Giáo án Ngữ văn 9 Tuần 14

ND: / /
Tuần: 14 ; Tiết: 66+67
LẶNG LẼ SAPA
 Nguyễn Thành Long
I. MTCĐ:
Giúp học sinh cảm nhận được vẻ đẹp của các nhân vật trong truyện, chủ yêu là nhân vật anh thanh niên trong công việc thầm lặng, trong cách sống và những suy nghĩ, tình cảm, trong quan hệ với mọi người.
Phát hiện đúng và hiểu được chủ đề của truyện, từ đó hiểu được niềm hạnh phúc của con người trong lao động.
Rèn luyện kĩ năng cảm thụ và phát triển các yếu tố của tác phẩm truyện. Miêu tả nhân vật, những bức tranh thiên nhiên.
II. Chuẩn bị:
Thầy: soạn giáo án + tranh ảnh
Trò: Trả lời câu hỏi SGK
III. Tiến trình tiết dạy – học:
1. Ổn định T/C: KT sĩ số
2. KT bài cũ: Bài soạn (5’)
 - Tình huống trong truyện là gì? Phân tích tình huống đó.
 - Nhân vật ông Hai gợi cho em những suy nghĩ gì về người nông dân Việt Nam trong kháng chiến?
3. Bài mới: Trong mỗi tác phẩm tự sự bao giờ cũng có nhân vật chính và nhân vật phụ. Qua miêu tả nhân vật, tác giả thể hiện chủ đề trong cuộc sống, con người trong lao động. Để thấy điều đó, ta đi tìm hiểu tác phẩm.
TG
HĐ của Giáo Viên
HĐ của học sinh
Nội dung
5’
5’
15’
15’
15’
15’
5’
HĐ1: Tìm hiểu chung văn bản.
? Em cho biết về tác giả.
? Nêu hoàn cảnh sáng tác.
Giáo viên gọi học sinh đọc “Từ đầuxuất hiện”.
? Truyện gồm có mấy nhân vật, nhân vật nào là chính.
HĐ2: Tìm hiểu truyện.
1. Em có nhận xét gì về tình huống truyện? (đơn giản hay phức tạp)
? Vai trò của tình huống này trong việc giới thiệu nhân vật chính.
? Hãy kể tên các nhân vật phụ. Nếu truyện thiếu các nhân vật phụ thì chủ đề truyện có đầy đủ không? Vì sao?
HĐ3: 2. Vị trí nhân vật anh thanh niên trong truyện. Hãy nhận xét cách miêu tả của tác giả về nhân vật này.
? Qua câu chuyện của 3 người: Bác lái xe, ông hoạ sĩ, cô kĩ sư, em biết được gì về anh thanh niên, về hoàn cảnh sống.
* Giáo viên phân tích thêm chi tiết.
? Em cảm nhận được gì về anh thanh niên.
? Em hiểu gì về nghệ thuật khắc hoạ tính cách nhân vật.
HĐ4: 3. Phân tích nhân vật ông hoạ sĩ.
? Nhân vật này xuất hiện góp phần làm nổi bật anh thanh niên như thế nào.
? Hình tượng anh thanh niên được đề cao như thế nào.
? Vì sao tác giả đưa nhân vật cô gái vào câu chuyện.
? Sự xuất hiện của Bác lái xe có ý nghĩa gì.
HĐ5: giáo viên hướng dẫn tổng kết.
Giáo viên cho học sinh đọc ghi nhớ.
- Là nhà văn quân đội
- Tham gia kháng chiến chống Pháp.
- Nhân chuyến về Lào Cai năm 1970
Học sinh đọc và nhận xét
Giáo viên gọi học sinh tóm tắt và nhận xét.
Phân tích đoạn 1
- Tình huống đơn giản
- Nhân vật chính xuất hiện tự nhiên.
Ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư, bác lái xe.
- Không vì sẽ không nổi bật rõ về anh thanh niên.
- Quan trọng nhằm thể hiện chủ đề.
- Tận tụy, yêu nghề
- Vui vẻ với công việc
- Sống hài hoà với mọi người
- Vui vẻ, hồn nhiên, khiêm tốn
- Qua lời nói, cử chỉ, hành động Þ tính cách nhân vật.
- Cảm động, bối rối khi nghe anh thanh niên kể về mình.
- Hình ảnh đẹp trong suy nghĩ của ông hoạ sĩ.
- Làm nổi bật nhân vật anh thanh niên.
- Thể hiện phẩm chất con người ở SaPa.
- Tạo điều kiện cho cuộc gặp gỡ giữa các nhân vật.
Học sinh nêu nội dung, nghệ thuật.
I. Tìm hiểu chung:
 1. Tác giả:
- Nguyễn Thành Long (1925-1991) quê ở Duy Xuyên, tỉnh QN.
- Viết văn từ thời kì chống Pháp. Là cây bút chuyên viết truyện ngắn và bút kí.
 2. Tác phẩm:
Sáng tác 1970 nhân chuyến tác giả về thăm Lào Cai.
 3. Đọc, tìm hiểu chú thích và tóm tắt truyện:
- Đọc: chú ý chi tiết kể, tả
- Tìm hiểu chú thích: SGK
- Tóm tắt:
Tác phẩm kể lại cuộc gặp gỡ của 4 nhân vật: Bác lái xe, ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư và anh thanh niên ở chạm nghỉ chân tại Lào cai.
II. Tìm hiểu văn bản:
 1. Tình huống truyện và nghệ thuật xây dựng nhân vật:
- Tình huống trong truyện khá đơn giản, xoay quanh cuộc gặp gỡ của 4 nhân vật để từ đó nhân vật chính xuất hiện một cách tự nhiên.
- Nhân vật phụ: Bác lái xe, ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư, tất cả nhân vật phụ nhằm giúp cho anh thanh niên thêm nổi bật.
 2. Nhân vật anh thanh niên:
 a. Vị trí của nhân vật anh thanh niên và cách miêu tả của tác giả:
- Anh chỉ xuất hiện chốc lát và gặp gỡ với các nhân vật khác nhưng qua miêu tả, tác giả đã để lại cho người đọc ấn tượng sâu sắc.
- Ta suy nghĩ về con người và đất SaPa “những người làm việc và lo nghĩ cho đất nước”.
 b. Những nét về nhân vật anh thanh niên:
- Anh chấp nhận sống và làm việc một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo nhưng anh luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ.
- Anh luôn say mê công việc, lấy công việc làm niềm vui.
- Anh sắp xếp cuộc sống ngăn nắp, say mê đcọ sách.
- Cởi mở, khiêm tốn, hiếu khách nên anh không cô đơn, buồn tẻ..
 3. Các nhân vật khác:
 a. Nhân vật hoạ sĩ:
- Ông hoạ sĩ cảm thấy “xúc động, bối rối” khi nghe anh thanh niên kể về mình.
- Ông khao khát tìm hình ảnh đẹp, say mê lao động.
- Anh thanh niên là mẫu người lí tưởng của ông.
 b. Các nhân vật khác:
- Cô kĩ sư qua tiếp chuyện với anh thanh niên, cô đã suy nghĩ đúng đắn hơn về công việc của mình.
- Bác lái xe: là cầu nối để gắn kết giữa các nhân vật với anh thanh niên và thể hiện phẩm chất con người SaPa say mê lao động để cống hiến cho đất nước.
III. Tổng kết:
 1. Nội dung:
Ca ngợi giá trị lao động của những con người bình thường, thằm lặng góp phần xây dựng đất nước.
 2. Nghệ thuật:
Truyện xây dựng tình huống hợp lý, cách kể chuyện tự nhiên có sự kết hợp giữu tự sự, trữ tình với b.luận.
10’
HĐ6: Luyện tập: Phát biểu cảm nghĩ về nhân vật anh thanh niên:
* Gợi ý:
 - Anh là người yêu nghề, yêu lao động và công việc.
 - Chân thật, cởi mở, khiêm tốn.
 - Hồn nhiên, giàu tình cảm, gây được thiện cảm với mọi người.
 IV. Củng cố: - Anh thanh niên được giới thiệu như thế nào?
 - Sự xuất hiện các nhân vật khác xuất hiện có ý nghĩa gì?
 - Nêu nội dung, nghệ thuật của truyện?
V. Dặn dò: Học bài chuẩn bị bài viết số 3.
 * Rút kinh nghiệm:
ND: / /
Tuần: 14 ; Tiết: 68+69
BÀI VIẾT SỐ 3
I. MTCĐ:
Giúp học sinh biết vận dụng những kiến thức đã học để thực hành viết một bài văn tự sự có sử dụng các yấu tố miêu tả nội tâm và nghị luận..
Rèn luyện kĩ năng diễn đạt, trình bày của học sinh.
II. Chuẩn bị:
Thầy: soạn đề
Trò: xem lại văn nghị luận trong văn bản tự sự và làm bài
III. Tiến trình tiết dạy – học:
(5’)
1. Ổn định T/C: sĩ số
2. KT bài cũ: không
3. Đề bài: Hãy tưởng tượng mình gặp gỡ và trò chuyện với người lính trong bài thơ “Đồng chí” củ Chính Hữu. Viết bài văn kể lại cuộc gặp gỡ và trò chuyện đó.
IV. Củng cố: Xem lại văn bản tự sự.
V. Dặn dò: soạn “Người kể chuyện trong văn bản tự sự” của.
 * Rút kinh nghiệm:
ND: / /
Tuần: 14 ; Tiết: 70
NGƯỜI KỂ CHUYỆN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I. MTCĐ:
Giúp học sinh hiểu và nhận diện được thế nào là người kể chuyện trong văn bản tự sự, vai trò người kể với ngôi kể.
Rèn luyện kĩ năng nhận diện và tập kết hợp các yếu tố này khi đọc cũng như khi viết văn.
II. Chuẩn bị:
Thầy: soạn giáo án + SGK
Trò: xem và trả lời câu hỏi SGK
III. Tiến trình tiết dạy – học:
1. Ổn định T/C: sĩ số
2. KT bài cũ: Bài tập (phần chuẩn bị ở nhà)
3. Bài mới: Trong văn bản tự sự người kể và ngôi kể có vai trò rất quan trọng nhằm dẫn dắt người đọc vào câu chuyện và bộc lộ chủ đề tư tưởng cốt truyện, Để nhận biết điều đó t atìm hiểu “Người kể chuyện trong văn bản tự sự”.
TG
HĐ của Giáo Viên
HĐ của học sinh
Nội dung
HĐ1: giáo viên gọi học sinh đọc đoạn văn trích ở SGK
HĐ2:
a. Đoạn trích kể về ai? Sự việc gì?
b. Ai là người kể?
c. Những câu “giọng rẻ” và “Nhữngnhư vậy”
? Câu sử dụng.
d. Căn cứ người kể biết hết mọi chuyện
HĐ3: giáo viên gọi học sinh đọc và ghi phần ghi nhớ.
a. Kể về cuộc chia tay giữa ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư với anh thanh niên.
b. Vô xưng (giấu mặt) – ngôi kể thứ ba.
c. Đấy là những câu người kể nhận xét về anh thanh niên và suy nghĩ của anh.
- Câu trần thuật
d. Căn cứ vào chủ thể đứng ra kể chuyện, đối tượng miêu tả, ngôi kể, điểm nhìn, lời văn.
Học sinh thực hiện
I. Người kể trong văn bản tự sự:
- Trong văn tự sự, ngoài hình thức kể chuyện theo ngôi thứ nhất (xưng tôi) còn có hình thức theo ngôi thứ ba. Đó là Người kể giấu mình nhưng có mặt khắp nơi trong văn bản. người kể này dường như biết hết mọi việc, mọi hành động, tâm tư, tình cảm của các nhân vật.
- Người kể chuyện có vai trò dẫn dắt người đọc đi vào câu chuyện: giới thiệu nhân vật và tình huống, tả người và tả cảnh vật, đưa ra các nhận xét, đánh giá về những điều được kể.
HĐ4: Luyện tập:
1. Đọc đoạn văn “Trong lòng mẹ” của Nguyên Hồng:
 + Đoạn văn trên người kể là người xưng “tôi” (ngôi nhất) – Bé Hồng.
 + Đoạn văn kể về cuộc gặp gỡ cảm động với mẹ sau bao ngày xa cách.
 + Ngôi kể này có ưu điểm:
Diễn biến tâm tư, tình cảm phức tạp của nhân vật.
Nhân vật bộc lộ suy nghĩ về sự việc một cách chủ quan.
* Hạn chế:
 - Miêu tả không bao quát các đối tượng khách quan, đa điều.
 - Giọng văn đơn điệu.
 2’
IV. Củng cố: - Trong văn tự sự người kể, ngôi kể như thế nào?
 - Thay đổi ngôi kể và nhận xét.
V. Dặn dò: xem lại bài – soạn “Chiếc Lược Ngà” của Nguyễn Quang Sáng.
 * Rút kinh nghiệm: