Giáo án Tin học 11 - Giới thiệu về máy tính (tiết 1)

Ngày giảng
Lớp
Sĩ số
Tiết 5. § 3: GIỚI THIỆU VỀ MÁY TÍNH (Tiết 1)
I . Mục tiêu:
1. Kiến thức: 
- Biết khái niệm hệ thống tin học và các thành phần của nó;
- Biết chức năng các thiết bị chính của máy tính.
2. Kỹ năng: Nhận biết được các bộ phận chính của máy tính
3. Thái độ: HS ý thức được việc muốn sử dụng tốt máy tính cần có hiểu biết về nó và phải rèn luyện tác phong làm việc khoa học, chuẩn xác.
II . Chuẩn bị của giáo viên và học sinh.
1. Chuẩn bị của GV : SGK, SGV, giáo án, đồ dùng dạy học: một máy tính (nếu có)
 	2. Chuẩn bị của HS: học bài cũ, đọc trước bài mới.
III . Hoạt động dạy - học:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ: không
3. Nội dung bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung 
Hoạt động 1: Tìm hiểu hệ thống tin học
GV: Theo hiểu biết của em kết hợp với SGK (Tr.19) em hãy cho biết hệ thống tin học gồm có các thành phần nào? Thành phần nào là quan trọng nhất? Tại sao?
HS: Trả lời câu hỏi.
GV: Kết luận.
GV: Vậy hệ thống tin học dùng để làm gì?
HS: Trả lời câu hỏi.
Khái niệm hệ thống tin học.
 * Hệ thống tin học gồm ba thành phần:
Phần cứng (Hardware) gồm máy tính và một số thiết bị liên quan.
Phần mềm (Software) gồm các chương trình. Chương trình là một dãy lệnh, mỗi lệnh là một chỉ dẫn cho máy tính biết thao tác cần thực hiện.
Sự quản lí và điều khiển của con người.
* Hệ thống tin học dùng để nhập, xuất, xử lí, truyền và lưu trữ thông tin.
Hoạt động 2: Tìm hiểu sơ đồ cấu trúc một máy tính
GV: Máy tính là thiết bị dùng để tự động hoá quá trình thu thập, lưu trữ và xử lý thông tin. Có nhiều loại máy tính khác nhau nhưng chúng đều có chung một sơ đồ cấu trúc bao gồm một số bộ phận. Em hãy cho biết đó là các bộ phận nào?
HS: Nghiên cứu, trả lời câu hỏi.
GV: Gọi hs khác bổ sung và ghi lại tất cả các câu trả lời lên bảng.
GV: Vẽ sơ đồ cấu trúc của một máy tính.
Sơ đồ cấu trúc một máy tính:
 Có nhiều loại máy tính khác nhau nhưng chúng đều có chung một sơ đồ cấu trúc gồm các bộ phận như sau:
1. Bộ xử lý trung tâm;
2. Bộ nhớ trong;
3. Bộ nhớ ngoài;
4. Thiết bị vào;
5. Thiết bị ra.
Hoạt động 3:Tìm hiểu về bộ xử lý trung tâm
GV: Chúng ta đều biết con người muốn vận động, suy nghĩ, làm việc được thì cần đến một bộ phận rất quan trọng, đó là não bộ. Não điều khiển mọi hoạt động của con người. Đối với máy tính thì CPU cũng có tầm quan trọng tương tự như vậy.
GV: Vậy em có thể cho biết CPU là thành phần như thế nào của máy tính?
HS: Nghiên cứu SGK.
HS1: Trả lời câu hỏi
HS2: Bổ sung.
GV: Kết luận
GV: CPU gồm những bộ phận nào?
HS: Trả lời
GV: Kết luận và giải thích chức năng của từng bộ phận
HS: Ghi bài
Bộ xử lý trung tâm.
CPU là thành phần quan trọng nhất của máy tính.Đó là thiết bị chính thực hiện và điều khiển việc thực hiện chương trình.
- Chất lượng của máy tính phụ thuộc nhiều vào chất lượng của CPU
- CPU gồm 2 bộ phận chính:
+ Bộ số học/logic.
+ Bộ điều khiển.
- Ngoài ra CPU còn có thêm một số bộ phận khác.
+ Thanh ghi (Register).
+ Bộ nhớ truy cập nhanh (Cache).
IV . Củng cố: 
Các thành phần của hệ thống tin học
 - Phần cứng.
 - Phần mềm.
 - Sự quản lý và điều khiển của con người.
Các thành phần chính của máy tính.
 - Bộ xử lý trung tâm.
V . Bài về nhà:
 	- Học bài cũ và chuẩn bị bài cho tiết học sau
Ngày giảng
Lớp
Sĩ số
Tiết 6. § 3: GIỚI THIỆU VỀ MÁY TÍNH (Tiếp)
I . Mục tiêu:
1. Kiến thức: Biết chức năng các thiết bị chính của máy tính.
2. Kỹ năng: Nhận biết được các bộ phận chính của máy tính.
3. Thái độ: HS ý thức được việc muốn sử dụng tốt máy tính cần có hiểu biết về nó và phải rèn luyện tác phong làm việc khoa học, chuẩn xác.
II . Chuẩn bị của giáo viên và học sinh.
1. Chuẩn bị của GV: SGK, SGV, giáo án, đồ dùng dạy học: một máy tính (nếu có)
2. Chuẩn bị của HS: học bài cũ, đọc trước bài mới.
III . Hoạt động dạy - học:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
	? Hãy giới thiệu và vẽ sơ đồ cấu trúc tổng quát của máy tính
3. Nội dung bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung 
Hoạt động 1: Tìm hiểu về bộ nhớ trong của máy tính
GV: Em hãy đọc SGK (Tr.20) và cho biết bộ nhớ trong có nhiệm vụ gì? và được cấu tạo bởi những bộ nhớ nào?
HS: Đọc SGK. Trả lời câu hỏi.
GV: ROM và RAM khác nhau như thế nào?
HS: Đọc SGK. Trả lời câu hỏi.
GV: Tổng hợp cho học sinh ghi
GV: Giải thích thêm:Bộ nhớ trong gồm các ô nhớ được đánh số thứ tự bắt đầu từ 0. Số thứ tự của một ô nhớ được gọi là địa chỉ của ô nhớ đó. Các địa chỉ thường được viết trong hệ hexa. Khi thực hiện chương trình, máy tính truy cập dữ liệu ghi trong ô nhớ thông qua địa chỉ của nó. Với phần lớn các máy tính, mỗi ô nhớ có dung lượng 1 byte. 
Hiện nay, mỗi máy tính thường được trang bị bộ nhớ RAM có dung lượng từ 128 MB trở lên. Một số máy tính chuyên dụng có thể có bộ nhớ trong cỡ hàng Gi-ga-bai.
4. Bộ nhớ trong.
Bộ nhớ trong là nơi chương trình được đưa vào để thực hiện và là nơi lưu trữ dữ liệu đang được xử lí.
Bộ nhớ trong của máy tính gồm hai phần: ROM và RAM.
 + ROM chứa một số chương trình hệ thống được hãng sản xuất nạp sẵn. Dữ liệu trong ROM không xoá được. Khi tắt máy, dữ liệu trong ROM không bị mất đi.
 + RAM là phần nhớ có thể đọc, ghi dữ liệu trong lúc làm việc. Khi tắt máy, dữ liệu trong RAM sẽ bị mất đi.
Hoạt động 2: Tìm hiểu bộ nhớ ngoài
GV: Cho HS quan sát một số loại thiết bị thuộc bộ nhớ ngoài (như Đĩa CD, đĩa mềm, thiết bị nhớ flash). 
HS: Quan sát
GV: Qua quan sát và bằng những hiểu biết của mình em hãy cho biết bộ nhớ ngoài có vai trò như thế nào?
HS1: Trả lời câu hỏi
GV: Để truy cập dữ liệu trên đĩa, máy tính có các ổ đĩa với các tên thường gọi là ổ đĩa A, ổ đĩa B, ổ đĩa C,... Trong quá trình làm việc, ta có thể đưa các đĩa mềm hoặc đĩa CD khác nhau vào ổ đĩa tương ứng. Để ngắn gọn, ta sẽ đồng nhất ổ đĩa với đĩa đặt trong đó.
- Đĩa cứng thường được gắn sẵn trong ổ đĩa cứng. Đĩa cứng có dung lượng rất lớn và tốc độ đọc/ghi rất nhanh.
- Máy tính thường có một ổ đĩa mềm dùng để đọc/ghi đĩa mềm có đường kính 3,5 inch (8,75 cm) với dung lượng 1,44 MB.
Ngoài các đĩa CD (h. 14c) có mật độ ghi dữ liệu rất cao, hiện nay còn có thiết bị nhớ flash kích thước nhỏ gọn, lưu trữ dữ liệu có dung lượng lớn.
5. Bộ nhớ ngoài.
Bộ nhớ ngoài dùng để lưu trữ lâu dài dữ liệu và hỗ trợ cho bộ nhớ trong.
Bộ nhớ ngoài của máy tính thường là đĩa cứng, đĩa mềm, đĩa CD, thiết bị nhớ flash (thường gọi là USB)..
Hoạt động 3: Tìm hiểu thiết bị vào
GV: Cho HS quan sát một số thiết bị vào (như: bàn phím, chuột) và cho biết đó là các thiết bị vào.
GV: Vậy em cho biết thiết bị vào có vai trò như thế nào?
HS: - Quan sát.
Trả lời câu hỏi.
GV: Bàn phím có tác dụng gì?
HS: Trả lời câu hỏi.
GV: Khi gõ phím kí tự, kí hiệu trên mặt phím xuất hiện trên màn hình. Trong nhóm phím chức năng, một số phím có chức năng đã được mặc định, chức năng của một số phím khác được quy định tuỳ phần mềm cụ thể. 
GV: Chuột là thiết bị rất tiện lợi trong khi làm việc với máy tính. Em hãy cho biết khi sử dụng chuột ta dùng những thao tác nào?
HS: Trả lời.
GV: Em hãy cho biết máy quét dùng để làm gì?
HS: Trả lời câu hỏi
GV: Trong thực tế các em đã được sử dụng Webcam, vậy em hãy cho biết Webcam dùng để làm gì?
HS: Trả lời câu hỏi.
GV: Kết luận.
GV: Với sự phát triển của công nghệ, các thiết bị vào ngày càng đa dạng. Ta có thể sử dụng máy ảnh số, máy ghi hình, máy ghi âm số để đưa thông tin vào máy tính. 
6. Thiết bị vào.
Thiết bị vào dùng để đưa thông tin vào máy tính. Có nhiều loại thiết bị vào như bàn phím, chuột, máy quét, micrô, webcam,...
Bàn phím (Keyboard):
Các phím được chia thành hai nhóm: nhóm phím kí tự và nhóm phím chức năng. Khi ta gõ một phím nào đó, mã tương ứng của nó được truyền vào máy.
Chuột (Mouse).
Bằng các thao tác nháy nút chuột, ta có thể thực hiện một lựa chọn nào đó trong bảng chọn (menu) đang hiển thị trên màn hình. Dùng chuột cũng có thể thay thế cho một số thao tác bàn phím. 
Máy quét.
Máy quét là thiết bị cho phép đưa thông tin dạng văn bản và hình ảnh vào máy tính.
Webcam.
Webcam là một camera kĩ thuật số. Khi gắn vào máy tính, nó có thể thu và truyền trực tuyến hình ảnh qua mạng đến những máy tính đang kết nối với máy đó.
IV . Củng cố: 
Các thành phần chính của máy tính.
 - Bộ xử lý trung tâm.
 - Bộ nhớ trong.
 - Bộ nhớ ngoài.
 V . Bài về nhà:
 - Học bài cũ.
Ngày giảng
Lớp
Sĩ số
Tiết 7. § 3: GIỚI THIỆU VỀ MÁY TÍNH (Tiếp)
I . Mục tiêu:
1. Kiến thức: 
- Biết chức năng các thiết bị chính của máy tính;
- Biết máy tính làm việc theo nguyên lý J. Von Neumann. 
2. Kỹ năng: 
- Nhận biết được các bộ phận chính của máy tính.
3. Thái độ: HS ý thức được việc muốn sử dụng tốt máy tính cần có hiểu biết về nó và phải rèn luyện tác phong làm việc khoa học, chuẩn xác.
II . Chuẩn bị của giáo viên và học sinh.
1. Chuẩn bị của GV: SGK, SGV, giáo án, đồ dùng dạy học: một máy tính (nếu có)
2. Chuẩn bị của HS: học bài cũ, đọc trước bài mới.
III . Hoạt động dạy - học:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
	? Trình bày chức năng từng bộ phận: Bộ nhớ trong, bộ nhớ ngoài, thiết bị vào.
3. Nội dung bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung 
Hoạt động 1: Tìm hiểu thiết bị ra
GV: Thiết bị ra là thiết bị có nhiệm vụ ngược lại với thiết bị vào? Vậy theo em thiết bị ra dùng để làm gì?
HS: Nghiên cứu, trả lời câu hỏi.
GV: Kết luận.
GV: Em hãy kể tên một số thiết bị ra mà em biết?
HS: Trả lời câu hỏi.
GV: (giới thiệu) màn hình máy tính có cấu tạo tương tự như màn hình tivi
GV: Em hãy cho biết máy in có chức năng như thế nào?
HS: Trả lời câu hỏi.
GV: Em hãy cho biết máy chiếu có chức năng như thế nào?
HS: Trả lời câu hỏi.
GV: Em hãy cho biết loa và tai nghe đưa loại dữ liệu nào ra ngoài?
GV: Có thể xem môđem là một thiết bị hỗ trợ cho cả việc đưa dữ liệu vào và lấy dữ liệu ra từ máy tính
7. Thiết bị ra.
Thiết bị ra: dùng để đưa dữ liệu ra từ máy tính .
Có nhiều loại thiết bị ra như màn hình, máy in,...
Màn hình (Monitor).
Chất lượng của màn hình được quyết định bởi các tham số sau:
Độ phân giải: Mật độ các điểm ảnh trên màn hình. Độ phân giải càng cao thì hình ảnh hiển thị trên màn hình càng mịn và sắc nét.
Chế độ màu: Các màn hình màu có thể có 16 hay 256 màu, thậm chí có hàng triệu màu khác nhau.
Máy in (Printer).
Máy in có nhiều loại như máy in kim, in phun, in laser ,... dùng để in dữ liệu ra giấy. Máy in có thể là đen/trắng hoặc màu.
Máy chiếu.
Máy chiếu là thiết bị dùng để hiển thị nội dung màn hình máy tính lên màn ảnh rộng.
Loa và tai nghe.
Loa và tai nghe là các thiết bị để đưa dữ liệu âm thanh ra môi trường ngoài.
Modem.
Môđem là thiết bị dùng để truyền thông giữa các hệ thống máy thông qua đường truyền
Hoạt động 2: Tìm hiểu hoạt động của máy tính
GV: Em hãy đọc SGK (Tr. 25 – 26) và cho biết máy tính hoạt động theo những nguyên lý nào?
HS: Trả lời.
GV: Kết luận.
GV: Khác với các công cụ tính toán khác, máy tính điện tử có thể thực hiện được một dãy lệnh cho trước (chương trình) mà không cần sự tham gia trực tiếp của con người. Tại mỗi thời điểm máy tính chỉ thực hiện được một lệnh, tuy nhiên nó thực hiện rất nhanh hàng trăm triệu lệnh thậm trí siêu máy tính có thể thực hiện hàng tỉ lệnh trong một giây.
GV: Địa chỉ của các ô nhớ là cố định nhưng nội dung ghi ở đó có thể thay đổi trong quá trình máy làm việc
GV: Khi xử lý dữ liệu, máy tính xử lý đồng thời một dãy bit chữ không xử lý từng bit. Dãy bit như vậy được gọi là từ máy.
Các bộ phận của máy tính được nối với nhau bởi các dây dẫn gọi là các tuyến.....
GV: Nguyên lí trên do nhà toán học người Mĩ gốc Hung-ga-ri Phôn Nôi-man (J. Von Neumann) phát biểu khi tham gia thiết kế một trong các máy tính điện tử đầu tiên nên người ta lấy tên ông đặt tên cho nguyên lí. Cho đến nay, tuy các đặc tính của máy tính thay đổi nhanh chóng và ưu việt hơn nhiều nhưng sơ đồ cấu trúc chính và nguyên lí hoạt động của chúng về căn bản vẫn dựa trên nguyên lí Phôn Nôi-man .
8. Hoạt động của máy tính.
* Nguyên lí Điều khiển bằng chương trình
Máy tính hoạt động theo chương trình.
* Nguyên lí Lưu trữ chương trình
Lệnh được đưa vào máy tính dưới dạng mã nhị phân để lưu trữ, xử lí như những dữ liệu khác.
* Nguyên lí Truy cập theo địa chỉ
Việc truy cập dữ liệu trong máy tính được thực hiện thông qua địa chỉ nơi lưu trữ dữ liệu đó.
* Nguyên lí Phôn Nôi-man
Mã hoá nhị phân, Điều khiển bằng chương trình, Lưu trữ chương trình và Truy cập theo địa chỉ tạo thành một nguyên lí chung gọi là nguyên lí Phôn Nôi-man.
V . Củng cố: 
 - Thiết bị ra.
 - Nguyên lý hoạt động của máy tính.
V . Bài về nhà:
 - Học bài cũ.
 - Đọc trước Bài thực hành 2.