Giáo án Vật lý lớp 11 - Tiết 1 - Bài 1: Điện tích – Định luật cu-lông (coulomb)

Ngày soạn: 22/08/2009
Ngày dạy – 11A1, 11A2: 25/08/2009
 11A3, 11A4: 25/08/2009
Phần I: ĐIỆN HỌC – ĐIỆN TỪ HỌC
Chương I: ĐIỆN TÍCH – ĐIỆN TRƯỜNG
Tiết 1 - Bài 1: ĐIỆN TÍCH – ĐỊNH LUẬT CU-LÔNG (Coulomb)
1. Mục tiêu 
 a. Về kiến thức 
-Học sinh nắm được trong tự nhiên có hai loại điện tích, các đặc tính của chúng và các phương pháp làm nhiễm điện giữa cho một vật; Nắm được khái niệm điện tích, điện tích điểm, các loại điện tích và cơ chế của sự tương tác giữa các điện tích; Phát biểu nội dung và viết biểu thức của định luật tương tác tĩnh điện Coulomb; 
 b. Về kĩ năng
-Áp dụng biểu thức của định luật tương tác tĩnh điện Coulomb và nguyên lí chồng chất lực điện để giải một số bài toán cơ bản liên quan đến lực tương tác, cân bằng tĩnh điện; giải thích được các hiện tượng nhiễm điện trong thực tế.
 c. Về thái độ
-Có tinh thần chịu khó, ham học hỏi
-Có hứng thú học tập bộ môn
2. Chuẩn bị của GV và HS
 a. Chuẩn bị của GV
-Một số TN đơn giản về sự nhiễm điện do cọ xát; một bình điện nghiệm; hình vẽ cân xoắn
 b. Chuẩn bị của HS
-Ôn lại kiến thức về điện của VL 7
3.Tiến trình bài dạy
Hoạt động 1 (2 phút): Đặt vấn đề - Ở THCS ta đã biết các vật mang điện hoặc hút nhau, hoặc đẩy nhau. Vậy lực tương tác đó phụ thuộc vào những yếu tố nào và tuân theo quy luật nào?
Hoạt động 2 (10 phút): Sự nhiễm điện của các vật. Điện tích. Tương tác điện.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
-Giới thiệu nội dung chính của tiết học
-Biểu diễn một số TN đơn giản về sự nhiễm điện do cọ xát. 
?Các cách làm cho vật nhiễm điện?
 ?Làm thế nào để biết một vật nhiễm điện?
? Thế nào là điện tích, điện tích điểm?
-Chính xác hoá khái niệm điện tích, điện tích điểm 
? Hai điện tích có tương tác với nhau hay không? đó là tương tác gì?
? Có các loại điện tích nào?
? Trả lời câu C1?
-Chính xác hoá kiến thức vầ điện tích, tương tương tác điện
-Theo dõi
- Quan sát gv làm TN
TL: Có 3 cách làm nhiễm điện cho vật: tiếp xúc – cọ sát- hưởng ướng
TL: Vật đó có thể hút được các vật nhẹ
-Đọc mục I.2 Sgk trả lời câu hỏi của GV
-Ghi nhớ
TL: Có, đó là tương tác điện 
TL: Hai loại điện tích (+) và (-)
- Tập trung trả lời C1.
-Ghi nhớ
I. Sự nhiễm điện của các vật. Điện tích. Tương tác điện.
1. Sự nhiễm điện của các vật.
-Các cách làm cho vật nhiễm điện
-Cách nhận biết vật nhiễm điện
2. Điện tích. Điện tích điểm.
-Điện tích
-Điện tích điểm
3. Tương tác điện. Hai loại điện tích.
Hoạt động 3 (20 phút): Định luật Cu-lông. Đơn vị điện tích.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
- Giới thiệu sơ về tiểu sử của nhà bác học Coulomb.
- Cho HS đọc mục II.1 SGK – T7
?Hãy nêu cấu tạo và các sử dụng cân xoắn để xác định lực tương tác giữa hai điện tích?
-Chính xác hoá nguyên tác hoạt động của cân xoắn
- Nêu kết quả thí nghiệm?
? Trả lời câu C2?
-Nêu kết luận thứ 2
?Từ đó các em hãy khái quát 2 kết luận nói trên?
-Chính xác hoá định luật
?Tên gọi và đơn vị của các đại lượng có trong biểu thức?
? Nêu đặc điểm của lực tương tác giữa hai điện tích?
? Nêu đơn vị của điện tích?
- Cho ví dụ yêu cầu hs biểu diễn vectơ lực tương tác giữa 2 điện tích điểm.
-Đánh giá, chính xác hoá
-Theo dõi
-Đọc SGK
TL: ....
-Ghi nhớ
TL: .....
TL: Giảm 9 lần
-Theo dõi
-Nêu nội dung định luật
-Ghi nhớ phương trình, các đại lượng liên quan
-Xác định tên gọi và đơn vị các đại lượng
TL: Vectơ lực nằm trên đường thẳng nối hai điện tích và có chiều phụ thuộc vào dấu 2 điện tích có độ lớn như (1.1)
TL: Cu lông (C)
-Biểu diễn vectơ lực
-Ghi nhớ cách biểu diễn
II. Định luật Cu-lông. Hằng số điện môi.
1. Định luật Cu-lông.
-Định luật cu-lông
 (1.1)
r: khoảng cách giữa hai điện tích q1, q2
 k: hệ số tỉ lệ phụ thuộc vào hệ đơn vị.
Hệ SI, k = 9.109 đơn vị SI, và biểu thức Coulomb được viết :
 (1.2)
-Đơn vị điện tích: C
Hoạt động 4 (7 phút): Lực tác dụng lên điện tích đặt trong điện môi. Hằng số điện môi.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
- Giới thiệu khái niệm điện môi.
? Khi điện tích đặt trong điện môi thì lực tác dụng của chúng sẽ như thế nào?
?Như vậy biểu thức của ĐL Cu-lông bây giờ như thế nào?
?Các em dựa vào bảng 1.1 để so sánh điện môi của một số chất?
? Nêu ý nghĩa của hằng số điện môi?
-Phân tích ý nghĩa
? Trả lời câu C3?
-Ghi nhận khái niệm
TL: Giảm so với khi đặt trong chân không ε lần
TL: ....
- Hoàn thành theo yêu cầu của gv.
TL: .....
-Ghi nhớ ý nghĩa
TL: D - vì đồng là vật dẫn
2. Lực tác dụng lên điện tích đặt trong điện môi. Hằng số điện môi.
a. Điện môi
b. Lực tương tác giữa các điện tích điểm trong điện môi
 (1.3)
ε: là hằng số điện môi của môi trường.
c. Ý nghĩa của hằng số điện môi
Hoạt động 4 (5 phút): Vận dụng, củng cố 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
-Cho HS làm bài tập 5, 6 Sgk – T10
? Nêu kết quả?
-Chính xác hóa kết quả
-Đánh giá giờ học, nhấn mạnh kiến thức trong bài 
-Làm bài tập
-Nêu kết quả và giải thích
-Ghi nhớ kết quả
-Ghi nhớ nội dung chính của tiết học
Bài 5/ Sgk – T10: D
Bài 6/ Sgk – T10: D
Hoạt động 5 (1 phút): Giao nhiệm vụ về nhà
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
-Giao nhiệm vụ về nhà:
+Ôn tập lí thuyết
+Làm các bài tập: 7, 8 Sgk + bài tập Sbt
+Đọc trước bài 2
-Tự ghi nhớ nhiệm vụ học tập
Rút kinh nghiệm: