Giáo án môn Vật lý 11 - Bài 16: Thực hành: đo suất điện động và điện trở trong của nguồn điện

 Tiết 23 + 24
Bài 16. Thực hành: ĐO SUẤT ĐIỆN ĐỘNG 
 VÀ ĐIỆN TRỞ TRONG CỦA NGUỒN ĐIỆN
MỤC TIÊU
- Làm được thí nghiệm để đo suất điện động và điện trở trong của một pin.
- Củng cố kỹ năng sử dụng vôn kế, ampe kế, tính toán sai số; kỹ năng hoạt động nhóm trong THTN.
- Hiểu rõ hơn về vai trò, tính chất của điện trở trong và tương quan giữa điện trở trong với mạch ngoài trong thực tế.
- Luyện kỹ năng phân tích và lựa chọn phương án TN.
CHUẨN BỊ
Giáo viên: 
- Phổ biến cho học sinh những nội dung cần phải chuẩn bị trước về kiến thức.
- Kiểm tra hoạt động của các thí nghiệm.
Học sinh:
- Xem lại cơ sở lí thuyết của phương pháp đo suất điện động và điện trở trong của 1 pin.Công thức định luật Ôm cho mạch kín. Cấu tạo và cách sử dụng đồng hồ đo điện đa năng hiện số. Cách tiến hành đo và lấy kết quả.
- Chuẩn bị báo cáo thí nghiệm theo mẫu cho sẵn ở cuối bài thực hành.
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động của học sinh
Trợ giúp của giáo viên
Nội dung
Hoạt động 1. Mục đích TN
Đọc SGK trình bày
YC HS nêu mục đích TN
1. Mục đích thí nghiệm
- Làm được thí nghiệm để đo suất điện động và điện trở trong của một pin.
- Củng cố kỹ năng sử dụng vôn kế, ampe kế, tính toán sai số; kỹ năng hoạt động nhóm trong THTN.
- Hiểu rõ hơn về vai trò, tính chất của điện trở trong và tương quan giữa điện trở trong với mạch ngoài trong thực tế.
Hoạt động 2. Trình bày cơ sở lí thuyết
 U = I.R = E - Ir
 Khi E không đổi, U và I tỉ lệ nghịch, I tăng thì U giảm.
 (nêu cấu tạo) Biết. Suất điện động của pin được ghi trên vỏ pin.
 Nhắc lại biểu thức của định luật Ôm đối với toàm mạch? 
 Biểu thức của hiệu điện thế giữa hai cực của nguồn điện?
 Nhận xét mối quan hệ giữa U và I khi E không đổi.
 Nhắc lại cấu tạo của pin Lơ clan sê. Quan sát vỏ pin ta có thể biết suất điện động của pin không?
2. Cơ sở lí thuyết
R
E, r
I
A B
- Định luật Ôm đối với toàn mạch:
Hiệu điện thế giữa hai cực của nguồn điện (hiệu điện thế mạch ngoài):
 U = I.R = E - Ir
 Khi r = 0 hay I = 0 (mạch hở) thì U = E
- Cấu tạo của pin Lơ - clan – sê:
+ Cực âm: kẽm
+ Cực dương: thanh than
+ Dung dịch điện phân: NH4Cl
pin Lơ - clan – sê khô thì dung dịch điện phân được trộn với một loại hồ đặc.
Hoạt động 3. Giới thiệu PATN, dụng cụ đo và hướng dẫn lắp ráp thí nghiệm
Theo dõi
Vẽ hình 16.2 và gthiệu hai phương án TN và HD HS thực hiện phương án 1.
G thiệu dụng cụ TN và cách sử dụng. HD HS lắp ráp mạch điện theo hình vẽ
3. Phương án TN
a. Phương án 1:
Dụng cụ TN:
- Một pin loại 1,5V
- Một vôn kế
- Một ampe kế
- Một board mạch.
- Một biến trở
Tiến trình TN:
- Lắp mạch điện như sơ đồ hình vẽ.
- Chỉnh biến trở có giá trị lớn nhất.
- Đọc giá trị của U và I
- Thay đổi giá trị của biến trở: đọc giá trị của U và I
Lặp lại TN 3 lần
- Lập bảng số liệu (bảng 16.1)
- Xác định suất điện động và điện trở trong của nguồn điện
 U1 = E - I1 r (1)
U2 = E - I2 r (2)
DU = DI r
=> 
b. Phương án 2: SGK
Hoạt động 4. Tiến hành thí nghiệm
Tiến hành TN theo nhóm và đo đạc lấy số liệu
Chia mỗi nhóm 3 HS và Quan sát HS THTN
4. Tiến hành TN 
Lập bảng 16.1
Đại lượng
U1
I1
U2
I2
E 
r
Đo lần 1
Đo lần 2
Đo lần 3
TB
Hoạt động 5. Xử lý số liệu và nhận xét
Mỗi HS làm một bài báo cáo
Tìm giá trị gần đúng, tính sai số
Trả lời câu hỏi e và các câu hỏi sau bài
HD HS nhận xét: 
- Độ chính xác 
- Nguyên nhân 
- Cách khắc phục
Biểu diễn kết quả
Hoạt động 6. Giao nhiệm vụ về nhà
Ghi nhớ
Dặn HS về nhà xem lại tất các bài từ đầu năm đến giờ để chuẩn bị cho tiết ôn tập kiểm tra 1 tiết.
Rút kinh nghiệm: ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................