Giáo án môn Ngữ văn 11 - Tiết 37 (đọc văn) Tỏ lòng

 Tiết 37 (Đọc văn) TỎ LÒNG
 (Phạm Ngũ Lão)
 A. Mục tiêu bài học: 
 Giúp học sinh:
	- Cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng người anh hùng vệ quốc hiên ngang, lẫm liệt với lý tưởng và nhân cách lớn lao; vẻ đẹp của thời đại với sức mạnh và khí thế hào hùng.
	- Thấy được nghệ thuật của bài thơ: ngắn gọn, đạt tới độ súc tích cao.
	- Bồi dưỡng nhân cách sống có lý tưởng, có ý chí quyết tâm thực hiện lý tưởng. 
B. Phương tiện thực hiện:
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, thiết kế bài dạy.
 C. Phương pháp dạy học.
	- Tổ chức tiết dạy theo hướng kết hợp phương pháp đọc với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi.
D. Tiến trình lên lớp.
 1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ.
 3. Giới thiệu bài mới.
4. Bài mới. 
Hoạt động của GV (1)
Hoạt động của HS (3)
Nội dung cần đạt (3)
1. Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung.
1. HS tìm hiểu chung.
HS đọc tiểu dẫn và rút ra ý chính.
I. Giới thiệu chung. 
- Giới thiệu những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão (SGK).
2. Hoạt động 2: Hướng dẫn HS đọc hiểu văn bản.
GV gọi HS đọc văn bản.
Nêu những chi tiết có giá trị tạo hình ở hai câu đầu bài thơ?
Sức mạnh của quân đội thời Trần được diễn tả như thế nào?
Lí tưởng sống của người con trai thời Trần là gì?
Em hiểu như thế nào về “Nợ công danh”? 
Nỗi thẹn trong câu cuối nói lên điều gì ở người con trai? 
Nêu chủ đề của bài thơ?
2. HS đọc hiểu văn bản.
HS đọc bài thơ và sau đó đọc phần chú thích để hiểu các từ khó.
HS xác định bố cục.
HS suy nghĩ trả lời.
HS suy nghĩ trả lời.
HS suy nghĩ trả lời.
HS suy nghĩ trả lời.
HS suy nghĩ trả lời.
HS suy nghĩ trả lời.
II. Đọc hiểu văn bản.
 1. Đọc. 
 2. Bố cục: 2 phần.
 3. Phân tích.
 a. Tư thế, vóc dáng, sức mạnh của người con trai đời Trần.
 - Tư thế: cầm ngang ngọn giáo, gìn giữ non sông đã mấy thu. 
 Ê Tư thế hiên ngang, vóc dáng oai hùng sánh cùng trời đất.
 - Sức mạnh: Ba quân như hổ báo sức mạnh át cả sao Ngưu (Cũng có thể hiểu nuốt trôi trâu).
 Ê Nghệ thuật so sánh, phóng đại đã thể hiện sức mạnh to lớn của quân đội nhà Trần. Đó cũng chính là hào khí Đông A.
 b. Lí tưởng sống của người con trai thời Trần.
 - Người con trai thời Trần muốn trả xong nợ công danh “Công danh trái”(Nợ công danh). Nợ công danh được hiểu là khát vọng lập công, lập danh, hoàn thành nghĩa vụ của người con trai đối với dân, với nước.
 Ê Đó chính là ý thức trách nhiệm, nghĩa vụ thiêng liêng cao cả của người con trai đối với tổ quốc.
 - Nếu làm trai mà chưa trả xong nợ công danh thì thẹn khi nghe người đời nhắc đến chuyện Khổng Minh Gia Các Lượng.
 - Nỗi “Thẹn” trong câu cuối có nghĩa là hổ thẹn, sự xấu hổ với chính mình khi bản thân mình chưa xứng đáng một trang nam nhi. 
 4. Chủ đề.
 Bài thơ miêu tả khí phách và hoài bão lớn lao của tác giả nói riêng và trang nam nhi đời Trần nói chung trong cuộc kháng chiến chống Nguyên- Mông.
 5. Tổng kết.
5. Củng cố
6. Dặn dò: 
 - Soạn bài “Cảnh ngày hè”. 
7. Rút kinh nghiệm.