Giáo án Ngữ văn 11CB tiết 10 Bài đọc thêm: Khóc Dương Khuê - Nguyễn Khuyến

 Tuần :3 
 Tiết : 10 Bài đọc thêm: KHÓC DƯƠNG KHUÊ
 Nguyễn Khuyến
I - MỤC TIÊU 
	* Hướng dẫn HS nắm được những nét chính về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm : Bài “Khóc Dương Khuê” cho thấy tình cảm chân thành, sâu sắc của tác giả dành cho bạn qua ngôn ngữ thơ giản dị, tự nhiên mà điêu luyện, tinh tế.
II – CHUẨN BỊ 
 -GV : Sưu tầm một số bài thơ về tình bạn của NK. Bình giảng cácbài thơ trên.
 -HS : Đọc bài & soạn bài .
-Gợi mở, vấn đáp, nêu vấn đề, thảo luận nhóm.	
III - TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
Ổn định lớp:
Kiểm tra:
Anh (chị ) hãy cho biết nỗi lòng của Tú Xương được thể hện như thế nào trong bài Thương Vợ ?
Bài mới: 
Bên cạnh đề tài thiên nhiên làng cảnh Nguyễn Khuyến cũng rất thành công ở chủ đề tình bạn.Khóc Dương Khuê là bài thơ thể hiện tình cảm thiêng liêng mà tác giả dành cho bạn.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Yêu cầu cần đạt
 HĐ1:Tìm hiểu phần tiễu dẫn
*GV: Về tác giả Nguyễn Khuyến học sinh đã tìm hiểu ở bài “Câu cá mùa thu”, ở bài này GV yêu cầu hs nhắc lại về tác giả.
*Cho hs đọc tiểu dẫn rút ra ý chính.
*GV: Gọc hs đọc văn bản và câu hỏi sgk.
*GV chốt ý nói chung về bố cục bài thơ
-Hai câu đầu: tin đến đột ngột.
- 12 câu tiếp: sự hồi tưởng về kỉ niệm thời xuân xanh.
- 8 câu tiếp: ấn tượng trong lần gặp bạn cuối cùng khi cả hai đã mãn chiều xế bóng.
- 16 câu cuối: nỗi đau khôn tả khi mất bạn.
H Đ2:Hướng dẫn đọc hiểu văn bản 
* GV hỏi hs câu hỏi 2 sgk. 
* Định hướng
Tình bạn thắm thiết thuỷ chung của hai người được tác giả diễn đạt qua sự vận động cảm xúc thơ.
* GV hỏi : Những kỉ niệm về tình bạn giữa hai người được NK nhắc lại gồm những kỉ niệm gì ?
*GV: Giải thích thêm về tình bạn tri kỉ, khi tác giả cáo quan về quê, Dương Khuê ở lại làm quan.
* GV cho hs tìm nội dung đoạn câu thơ “ Buổi dương cửu .chưa can”
Lời thơ như một lời trách đây là 
lời trách của có nhiều ẩn ý thực tế ấy là nỗi buồn đau khi mất bạn tri âm
*GV: Tình bạn thể hiện ở đoạn kết ntn?
* GV hỏi hs câu hỏi 3 sgk
*GV: Gọi hs khái quát lại nội dung bài
 - HS đọc SGK nêu một số ý 
Dương Khuê người làng Vân Đình tỉnh Hà Đông (nay là Hà Tây) làm quan đến chức tổng đốc Nam Định, Ninh Bình là bạn thân của Nguyễn Khuyến.
Bài Khóc Dương Khuê lúc đầu viết bằng chữ Hán sau dịch ra chữ Nôm.
-HS chia bố cục bài thơ .
-HS: Bài thơ viết theo dòng cảm xúc của tác giả nên có thể chia làm 4 đoạn.
-HS thảo luận nhóm trả lời :
+Đầu tiên là tiếng kêu thương đột ngột thất vọng.
 + Tiếp theo là nỗi đau tột cùng khi nghe tin bạn mất câu thứ 2 được dàn trãi như cả một không gian nhuộm màu tang tóc.
HS: Dẫn chứng từ sgk: những kỉ niệm về thời đèn sách, những thú vui nơi dặm khách, cùng uống rượu , làm thơ , đàn hát nơi gác đ tiếng đàn,Nỗi niềm bồi hồi nhớ lại ngày xưa vui cùng bạn, nay bạn còn đâu.
- HS trả lời 
NK nói DK còn trẻ hơn mình ,khỏe hơn mình mà lại ra đi sớm hơn mình . Đây là một mất mát quá lớn.
Nỗi đau cùng cực khi bạn không còn.
Gịot nước mắt chảy ngược vào lòng .
HS: Dẫn chứng thơ về các biện pháp tu từ
-HS: Bài thơ là tiếng khóc bạn chân thành thắm thiết qua đó cũng là nỗi niềm tâm sự của tác giả.
I. TIỂU DẪN 
 1. Dương Khuê
 - Dương Khuê (1839-1902) người làng Vân Đình tỉnh Hà Đông
 - Ông là bạn thân của Nguyễn Khuyến lúc ở trong quan trường
 2. hoàn cảnh sáng tác .
 Bài thơ sáng tác nă 1902 khi NK hay tin DK qua đời 
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
1. Hai câu đầu: Nỗi đau khi nghe tin bạn qua đời đột ngột.
 - Câu1 : “Bác Dương thôi đã thôi rồi”
Cụm từ “thôi đã thôi rồi” + BP nói giảm nhấn mạnh sự mất mát, không gì bù đắp nổi.
-Câu 2: Từ láy + đảo ngữ diễn tả nỗi buồn bao trùm cả vũ trụ và thấm vào lòng người.
=> Tình cảm chân thành , tình bạn thân thiết giữ DK& NK. 
2. 12 câu tiếp: Hồi tưởng những kỉ niệm đẹp về tình bạn của hai người .
- Kỉ niệm thời đèn sách, những thú vui thuở xuân xanh
 + Chơi nơi dặm khách(du ngoạn )
 + Thú vui con hát(nghe hát) 
 + Rượu ngon cùng nhấp (cùng uống rượu )
 + Bàn soạn câu văn (ngâm vịnh)
- Nghệ thuật liệt kê => hai người cùng sở thích & Có nhiều kỉ niệm đẹp .
3. 8 câu tiếp : Nỗi bi thương trước sự mất bạn.
Tác giả trách bạn sao ra đi quá sớm.
4. 16 câu cuối :Tâm trạng của tác giả. 
-Nỗi đau diễn ra ở nhiều cung bậc: lúc đột ngột, lúc ngậm ngùi, luyến tiếc, lúc lắng đọng thấm sâu chi phối tuổi già của tác giả.
-Hai câu kết: nỗi đau dồn vào lòng ,lắng sâu vào tâm can tác giả.
5. Nghệ thuật.
- BP nói giảm: Bác Dương thôi đã thôi rồi.
- Cách nói nhân hoá: nước mây man mác.
- Cách nói so sánh: tuổi già hạt lệ như sương.
- BP liệt kê: có lúc, có khi, cũng có khi, nhằm tái hiện những kỉ niệm về tình bạn thân thiết và tình cảm chân thành của nhà thơ đối với bạn.
4. Tổng kết
Bài thơ là tiếng khóc bạn chân thành , nỗi đau mất bạn với nhiều cung bậc sâu sắc .
4.Củng cố 
Tình cảm tác giả đối với Dương Khuê dược thể hiện ntn?
Tại sao tác giả phải nói giảm “Bác Dương thôi đã thôi rồi”?
Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ.
5.Dặn dò:
Học thuộc bài thơ và tìm đọc thêm về thơ tình bạn của Nguyễn Khuyến.
Xem và soạn bài “Đi thi tự vịnh” của Trần Tế Xương