Giáo án giảng dạy môn Vật lý 11 - Tiết 29: Dòng điện trong chất khí

Tiết 29 theo ppct	 Ngày soạn:
DÒNG ĐIỆN TRONG CHẤT KHÍ
I. MỤC TIÊU
1.Kiến thức:
	- Phân biệt được sự dẫn điện không tự lực và sưu dẫn điện tự lực trong chất khí.
2.Kỉ năng:
	- Phân biệt được hai quá trình dẫn điện tự lực quan trọng trong không khí là hồ quang điện và tia lửa điện.
	- Trình bày được các ứng dụng chính của quá trình phóng điện trong chất khí.
3.Thái độ:
	-Nghiêm túc trong học tập, yêu thích bộ môn.
4.Trọng tâm:
	- Bản chất dòng điện trong chất khí
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên: 	Chuẩn bị các thiết bị thí nghiệm để làm các thí nghiệm.
2. Học sinh: 	Ôn lại khái niệm dòng điện trong các môi trường, là dòng các điện tích chuyển động có hướng.
III. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC
Hoạt động 1 (5 phút) : Kiểm tra bài cũ : Nêu loại hạt tải điện trong chất điện phân, nguyên nhân tạo ra chúng và bản chất của dòng điện trong chất điện phân.
Hoạt động 2 (8 phút) : Tìm hiểu tính cách điện của chất khí.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung cơ bản
 Yêu cầu học sinh nêu cơ sở để khẵng định chất khí là môi trường cách điện.
 Yêu cầu học sinh thực hiện C1.
 Giải thích tại sao chất khí là môi trường cách điện.
 Thực hiện C1.
I. Chất khí là môi trường cách điện
 Chất khí không dẫn điện vì các phân tử khí đều ở trạng thái trung hoà điện, do đó trong chất khí không có các hạt tải điện.
Hoạt động 3 (12 phút) : Tìm hiểu sự dẫn điện trong chất khí trong điều kiện thường.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung cơ bản
 Vẽ hình 15.2.
 Trình bày thí nghiệm.
 Yêu cầu học sinh thực hiện C2.
 Yêu cầu học sinh cho biết khi nào thì chất khí dẫn điện.
 Vẽ hình.
 Ghi nhận các kết quả thí nghiệm.
 Thực hiện C2.
 Cho biết khi nào thì chất khí dẫn điện.
II. Sự dẫn điện trong chất khí trong điều kiện thường
Thí nghiệm cho thấy:
+ Trong chất khí cũng có nhưng rất ít các hạt tải điện.
+ Khi dùng ngọn đèn ga để đốt nóng chất khí hoặc chiếu vào chất khí chùm bức xạ tử ngoại thì trong chất khí xuất hiện các hạt tải điện. Khi đó chất khí có khả năng dẫn điện.
Hoạt động 4 (20 phút) : Tìm hiểu bản chất dòng điện trong chất khí.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung cơ bản
 Giới thiệu tác nhân ion hoá và sự ion hoá chất khí.
 Yêu cầu học sinh nêu hiện tượng xảy ra đối với khối khí đã bị ion hoá khi chưa có và khi có điện trường.
 Yêu cầu học sinh nêu bản chất dòng điện trong chất khí.
 Yêu cầu học sinh nêu hiện tượng xảy ra trong khối khí khi mất tác nhân ion hoá.
 Giới thiệu đường đặc trưg V – A của dòng điện trong chất khí.
 Yêu cầu học sinh thực hiện C3.
 Yêu cầu học sinh nêu khái niệm sự dẫn điện không tự lực.
 Yêu cầu học sinh giải thích tại sao dòng điện trong chất khí không tuân theo định luật Ôm.
 Giới thiệu hiện tượng nhân số hạt tải điện trong chất khí. 
 Ghi nhận khái niệm.
 Nêu hiện tượng xảy ra đối với khối khí đã bị ion hoá khi chưa có và khi có điện trường.
 Nêu bản chất dòng điện trong chất khí.
 Nêu hiện tượng xảy ra trong khối khí khi mất tác nhân ion hoá.
 Ghi nhận khái niệm.
 Thực hiện C3.
 Nêu khái niệm sự dẫn điện không tự lực.
 Giải thích tại sao dòng điện trong chất khí không tuân theo định luật Ôm.
 Ghi nhận hiện tượng
III. Bản chất dòng điện trong chất khí
1. Sự ion hoá chất khí và tác nhân ion hoá
 Ngọn lửa ga, tia tử ngoại của đèn thuỷ ngân trong thí nghiệm trên được gọi là tác nhân ion hoá. Tác nhân ion hoá đã ion hoá các phân tử khí thành các ion dương, ion âm và các electron tự do.
 Dòng điện trong chất khí là dòng chuyển dời có hướng của các ion dương theo chiều điện trường và các ion âm ngược chiều điện trường. 
 Khi mất tác nhân ion hóa, các ion dương, ion âm, và electron trao đổi điện tích với nhau hoặc với điện cực để trở thành các phân tử khí trung hoà, nên chất khí trở thành không dẫn điện,
2. Quá trình dẫn điện không tự lực của chất khí
 Quá trình dẫn điện của chất khí nhờ có tác nhân ion hoá gọi là quá trình dẫn điện không tự lực. Nó chỉ tồn tại khi ta tạo ra hạt tải điện trong khối khí giữa hai bản cực và biến mất khi ta ngừng việc tạo ra hạt tải điện.
 Quá trình dẫn điện không tự lực không tuân theo định luật Ôm.
3. Hiện tượng nhân số hạt tải điện trong chất khí trong quá trình dẫn điện không tự lực
 Khi dùng nguồn điện áp lớn để tạo ra sự phóng diện trong chất khí, ta thấy có hiện tượng nhân số hạt tải điện.
 Hiện tượng tăng mật độ hạt tải điện trong chất khí do dòng điện chạy qua gây ra gọi là hiện tượng nhân số hạt tải điện.
IV.CỦNG CỐ: Qua bài này chúng ta cần nắm được: 
 + Bản chất dòng điện trong chất khí
V. DẶN DÒ:
 - Về nhà xem lại nội dung của bài. Chuẩn bị trước nội dung tiếp theo của bài và các bài tập của bài này.
VI. RÚT KINH NGHIỆM:
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
*CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM:
1.Quá trình dẫn điện không tự lực trong chất khí?
	a.Là quá trình dẫn điện trong chất khí, không cần liên tục tạo ra các hạt tải điện trong khối khí.
	b.Là quá trình dẫn điện của chất khí nằm trong một trường đủ mạnh.
	c.Là quá trình dẫn điện được ứng dụng trong bugi của động cơ nổ.
	d.Là quá trình dẫn điện trong chất khí chỉ tồn tại khi liên tục tạo các hạt tải điện trong chất khí.
2.Dòng điện trong chất khí chỉ có thể là dòng chuyển động có hướng của:
	a.các electron mà ta đưa từ bên ngoài vào chất khí.
	b.các ion mà ta đưa từ bên ngoài vào chất khí
	c.các electron và ion mà ta đưa từ ngoài vào trong chất khí
	d.các electron và ion sinh ra trong chất khí hoặc đưa từ ngoài vào trong chất khí.