Giáo án dạy Ngữ văn 11 tiết 13 Văn học: Bài ca ngất ngưởng _Nguyễn Công Trứ

Tiết PPCT :13
Ngày soạn : .................
Ngày dạy :....................
Văn Học : BAI CA NGAT NGUONG
 _Nguyễn Công Trứ_
I.Mục tiêu :
 Giúp HS :
_Hiểu đúng thực chất và ý nghĩa phong cách phong cách sống có bản lĩnh cá nhân của Nguyễn Công Trứ trong khuôn khổ của XHPK chuyên chế 
_Nắm được đặc điểm thể hát nói.
II.Phương pháp : Đọc sáng tạo ,thảo luận, phát vấn ,thuyết giảng.
III. Phương tiện :SGK ,SGV.
IV. Các hoạt động trên lớp :
 1 . Kiểm tra bài cũ :
 Kiểm tra bài tập HS.
2.Giảng bài mới :
*Lời vào bài : Trong lịch sử văn học Việt Nam người ta thường nói đến chữ ngông : ngông như Tản Đà ,ngông như Nguyễn Tuân ,ngông như Nguyễn Công Trứ. Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu được chữ ngông ấy của Nguyễn Công Trứ.
TG
HĐcủa GV
HĐcủa HS
Nội Dung
HĐ1 : HDHS tìm hiểu về tác giả và tác phẩm.
Nêu những nét chính về cuộc đời của Nguyễn Công Trứ ?
Xác định thể loại của văn bản ?
Tác phẩm được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?
Cho biết ý nghĩa nhan đề của tác phẩm ?
Nêu những đặc điểm cơ bản về thể hát nói ?
Nội dung bài hát nói thường đề cập đến vấn đề gì ?
HĐ2 : HDHStìm hiểu văn bản.
GV HDHS đọc văn bản .
Tìm các chi tiết thể hiện tính ngất ngưởng của NCT ?
Câu thơ chữ Hán đầu bài có ý nghĩa gì ?
Với ý nghĩa đó tác giả muốn khẳng định điều gì ở đây ?
Tác giả muốn khẳng định điều gì thông qua cách xưng hô của mình ? Thái độ của tác giả ra sao ?
Mục đích của việc nhắc lại các chức quan của bản thân ?
Khi về hưu NCT có lối sống như thế nào ?
Nhận xét về nghệ thuật ở đoạn sau ?
Quađótác giả muốn diễn tả điều gì ?
Ngoài lối sống khác thường ,tính ngất ngưởng của NCT còn đựơc thể hiện qua đâu ?
Cách thể hiện cái ngông của NCTcho ta thấy ông có một lối sống như thế nào ?
Nhận xét về nghệ thuật ở đoạn kết ?Tác dụng ?
Câu thơ cuối thể hiện điều gì về nhân cách của NCT ?
HĐ3 :HDHS khái quát lại bài học.
HĐ1 : đọc ngữ liệu sgk và trả lời các câu hỏi.
 Hssuy nghĩ trả lời.
Hssuy nghĩ trả lời.
HS dựa vào văn bản kết hợp phần tiểu dẫn trình bày
Hssuy nghĩ trả lời.
HĐ2 : Đọc văn bản.
Hs phát hiện trả lời.
Dựa vào chú giải trả lời.
Vai trò lớn lao mà tác giả phải đảm nhiệm gánh vác.
Sự tự tôn cá nhân 1cách ngông nghênh tự tin vào tài năng của mình 
"mỉa mai chua chát.
Tự khẳng định về mình với cốt cách tài tử phóng túng tự ý thức về cá nhân"kiểu ngất ngưởng trên hoạn lộ.
Một lối sống khác thường khi ra khỏi cuộc chơi .
Tác giả sử dụng nhiều từ láy "tâm trạng tự do.
Hssuy nghĩ trả lời.Hssuy nghĩ trả lời.
Sử dụng điển tích điển cố"ý thức về tài năng và giá trị cá nhân ,khao khác tự do.
Sự tự ý thức ,khẳng định cá tính 1cách đầy bản lĩnh.
HĐ3 : HS tự rút ra kết luận về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
I.Tiểu dẫn :
 1. Tác giả :
_NCT (1778-1858) tự là Tồn Chất ,hiệu Ngô Trai ,biệt hiiệu là Hi Văn.
_Xuất thân trong 1 gia đình nho học.
_Con người giàu năng lực có cốt cách tài tử phong lưu ,biết sống và dám sống khẳng định cá nhân mình . Có nhiểu cống hiến lớn trong các lĩnh vực :văn hóa ,xã hội kinh tế , quân sự.
_Sáng tác của ông rất nhiều chủ yếu là chữ Nôm ,đặc biệt là thể loại phú và hát nói.
 2.Tác phẩm :
_Thể loại :thơ hát nói là thể loại tổng hợp giữa ca nhạc và thơ ,có tính chất tự do phóng khoáng ,thích hợp với việc thể hiện con người cá nhân .
_Hoàn cảnh sáng tác :khi cáo quan về hưu.
_Nhan đề : Ngất ngưởng thể hiện quan niệm sống không chịu khép mình vào khuôn phép thoát ra mọi sự ràng buộc ,là lời tự khen tự đánh giá tài năng một thái độ sống ,một nhân cách khác thường.
II.Đọc –hiểu văn bản:
 1.Ngất ngưởng chốn quan trường:
_Câu thơ chữ Hán đã nhắc đến vai trò quan trọng của kẻ sĩ thể hiện sự kiêu hãnhtự hào ,khẳng định vai trò lớn lao mà tác giả phải đảm nhiệm gánh vác.
_Cách xưng hô : “Ông Hi Văn” thể hiện sự tự tôn cá nhân độc đáo ,cách ngôn nghênh tự tin vào tài năng xem việc làm quan như bó buộc như giam hãm vào lòng "mỉa mai chua chát.
_Lời thơ nhắc lại chuyện đỗ đạt các chức quan để tự khẳng định về mình với cốt cách tài tử phóng túng ,tự ý thức về cá nhân đó là 1 kiểu ngất ngưởng trên hoạn lộ.
2. Ngất ngưởng khi về hưu:
 _Một lối sống khác thường khi ra khỏi cuộc chơi ,bứt mình khỏi khuôn phép ,đã thoáy khỏi lòng : “Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng”.
 _Từ láy “ phau phau”,đủng đỉnh ,dương dương ,"diển tả tâm trạng tự do thoải mái.
 _Tác giả xem thường mất khen ,chê ,tự bằng lòng với cuộc sống hiện tại.
 _Một kiểu ngông nữa với cầm kỳ thi tửu và cả giai nhân ,ngất ngưởng đến nổi bụt cũng phải cừơi .
 _ “Không phật không tiên không vướn tục”,tác giả hưởng thụ chơi bời nhưng không vướn tục cũng không phải phật ,tiên mà là lối sống vừa nghệ sĩ vừa thanh tao của những nhà nho tài tử.
 _Sử dụng điển tích ,điển cố để thể hiện ý thức về tài năng và giá trị cá nhân ,khao khát tự do ,biết sống ngang tàng nhưng vẹn nghĩa vua tôi .
 _Cuối cùng là sự tự ý thức sâu sắc ,sự khẳng định cá tính một cách đầy bản lĩnh không ai sánh được về nhân cách .
III.Tổng kết :
(Ghi nhớ SGK)
3.Củng cố: 
 HS trả lời câu hỏi phần luyện tập.
4.Dặn dò:
 _Học bài ,thuộc văn bản.
 _ Chuẩn bị bài mới.
 V.Phần rút kinh nghiệm: