Tư liệu văn học tác gia văn học Việt Nam

TƯ LIỆU VĂN HỌC
TÁC GIA VĂN HỌC VIỆT NAM
1-Lý Cụng Uẩn
(974-1028)
Lý Cụng Uẩn là người chõu Cổ Phỏp, lộ Bắc Giang. ễng sinh ngày 12 thỏng 2 năm Giỏp Tuất (tức ngày 8 thỏng 3 năm 974) và mất ngày 3 thỏng 3 năm Mậu Thỡn (tức ngày 31 thỏng 3 năm 1028), thọ 55 tuổị
Gốc gỏc cũn nhiều nghi vấn; ta chỉ biết mẹ ụng họ Phạm và từ năm ba tuổi ụng đó làm con nuụi của sư Lý Khỏnh Văn.
Dưới thời Tiền Lờ, ụng làm đến Tả thõn vệ điện tiền chỉ huy sứ. Năm 1009, Lờ Ngọa Triều mất, ụng được quần thần tụn lờn làm vua, đổi niờn hiệu là Thuận Thiờn và dời đụ từ Hoa Lư ra Đại La, nhõn đú để lại ỏng văn Thiờn Đụ Chiếụ<
ễng là người thụng minh, nhõn ỏi, cú chớ lớn, và rất hõm mộ Phật giỏọ
2-Lý Thường Kiệt
(1019-1105)
Lý Thường Kiệt tờn thật là Ngụ Tuấn. Thường Kiệt là tự; sau này ụng được ban quốc tớnh nờn mới đổi tờn thành Lý Thường Kiệt. 
Theo tài liệu mới phỏt hiện (bài văn khắc trờn chuụng chuà Bắc Biờn và cuốn Tõy Hồ Chớ) thỡ ụng là người làng An Xỏ, huyện Quảng đức, thuộc khu vực phớa nam hồ Tõy trong thành Thăng Long. 
ễng sinh năm 1019 và mất thỏng Sỏu năm Ất Dậu (tức từ 13 thỏng Bảy đến 11 thỏng Tỏm năm 1105). 
Lý Thường Kiệt tinh thụng thao lược, lại cú tài thơ văn. Năm 23 tuổi, ụng đó được bổ làm Hoàng mụn chi hậu rồi thăng đến chức Thỏi ỳỵ ễng cú cụng rất lớn trong cụng cuộc xõy dựng và bảo vệ đất nước: phỏ Tống, bỡnh Chiờm, dẹp tan phản loạn... 
Tỏc phẩm cũn lại gồm cú bài Lộ Bố Văn phỏt ra cho nhõn dõn Trung Quốc ở cỏc chõu Ung Khõm Liờm nhõn dịp chủ động đem quõn sang đỏnh Tống năm 1075, lời tõu xin vua Lý Nhõn Tụng cho đi dẹp loạn Lý Giỏc năm 1103, và tiờu biểu nhất là bài thơ Nam Quốc Sơn Hà.
3-Hải Thượng Lón ễng
Hải Thượng Lón ễng là tờn hiệu của Lờ Hữu Trỏc, một nho gia và đanh y Việt Nam vào cuối đời Hậu Lệ ễng sinh năm 1721, người xó Liờu xỏ, huyện Đường Hào, trấn Hải Đương (nay thuộc phủ Yờn Mỹ, tỉnh Hưng Yờn). ễng thuộc đũng đừi một gia đỡnh cú nhiều đời đại đăng khoạ Cha và chỳ đều đỗ tiến sĩ và làm quan đến đại thần. Lỳc cũn trẻ, ụng đó nổi tiếng hay chữ. Đến năm 20 tuổi, gặp buổi nhiễu nhương, chỳa Trịnh Giang độc đoỏn, giặc gió nổi lờn khắp nơi, ụng quyết định xếp bỳt nghiờn theo việc đao cung. Đang ở trong quõn ngũ, ụng phải về quờ ngoại là huyện Hương Sơn (thuộc tỉnh Hà Tĩnh bõy giờ) để thay người anh thứ năm phụng đưỡng mẹ già. Tại Hương Sơn, ụng mắc phải một chứng bệnh đai đẳng, may nhờ một y sĩ họ Trần cứu chữạ Từ đú, ụng quyết định rời bỏ quan lộ, đốc lũng nghiờn cứu y học, trở thành một y sĩ cú tiếng. ễng mở trường đạy y học và ra cụng trước tỏc một bộ sỏch y khoa đồ sộ : Hải Thượng Y Tụng Tõm Lĩnh. Năm 1782, ụng được quan Chớnh Đường (Huy Quận Cụng Hoàng Đỡnh Bảo) tiến cử lờn kinh đụ chữa bệnh cho Thế Tử Trịnh Cỏn (con chỳa Trịnh Sõm và Tuyờn Phi -Đặng Thị Huệ). Tuy việc chữa bệnh khụng thành, ụng đó phải ở kinh đụ trong khoảng một năm. Cũng may là ụng về nhà kịp trước khi xảy ra loạn Kiờu Binh, mở đầu một thời kỳ đại loạn trong lịch sử Việt Nam, kộo đài đến năm 1802 mới chấm đứt. Sau khi về, ụng ghi lại những điều mắt thấy tai nghe tại kinh đụ trong cuốn tựy bỳt "Thượng Kinh Ký Sự". Sỏch này thường được in trong phần phụ lục của Y Tụng Tõm Lĩnh. ễng mất năm 1791.
4-Hồ Xuõn Hương
Hồ Xuõn Hương tờn thật là Hồ Phi Mai, là con của Hồ Sĩ Danh (1706-1783), quờ ở làng Quỳnh Đụi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, và một người thiếp quờ ở Hải Dương. 
Năm sinh, năm mất, thõn thế, cuộc đời, và thơ văn của bà đến nay vẫn cũn vướng mắc nhiều nghi vấn. Ta chỉ biết bà sống vào thời Lờ mạt Nguyễn sơ, người cựng thời với Nguyễn Du (1765-1820), Phạm Đỡnh Hổ (tức Chiờu Hổ, 1768-1839). 
Hồ Xuõn Hương học rộng, đọc sỏch nhiều, uyờn thõm cả Nho, Phật, Lóọ Nàng cú tài ứng đối, dựng điển tớch rất tài tỡnh, Hiệp Trấn Sơn Nam Thượng Trần Ngọc Quỏn phục nàng: Tài cao nhó phượng thế gian kinh, Nguyễn Du so sỏnh nàng với Tiểu Thanh; Trương Đăng Quế, Hoàng Diệu Khuờ, Trương Bỉnh Thuyờn sỏnh nàng với Ban Chiờu, Tạ Huệ Liờn, Tụ Tiểu Muội, Sỏi Cơ của Trung Quốc, và đem Mai Am nữ sĩ, tức Cụng Chỳa Lại Đức so sỏnh với Hồ Xuõn Hương, (dĩ nhiờn khụng thể sỏnh cụng chỳa triều đỡnh với một nhà thơ dõm tục được.)
Hồ Xuõn Hương lận đận trờn đường tỡnh ỏi, trờn bốn mươi mới gặp được Tri phủ Tam Đỏi tức Vĩnh Tường, sau được thăng lờn làm Hiệp Trấn Yờn Quảng là Trần Phỳc Hiển, được ba năm Phỳc Hiển bị vu tội tham nhũng, nhưng thật ra Phỳc Hiển chết là vỡ võy cỏnh của Nguyễn Văn Thành, Đặng Trần Thường bị phe Lờ Chất, Lờ Văn Duyệt diệt, Thi tướng tao đàn Cổ Nguyệt đường là Hiệp Trấn Sơn Nam Thượng Trần Ngọc Quỏn cũng tự tử chết.
Tỏc phẩm nổi bật nhất của bà là số thơ Nụm trong Xuõn Hương Thi Tập (dự cú đụi bài đỏng nghi vấn). Ngoài ra bà cũn để lại tập thơ chữ Hỏn tựa đề Lưu Hương Ký. 
Thơ văn bà cú ý lẳng lơ, mai mỉa, tinh nghịch, tỏo bạo, nhưng chứa chan tỡnh cảm lóng mạn, thoỏt ly hẳn với những lễ giỏo phong kiến thời bấy giờ.
 5- Nguyễn Cụng Trứ 
 (1778-1858)
Cụ Nguyễn Cụng Trứ (1778-1858), tự là Tồn Chất, hiệu là Ngộ Trai, biệt hiệu là Hi Văn, người làng Uy Viễn, huyện Nghi Xuõn, tỉnh Hà Tĩnh, tư chất thụng minh, tớnh người hào phúng. Cụ xuất thõn trong một gia đỡnh khoa bảng. Cụ thõn sinh là Nguyễn Tần, đỗ Hương Cống đời nhà Lờ .
Buổi thiếu thời, dự sống trong cảnh hàn vi, cụ luụn cố cụng trau dồi kinh sử để mong thi đỗ ra làm quan giỳp dõn, giỳp nước. Sau nhiều lần thi hỏng, Cụ cuối cựng đậu Tỳ Tài năm 1813 và đậu Giải Nguyờn năm Gia Long thứ 18 (1819) và đến năm Minh Mệnh nguyờn niờn 1820, bắt đầu ra làm quan, bấy giờ Cụ đó 42 tuổi . Cụ trải thờ ba triều: Minh Mệnh, Thiệu Trị và Tự Đức.
Từ chức hành tẩu Sử quỏn, thăng lờn đến Binh bộ thượng thư lónh chức Tổng đốc (bởi vậy tục thường gọi là Cụ Thượng Trứ). Nhưng hoạn lộ của Cụ lờn voi xuống chú, chỡm nổi nhiều phen: mấy lần bị giỏng chức, một lần bị cỏch tuột; kết cục lỳc về hưu (Tự Đức nguyờn niờn, 1848) chỉ cũn lại hàm Thừa Thiờn phủ doón. Bấy giờ Cụ đó 71 tuổi . Khi về hưu, lỳc Cụ ở quờ nhà , lỳc Cụ ở chựa, lỳc Cụ đến ở hai huyện Kim Sơn, Tiền Hải là nơi Cụ đó cú cụng khai thỏc, gỏc bỏ việc đời, ngao du sơn thủy, sinh hoạt trong cảnh an nhàn. Cụ mất ngày 7 thỏng 12 năm 1858 tại chớnh quỏn, thọ 81 tuổi, được phong tước Dinh Bỡnh Hầu .
Cụ tuy làm quan văn, nhưng cú tài thao lược, nờn Cụ từng đi đỏnh giặc nhiều phen, giỳp triều đỡnh nhà Nguyễn đàn ỏp nhiều cuộc khởi nghĩa lớn (Lờ Duy Lương, Nụng Văn Võn, Phan Bỏ Vành ...). Nhưng cỏi cụng nghiệp to nhất của Cụ lỳc làm Doanh Điền Sứ, giỳp dõn khai khẩn đất hoang (1828) ở vựng bói biển tỉnh Nam Định và tỉnh Ninh Bỡnh để lập ra hai huyện Tiền Hải (nay thuộc Thỏi Bỡnh) và Kim Sơn (vẫn thuộc Ninh Bỡnh).
Cụ cú biệt tài về văn nụm. Văn Cụ làm đủ cỏc lối, (chữ Hỏn (cõu đối, sớ) cũng như chữ Nụm (thơ, hỏt núi, phỳ, cõu đối, ca trự ...), nhưng sở trường nhất là lối hỏt núi . Văn Cụ lỗi lạc khỏc thường; khụng thiờn về tỡnh buồn như phần nhiều cỏc thơ ca của ta; trỏi lại, Cụ thường khuyờn người ta phải gắng gổ làm trũn phận sự, lập nờn cụng nghiệp và lỳc nào cũng nờn vui vẻ, dầu gặp cảnh nghốo khú cũng vậy . Lời văn lại hào hựng và ngạo nghễ, biểu lộ một bản lĩnh vững chắc, một chớ khớ mạnh mẽ, và thỏi độ cầu tiến, vươn lờn, thật rừ là khẩu khớ của một người suốt đời hăng hỏi làm việc cho đời, tận tụy với chức vụ .
Tham khảo từ:
+ Nguyễn Cụng Trứ, Con Người và Sự Nghiệp, Chu Trọng Huyến.
+ Đại Nam Liệt Truyện, Quốc Sử Quỏn nhà Nguyễn.
+ Thi Ca Cổ Điển, Bảo Võn. 
 6-Nguyễn Gia Thiều
Nguyễn Gia Thiều sinh năm 1741, khụng rừ ngày thỏng nào, ở làng Liễu Ngạn, tổng Liễu Lõm, huyện Siờu Loại, phủ Thuận Thành, xứ Kinh Bắc, nay là huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, trong một gia đỡnh đại qỳy tộc, cú nhiều người làm tướng, làm quan cho triều đỡnh. 
ễng thõn sinh của Nguyễn Gia Thiều là Nguyễn Gia Cư, một vừ quan cao cấp được phong tước hầụ Mẹ Nguyễn Gia Thiều là quận chỳa Quỳnh Liờn, con gỏi An Đụ vương Trịnh Cương. Nguyễn Gia Thiều gọi chỳa Trịnh Doanh đang cầm quyền lỳc bấy giờ là cậu ruột, và là con cụ cậu với chỳa Trịnh Sõm. 
Vỡ gia đỡnh bờn ngoại thuộc họ nhà chỳa, nờn từ lỳc lờn năm lờn sỏụ Nguyễn Gia Thiều đó được vào học trong phủ chỳạ ễng nổi tiếng là người thụng minh, học rộng, văn vừ kiờm toàn. ễng lại cũn tinh thụng nhiều bộ mụn nghệ thuật như õm nhạc, hội họa, kiến trỳc, trang trớ. Về õm nhạc, Nguyễn Gia Thiều sở trường cỏc bài ca, bài tỏn. ễng là tỏc giả cỏc bản "Sơn trung õm" và "Sở từ điệu". Về hội họa, ụng cú bức tranh lớn "Tống sơn đồ", dõng vua xem được khen thưởng. Về kiến trỳc, trang trớ, ụng là người được chỳa Trịnh giao cho trụng nom việc trang hoàn phủ chỳa và điều khiển xõy thỏp chựa Thiờn Tớch. Cỏc cụng trỡnh nghệ thuật của Nguyễn Gia Thiều đến nay khụng cũn một cỏi nào, nhưng trong sỏng tỏc văn học thỡ những tri thức về nghệ thuật của ụng được phản ỏnh một cỏch khỏ rừ... 
Nguyễn Gia Thiều là một người rất được chỳa Trịnh tin dựng. Năm 1759, mười tỏm tuổi, ụng giữ chức Hiệu ỳy, quản Trung mó tả đội; sau đú ụng làm chỉ huy Thiờm sự, năm 1782 thăng Tổng binh coi giữ xứ Hưng Húa, và vỡ cú quõn cụng ụng được phong tước hầu - ễn Như hầụ Cỏc em ụng cũng lần lược được phong tước hầu, tước bỏ, như Nguyễn Gia Thưởng là Thưởng Vũ bỏ; Nguyễn Gia Xuyờn là Du Lónh hầụ 
Thời gian làm Tổng binh ở Hưng Húa, mặc dự cú cụng được khen thưởng, Nguyễn Gia Thiều vẫn thường hay bỏ về nhà riờng ở gần hồ Tõy để vui chơi, làm thơ và bàn luận về triết học. ễng tự xưng là Hy Tụn tử và Như ý thiền, lấy biệt hiệu là Tõn Thi viện tử và Sưu Nhõn. Cú người bảo giai đoạn này chỳa Trịnh khụng cũn tin ụng như trước, mới đẩy ụng đi trấn giữ Hưng Húa, và Nguyễn Gia Thiều biết điều đú, nờn ụng chỏn nản bỏ về. 
Năm 1786, Tõy Sơn kộo quõn ra Bắc diệt Trịnh, Nguyễn Gia Thiều trốn lờn miền nỳi xứ Hưng Húạ Năm 1789, Nguyễn Huệ đại thắng quõn Thanh, lập ra triều đại mớị Vua Quang Trung trọng người tài, thu dụng một số quan lại cũ của triều đỡnh Lờ - Trịnh, Nguyễn Gia Thiều được mời ra cộng tỏc, nhưng ụng cỏo bệnh từ chốị Nguyễn Gia Thiều về lại làng cũ, sống ở đấy, hằng ngày uống rượu tiờu sầu, giả ngõy giả dại và đến ngày 9 thỏng 5 Mậu ngọ, tức ngày 22 thỏng 6 năm 1798 thỡ mất, thọ 57 tuổị 
Về sỏng tỏc, Nguyễn Gia Thiều cú hai tập thơ chữ Hỏn là "ễn Như thi tập" cú đến nghỡn bài, hiện khụng tỡm thấỵ Phần viết bằng chữ Nụm ngoài "Cung oỏn ngõm khỳc" là tỏc phẩm nổi tiếng nhất, Nguyễn Gia Thiều cũn cú "Tõy hồ thi tập" và "Tứ trai thi tập", hiện cũng chỉ cũn vài ba bài chộp trong tập "Tạp ký" của Lý Văn Phức. 
"Cung oỏn ngõm khỳc" của Nguyễn Gia Thiều là một tỏc phẩm chịu ảnh hưởng sõu sắc bản dịch "Chinh phụ ngõm" của Đoàn Thị Điểm, từ thể loại ngõm khỳc viết bằng song thất lục bỏt đến cỏch phỏt triển chủ đề cũng như bỳt phỏp nghệ thuật. Cú thể núi sự ra đời của "Cung oỏn ngõm khỳc" cựng với sự ra đời của "Chinh phụ ngõm đó khẳng định một cỏch vững chắc thể ngõm trong văn học của giai đoạn nàỵ 
 7- Hàn Mặc Tử
Hàn Mặc Tử tờn thật là Nguyễn Trọng Trớ sinh ngày 22 thỏng 9 năm 1912 tại Lệ Mỹ, Đồng Hớị 
Thuở nhỏ ụng học trung học ở Huế (1928-1930), làm viờn chức sở đạc điền ở Quy Nhơn (1932-1933), vào Sài Gũn làm bỏo rồi lại trở về Quy Nhơn (1934-1935). 
ễng mắc bệnh phong từ năm 1937, phải vào nhà thương Quy Hũa th ... HỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH (1890 - 1969)
^ Ho Chi Minh
^ a b c d Ho Chi Minh - A Life, William Duiker, tr. 562
^ Thế giới trỡu mến gọi tờn Người...[liờn kết hỏng], dẫn nguồn từ "Một giờ với đồng chớ Hồ Chớ Minh" (NXB Thanh Niờn-1975); Tạp chớ Tuyờn truyền của Ban Tư tưởng-Văn húa Trung ương, 1990, số Kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của Bỏc.
^ Theo Chuyện khởi thảo điếu văn lễ truy điệu Bỏc 35 năm trước Nguyờn khởi, điếu văn này đó được soạn thảo hai lần nhưng khụng được Bộ Chớnh trị thụng qua, sau đú bản thảo được viết bởi Đống Ngạc và Đậu Ngọc Xuõn - hai thư kớ riờng của Lờ Duẩn. Văn bản cuối cựng được thụng qua sau 4 lần sửa chữa với sự bàn soạn và gúp ý của cỏc thành viờn trong Bộ Chớnh trị và Ban Bớ thư Trung ương Đảng.
^ Bỏc ơi tại Tuổi trẻ Online.
^ Di chỳc Hồ Chớ Minh trờn trang web Đảng Cộng sản Việt Nam[liờn kết hỏng]
^ Di chỳc Hồ Chớ Minh, bản viết tay
^ Thụng bỏo số 151-TB/TW ngày 19/8/1989 của Bộ Chớnh trị BCH,
dẫn tại Bỏc dặn trồng cõy thay vỡ dựng bia đỏ, tượng đồng[liờn kết hỏng], Tuổi trẻ Online, 18/05/2009.
^ Việc chuẩn bị giữ gỡn thi hài Hồ Chớ Minh đó được Bộ chớnh trị họp bàn và ra kế hoạch từ thỏng 5 năm 1967.
Nguồn: 40 năm ngày Bỏc đi xa
^ Theo lời kể của con trai cả của Lờ Duẩn, Lờ Duẩn đó núi với Hồ Chớ Minh về việc thi hài ụng nờn được bảo quản lõu dài để đồng bào trong Nam và cả nước được đến thăm, và Hồ Chớ Minh khụng núi gỡ.
Nguồn: Những mẩu chuyện nhỏ về Bỏc Hồ và Ba tụi, SGGP, 20/4/2008
^ Việc xõy lăng chỉ được khởi sự từ năm 1973, tức là 4 năm sau khi ụng qua đời. Nhớ anh Lờ Đức Thọ.
^ “Những sinh nhật giản dị của Chủ tịch Hồ Chớ Minh”. Truy cập 26 thỏng 8 năm 2010.
^ “Chuyện về những bữa cơm của Bỏc Hồ.”. Truy cập 28 thỏng 8 năm 2010.
^ “Sinh hoạt đời thường của Bỏc Hồ: Đậm đà dấu ấn quờ hương”. Truy cập 28 thỏng 8 năm 2010.
^ Hồ Chớ Minh: Toàn tập, NXB Chớnh trị quốc gia, tập 10, trang 128
^ a b Phương phỏp dõn chủ Hồ Chớ Minh trong cụng tỏc lónh đạo
^ Hồ Chớ Minh 'đi trước' UNESCO?, theo bài viết của Giỏo sư Trần Văn Nhung
^ L.H.K (10 thỏng 9 năm 1998). “35 năm người Kor mang họ Bỏc Hồ”. Bỏo Quảng Ngói. Truy cập 30 thỏng 7 năm 2008.[liờn kết hỏng]
^ Tấm lũng Cà Mau với Bỏc Hồ, Đất Mũi Online, 19/05/2007, truy nhập ngày 18/11/2008
^ Bok Hồ trong trỏi tim người Cơ Tu, Bỏo Biờn phũng, 29.02.2008, truy nhập ngày 18/11/2008.
^ Tổ quốc và Bỏc Hồ trong lũng bà con Việt kiều[liờn kết hỏng], Hà nội mới, 06/09/2007, truy nhập ngày 18/11/2008.
^ Ngụi đền thiờng ở Pakse[liờn kết hỏng], Tuổi Trẻ, 28/03/2007, truy nhập ngày 18/11/2008
^ Nguyễn Quang Thiều, Về những người đặc biệt trong một gia đỡnh họ Mai (Phần I), Viettimes, 20/12/2007, VietNamNet, truy nhập 18/11/2008
^ “Thousands of Vietnamese protest in California at Ho Chi Minh portrait”. BBC (23 thỏng 2, 1999). Truy cập 2 thỏng 4 năm 2008.
^ Don Terry, “Display of Ho Chi Minh Poster Spurs Protest and Arrests”, The New York Times, 21 thỏng 2, 1999. Truy cập 2 thỏng 4 năm 2008.
^ “Ho Chi Minh poster angers Vietnamese Americans”, CNN, 21 thỏng 3, 1999. Truy cập 2 thỏng 4 năm 2008.
^ a b Associated Press, “Hundreds protest Ho Chi Minh exhibit in Oakland”, CNN, 20 thỏng 3 năm 2000. Truy cập 18 thỏng 11 năm 2008.
^ Chip Johnson, “Ho Chi Minh Art Exhibit Draws Fire”, San Francisco Chronicle, 16 thỏng 3, 2000. Truy cập 2 thỏng 4 năm 2008.
^ “Phúng sự ảnh mới tại Nam California: Cộng đồng Việt Nam chống Chủ tịch Việt Nam Nguyễn Minh Triết”, Bỏo Người Việt, 23 thỏng 6 năm 2007. Truy cập 18 thỏng 11 năm 2008.
^ NTT, “Washington DC: Ngày bận rộn của 22 cộng đồng Việt”, Bỏo Người Việt, 1 thỏng 5 năm 2005. Truy cập 18 thỏng 11 năm 2008.
^ Associated Press, “Vietnam Vet interrupts PM's speech”, Taipei Times, 23 thỏng 6 năm 2005. Truy cập 18 thỏng 11 năm 2008.
^ My-Thuan Tran, “Vietnamese Americans protest published photo”, Los Angeles Times, 12 thỏng 2 năm 2008. Truy cập 18 thỏng 11 năm 2008.
^ City of Berkeley. “Parks: Willard Park - City of Berkeley, CA”. Truy cập 24 thỏng 5 năm 2009.
^ Đỗ Thuyết Linh, Phạm Trường Giang, “Lễ thượng cờ Việt Nam tại San Francisco”, Tuổi Trẻ Online, 4-9-2008. Truy cập 29-9-2008.
^ a b UNESCO, Records of the General Conference, 20 October to 20 thỏng 11 năm 1987, tr. 135
^ bản tin RFA 19-5-2008
^ Stanley Karnow (13 thỏng 4 năm 1998). “TIME 100: Ho Chi Minh”. Tuần bỏo Time. Truy cập 13 thỏng 1 năm 2007.
^ 3. Chủ tịch Hồ Chớ Minh và nước Mỹ
^ Ho Chi Minh - Top 10 Political Prisoners - TIME
^ dangbo.most.gov.vn
^ [4] haugiang.gov.vn
^ [5] hanoi.vnn.vn
^ . Xem Tạp chớ Nghiờn cứu Lịch sử số 4(335) 2004 trang68 của Lõm Xuõn Đinh
^ [6] Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chớ Minh - Bỏo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam.
^ Cõu này cú ý giống ý của Quản Trọng, trong sỏch Quản tử, nguyờn văn là: "Kế sỏch cho 1 năm, lấy việc trồng lỳa làm đầu; Kế sỏch cho 10 năm, lấy việc trồng cõy làm đầu; Kế sỏch cho trăm năm, lấy việc trồng người làm đầu".
^ Khi đọc tuyờn ngụn độc lập, Hồ Chớ Minh ngừng lại để hỏi người dõn cú nghe rừ lời ụng đọc hay khụng.
^ Hồ Chớ Minh toàn tập, NXB Chớnh trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tập 4, tr. 161, khi trả lời cỏc nhà bỏo nước ngoài vào thỏng 1 năm 1946.
^ Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh - biểu tượng của chủ nghĩa anh hựng cỏch mạng Việt Nam
^ Hồ Chớ Minh: Toàn tập. NXB. Chớnh trị quốc gia, Hà Nội, 2000, tr. 4, tr. 427-428. [7][liờn kết hỏng]
^ Trớch trong bài núi chuyện tại buổi Lễ khai mạc trường Đại học Nhõn dõn Việt Nam vào ngày 19 thỏng 1 năm 1955. Hồ Chớ Minh toàn tập, tập 7, trang 454-455.
Cõu núi của Tổng thống Hoa Kỳ John Kennedy trong diễn văn nhậm chức ngày 20 thỏng 1 năm 1961 cú ý tứ giống cõu này. Nguyờn văn cõu núi của Kennedy: Ask not what your country can do for you - Ask what you can do for your country. (Đừng hỏi Tổ quốc cú thể làm gỡ cho bạn, mà hóy hỏi bạn cú thể làm gỡ cho Tổ quốc)
^ “Bồi dưỡng thế hệ cỏch mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”. Thành Đoàn Thành phố Hồ Chớ Minh. Truy cập 5 thỏng 7 năm 2010.
^ Theo bỏo Đồng Nai điện tử, “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chớ Minh: Bỏc Hồ núi: "Đảng mạnh là do chi bộ tốt, chi bộ tốt là do đảng viờn đều tốt"”, Hồ Chớ Minh, Bỏo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, 24/3/2007. Truy cập 15/12/2010. Bản chớnh được lưu trữ ngày 24/3/2007. (Viết bằng tiếng Việt.) “Theo bỏo Đồng Nai điện tử”
^ Chữ dựng trong lời kờu gọi " Nhõn tài là kiến quốc" vào ngày 14-11-1945. Nguồn:
^ Bỏc Hồ - hồi kớ, NXB Văn học, 2004, phần kể của Nguyễn Lương Bằng, trang 98, núi với cỏc cộng sự trước khi quõn của Tưởng Giới Thạch nhập Việt Nam.
^ Núi với Jean Sainteny - Ủy viờn Phỏp ở miền bắc éụng Dương - trong quỏ trỡnh đàm phỏn trước ngày Toàn quốc khỏng chiến.
^ Văn húa Việt Nam - tỡm tũi và suy ngẫm, Trần Quốc Vượng, NXB Văn học, trang 925. Trần Quốc Vượng ghi chộp đoạn này dựa vào hồi ký của Phan Hiền. Cuốn hồi ký của Phan Hiền được viết ngay sau khi Hồ Chớ Minh qua đời nhưng cho tới nay vẫn chưa được xuất bản. Lời núi này của Hồ Chớ Minh cú hàm ý rất rừ ràng về ý định, hay ớt nhất là mong muốn của ụng trong việc xõy dựng một học thuyết tư tưởng riờng cho cỏch mạng Việt Nam- Chủ nghĩa Mỏc-Lờnin Việt Nam và nội hàm của học thuyết này sẽ nhấn mạnh vào tớnh nhõn bản, nhõn văn.
^ Cỏc cuộc đàm phỏn Lờ Đức Thọ-Kissinger tại Paris, Lưu Văn Lợi và Nguyễn Anh Vũ biờn soạn, NXB Cụng an Nhõn dõn, 2002, trang 197.
^ Cỏc cuộc đàm phỏn Lờ Đức Thọ-Kissinger tại Paris, Lưu Văn Lợi và Nguyễn Anh Vũ biờn soạn, NXB Cụng an Nhõn dõn, 2002, trang 127; núi trong khi tiếp thứ trưởng ngoại giao Ba Lan Mikhailowski vào ngày 6 thỏng 1 năm 1966.
^ Cỏc cuộc đàm phỏn Lờ Đức Thọ-Kissinger tại Paris, Lưu Văn Lợi và Nguyễn Anh Vũ biờn soạn, NXB Cụng an Nhõn dõn, 2002, trang 187.
^ Cỏc cuộc đàm phỏn Lờ Đức Thọ-Kissinger tại Paris, Lưu Văn Lợi và Nguyễn Anh Vũ biờn soạn, NXB Cụng an Nhõn dõn, 2002, trang 191.
^ Cỏc cuộc đàm phỏn Lờ Đức Thọ-Kissinger tại Paris, Lưu Văn Lợi và Nguyễn Anh Vũ biờn soạn, NXB Cụng an Nhõn dõn, 2002, trang 101.
^ Cỏc cuộc đàm phỏn Lờ Đức Thọ-Kissinger tại Paris, Lưu Văn Lợi và Nguyễn Anh Vũ biờn soạn, NXB Cụng an Nhõn dõn, 2002, trang 150.
^ Theo tư liệu của ụng Trịnh Ngọc Thỏi, thư ký của Xuõn Thủy - trưởng đoàn Việt Nam Dõn chủ Cộng hũa tại Hội nghị Paris; dẫn lại trong [8][liờn kết hỏng]
^ ghi ở tựa sỏch Nguyễn Trói đỏnh giặc cứu nước
^ Sổ tay đội viờn Đội Thiếu niờn tiền phong Việt Nam. NXB Kim Đồng. Hà Nội. 1968. trang 1.
^ Bỏch khoa toàn thư Việt Nam Con rồng tre. Truy cập 2008-08-21
^ Cú thể xem được những truyện ngắn này trờn trang của Bộ Văn húa Thụng tin.
^ “Việt Nam nhận thức và ứng xử đối với vấn đề tụn giỏo”. Cũn nhớ những quan điểm rất rộng mở của Trần Dõn Tiờn/Hồ Chớ Minh: "Khổng Tử, Giờ-su, Cỏc Mỏc, Tụn Dật Tiờn chẳng phải cú cựng một điểm chung đú sao.". Tạp chớ Cộng sản Điện tử. Truy cập 03-09-2007.
^ Kim Nhật. “Sỏch bỏo - tài sản vụ giỏ của Chủ tịch Hồ Chớ Minh”. Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch của Trần Dõn Tiờn (một bỳt danh của Bỏc) cho biết: "Thường thường, ụng chỉ làm việc nửa ngày; làm buổi sỏng để kiếm tiền, cũn buổi chiều đi đến thư viện".. Bỏo Nghệ An điện tử. Truy cập 19-09-2007.
^ Hà Minh Đức, Tỏc phẩm văn của Chủ tịch Hồ Chớ Minh, Nxb Khoa học Xó hội (Hà Nội, 1985), trang 132: "...Đỏp lại tỡnh cảm mong muốn của đồng bào, và của bạn bố trờn thế giới, Hồ Chủ tịch với bỳt danh Trần Dõn Tiờn đó viết tỏc phẩm 'Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch'..."
^ Cựu đại tỏ Bựi Tớn núi về ụng Hồ Chớ Minh: "Nhõn dõn, tờ bỏo của Đảng Cộng sản, núi rừ là ụng Hồ trong cuộc đời đó dựng đến hơn 30 bớ danh khỏc nhau, trong đú cú bớ danh Trần Dõn Tiờn, và khẳng định rừ rằng cuốn 'Những mẩu chuyện về đời sống của chủ tịch HCM' là do chớnh ụng Hồ viết ra."
^ Theo Lady Borton, Piece of Uncle Ho history surfaces in London[liờn kết hỏng] (bài đăng trờn thụng tấn xó Việt Nam),
Ho Chi Minh had used the pseudonym T. Lan and the voice of a cadre accompanying President Ho in thỏng 9 năm 1950 to the Border Campaign for Stories Told on the Trail
Hồ Chớ Minh đó dựng bỳt danh T. Lan và giọng của một cỏn bộ đi cựng Hồ Chủ Tịch vào thỏng 9 năm 1950 trong Chiến dịch Biờn giới để viết Vừa đi đường vừa kể chuyện.
^ Sổ tay tra cứu về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chớ Minh, Phan Ngọc Liờn chủ biờn, NXB Hải Phũng, 1998, trang 142: "T. Lan, bỳt danh của Chủ tịch Hồ Chớ Minh trong cỏc bài viết của Người, đăng rải rỏc trong cỏc bỏo Nhõn Dõn từ những năm 1955 cho đến năm 1969 và quyển sỏch "Vừa đi đường vừa kể chuyện".
^ |Lady Borton (Thanh Hảo dịch từ bản tiếng Anh) Người đó vượt qua hoạn nạn nhờ khả năng nhập vai
^ Bản thảo của Bỏc Hồ được đề cử là Di sản tư liệu thế giới, Phớ Thị Mựi (Bảo tàng Hồ Chớ Minh), Bỏo Thể thao và Văn húa,11/4/2009.
^ 
^ Chỳc tụng Bỏc Hồ
^ Xung quanh cuốn 'Đỉnh cao chúi lọi, Giải thớch lý do vỡ sao lựa chọn tờn cuối tiểu thuyết là 'Đỉnh cao chúi lọi'.
^ Phỏng vấn nhà văn Dương Thu Hương
^ Những bức huyết họa về Bỏc Hồ kớnh yờu
“CHÚNG TA HÃY XỨNG LÀ NGƯỜI THÀY CHÂN CHÍNH TRONG ĐễI MẮTTRONG SÁNG, HỒN NHIấN CỦA CÁC EM H/S THÂN YấU! “
(Cú lẽ cũng khú khăn lắm chỳng ta cựng cố gắng BẠN NHẫ! )
CHÀO THÂN ÁI !