB ¾¾¾® A1B1 ¾¾¾® A2B2
 d1 d1’ d2 d2’
+ Hệ thấu kính đồng trục ghép cách nhau: d2 = O1O2 – d1’; k = k1k2 = . 
+ Hệ thấu kính đồng trục ghép sát nhau: d2 = – d1’; k = k1k2 = - ; ; 
D = D1 + D2.
* Tiết 2,3 ,4: GIẢI BÀI TẬP
1/ Chọn câu trả lời sai
	a	Tia sáng đơn sắc qua lăng kính sẽ luơn lệch về phía đáy.
	b	Gĩc lệch của tia đơn sắc qua lăng kính là D=i+i'-A. Trong đĩi=gĩc tới; i'=gĩc lĩ. D gĩc lệch của tia lĩ và tia tới; A=gĩc chiết quang.
	c	Tia sáng khơng dơn sắc qua lăng kính thì chùm tia lĩ sẽ bị tán sắc.
	d	Lăng kính là một mơi trường trong suất đồng tính và đẳng hướng, được giới hạn bởi hai mặt phẳng khơng song song.
 2/ Chọn câu trả lời đúng.Tia sáng Si tư khơng khí tới gặp một bán cầu bằng thủy tinh cĩ chiết suất n với gĩc tới i=450. Sẽ khúc xạ và lĩ ra ngồi theo tia IR vuơng gĩc với mặt phẳng của bán cầu tại trung điểm H của bán kính OA như hình . Giá trị của chiết suất n là:
	a	1,5	b	c	Một đáp số khác.	d	
 3/ Chọn câu trả lời đúng.Lăng kính cĩ gĩc chiết quang A=300, chiết suất n=. Gĩc lệch D đạt giá trị cực tiểu khi gĩc tới i cĩ giá trị.
	a	600	b	300	c	450	d	150
 4/ Chọn câu trả lời đúng. So với vật của nĩ, ảnh thực được tạo thành bởi một thấu kính bao giờ cũng:
	a	nhỏ hơn	b	Ngược chiều.	c	lớn hơn.	d	cùng chiều.
5 / Chọn câu trả lời đúng.Hai thấu kính mỏng cĩ tiêu cự lần lượt là f1=10cm và f2=-20cm ghép sát nhau sẽ 
tương đương như một thấu kính duy nhất cĩ độ tụ:
	a	-10điốp	b	-5điốp	c	5điốp	d	10điốp
 6 / chọn câu trả lời sai: Đối với thấu kính phân kỳ:
	a	Tia sáng tới song song với trục chính thì tia lĩ đi qua tiêu điểm ảnh chính
	b	Tia sáng tới cĩ phương kéo dài qua tiêu điểm vật thì tia lĩ song song với trục chính.
	c	Tía sáng tới qua tiêu điểm ảnh F' thì tia lĩ khơng song song với trục chính.
	d	Tia sáng qua quang tâm O thì truyền thẳng.
 7/ Chọn câu trả lời đúng.Lăng kính cĩ gĩc chiết quang A=300, chiết suất n=ở trong khơng khí. Tia sáng đến mặt thứ nhất với gĩc tới i . Khơng cĩ tia lĩ ở mặt thứ hai khi:
	a	i≥21,70	b	i≤150
	c	Một đáp số khác ngồi đáp số đã cho.	d	i>150
 8 / chọn câu trả lời đúng. Ảnh ủa một vật thực được tạo thành thấu kính phân kì khơng bao giờ:
	a	là ảnh ảo.	b	là ảnh thật.	c	cùng chiều	d	nhỏ hơn vật.
 9 / Chọn câu trả lời đúng.Lăng kính cĩ gĩc chiết quang A=600.Khi ở trong khơng thì gĩc lệch cực tiểu là 300.
Khi ở trong chất lỏng trong trong suất với chiết suất x thì gĩc lệch cực tiểu là 40. Cho biết sin320=3/8. 
Giá trị của x là:
	a	1,5	b	c	d	4/3
 10/ Chọn câu trả lời đúng.Tia sáng đi từ khơng khí vào chất lỏng trong suất với gĩc tới i bằng 450 thì gĩc khúc r=300. 
Gĩc giới hạn giữa hai mơi trường này là:
	a	450 	b	48,50 	c	600 	d	300 
11/ Chọn câu đúng. Độ phĩng đại ảnh âm( k<0) tương ứng với.
	a	cùng chiều với vật.	b	lớn hơn vật.	c	nhỏ hơn vật.
	d	Ngược chiều với vật.
 12 / Chọn câu trả lời đúng. Một khối trong suất hình trụ thẳng cĩ thiết diện là hình trịn bán kính R, cĩ chiết suất ; bề cao . Một tia sáng từ khơng khí đến ngay tâm O của mặt trên với gĩc tới i như hình 6.4. Giá trị cực đại của i để tia sáng sau khi khúc xạ sẽ tới mặt đáy là:
	a	600.	b	300.	c	Một giá trị khác.	d	450.
 13 / Chọn câu trả lời sai. Đối với thấu kính phân kì:
	a	Chùm tia sáng hội tụ qua thấu kính hội tụ thì chùm tia lĩ hội tụ.
	b	Chùm tia sáng hội tụ qua thấu kính phân kì thì chùm tia lĩ phân kì. 
	c	Thấu kính hội tụ cĩ rìa (mép) mỏng hơn ở giữa.
	d	Thấu kính phân kì cĩ rìa (mép) dầy hơn ở giữa.
 14 / Chọn câu đúng. Cho hệ quang học như hình 6.7, trong đĩ thấu kính cĩ tiêu cự f. Tia sáng tới qua tiêu điểm chính F'. Tia lĩ cuối cùng sẽ trùng với tia tới khi a:
	a	a. cĩ giá trị bất kì	b	a=2f	c	a=0	d	a=f
 15 / Chọn câu trả lời đúng.Tia sáng đi từ khơng khí vào chất lỏng trong suất với gĩc tới i=600, thì gĩc khúc xạ là 300. Để xảy ra phản xạ tồn phần khi tia sáng từ chất lỏng ra khơng khí thì gĩc tới i:
	a	i>420.	b	i>28,50.	c	i≥420.	d	i>35,260.
 16 / Chọn câu trả lời đúng.
	a	Đối với thấu kính phân kì thì ảnh và vật di chuyển ngược chiều.
	b	Cả (1) và (2) đều đúng.
	c	Đối với thấu kính hội tụ thì ảnh và vật di chuyển cùng chiều.(1)
	d	đối với gương cầu lõm thì ảnh và vật di chuyển cùng chiều.(2)
 17 / Chọn câu trả lời đúng. Trong 3 hình vẽ dưới dây: xy là trục chính, O là quang tâm của thấu kính; A là vật sáng và A' là ảnh của A.
	a	Hình 6.63 là ứng với thấu kính phân kì.	b	Một đáp số khác.
	c	Hình 6.62 là ứng với thấu kính hội tụ	d	Hình 6.61 là ứng với thấu kính phân kì.
 18 / Chọn câu trả lời đúng.
	a	Gĩc lệch của tia sáng đơn sắc qua lăng kính là D=i+i'-A
	b	Khi gĩc tới i tăng dần thì gĩc lệch D giảm dần, Qua một cực tiểu rồi tằng dần.
	c	Khi lăng kính ở vi trí cĩ gĩc lệch cực tiểu thì tia tới và tia lĩ đối xứng nhau qua mặt 	phẳng phân giác của gĩc chiếc quang A.
	d	Tất cả đều đúng.
 19 / Chọn câu đúng. Vật sáng AB vuơng gĩc với trục chính của một thấu kính sẽ cho ảnh cùng chiều, 
cao bằng 1/2 lần AB. Di chuyển AB lại gần thấu kính thêm 42cm thì ảnh cũng cùng chiều và lớn gấp 4 lần AB.Tiêu cự của thấu kính là
	a	18cm	b	24cm	c	10cm	d	36cm
 20 / Chọn câu trả lời đúng. đối vơi thấu kính hội tụ:
	a	Vật thật ở trong khoảng OF sẽ cĩ ảnh ảo cùng chiều nhỏ hơn vật .(2)
	b	(1), (2) và (3) đều đúng.
	c	Vật ảo luơn luơn cho ảnh thật ngược chiều lớn hơn vật..(3)
	d	Vật thật ở ngồi OF sẽ cĩ ảnh ảo cùng chiều nhỏ hơn vật hoặc lớn hơn vật.(1)
 21 / Chọn câu trả lời đúng. Vật sáng AB vuơng gĩc với trục chính của một thấu kính sẽ cho ảnh cùng chiều, 
cao bằng 1/2 vật và cách AB 10cm. Độ tụ của thấu kính là:
	a	-2điốp	b	2điốp.	c	5điốp	d	-5điốp
 22 / Chọn câu đúng. Vật sáng AB vuơng gĩc với trục chính của một thấu kính sẽ cho ảnh cùng chiều, 
cao bằng 3 lần AB. Di chuyển AB ra xa thấu kính thêm 8cm thì ảnh lại ngược chiều và lớn gấp 3 lần AB.
Tiêu cự của thấu kính là:
	a	24cm	b	12cm	c	18cm	d	48 cm.
 23 / Chọn câu trả lời đúng.Vật sáng AB vuơng gĩc với thấu kính sẽ cho ảnh , độ lớn bằng 0,3AB. Di chuyển AB lại gân thấu kính thêm 25cm thì ảnh cũng cùng chiều và lớn hơn hai lần ảnh trước. Tiêu cự thấu kính là:
	a	-40cm	b	-30cm	c	-20cm	d	-15cm
 24 / Chọn câu trả lời đúng.Vật sáng AB vuơng gĩc vơi một trục chính của một thấu kính sẽ cĩ ảnh ngược chiều 
lớn gấp 4 lần AB và cách AB 100cm. Tiêu cự f của thấu kính là :
	a	40cm	b	25cm	c	20cm	d	16cm
.
25 / Chọn câu trả lời đúng. Chọn câu trả lời đúng:
	a	Tia sáng qua quang tâm C thì tia phản xạ truyền ngược lại trùng với tia tới.
	b	Tia tới đỉnh O cĩ tia phản xạ đối xứng qua trục chính.
	c	Chùm tia sáng song song sẽ hội tụ tại tiêu điểm F.	
	d	Tia sáng tới qua tiêu điểm chính F thì tia phản xạ sẽ song song với trục chính. 
Ngày dạy.............tạilớp....................
 Ngày dạy .............tại lớp..................
	 Ngày dạy.............tạilớp....................
Buổi 5 . ÔN TẬP CHƯƠNG VII
1. MỤC TIÊU
a. Kiến thức : 	Hệ thống kiến thức về phương pháp giải bài tập về mắt .
	Hệ thống kiến thức và phương pháp giải bài tập về hệ thấu kính, kính thiên văn, kính hiển vi
b. Kỹ năng 
	Rền luyện kĩ năng vẽ hình và giải các bài tập dựa vào các phép toán hình học.
c. Thái độ :
 Giáo dục học sinh ý thức tự giác trong học tập , nâng cao chất lượng học tập của học sinh.
2. CHUẨN BỊ
a. Giáo viên: 	- Xem, giải các bài tập sgk và sách bài tập.
	- Chuẩn bị thêm nột số câu hỏi trắc nghiệm và bài tập khác. 
b. Học sinh: 	- Giải các câu hỏi trắc nghiệm và bài tập thầy cô đã ra về nhà.
	- Chuẩn bị sẵn các vấn đề mà mình còn vướng mắc cần phải hỏi thầy cô.
3. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC
a. Kiểm tra bài cũ; ( không )
b. Bài mới: 
* TIẾT 1: ÔN VÀ HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC TRONG BÀI
I. Thấu kính mỏng; hệ thấu kính.
 L1 L2
+ Sơ đồ tạo ảnh qua hệ thấu kính ghép đồng trục: AB ¾¾¾® A1B1 ¾¾¾® A2B2
 d1 d1’ d2 d2’
+ Hệ thấu kính đồng trục ghép cách nhau: d2 = O1O2 – d1’; k = k1k2 = . 
+ Hệ thấu kính đồng trục ghép sát nhau: d2 = – d1’; k = k1k2 = - ; ; 
D = D1 + D2.
II. Mắt :
 Cấu tạo, sự điều tiết, điểm cực cận, điểm cực viễn, gĩc trơng vật,Các tật của mắt và cách khắc phục
- Đặc điểm của mắt cận
 +Khi khơng điều tiết , tiêu điểm F’ nằm trước màng lưới. 
 fmax Dthường 
 + Cách khắc phục: Mắt phải đeo 1 thấu kính phân kì sao cho qua kính ảnh của các vật ở hiện lên ở điểm Cv của mắt. nên khi đeo kính sát mắt thì : fK = - OCv.
 - Đặc điểm của mắt viễn :
 + Khi khơng điều tiết cĩ tiêu điển nằm sau màng lưới 
 fmax > OV ; OCC > Đ ; OCv : ảo ở sau mắt . Dviễn < D thường.
 + Cách khắc phục : Đeo một thấu kính hội tụ để nhìn vật ở gần như mắt thường, ảnh của vật tạo bởi kính là ảnh ảo nằm ở CC của mắt viễn.
 III . Kính lúp : 
 Dịnh nghĩa,cơng dụng,cách ngắm chừng ở điểm cực cận và ngắm chừng ở vơ cực, số bội giác
+ Tổng quát :
+ Ngắm chừng ở cực cận: Đ
+ Ngắm chừng ở vơ cực : 
 IV. Kính hiển vi : Cấu tạo, cơng dụng, cách ngắm chừng
+ Tổng quát : 
+Ngắm chừng ở vơ cực : ( )
 V . Kính thiên văn : Cấu tạo,cơng dụng, cách ngắm chừng
 và 
Tiết 2,3 : GIẢI BÀI TẬP 
Bài 1: Cho hai thấu kính hội tụ L1, L2 cĩ tiêu cự lần lượt là 20 (cm) và 25 (cm), đặt đồng trục và cách nhau một khoảng a = 80 (cm). Vật sáng AB= 2 cm, đặt trước L1 một đoạn 30 (cm), vuơng gĩc với trục chính của hai thấu kính. 
Xác định vị trí, tính chất, chiều, độ lớn của ảnh cho bởi hệ 2 thấu kính
vẽ ảnh của vật qua hệ thống thấu kính
Bài 2: Một người cận thị cĩ điểm cực cận cách mắt 15 cm và điểm cực viễn cách mắt 50 cm
Tính độ tụ của kính mà người ấy phải đeo. Kính coi như đeo sát mắt
Khi đeo kính, người ấy sẽ nhìn rõ điểm gần nhất cách mắt bao nhiêu?
Nếu người ấy chỉ đeo kính cĩ độ tụ -1dp thí sẽ nhìn vật xa nhất cách mắt bao nhiêu?
Bài 3: Một người viễn thị cĩ điểm cực cận cách mắt 50 (cm). Khi đeo kính cĩ độ tụ + 1,5 (đp), người này sẽ nhìn rõ được những vật gần nhất cách mắt bao nhiêu?
Bài 4: Một người mắt tốt cĩ khoảng nhìn rõ từ 24 (cm) đến vơ cực, quan sát một vật nhỏ qua kính hiển vi cĩ vật kính O1 (f1 = 1cm) và thị kính O2 (f2 = 5cm). Khoảng cách O1O2 = 20cm. 
a. Vật quan sát phải đặt ở khoảng nào trước kính?
b.Độ bội giác của kính hiển vi trong trường hợp ngắm chừng ở điểm cực cận và khi ngắm chừng ở vơ cực 
Bài 5: Một kính thiên văn gồm vật kính cĩ tiêu cự f1 = 120 (cm) và thị kính cĩ tiêu cự f2 = 5 (cm). Khoảng cách giữa hai kính khi người mắt tốt quan sát Mặt Trăng trong trạng thái khơng điều tiết là bao nhiêu?
 Bµi 6:
 Mét thÊu kÝnh héi tơ cã tiªu cù f = 10 cm. §iĨm s¸ng A trªn trơc chÝnh cđa thÊu kÝnh. DÞch chuyĨn ®iĨm s¸ng A ra xa 5 cm, ¶nh dÞch ®i 10 cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ ®Çu, vÞ trÝ sau cđa vËt vµ ¶nh ( xem tÝnh chÊt cđa ¶nh lµ kh«ng ®ỉi).
Gi¶i: 
 Ta cã kho¶ng di chuyĨn cđa vËt vµ ¶nh ë ®©y lµ: a = 5 cm; b = 10 cm. 
 VËn dơng c¸c c«ng thøc vµ tÝnh chÊt cđa thÊu kÝnh ta cã:
 - VÞ trÝ 1 cđa vËt vµ ¶nh: vµ víi: . 
 V× vËt vµ ¶nh di chuyĨn cïng chiỊu nªn:
 - VÞ trÝ 2 cđa vËt vµ ¶nh: vµ ; 
 Tõ ®©y ta cã vÞ trÝ ®Çu vµ vÞ trÝ sau cđa vËt: vµ 
 Tõ ®©y vËn dơng c«ng thøc: vµ ta dƠ dµng x¸c ®Þnh ®­ỵc vÞ trÝ ®Çu vµsau cđa ¶nh.
Bµi 7: VËt s¸ng AB cã d¹ng mét ®o¹n th¼ng s¸ng vu«ng gãc víi trơc chÝnh cđa thÊu kÝnh, qua thÊu kÝnh cho ¶nh thËt víi ®é phãng ®¹i K1= 5. DÞch vËt ra xa mét ®o¹n a = 12 cm th× thu ®­ỵc ¶nh thËt víi ®é phãng ®¹i K2= 2. TÝnh tiªu cù cđa thÊu kÝnh vµ x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®Çu cđa vËt vµ ¶nh.
Gi¶i: Cã thĨ nhËn xÐt ®©y lµ thÊu kÝnh héi tơ (vËt thËt cho ¶nh thËt).
 - VÞ trÝ ®Çu: §é phãng ®¹i cđa ¶nh:
 = 5. (*)
- VÞ trÝ sau: §é phãng ®¹i cđa ¶nh:
 = 2 víi d2 = (d1+a).
Ta cã: . Tõ ®©y ta dƠ dµng suy ra ®­ỵc:
 Thay vµo (*) ta cã: 40 cm vµ ; .
Bµi 8: 
 Gäi MN lµ trơc chÝnh cđa mét thÊu kÝnh héi tơ. §Ỉt ®iĨm s¸ng ë A th× ¶nh ë B víi AB = 24 cm. §Ỉt ®iĨm s¸ng ë B th× ¶nh ë C, víi AC = 48 cm ( h×nh vÏ). X¸c ®Þnh vÞ trÝ thÊu kÝnh vµ tÝnh tiªu cù f.
Gi¶i:
N
M
C
A
B
Ta ¸p dơng:
- Nguyªn lÝ thuËn nghÞch cđa ¸nh 
s¸ng: NÕu ®iĨm s¸ng ë A cho ¶nh thËt
ë B th× khi ®Ỉt ®iĨm s¸ng ë B sÏ cho
 ¶nh thËt ë A. 
Nh­ng theo ®Ị bµi th× khi ®Ỉt ®iĨm s¸ng ë B th× ¶nh l¹i ë C.
 VËy: ¶nh ë B lµ ¶o.
 - Theo tÝnh chÊt ¶nh cđa thÊu kÝnh ®¨ tr×nh bµy: 
 §èi víi thÊu kÝnh héi tơ, ¶nh ¶o n»m cïng phÝa thÊu kÝnh, xa thÊu kÝnh h¬n vËt.
Nªn: ThÊu kÝnh ph¶i n»m trong kho¶ng AC vµ ¶nh ë C lµ ¶nh thËt ( NÕu kh«ng
, thÊu kÝnh n»m bªn ph¶i C, th× ¶nh ë C lµ ¶o: Tr¸i víi tÝnh chÊt).
N
M
C
A
B
O
Ta cã h×nh vÏ cơ thĨ: 
 Tõ h×nh vÏ ta cã:
-VÞ trÝ 1:
 vµ .
 BiÕn ®ỉi ta cã: (1).
-VÞ trÝ 2: 
 vµ .
. BiÕn ®ỉi ta cã: (2)
 Tõ (1) vµ(2) : (*).
 Theo h×nh vÏ : 
 KÕt hỵp víi (*) ta cã: víi d1> 0
 Ta cã: d1= 12cm. DƠ dµng suy ra ®­ỵc: .
 .
 VËy thÊu kÝnh n»m bªn ph¶i A víi OA = 12 cm vµ cã tiªu cù 18 cm.
 §Ĩ thÊy râ h¬n tÝnh ­u viƯt cđa ph­¬ng ph¸p ta xÐt thªm mét sè vÝ dơ.
Bµi 9: 
 Cho 3 ®iĨm A,B,C trªn trơc chÝnh MN cđa mét thÊu kÝnh:
NÕu ®Ỉt ®iĨm s¸ng ë A th× ¶nh thËt ë C.
N
M
A
B
C
NÕu ®Ỉt ®iĨm s¸ng ë B th× ¶nh ¶o ë C.
AB = 24 cm vµ AC = 30 cm
 H·y x¸c ®Þnh: 
 Lo¹i thÊu kÝnh, vÞ trÝ thÊu kÝnh.
 TÝnh tiªu cù cđa thÊu kÝnh.
 Gi¶i: 
 V× vËt thËt cho ¶nh thËt, nªn theo tÝnh chÊt ¶nh cđa thÊu kÝnh: ThÊu kÝnh lµ héi tơ.
 Cịng theo tÝnh chÊt ¶nh th× vËt thËt cho ¶nh thËt n»m kh¸c phÝa thÊu kÝnh, nªn
 ThÊu kÝnh chØ cã thĨ n»m trong kho¶ng AB hay BC.
XÐt: NÕu thÊu kÝnh thuéc BC, th× khi ®Ỉt ®iĨm s¸ng ë B cho ¶nh ë C ph¶i lµ ¶nh thËt, m©uthuÈn víi gi¶ thiÕt( lo¹i).
VËy thÊu kÝnh ph¶i n»m trong kho¶ng AB.
Ta cã h×nh vÏ. -VÞ trÝ ®Çu cđa ¶nh ®­ỵc x¸c ®Þnh bëi: vµ . 
 N
M
A
B
C
O
 -VÞ trÝ sau cđa vËt vµ ¶nh x¸c ®Þnh bëi: vµ 
Tõ h×nh vÏ ta cã: 
 (1)
Ta cã: (2).
MỈt kh¸c: (3).
Tõ (1), (2), (3) Ta cã: vµ tiªu cù 
Bµi 10:
 Mét thÊu kÝnh héi tơ cã tiªu cù 12 cm. VËt s¸ng AB cho ¶nh A1B1. DÞch vËt l¹i gÇn thÊu kÝnh 6cm th× thÊy ¶nh dÞch ®i 2cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ ban ®Çu cđa vËt vµ ¶nh.
 Gi¶i:
VÞ trÝ ®Çu cđa vËt vµ ¶nh: vµ 
 Víi . (1)
- VÞ trÝ sau cđa vËt vµ ¶nh: vµ 
 Víi .
Ta cã: (2).
KÕt hỵp (1) vµ(2) ta cã:
 (*).
 Gi¶i ph­¬ng tr×nh (*) ta thu ®­ỵc: 
Ta lÊy nghiƯm .
VÞ trÝ ®Çu cđa vËt vµ ¶nh: .
Bµi 11:
y
x
C
B
A
 Cho xy lµ trơc chÝnh cđa mét
 thÊu kÝnh.(h×nh vÏ).
 Khi ®iĨm s¸ng ®Ỉt t¹i A th× ¶nh cđa nã t¹i B.
 Khi ®iĨm s¸ng ®Ỉt t¹i B th× ¶nh cđa nã t¹i C.
 BiÕt: AB =1 cm vµ AC = 3cm.
 X¸c ®Þnh:
 Lo¹i thÊu kÝnh , vÞ trÝ vµ tiªu cù cđa nã
Gi¶i: 
 Theo nguyªn lý thuËn nghÞch cđa ¸nh s¸ng th× ¶nh ë B ph¶i lµ ¶nh ¶o.
 V× nÕu ¶nh ë B lµ ¶nh thËt th×, khi ®iĨm s¸ng ë B th× ¶nh l¹i ë A( tr¸i víi gi¶ thiÕt).
 Khi vËt dÞch chuyĨn tõ A ®Õn B, ¶nh dÞch chuyĨn tõ B ®Õn C.
 So s¸nh kho¶ng dÞch chuyĨn gi÷a vËt vµ ¶nh: AB < BC = 3 – 1. Nªn thÊu kÝnh ph¶i lµ thÊu kÝnh héi tơ.
 Do thÊu kÝnh héi tơ cho ¶nh ¶o n»m xa thÊu kÝnh h¬n vËt ( theo tÝnh chÊt ¶nh cđa thÊu kÝnh) vµ B lµ ¶nh ¶o cđa A, nªn thÊu kÝnh ph¶i n»m ngoµi ®o¹n AB vỊ phÝa A . Suy ra ¶nh ë C lµ ¶nh ¶o.
d
y
x
C
B
A
y
x
C
B
A
 Ta cã h×nh vÏ:
O
Gäi d lµ kho¶ng c¸ch tõ A ®Õn kÝnh. 
 Khi ®iĨm s¸ng ®Ỉt t¹i A: vµ (do ¶nh ë B lµ ¶o)
 Khi ®iĨm s¸ng ®Ỉt t¹i B: vµ .
 Ta cã:
 BiÕn ®ỉi ta ®­ỵc: Ta lÊy nghiƯm d­¬ng 	.
 Tõ ®©y ta dƠ dµng suy ra: .
 VËy: ThÊu kÝnh kµ héi tơ, ®Ỉt c¸ch A mét ®o¹n 3 cm ( kh¸c phÝa víi B), tiªu cù cđa kÝnh lµ 12 cm.
 Cã thĨ nãi viƯc so s¸nh kho¶ng dÞch chuyĨn cđa vËt vµ ¶nh ®· cho ta mét c¸ch gi¶i ng¾n gän.
Bµi 12:
Cã hai ®iĨm A vµ B n»m trªn trơc chÝnh cđa mét thÊu kÝnh héi tơ vµ ngoµi tiªu ®iĨm vËt cđa kÝnh. LÇn l­ỵt ®Ỉt mét vËt n»m vu«ng gãc víi trơc chÝnh cđa thÊu kÝnh t¹i hai ®iĨm A vµ B ta thÊy: NÕu vËt ë A th× kÝnh phãng ®¹i lªn 2 lÇn, nÕu vËt ë B th× ®­ỵc kÝnh phãng ®¹i lªn 3 lÇn.
Hái A vµ B ®iĨm nµo gÇn thÊu kÝnh h¬n?
NÕu vËt ë C n»m ®ĩng gi÷a A vµ B th× ®­ỵc kÝnh phãng ®¹i lªn bao nhiªu lÇn?
Gi¶i:
V× vËt n»m ngoµi tiªu ®iĨm cđa thÊu kÝnh héi tơ nªn kÝnh cho ¶nh thËt, ¶nh nµy cµng ra xa kÝnh vµ lín dÇn lªn khi vËt tiÕn l¹i gÇn tiªu ®iĨm.
 Theo ®Ị bµi: VËt ë B ®­ỵc kÝnh phãng ®¹i lín h¬n ë A, nªn ®iĨm B gÇn thÊu kÝnh h¬n ®iĨm A.
Gäi ; vµ lÇn l­ỵt lµ kho¶ng c¸ch tõ 3 ®iĨm A, B, C ®Õn thÊu kÝnh.
 Ta vËn dơng c«ng thøc tÝnh ®é phãng ®¹i : cho 3 tr­êng hỵp:
 Ta cã: 
 (1)
 (2)
 vµ . (3)
 Thay (1);(2) vµo (3) ta cã: . 
 VËy : NÕu vËt ë C th× kÝnh phãng ®¹i lªn 2,4 lÇn.
c.củng cố , luyện tập : Phương pháp giải bài tập về hệ thấu kính .
d. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà : Làm các bài tập còn lại và ôn tập tốt để thi học kì .