Giáo án Ngữ văn khối 11 - Tiết 106 đến tiết 111

Ngày giảng: 11B2: Sĩ số: Vắng: 
Tiết 106 – TiÕng ViÖt 
Phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn
I/ Mục tiêu cần đạt
Gióp häc sinh:
1. KiÕn thøc:
- KiÕn thøc chñ yÕu vÒ mét sè lo¹i VB chÝnh luËn th­êng gÆp.
- Kh¸i niÖm ng«n ng÷ chÝnh luËn, mèi quan hÖ vµ sù kh¸c biÖt gi÷a chÝnh luËn vµ nghÞ luËn.
- §Æc ®iÓm vÒ ph­¬ng tiÖn ng«n ng÷ (tõ ng÷, ng÷ ph¸p, biÖn ph¸p tu tõ, ...) cña ng«n ng÷ chÝnh luËn.
- §Æc tr­ng c¬ b¶n cña PC ng«n ng÷ chÝnh luËn: tÝnh c«ng khai vÒ quan ®iÓm chÝnh trÞ, tÝnh chÆt chÏ trong diÔn ®¹t vµ suy luËn, tÝnh truyÒn c¶m, thuyÕt phôc.
2. Kỹ năng: 
- NhËn biÕt vµ ph©n tÝch ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ ph­¬ng tiÖn ng«n ng÷ trong VB thuéc PC ng«n ng÷ chÝnh luËn.
- NhËn biÕt vµ ph©n tÝch ®­îc nh÷ng biÓu hiÖn cña c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n trong PC ng«n ng÷ chÝnh luËn.
- Viết văn nghị luận chính trị x· héi; dïng tõ, ®Æt c©u, lËp luËn, kÕt cÊu v¨n b¶n, ...
3. Thái độ: Cã ý thøc vËn dông kiÕn thøc ®­îc vµo thùc tÕ c/s.
II/ ChuÈn bÞ cña GV vµ HS
GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, ChuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng
HS: SKG, vë ghi, vë so¹n
III/Tiến trình dạy học
1. Kiểm tra bài cũ (3 phót): 
T­ t­ëng d©n chñ cña PCT. thÓ hiÖn trong ®o¹n trÝch “Về luân lí xã hội ở nước ta” nh­ thÕ nµo?
2. Bài mới (38 phót): 
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cơ bản
HĐ1 (20 phót): Hướng dẫn tìm hiểu văn bản chính luận 
GV: V¨n b¶n chÝnh luËn thêi x­a? KÓ tªn c¸c VBCL ®· ®­îc häc?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: V¨n b¶n chÝnh luËn hiÖn ®¹i? 
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
HS ®äc v¨n b¶n sgk vµ tr¶ lêi c©u hái: 
- ThÓ lo¹i? môc ®Ých v¨n b¶n? 
- B¸c ®· dÉn lêi tuyªn ng«n cña n­íc nµo? Nh»m môc ®Ých g×? 
- Th¸i ®é, quan ®iÓm cña ng­êi viÕt?
HS ®äc v¨n b¶n “Cao trµo chèng NhËt, cøu n­íc” sgk vµ tr¶ lêi c©u hái: 
- ThÓ lo¹i? môc ®Ých v¨n b¶n? 
- Th¸i ®é, quan ®iÓm cña ng­êi viÕt?
GV: Tõ viÖc t×m hiÓu c¸c ng÷ liÖu trªn h·y cho biÕt thÕ nµo lµ ng«n ng÷ chÝnh luËn?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: ChÝnh luËn vµ nghÞ luËn cã ®iÓm g× kh¸c biÖt?
HS: Trao ®æi theo bµn, tr¶ lêi.
I/ Văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận
1. T×m hiÓu v¨n b¶n chÝnh luËn
- Chính luận: thÓ v¨n ph©n tÝch, b×nh luËn vÒ c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ x· héi (tõ ®iÓn T.V)
- VB chÝnh luËn thêi x­a: HÞch, c¸o, th­ s¸ch, chiÕu, biÓu (chñ yÕu b»ng ch÷ H¸n)
VD: ChiÕu dêi ®«, HÞch t­íng sÜ, C¸o b×nh Ng«
- VB chÝnh luËn hiÖn ®¹i: C­¬ng lÜnh, tuyªn bè, tuyªn ng«n, lêi kªu gäi, hiÖu triÖu, c¸c bµi b×nh luËn, x· luËn, c¸c b¸o c¸o, tham luËn, ph¸t biÓu trong héi th¶o, héi nghÞ.
a) §o¹n trÝch: Tuyªn ng«n ®éc lËp
- ThÓ lo¹i: v¨n chÝnh luËn
- Môc ®Ých: tuyªn ng«n dùng n­íc cña nguyªn thñ quèc gia.
- B¸c dÉn lêi cña b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp n­íc MÜ n¨m 1776 vµ tuyªn ng«n Nh©n quyÒn vµ D©n quyÒn n¨m 1791 cña Ph¸p lµm c¬ së cña ch©n lÝ vµ lÏ ph¶i.
- Th¸i ®é ®µng hoµng, dâng d¹c, giäng v¨n hïng hån, ®anh thÐp. Ng­êi viÕt ®øng trªn lËp tr­êng d©n téc, nguyÖn väng cña d©n téc ®Ó viÕt b¶n tuyªn ng«n lÞch sö nµy.
b) §o¹n trÝch: Cao trµo chèng NhËt cøu n­íc
- ThÓ lo¹i: v¨n chÝnh luËn
- Môc ®Ých: Tæng kÕt mét giai ®o¹n c¸ch m¹ng
- §øng trªn lËp tr­êng d©n téc; LËp tr­êng cña nh÷ng ng­êi céng s¶n, trong sù nghiÖp chèng ®Õ quèc vµ ph¸t xÝt giµnh tù do ®éc lËp cho d©n téc.
2. Nhận xét chung về văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận
- Ng«n ng÷ chÝnh luËn lµ ng«n ng÷ ®­îc dïng trong c¸c VB chÝnh luËn ®Ó tr×nh bµy ý kiÕn hoÆc b×nh luËn, ®¸nh gi¸ mét sù kiÖn, mét vÊn ®Ò chÝnh trÞ, mét chÝnh s¸ch, chñ tr­¬ng v¨n ho¸, XH theo mét quan ®iÓm chÝnh trÞ nhÊt ®Þnh.
- Ng«n ng÷ chÝnh luËn tån t¹i ë c¶ d¹ng viÕt vµ d¹ng nãi.
- ChÝnh luËn cã quan hÖ ®Õn nghÞ luËn nh­ng vÉn cã ®iÓm kh¸c biÖt:
NGHỊ LUẬN
CHÍNH LUẬN
Lµ ph­¬ng ph¸p t­ duy vµ tr×nh bµy ý kiÕn, lÝ lÏ, lËp luËn vÒ mét vÊn ®Ò nµo ®ã thuéc nhiÒu lÜnh vùc (XH, VH).
-> mét kiÓu lµm v¨n trong nhµ tr­êng: VNL
Lµ PC ngôn ngữ nh»m tr×nh bµy, b×nh luËn ®¸nh gi¸ mét sù kiÖn, mét vÊn ®Ò theo mét quan ®iÓm chÝnh trÞ nhÊt ®Þnh. 
HĐ2 (18 phót): Hướng dẫn luyện tập
GV: Vì sao cã thể khẳng đÞnh đoạn văn sau thuộc phong cách ngôn ngữ chính luận? 
HS trao ®æi theo bµn, tr¶ lêi.
HS thảo luận nhãm: 
Phân tích bài “Lời kêu gäi toàn quốc kháng chiến” của Chủ tÞch Hồ Chí Minh (Ngữ văn 10 tập I, T.23) để chứng minh: lời văn trong văn bản giản dÞ, dễ hiểu, ngắn gän nhưng diễn đạt nội dung phong phú, lập luận vững chắc.
II/ Luyện tập 
Bài tập 2 (T.99)
+ Sử dụng từ ngữ chung
+ Sử dụng lớp từ ngữ riêng (từ chính trÞ): “yêu nước, truyền thống, xâm lăng, bán nước, cướp nước”. Để từ đã Bác nêu râ lập trường quan điểm, khẳng đÞnh sức mạnh của lßng yêu nước.
+ Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh: “kết thành làn sãng, lướt qua, nhấn chìm”
+ Sử dụng linh hoạt nhiều kiểu câu (2 câu ngắn, 1 câu dài), câu tường thuật, câu miêu tả.
Bài tập 3 (T.99)
- Bác nêu râ tình thế: chúng ta buộc phải chiến đấu
- Sử dụng lớp từ chính trÞ: “hoà bình, cướp nước, hi sinh, mất nước, nô lệ”. Thể hiện râ lập trường quan điểm của ta và âm mưu cướp nước ta của thực dân Pháp. Hai từ “càng...càng”, đặt trong mối quan hệ Ta - Pháp thể hiện râ tình thế cụ thể lúc đã
- Chúng ta chiến đấu bằng mäi vũ khí: “bất kì đàn ông... giữ gìn đất nước”. Các từ ngữ: “súng, gươm, cuốc thuổng, gậy gộc” -> khẳng đÞnh: đã là cuộc chiến tranh nhân dân
-Thể hiện niềm tin vào chiến thắng: những từ “nhất đÞnh thắng lợi, độc lập, thống nhất”. 
3. Cñng cè (3 phót): HS ®äc ghi nhí, SGK
4. H­íng dÉn häc bµi (1 phót): Häc bµi; T×m c¸c VB chÝnh luËn ®· häc ®Ó më réng vµ n©ng cao kiÕn thøc.
 Soạn “Ba cèng hiÕn vÜ ®¹i cña C¸c M¸c”.
Ngày giảng: 11B2: Sĩ số: Vắng: 
Tiết 107, 108 – §äc v¨n 
Ba cèng hiÕn vÜ ®¹i cña C¸c M¸c 
 Ang-ghen
 Vµ ®äc thªm
TiÕng mÑ ®Î – nguån gi¶i phãng c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc
 NguyÔn An Ninh 
I/ Mục tiêu cần đạt
Gióp häc sinh:
1. KiÕn thøc:
- Ba cèng hiÕn vÜ ®¹i cña M¸c.
- T×nh c¶m cña ¡ng-ghen ®èi víi M¸c.
- Bµi ®äc thªm: TiÕng mÑ ®Î – nguån gi¶i phãng c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc. 
2. Kỹ năng: 
- §äc- hiÓu mét v¨n b¶n theo ®Æc tr­ng thÓ lo¹i.
3. Thái độ: Tr©n träng nh©n c¸ch, tµi n¨ng vµ nh÷ng cèng hiÕn vÜ ®¹i mµ M¸c ®· ®Ó l¹i cho nh©n lo¹i. 
II/ ChuÈn bÞ cña GV vµ HS
GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, chuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng
HS: SKG, vë ghi, vë so¹n
III/Tiến trình dạy học
1. Kiểm tra bài cũ (3 phót): 
ThÕ nµo lµ ng«n ng÷ chÝnh luËn? Sù kh¸c biÖt gi÷a chÝnh luËn vµ nghÞ luËn?
2. Bài mới (38 phót):
Tiªt thø nhÊt:
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cơ bản
H§1(8 phót): H­íng dÉn t×m hiÓu tiÓu dÉn
GV: Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ C¸c M¸c, ¨ng -ghen?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GVMR: Ông là người Đức, con một kĩ nghệ gia giầu có. Ông học ĐH ở Béclin, quen víi Mác 1844 ở Parri, sau đó sang Anh sống, họat động và mất tại đây. (Tro di hài của ông được rắc xuống biển)
 Ăng-ghen chủ yếu viết những tác phẩm về triết học, chÝnh trị, kinh tế, lịch sử, cũng quan tâm đến văn học nghệ thuật và có những ý kiến sâu sắc cho lĩnh vực này.
GV: Hoµn c¶nh ra ®êi cña bµi ®iÕu v¨n?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
H§2 (10 phót): H­íng dÉn ®äc – hiÓu VB
HS: §äc VB 
GV: H·y x¸c ®Þnh bè côc cña VB? 
HS: Trao ®æi theo bµn, tr¶ lêi.
H§3 (20 phót): H­íng dÉn t×m hiÓu chi tiÕt VB
GV: Không gian và thời gian ấy có gì đặc biệt?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: Ăng đã giới thiệu về Mác như thế nào?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: Nhận xét gì về cách giới thiệu ấy?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: H·y cho biÕt nh÷ng cèng hiÕn vÜ ®¹i cña M¸c lµ g×? Trong nh÷ng cèng hiÕn ®ã cèng hiÕn nµo lµ quan träng nhÊt?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GVMR (cèng hiÕn 1) Hiểu đơn giản nhất là quy luật triết học trước Mác tuyệt đối hóa con người dựa trên hai mặt: tuyệt đối hóa về mặt sinh học (coi người là động vật bậc cao) và tuyệt đối hóa về mặt xã hội (XH quyết định con người) . Họ cho rằng con người và XH tồn tại độc lập, không phụ thuộc nhau. Đó là 1 quan niệm sai lầm và Mác đã chỉ ra sai lầm đó.
GV: ¡ng ghen ®· dïng BPNT nµo ®Ó thÓ hiÖn sù vÜ ®¹i trong c¸c cçng hiÕn cña M¸c?
HS: Trao ®æi theo bµn, tr¶ lêi.
I/ TiÓu dÉn
1. T¸c gi¶
- Phri-đích Ăng-ghen (1820 – 1895) là nhà triết học, nhà lý luận và hoạt động cách mạng, lãnh tụ của giai cấp vô sản trên toàn thế giới.
- Các Mác (1818-1883) là nhà triết học, nhà lý luận và hoạt động cách mạng, lãnh tụ của giai cấp vô sản trên toàn thế giới. Ông là người Đức, con một luật sư. Ông theo học luật và chuyển sang học triết và lịch sử ở các trường ĐH ở Bon và Béclin, bảo vệ luận án tiến sĩ khi mới 23 tuổi. Mác tham gia hoạt động báo chí. Hoạt động cách mạng ở Pháp, Bỉ, Đức và sang Anh (1849) sống, họat động và mất tại đây ngày 14-3-1883 (Mộ đặt tại nghĩa trang Haighết – London).
 Sù nghiÖp: Häc thuyÕt vÒ CNCS, CNDV biÖn chøng, CNDV lÞch sö, häc thuyÕt kinh tÕ M¸c xit. 
2. T¸c phÈm
- §­îc viÕt sau thêi ®iÓm C¸c M¸c qua ®êi vµ ®­îc ®äc t¹i lÔ an t¸ng.
- Bµi viÕt ®· ®¸nh gi¸ cao nh÷ng cèng hiÕn to lín cña M¸c vµ biÓu lé t×nh c¶m tiÕc th­¬ng cña nh÷ng ng­êi céng s¶n tr­íc tæn thÊt to lín nµy.
- Bài văn nghị luận tiêu biểu và có giá trị văn chương.
II/ §äc - hiÓu v¨n b¶n
§äc
 2. Bè côc: Ba phÇn
- PhÇn mét: Tõ ®Çu ... Êy g©y ra-> Thêi ®iÓm C¸c M¸c vÜnh biÖt cuéc ®êi.
- PhÇn hai: TiÕp ®ã ... dï ng­êi ®ã kh«ng lµm g× thªm n÷a -> Ba cèng hiÕn to lín cña M¸c víi cuéc sèng nh©n lo¹i.
- PhÇn ba: Cßn l¹i -> §¸nh gi¸ sù cèng hiÕn vÜ ®¹i cña C¸c M¸c
III/ T×m hiÓu v¨n b¶n
1. Thời gian, không gian và một con người:
- Thời gian: 3 giờ kém 15 phút ngày 14 tháng 3 năm 1883
- Không gian: trên chiếc ghế bành trong một căn phòng
-> Không gian và thời gian ấy vốn tự nó không có gì đặc biệt nhưng ở đây nó lại gắn với sự ra đi, với “Giấc ngủ nghìn thu” của một bậc vĩ nhân, nên nó sẽ không bao giờ mờ quên được trong lòng tÊt cả người thân, bạn bè và nhân dân lao động toàn thế giới.
- Con người: “Nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong các nhà tư tưởng hiện đại”. Hai chữ “Hiện đại” thể hiện sự vượt trội, hơn hẳn của Mác so với thời đại. Đó là tính chất cách mạng, tính chÊt mới mẻ và sáng tạo của Mác.
-> Cách giới thiệu ngắn gọn nhưng gây ấn tượng với người đọc về Mác.
2. Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác
- Cống hiến thứ nhất: Tìm ra “quy luật phát triển của lịch sử loài người” qua c¸c thêi k× l/sö mµ bản chất của quy luật này là cơ sở hạ tầng (Tư liệu SX, cách SX, trình đé phát triển kinh tế) quyết đÞnh kiến trúc thượng tầng cña XH (hình thức, thể chế nhà nước, tôn giáo, VHNT). 
- Cống hiến thứ hai: “Tìm ra quy luật vận động của phương thức SX TBCN hiện nay và XHTS do phương thức đó đẻ ra”. Đó là quy luật vÒ giá trị thặng dư (Phần giá trị dôi ra so với khoản tiền phải chi để làm ra sp ấy, do nhà tư sản kéo dài giờ làm và tăng cường lao động – kiểu bóc lột rất tinh vi)
- Cống hiến thứ ba: Cống hiến quan trọng nhất. Đó là sự kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, biến lý thuyết cách mạng khoa học thành hành động cách mạng.“Bởi lẽ...kiên cường và có kq”
-> ChØ ra sù cÇn thiÕt ph¶i tham gia vµo sù nghiÖp gi¶i phãng giai cÊp v« s¶n hiÖn ®¹i, tham gia vµo cuéc ®Êu tranh lËt ®æ XHTS vµ nh÷ng thiÕt chÕ nhµ n­íc do nã dùng lªn.
=> Cách đề cập tới những cống hiến của Má ... , câu nhiều ý, dễ làm người đäc (nghe) nhầm lẫn quan điểm
b) Tính chặt chẽ trong biểu đạt và suy luận
- Luận điểm, luận cứ, ý lớn, ý nhá, câu, đoạn phải râ ràng, rành mạch.
c) Tính truyền cảm và thuyết phục
+ Mục đích: hấp dẫn, lôi cuốn, để thuyết phục
+ Thể hiện: hùng hồn, tha thiết, thể hiện nhiệt tình và sáng tạo của người viết.
III/ Luyện tập
Bài tập 1 
- Điệp ng÷ kÕt hîp ®iÖp có ph¸p: Ai cã ... dïng ... 
- LiÖt kª: sóng, g­¬m, cuèc, thuæng, ...
- Ng¾t c©u ng¾n -> giäng v¨n m¹nh mÏ
=> Nhấn mạnh trách nhiệm, ý thức công dân, cách đánh giặc của dân tộc ta.
Bài tập 2: Viết một đề cương bài nãi để chứng minh cho câu nãi của Chủ tÞch Hồ Chí Minh: “Non sông ... của các em” 
+ Người quan tâm đến thế hệ trẻ ...
+ Công lao häc tập: chỉ cã häc tập mới cã nhận thức, trình độ, khả năng ... phục vụ cuộc sống.
+ Häc tập: là nghÜa vụ, lẽ sống, niềm vui của mỗi người. (cụ thể công việc của häc sinh)
3.Củng cố (3 phót): Vì sao văn chính luận ở nước ta lại rất phát triển?
 + Bề dày lÞch sử, thực tế khách quan...
 + PCNN C.L ở nước ta, đã trở thành một PCNN độc lập với ba đặc trưng: Tính công khai về quan điểm chính trÞ, tính chặt chẽ trong diễn đạt, suy luận; tính truyền cảm và thuyết phục.
4. H­íng dÉn häc bµi (3 phót): Lµm BT3 trang 108
 So¹n bµi Mét thêi ®¹i thi ca
Ngày giảng: 11B2: Sĩ số: Vắng: 
Tiết 110,111 – §äc v¨n 
Mét thêi ®¹i trong thi ca
 (TrÝch) Hoµi Thanh 
I/ Mục tiêu cần đạt
Gióp häc sinh:
1. KiÕn thøc:
- Quan niÖm vÒ th¬ míi vµ nhËn thøc ý nghÜa thêi ®¹i cña th¬ míi.
- §Æc s¾c trong c¸ch nghÞ luËn cña Hoµi Thanh.
2. Kỹ năng: 
- §äc- hiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn.
3. Thái độ: T×nh yªu, lßng say mª kh¸m ph¸ vÎ ®Ñp cña c¸c t/p v¨n ch­¬ng. 
II/ ChuÈn bÞ cña GV vµ HS
GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, chuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng
HS: SKG, vë ghi, vë so¹n
III/Tiến trình dạy học
1. Kiểm tra bài cũ (3 phót): 
H·y cho biÕt ®Æc tr­ng cña PCNN chÝnh luËn?
2. Bài mới (38 phót):
Tiªt thø nhÊt:
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cơ bản
H§1(8 phót): H­íng dÉn t×m hiÓu tiÓu dÉn
GV: Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ Hoµi Thanh?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GVMR: Hoài Thanh cã biệt tài trong thẩm thơ, ông “lấy hồn tôi để hiểu hồn người”. Cách phê bình của ông nhẹ nhàng, tinh tế, tài hoa và luôn thấp thoáng nụ cười hãm hỉnh.
GV: XuÊt xø cña t/p?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
Thi nh©n VN: P1: Cung chiªu anh hån T¶n §µ vµ Thi nh©n VN; P2: 169 bµi th¬ cña 46 nhµ th¬ (1932-1941); P3: Nhá to – Lêi t¸c gi¶.
H§2 (10 phót): H­íng dÉn ®äc – hiÓu VB
HS: §äc VB 
GV: H·y x¸c ®Þnh bè côc cña VB? 
HS: Trao ®æi theo bµn, tr¶ lêi.
H§3 (20 phót): H­íng dÉn t×m hiÓu chi tiÕt VB
GV: Theo Hoài Thanh, cái khó trong việc tìm ra tinh thần của thơ mới là gì?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: T/g ®· nªu ra c¸ch nhËn diÖn ntn? (Nêu nguyên tắc xác định tinh thần của thơ mới?) 
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: T/g ®· lËp luËn ntn ®Ó ®­a ra nguyªn t¾c nhËn diÖn x¸c ®Þnh th¬ míi?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
I/ TiÓu dÉn
1. T¸c gi¶
- Tªn thật: Nguyễn Đức Nguyªn. Xuất thân trong một gia ®×nh nhà nho nghÌo ở Nghệ An.
- Sím tham gia phong trào yªu nước vµ hoạt động chñ yÕu trong ngành Văn hoá - nghệ thuật
- Năm 2000 được Nhà nước tặng giải thưởng Hồ ChÝ Minh về văn học - nghệ thuật.
- Sù nghiÖp: Nhµ phª b×nh VH xuÊt s¾c nhÊt cña VHVN hiÖn ®¹i.
2. T¸c phÈm
- Lµ tiÓu luËn më ®Çu cuèn Thi nh©n VN, tæng kÕt mét c¸ch s©u s¾c phong trµo th¬ míi.
- V¨n b¶n: lµ ®o¹n cuèi cña tiÓu luËn; thÓ hiÖn néi dung quan träng nhÊt vÒ th¬ míi: tinh thÇn th¬ míi.
II/ §äc - hiÓu v¨n b¶n
1. §äc
 2. Bè côc: Ba phÇn
- PhÇn mét: Tõ ®Çu ... nh÷ng chç kh¸c nhau -> Nguyªn t¾c ®Ó x¸c ®Þnh tinh thÇn th¬ míi.
- PhÇn hai: TiÕp ®ã ... bÞ rÎ róng ®Õn thÕ -> Tinh thÇn th¬ míi: ch÷ t«i.
- PhÇn ba: Cßn l¹i -> Sù vËn ®éng cña th¬ míi xung quanh c¸i t«i vµ bi kÞch cña nã.
III/ T×m hiÓu v¨n b¶n
1. Nguyên tắc để xác định tinh thần thơ mới
- Cái khó là ranh giới giữa thơ cũ và thơ mới không phải rạch ròi, không dễ nhận ra, “hôm nay đã phôi thai từ hôm qua và trong cái mới vẫn còn rớt lại ít nhiều cái cũ”
-> Cần tìm ra tinh thần của thơ mới. 
- Nêu nguyên tắc xác định tinh thần của thơ mới: 
+ Ko thÓ c¨n cø vµo nh÷ng bµi th¬ dë v× thêi nµo còng cã mµ ph¶i so sánh bài hay với bài hay.
+ C¸i míi vµ c¸i c¸i cò vÉn nèi tiÕp qua l¹i cho nªn ph¶i so sánh trên đại thể.
+ Trªn ®¹i thÓ sù kh¸c biÖt gi÷a tinh thÇn thêi x­a – th¬ cò vµ thêi nay – th¬ míi l¹i ë trªn 2 ch÷ t«i vµ ta.-> So sánh giữa thơ cũ và thơ mới.
- C¸ch nªu nguyªn t¾c:
+ B¾t ®Çu: trÝch dÉn th¬
Ng­êi giai nh©n: bÕn ®îi d­íi c©y giµ.
T×nh du kh¸ch: thuyÒn qua ko buéc chÆt
-> H×nh ¶nh ­íc lÖ, cæ ®iÓn 
¤ hay! C¶nh còng ­a ng­êi nhØ!
Ai thÊy ai mµ ch¼ng ngÈn ng¬?
-> Giäng ®iÖu trÎ trung, hiÖn ®¹i
+ TiÕp theo: ®­a ra luËn cø: Nhµ th¬ nµo còng cã thÓ cã nh÷ng c©u th¬ hay nh­ng ko tiªu biÓu. Thêi ®¹i nµo còng cã nh÷ng bµi th¬ dë.
-> C¶ hai lo¹i th¬ ®ã ®Òu ko thÓ ®¹i diÖn cho thêi ®¹i.
+ Cuèi cïng: ®­a ra nguyªn t¾c vÒ ®èi t­îng phª b×nh: ChØ c¨n cø bµi hay; tiªu biÓu
=> LËp luËn theo lèi quy n¹p, luËn chøng tiªu biÓu, luËn cø x¸c ®¸ng, luËn ®iÓm râ rµng. Ng«n ng÷ thÓ hiÖn gi¶n dÞ, sinh ®éng mang tÝnh kh¸ch quan. 
3.Củng cố (3 phót): nguyên tắc xác định tinh thần của thơ mới: So sánh bài hay với bài hay; So sánh giữa thơ cũ và thơ mới; So sánh trên nguyên tắc đại thể
4. H­íng dÉn häc bµi (1 phót): Häc bµi vµ so¹n tiÕp bµi Mét thêi ®¹i thi ca
Ngày giảng: 11B2: Sĩ số: Vắng: 
Tiết 110,111 – §äc v¨n 
Mét thêi ®¹i trong thi ca
 (TrÝch) Hoµi Thanh 
I/ Mục tiêu cần đạt
Gióp häc sinh:
1. KiÕn thøc:
- Quan niÖm vÒ th¬ míi vµ nhËn thøc ý nghÜa thêi ®¹i cña th¬ míi.
- §Æc s¾c trong c¸ch nghÞ luËn cña Hoµi Thanh.
2. Kỹ năng: 
- §äc- hiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn.
3. Thái độ: T×nh yªu, lßng say mª kh¸m ph¸ vÎ ®Ñp cña c¸c t/p v¨n ch­¬ng. 
II/ ChuÈn bÞ cña GV vµ HS
GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, ChuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng
HS: SKG, vë ghi, vë so¹n
III/Tiến trình dạy học
1. Kiểm tra bài cũ (3 phót): 
Nêu nguyên tắc xác định tinh thần của thơ mới?
2. Bài mới (38 phót):
Tiªt thø hai:
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cơ bản
H§1(33 phót): H­íng dÉn t×m hiÓu tiÕp VB
GV: Theo HThanh, điều cốt lõi mà thơ mới đưa đến cho thi đàn VN lúc bấy giờ là gì?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: T/g ®· lËp luËn ntn ®Ó kh¼ng ®Þnh c¸i t«i lµ míi?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: Em cã nhận xét gì về cách trình baỳ của tác giả? (Về hệ thống ngôn từ, giäng điệu, cách nãi) 
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: T/g ®· quan niÖm c¸i t«i víi c¸i ta ntn trong th¬ cò vµ míi?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: T/g đã chỉ ra cách thâu tóm tinh thần của thơ mới dựa vào yếu tố nào?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: Tæng kÕt b»ng b¶ng so s¸nh
GV: Cái tôi trong thơ mới được Hoài Thanh cảm nhận như thế nào?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: Sự vận động của thơ mới diễn ra như thế nào? 
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: Biểu hiện của bi kÞch cái tôi? Cách giải thoát? 
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt lËp luËn cña nhµ v¨n?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
GV: V× sao t/g l¹i nãi “ch÷ t«i” víi c¸i nghÜa tuyÖt ®èi cña nã l¹i “®¸ng th­¬ng vµ téi nghiÖp”?
HS: Lµm viÖc c¸ nh©n, tr¶ lêi.
III/ T×m hiÓu v¨n b¶n
1. Nguyên tắc để xác định tinh thần thơ mới
2. Tinh thần thơ mới: chữ tôi
- Ch÷ t«i víi ý nghÜa tuyÖt ®èi.
- T/g khẳng định: Tinh thần thơ mới là ở cái tôi cá nhân
- C¸ch lËp luËn:
+ Về đại thể: XH Việt Nam xưa không có cái tôi 
+ Thảng hoặc có những bậc kỳ tài ghi dấu ấn riêng của mình -> Nhưng đó không phải cái tôi với ý nghĩa tuyệt đối của nó
=> Cách trình bày vấn đề chặt chẽ, sắc sảo
+ Cách nói giàu hình ảnh, giàu xúc cảm
+ Giọng điệu vừa sôi nổi, vừa tha thiết
+ Ngôn ngữ khóc chiÕt, gi¶n dị, hóm hỉnh 
=> thÓ hiÖn một cách nhìn chưa từng có về “những bậc kỳ tài của thơ cũ”.
- Quan niÖm vÒ c¸i t«i vµ c¸i ta:
+ Ngày trước: chữ Ta => cốt cách hiên ngang, khí phách
+ Bây giờ: chữ Tôi => tội nghiệp, đáng thương, đầy bi kịch
- Cách thâu tóm tinh thần Thơ mới dùa vµo cơ sở làm rõ sự khác biệt giữa thơ cũ và thơ mới:
+ Thơ cũ: cái ta => Ý thức về cộng đồng, dân tộc, quèc gia.
+ Thơ mới: cái tôi => Ý thức về cá nhân, cá thể, cái bản ngã
Tinh thÇn th¬ cò
 Ta
Ý thức về cộng đồng, dân tộc, quèc gia.
Tinh thÇn th¬ míi
 T«i
Ý thức về cá nhân, cá thể, cái bản ngã.
=> Vừa hàm súc, vừa ấn tượng; vừa lạ lại vừa hay
3. Sự vận động của Thơ mới xung quanh cái tôi và bi kịch của nó
+ “Ngày thứ nhất”: bỡ ngỡ, lạc loài, hứng chịu con mắt nhìn khó chịu, sự chỉ trích của người đọc đương thời
+ “Nhưng ngày một ngày hai, nó mất dần cái bỡ ngỡ. Nó được vô số người quen. Người ta lại còn thấy nó đáng thương. Mà thật nó tội nghiệp quá!”
-> T/g ®· Hình tượng hóa cái tôi có dáng vẻ, điệu bộ, cảnh ngộ, bi kịch như một con người.
- Sự vận động của thơ mới xung quanh cái tôi:
+ Ban đầu: bỡ ngỡ, lạc loài => ác cảm 
+ Về sau: quen thuộc => thương cảm
- Bi kịch của cái tôi: Là sự bế tắc do thiếu một lòng tin đầy đủ vào thời đại, vào hiện tại
- Cách giải thoát: Gửi cả tâm hồn mình vào tiếng Việt, tìm cách thoát li hiện tại
=> Ẩn chứa đằng sau cách giải thoát đó là một lòng yêu nước thầm kín, đáng trân trọng
- NghÖ thuËt lËp luËn:
+ “Ch÷ ta ... to réng qu¸”
+ “T©m hån .... thu trong khu©n khæ ch÷ t«i”
-> lèi nãi so s¸nh b»ng h×nh t­îng.
+ So s¸nh th¬ cña NCT vµ th¬ cña X.D: NCT c­êi tr­íc c¶nh nghÌo, XD khãc than tr­íc c¶nh nghÌo -> yÕu ®uèi, khæ së, th¶m h¹i. 
- V× c¸i t«i trong th¬ míi ®· thÓ hiÖn c¸i ®¸ng th­¬ng, téi nghiÖp cña nã
+ Giao c¶m víi thiªn nhiªn, con ng­êi, ty.
+ Gi·i bµy nçi buån, sù c« ®¬n cña ng­êi cÇm bót. 
 Tho¸t lªn tiªn cïng ThÕ L÷ -> ®éng tiªn ®· khÐp
NgÈn ng¬ cïng Huy CËn
 Phiªu l­u t×nh tr­êng cïng LTL -> Ty ko bÒn
 Ta Ta
 §iªn cuång cïng HMT, CLV -> Råi tØnh
 §¾m say víi XD -> B¬ v¬
H§2 (5 phót): Tæng kÕt
- Nội dung cơ bản của văn bản “Một thời đại trong thi ca” ? 
- Nhận xét của em về cách sử dụng ngôn ngữ, cách lập luận của tác giả?
IV/ Tæng kÕt
* Nội dung: 
- Quan niệm của Hoài Thanh về “tinh thần thơ mới”: cái t«i - trong ý nghĩa văn chương và xã hội
=> Cái t«i đầy khổ sở, yếu đuối và bi kịch vỡ sự bế tắc trước thời đại
- Các nhà thơ, “người thanh niªn” đã cã cách giải thoát bi kịch: gửi tâm hồn vào vong hồn tiếng Việt, t×m về quá khứ, thoát li hiện tại => thể hiện tấm lßng yªu nước một cách thầm kÝn.
* Nghệ thuật: 
- Cách lập luận khóc chiết, chặt chẽ, từ khái quát đến cụ thể, từ xưa đến nay, từ xa đến gần => gắn với tâm lý của tầng lớp thanh niªn, với thời đại.
- Cách sử dụng ng«n ngữ một cách tinh tế, tài hoa, giàu cảm xóc => ngßi bót nghị luận sắc sảo, “lấy hồn ta để hiểu hồn người”.
3.Củng cố (3 phót): HS ®äc ghi nhí
 ý nghÜa cña VB: NhËn thøc tinh tÕ, s©u s¾c vÒ tinh thÇn th¬ míi, ®éng lùc thóc ®¶y sù ph¸t triÓn cña thi ca VN hiÖn ®¹i.
4. H­íng dÉn häc bµi (1 phót): Häc bµi vµ so¹n tiÕp bµi luyÖn tËp vËn dông c¸c thao t¸c lËp luËn