Giáo án môn Ngữ văn 11 - Đọc thêm: Thái sư trần thủ độ

Ngày 06/03/2007. 
Tiết 68 PPCT
đọc thêm: thái sư trần thủ độ
Ngô Sĩ Liên
A. Kết quả cần đạt
1. Hiểu được nhân cách của nhân tài đát việt.
2. Có thái độ trân trọng, tự hào về những nhân vật lịch sử văn hoá dân tộc.
B. Phương tiện thực hiện.
- SGK, SGV, thiết kế bài học
C. Phương pháp thực hiện.
- GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi.
D. Tiến trình bài học .
1.Kiểm tra bài cũ: Em hãy nêu những yêu cầu về tính chuẩn xác và hẫp dẫn của văn bản thuyết minh?
2. Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của GV & HS
Nội dung cần đạt
1. Nhân cách của Trần Thủ Độ
- Trong đoạn trích có 4 tình tiết góp phần bộc lộ khía cạnh tính cách nhân vật:?
2. Nghệ thuật kể chuyện và khắc hoạ chân dung nhân vật.
+ Chân dung nhân vật được khắc hoạ như thế nào?
+ Có người hặc tội chuyên quyền của Trần Thủ Độ đối với vua. Nhưng Trần Thủ Độ không những không biện bạch cho bản thân và tỏ lòng oán thù, tìm cách trừng trị kẻ hặc mình mà còn công nhận lời nói phảI và thưởng cho người dũng cảm vạch lỗi của mình. Qua đó có thể thấy ông là người phục thiện, công minh , độ lượng và có bản lĩnh.
+ Khi nghe Linh Từ Quốc Mẫu khóc và mách về tên quân hiệu ngăn không cho đi qua thềm cấm, Trần Thủ Độ không bênh vợ bắt tội tên quân hiệu mà tìm hiểu rõ sự việc rồi còn khen thưởng kẻ giữ đúng pháp luật.
Qua đó có thể thấy ông là người chí công vô tư, tôn trọng pháp luật, không thiên vị người thân.
+ Có người chạy chọt nhờ Linh Từ Quốc Mộu xin cho làm chức câu đương, Trần Thủ Độ đã dạy cho tên này một bài học: muốn làm chức quan ấy hắn phải chịu bị chặt một ngón chân để phân biệt với những người khác do xứng đáng mà được cử. Qua đó có thể thấy ông giữ công bằng pháp luật, bài trừ tệ nạ chạy chọt, đút lót dựa dẫm thân thích.
+ Vua muốn phong chức tướng choAn Quốc, anh của Trần Thủ Độ nhưng ông thẳng thắn từ chối vì anh mình không có tài năng làm viếc đó.
Những tình tiết trên đã góp phần làm nổi bật bản lĩnh và nhân cách Trần Thủ Độ: thẳng thắn cầu thị, độ lượng , nghiêm minh và đặc biệt là hết sức chí công vô tư.
- Tình huống thứ nhất: Xung đột đến cao trào – Trần Thái Tông đem người hặc đi theo để kể tội Trần Thủ Độ nhưng ông đã giải quyết rất thấu tình đạt lí.
- Tình huống hai: Xung đột đến cao trào – vợ của Trần Thủ Độ khóc lóc muốn ông trừng trị người lính canh nhưng ông lại khen thưởng cho kẻ ấy vì đã làm đúng phép nước.
- Tình huống thứ ba: cho người nhà quen biết của vợ làm chức câu đương nhưng lại phải chặt một ngón chân để làm dấu.
- Tình huống thứ tư: tác giả lại bất ngờ cho người đọc thấy tài năng và bản lĩnh của ông khi ông không đồng ý cho anh mình làm tướng.