Vào phủ chúa Trịnh
(Trích Thượng kinh kí sự) -Lê Hữu Trác-
A-Mục tiêu cẦN ĐẠT:
1. Kiến thức:
Hiểu rõ giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm cũng như thái độ trước hiện thực và ngòi bút kí sự chân thực ,sắc sảo của Lê Hữu Trác qua đoạn trích miêu tả cuộc sống và cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa Trịnh.
2. Kĩ năng:
Biết cách cảm thụ và phân tích một tác phẩmm thuộc thể loại kí sự.
3. Thái độ:
Thái độ phê phán nghiêm túc lối sống xa hoa nơi phủ chúa
Trân trọng lương y, có tâm có đức.
B-Chuẩn bị phương tiện:
GV: SGK, SGV Ngữ văn 11. Tài liệu tham khảo về Lê Hữu Trác, Thiết kế bài giảng
HS: SGK, tài liệu tham khảo
Ngµy d¹y: 30/08/2008 Tại lớp 11B2 TiÕt 1: Vµo phñ chóa TrÞnh (Trích Thượng kinh kí sự) -Lª H÷u Tr¸c- A-Môc tiªu cẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: HiÓu râ gi¸ trÞ hiÖn thùc s©u s¾c cña t¸c phÈm còng nh th¸i ®é tríc hiÖn thùc vµ ngßi bót kÝ sù ch©n thùc ,s¾c s¶o cña Lª H÷u Tr¸c qua ®o¹n trÝch miªu t¶ cuéc sèng vµ cung c¸ch sinh ho¹t n¬i phñ chóa TrÞnh. 2. Kĩ năng: Biết cách cảm thụ và phân tích một tác phẩmm thuộc thể loại kí sự. 3. Thái độ: Thái độ phê phán nghiêm túc lối sống xa hoa nơi phủ chúa Trân trọng lương y, có tâm có đức. B-ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn: GV: SGK, SGV Ng÷ v¨n 11. Tµi liÖu tham kh¶o vÒ Lª H÷u Tr¸c, ThiÕt kÕ bµi gi¶ng HS: SGK, tài liệu tham khảo C- CÁCH THỨC TIẾN HÀNH: Gv kÕt hîp ph¬ng ph¸p ®äc s¸ng t¹o, ®èi tho¹i, trao ®æi, nªu vÊn ®Ò, thảo luận D- TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định tổ chức lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: không 3. Bài mới: Ho¹t ®éng cña Gv& HS Yªu cÇu cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 ( Híng dÉn hs t×m hiÓu tiÓu dÉn ) (?) Nh÷ng hiÓu biÕt cña anh (chÞ) vÒ t¸c gi¶ Lª H÷u Tr¸c vµ t¸c phÈm “Thîng kinh kÝ sù”? -HS dùa vµo SGK tr×nh bµy ý chÝnh. -GV tæng hîp: Hoạt động 2: Hướng dẫn HS đọc Yªu cÇu HS tãm t¾t ®o¹n trÝch theo s¬ ®å. Ho¹t ®éng 3 ( Híng dÉn hs t×m hiÓu v¨n b¶n ) -GV yªu cÇu HS ®äc ®o¹n trÝch theo lùa chän cña GV (?) Theo ch©n t¸c gi¶ vµo phñ, h·y t¸i hiÖn l¹i quang c¶nh cña phñ chóa? -Hs t×m nh÷ng chi tiÕt vÒ quang c¶nh phñ chóa. -Gv nhËn xÐt ,tæng hîp. (?) Qua nh÷ng chi tiÕt trªn,anh (chÞ ) cã nhËn xÐt g× vÒ quang c¶nh cña phñ chóa? -Hs nhËn xÐt ,®Ênh gi¸ . - Gv tæng hîp -GV nªu vÊn ®Ò: (?) LÇn ®Çu ®Æt ch©n vµo phñ Chóa ,t¸c gi¶ ®· nhËn xÐt : “cuéc sèng ë ®©y thùc kh¸c ngêi thêng” .anh (chÞ) cã nhËn th¸y ®iÒu ®ã qua cung c¸ch simh ho¹t n¬i phñ chóa? - Gv tæ chøc hs ph¸t hiÖn ra nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ cung c¸ch sinh ho¹t vµ nhËn xÐt vÒ nh÷ng chi tiÕt ®ã (?) Nhµ nghiªn cøu NguyÔn §¨ng Na cho r»ng : “kÝ chØ thùc sù xuÊt hiÖn khi ngêi cÇm bót trùc diÖn tr×nh bµy ®èi tîng ®îc ph¶n ¸nh b»ng c¶m quan cña chÝnh m×nh”.XÐt ë ph¬ng diÖn nµy TKKS ®· thùc sù ®îc coi lµ mét t¸c phÈm kÝ sù cha ? H·y ph©n tÝch th¸i ®é cña t¸c gi¶ ? -HS th¶o luËn ,trao ®æi ,®¹i diÖn tr×nh bµy . - GV gîi më : (?) Th¸i ®é cña t¸c gi¶ tríc quang c¶nh phñ chóa ? (?) Th¸i ®é khi b¾t m¹ch kª ®¬n ? (?) Nh÷ng b¨n kho¨n gi÷a viªc ë vµ ®i ë ®o¹n cuèi nãi lªn ®iÒu g×? - Hs th¶o luËn ,trao ®æi ,cö ®¹i diÖn tr×nh bµy. -Gv nhËn xÐt ,tæng hîp (?) Qua nh÷ng ph©n tÝch trªn , h·y ®¸nh gi¸ chung vÒ t¸c gi¶ ? -Hs suy nghÜ ,tr¶ lêi . -Gv nhËn xÐt ,tæng hîp: (?) Qua ®o¹n trÝch ,Anh (chÞ) cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt viÕt kÝ sù cña t¸c gi¶ ?H·y ph©n tÝch nh÷ng nÐt ®Æc s¾c ®ã? - HS trao ®æi ,th¶o luËn ,®¹i diÖn tr×nh bµy . - GV tæng hîp : Ho¹t ®éng 4 (Cñng cè vµ luyÖn tËp) (?) Qua ®o¹n trÝch em cã suy nghÜ g× vÒ bøc tranh hiÖn thùc cña x· héi phong kiÕn ®¬ng thêi ? Tõ ®ã h·y nhËn xÐt vÒ th¸i ®é cña t¸c gi¶ tríc hiÖn thùc ®ã ? -HS suy nghÜ ,ph¸t biÓu c¶m xóc cña c¸ nh©n. I) TiÓu dÉn 1) T¸c gi¶ Lª H÷u Tr¸c -HiÖu H¶i Thîng L·n ¤ng , xuÊt th©n trong mét gia ®×nh cã truyÒn thèng häc hµnh,®ç ®¹t lµm quan. -Ch÷a bÖnh giái ,so¹n s¸ch ,më trêng truyÒn b¸ y häc -T¸c phÈm næi tiÕng “H¶i Thîng y t«ng t©m lÜnh” 2) T¸c phÈm“Thîng kinh kÝ sù -QuyÓn cuèi cïng trong bé “ H¶i Thîng y t«ng t©m lÜnh” -TËp kÝ sù b»ng ch÷ H¸n ,hoµn thµnh n¨m 1783 ,ghi chÐp nh÷nh ®iÒu m¾t thÊy tai nghe II) §äc - hiÓu v¨n b¶n 1. Đọc, tóm tắt văn bản * Tãm t¾t theo s¬ ®å: Th¸nh chØ-> Vµo cung -> NhiÒu lÇn cöa -> Vên c©y ,hµnh lang -> HËu m· qu©n tóc trùc-> Cöa lín ,®¹i ®êng ,quyÒn bæng ->g¸c tÝa ,phßng trµ ->HËu m· qu©n tóc trùc -> Qua mÊy lÇn tríng gÊm -> HËu cung ->B¾t m¹ch kª d¬n -> VÒ n¬i trä. 2. Hiểu văn bản: 1) Quang c¶nh –cung c¸ch sinh ho¹t cu¶ phñ chóa * Chi tiÕt quang c¶nh: + RÊt nhiÒu lÇn cöa , n¨m s¸u lÇn tríng gÊm. + Lèi ®i quanh co, qua nhiÒu d·y hµnh lang + Canh gi÷ nghiªm nhÆt (lÝnh g¸c , thÎ tr×nh ) + C¶nh trÝ kh¸c l¹ (c©y cèi um tïm, chim kªu rÝu rÝt, danh hoa ®ua th¾m ) + Trong phñ lµ nh÷ng ®¹i ®ång ,quyÒn bæng g¸c tÝa ,kiÖu son ,m©m vµng chÐn b¹c) + Néi cung thÕ tö cã sËp vµng ,ghÕ rång ,nÖm gÊm ,mµn lµ - NhËn xÐt ,®¸nh gi¸ vÒ quang c¶nh: -> Lµ chèn th©m nghiªm ,kÝn cæng ,cao têng -> Chèn xa hoa ,tr¸ng lÖ ,léng lÉy kh«ng ®au s¸nh b»ng -> Cuéc sèng hëng l¹c(cung tÇn mÜ n÷ ,cña ngon vËt l¹) -> Kh«ng khÝ ngét ng¹t ,tï ®äng( chØ cã h¬i ngêi ,phÊn s¸p ,h¬ng hoa) * Cung c¸ch sinh ho¹t: + vµo phñ ph¶i cã th¸nh chØ ,cã lÝnh ch¹y thÐt ®êng + trong phñ cã mét guång m¸y phôc vô ®«ng ®¶o; ng¬× truyÒn b¸o rén rµng ,ngêi cã viÖc quan ®i l¹i nh m¾c cöi + lêi lÏ nh¾c ®Õn chóa vµ thÕ tö ph¶i cung kÝnh lÔ phÐp ngang hµng víi vua + chóa lu«n cã phi tÇn hÇu trùc t¸c gi¶ kh«ng ®îc trùc tiÕp gÆp chóa “ph¶i khóm nóm ®øng chê tõ xa” +ThÕ tö cã tíi 7-8 thÇy thuèc tóc trùc, cã ngêi hÇu cËn hai bªnt¸c gi¶ ph¶i l¹y 4 l¹y - §¸nh gi¸ vÒ cung c¸ch sinh ho¹t: => ®ã lµ nh÷ng nghi lÔ khu«n phÐpcho thÊy sù cao sang quyÒn quÝ ®Ðn tét cïng => lµ cuéc sèng xa hoa hëng l¹c ,sù léng hµnh cña phñ chóa => ®ã lµ c¸i uy thÕ nghiªng trêi l¸n lít c¶ cung vua 2) Th¸i ®é t©m tr¹ng cña t¸c gi¶ - T©m tr¹ng khi ®èi diÖn víi c¶nh sèng n¬i phñ chóa + C¸ch miªu t¶ ghi chÐp cô thÓ -> tù ph¬i bµy sù xa hoa ,quyÒn thÕ + C¸ch quan s¸t , nh÷ng lêi nhËn xÐt ,nh÷ng lêi b×nh luËn : “ C¶nh giµu sang cña vua chóa kh¸c h¼n víi ngêi b×nh thêng” “ lÇn ®Çu tiªn míi biÕt caÝ phong vÞ cña nhµ ®¹i gia” + Tá ra thê ¬ döng dng víi c¶nh giµu sang n¬i phñ chóa. Kh«ng ®ång t×nh víi cuéc sèng qu¸ no ®ñ ,tiÖn nghi mµ thiÕu sinh khÝ .Lêi v¨n pha chót ch©m biÕm mØa mai . - T©m tr¹ng khi kª ®¬n b¾t m¹ch cho thÕ tö + LËp luËn vµ lý gi¶i c¨n bÖnh cña thÕ tö lµ do ë chèn mµn the tríng gÊm,¨n qu¸ no ,mÆc qu¸ Êm, t¹ng phñ míi yÕu ®i. §ã lµ c¨n bÖnh cã nguån gèc tõ sù xa hoa ,no ®ñ hëng l¹c, cho nªn c¸ch ch÷a kh«ng ph¶i lµ c«ng ph¹t gièng nh c¸c vÞ l¬ng y kh¸c. +HiÓu râ c¨n bÖnh cña thÕ tö ,cã kh¶ n¨ng ch÷a khái nhng l¹i sî bÞ danh lîi rµng buéc,ph¶i ch÷a bÖnh cÇm chõng ,cho thuèc v« thëng v« ph¹t Sî lµm tr¸i y ®øc ,phô lßng cha «ng nªn ®µnh g¹t së thÝch c¸ nh©n ®Ó lµm trßn tr¸ch nhiÖm vµ l¬ng t©m cña ngêi thÇy thuèc. D¸m nãi th¼ng ,ch÷a thËt . Kiªn quyÕt b¶o vÖ chÝnh kiÕn ®Õn cïng. => §ã lµ ngêi thµy thuèc giái ,giµu kinh nghiÖm ,cã l¬ng t©m ,cã y ®øc, => Mét nh©n c¸ch cao ®Ñp ,khinh thêng lîi danh,quyÒn quÝ, quan ®iÓm sèng thanh ®¹m ,trong s¹ch. 3) Bót ph¸p kÝ sù ®Æc s¾c cña t¸c phÈm + Kh¶ n¨ng quan s¸t tØ mØ ,ghi chÐp trung thùc ,t¶ c¶nh sinh ®éng + Lèi kÓ khÐo lÐo ,l«i cuèn b»ng nh÷ng sù viÖc chi tiÕt ®Æc s¾c . + Cã sù ®an xen víi t¸c phÈm thi ca lµm t¨ng chÊt tr÷ t×nh cña t¸c phÈm . III) Tæng kÕt chung - Ph¶n ¸nh cuéc sèng xa hoa ,hëng l¹c ,sù lÊn lít cung vua cña phñ chóa –mÇm mèng dÉn ®Õn c¨n bÖnh thèi n¸t trÇm kha cña XH phong kiÕn ViÖt Nam cuèi thÕ kØ XVIII - Béc lé c¸i t«i c¸ nh©n cña Lª H÷u Tr¸c : mét nhµ nho,mét nhµ th¬ ,mét danh y cã b¶n lÜnh khÝ ph¸ch ,coi thêng danh lîi. 4 . Củng cố: - Hệ thống kiến thức đã học 5. Dặn dò: - Häc sinh chuÈn bÞ bµi “Tõ ng«n ng÷ chung ®Õn lêi nãi c¸ nh©n” - Vì sao Lê Hữu Trác lấy tên là Ông già lười ở đất Thượng Hồng ( Hải Thượng Lãn Ông ). Ngµy gi¶ng: 03/ 09/ 2008 TiÕt 2: Tõ ng«n ng÷ chung ®Õn lêi nãi c¸ nh©n. A. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Gióp häc sinh: 1. Kiến thức: - N¾m ®îc biÓu hiÖn cña c¸i chung trong ng«n ng÷ cña x· héi vµ c¸i riªng trong lêi nãi c¸ nh©n cïng mèi t¬ng quan gi÷a chóng. 2. Kĩ năng: - RÌn luyÖn vµ n©ng cao n¨ng lùc s¸ng t¹o c¸ nh©n trong viÖc sö dông ng«n ng÷ TV. 3. Thái độ: - ý thøc t«n träng nh÷ng qui t¾c ng«n ng÷ chung cña x· héi, gãp phÇn vµo viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ níc nhµ. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - GV: SGK, SGV, giáo án, tài liệu.. - HS: SGK, tài liệu, vở ghi C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Ph¬ng ph¸p ®äc hiÓu, ph©n tÝch, thuyÕt tr×nh kÕt hîp trao ®æi th¶o luËn. - TÝch hîp ph©n m«n: Lµm v¨n. TiÕng viÖt. §äc v¨n. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. Ổn định tổ chức lớp: 11B2 2. Kiểm tra bài cũ: Quang c¶nh –cung c¸ch sinh ho¹t cu¶ phñ chóa? 3. Bài mới: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t. Ho¹t ®éng 1. HS ®äc phÇn I SGK vµ tr¶ lêi c©i hái. - Ng«n ng÷ cã vai trß nh thÕ nµo trong cuéc sèng x· héi? - §Æc ®iÓm cÊu t¹o ng«n ng÷ ? Ho¹t ®éng 2. HS ®äc phÇn II vµ tr¶ lêi c©u hái. - Lêi nãi - ng«n ng÷ cã mang dÊu Ên c¸ nh©n kh«ng? T¹i sao? Ho¹t ®éng nhãm. GV tæ chøc mét trß ch¬i gióp HS nhËn diÖn tªn b¹n m×nh qua giäng nãi. - Chia lµm 4 ®éi ch¬i. Mçi ®éi cö mét b¹n nãi mét c©u bÊt kú. C¸c ®éi cßn l¹i nh¾m m¾t nghe vµ ®o¸n ngêi nãi lµ ai? C¸c nhãm tr×nh chiÕu giÊy trong vµ ph©n tÝch: - T×m mét vÝ dô ( c©u th¬, c©u v¨n ) mµ theo ®éi em cho lµ mang phong c¸ch c¸ nh©n t¸c gi¶, cã tÝnh s¸ng t¹o ®éc ®¸o trong viÖc sö dông tõ ng÷? - HS ®äc phÇn ghi nhí SGK. Ho¹t ®éng 3. GV ®Þnh híng HS lµm bµi tËp. Trao ®æi cÆp. Gäi tr×nh bµy . ChÊm ®iÓm. I. Ng«n ng÷ - tµi s¶n chung cña x· héi. - Ng«n ng÷ lµ tµi s¶n chung cña mét d©n téc, mét céng ®ång x· héi dïng ®Ó giao tiÕp: biÓu hiÖn, lÜnh héi. - Mçi c¸ nh©n ph¶i tÝch lòy vµ biÕt sö dông ng«n ng÷ chung cña céng ®ång x· héi. 1.TÝnh chung cña ng«n ng÷. - Bao gåm: + C¸c ©m ( Nguyªn ©m, phô ©m ) + C¸c thanh ( HuyÒn, s¾c, nÆng, hái, ng·, ngang). + C¸c tiÕng (©m tiÕt ). + C¸c ng÷ cè ®Þnh (thµnh ng÷, qu¸n ng÷) 2. Qui t¾c chung, ph¬ng thøc chung. - Qui t¾c cÊu t¹o c¸c kiÓu c©u: C©u ®¬n, c©u ghÐp, c©u phøc. - Ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa tõ: Tõ nghÜa gèc sang nghÜa bãng. TÊt c¶ ®îc h×nh thµnh dÇn trong lÞch sö ph¸t triÓn cña ng«n ng÷ vµ cÇn ®îc mçi c¸ nh©n tiÕp nhËn vµ tu©n theo. II. Lêi nãi - s¶n phÈm riªng cña c¸ nh©n. - Giäng nãi c¸ nh©n: Mçi ngêi mét vÎ riªng kh«ng ai gièng ai. - Vèn tõ ng÷ c¸ nh©n: Mçi c¸ nh©n a chuéng vµ quen dïng mét nh÷ng tõ ng÷ nhÊt ®Þnh - phô thuéc vµo løa tuæi, vèn sèng, c¸ tÝnh, nghÒ nghiÖp, tr×nh ®é, m«i trêng ®Þa ph¬ng - Sù chuyÓn ®æi, s¸ng t¹o khi sö dông tõ ng÷ quen thuéc: Mçi c¸ nh©n cã sù chuyÓn ®æi, s¸ng t¹o trong nghÜa tõ, trong sù kÕt hîp tõ ng÷ - ViÖc t¹o ra nh÷ng tõ míi. - ViÖc vËn dông linh ho¹t s¸ng t¹o qui t¾c chung, ph¬ng thøc chung. Phong c¸ch ng«n ng÷ c¸ nh©n. III. Ghi nhí. - SGK III. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1 - Tõ " Th«i " dïng víi nghÜa míi: ChÊm døt, kÕt thóc cuéc ®êi - ®· mÊt - ®· chÕt. - C¸ch nãi gi¶m - nãi tr¸nh - lêi nãi c¸ nh©n NguyÔn KhuyÕn. Bµi tËp 2. - §¶o trËt tù tõ: VÞ ng÷ ®øng tríc chñ ng÷, danh tõ trung t©m tríc danh tõ chØ lo¹i. - T¹o ©m hëng m¹nh vµ t« ®Ëm h×nh tîng th¬ - c¸ tÝnh nhµ th¬ Hå Xu©n H¬ng. 4. Híng dÉn vÒ nhµ. - N¾m néi dung bµi häc. - Lµm bµi tËp cßn l¹i - bµi tËp 3. - So¹n bµi theo ph©n phèi ch¬ng tr×nh. Ngµy viết: 10/ 9/ 2008. Tại lớp 11B2 TiÕt 3+4. Bµi viÕt sè 1. ( NghÞ luËn x· héi ) A. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Gióp häc sinh: 1. Kiến thức: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n nghÞ luËn ®· häc ë THCS vµ häc k× II líp 10. 2. Kĩ năng: - VËn dông ®îc kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ®· häc vÒ v¨n nghÞ luËn x· héi ®Ó viÕt ®îc bµi v¨n nghÞ luËn x· héi cã n ... , ch÷ H¸n, thÓ ®êng luËt 2. HÇu trêi(T¶n §µ), Quèc ng÷, thÊt ng«n trêng thiªn. 3. Véi vµng (Xu©n DiÖu), Quèc ng÷, th¬ míi 4. Trµng giang(Huy CËn) Quèc ng÷, th¬ míi 5. §©y th«n VÜ D¹ (Hµn MÆc Tö) Quèc ng÷, th¬ míi 6. T¬ng t(NguyÔn BÝnh) Quèc ng÷, th¬ míi 7. ChiÒu xu©n(Anh Th¬) Quèc ng÷, th¬ míi 8. Mé(Hå ChÝ Minh ), ch÷ H¸n, §êng luËt 9. Tõ Êy(Tè H÷u), Quèc ng÷, thÊt ng«n trêng thiªn 10. Lai t©n(Hå ChÝ Minh), Ch÷ H¸n, thÊt ng«n tø tuyÖt 11. Nhí ®ång(Tè H÷u), Quèc ng÷, thÊt ng«n trêng thiªn 1. VÒ lu©n lÝ x· héi ë níc ta( Phan Ch©u Trinh ), Quèc ng÷, nghÞ luËn x· héi. 2. Mét thêi ®¹i trong thi ca( Hoµi Thanh ), Quèc ng÷, nghÞ luËn v¨n häc 3. TiÕng mÑ ®Î – nguån gi¶i phãng c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ( NguyÔn An Ninh ), Quèc ng÷, nghÞ luËn x· héi 2.Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a th¬ míi vµ th¬ trung ®¹i ViÖt Nam. C¸c b×nh diÖn Th¬ trung ®¹i ViÖt Nam Th¬ míi ViÖt Nam Néi dung c¶m høng Thêi ®¹i ch÷ ta nÆng tÝnh céng ®ång, x· héi, xem nhÑ tÝnh c¸ nh©n Thêi ®¹i ch÷ t«i, coi träng c¸ nh©n, t¸ch biÖt víi céng ®ång, x· héi C¸ch c¶m nhËn thiªn nhiªn, con ngêi, cuéc sèng C¶m nhËn b»ng con m¾t giµ cçi, c«ng thøc, íc lÖ, khu«n s¸o C¶m nhËn b»ng cÆp m¾t trÎ trung, xanh non, yªu ®êi C¶m høng chñ ®¹o C¶m høng phß vua gióp níc, tá lßng, lóc sôc s«i, lóc buån rÇu, bÊt ®¾c chÝ. Nçi buån, tuyÖt väng cña c¸i t«i - c¸ nh©n tríc hiÖn thùc ®au th¬ng v× mÊt ®éc lËp chñ quyÒn cña níc nhµ H×nh thøc nghÖ thuËt - Chø H¸n, ch÷ N«m - ThÓ th¬ truyÒn thèng: §êng luËt, cæ phong, lôc b¸t, song thÊt lôc b¸t. - Niªm luËt chÆt chÏ, diÔn ®¹t íc lÖ, nhiÒu ®iÓn tÝch ®iÓn cè. - TÝnh qui ph¹m nghiªm ngÆt - Ch÷ quèc ng÷. - ThÓ th¬ kÕt hîp truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i - LuËt lÖ ®¬n gi¶n, diÔn ®¹t phãng kho¸ng, tù do, gÇn gòi víi ng«n ng÷ hµng ngµy. - Ph¸ bá tÝnh qui ph¹m. II. Ph¬ng ph¸p. - Trªn c¬ së lµm ®Ò c¬ng «n tËp ë nhµ, HS chän mét trong 8 c©u hái SGK, kiÓm tra l¹i ®Ò c¬ng vµ thuyÕt tr×nh tríc líp. - GV gäi nhËn xÐt, hoµn thiÖn kiÕn thøc vµ cho ®iÓm. 4. Híng dÉn vÒ nhµ - Hoµn thiÖn ®Ò c¬ng «n tËp. - So¹n bµi theo ph©n phèi ch¬ng tr×nh. Ngµy so¹n: 22/ 4/ 2008. Ngµygi¶ng: / 5/ 2008. TiÕt 117. Tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn A. Môc ®Ých yªu cÇu. - HiÓu ®îc môc ®Ých, yªu cÇu cña viÖc tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn - BiÕt c¸ch tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn - SGK, SGV Ng÷ v¨n 11 - ThiÕt kÕ bµi häc - M¸y chiÕu C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Ph¬ng ph¸p ®äc hiÓu, kÕt hîp ph©n tÝch, so s¸nh qua h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn nhãm. - TÝch hîp ph©n m«n TiÕng ViÖt, §äc v¨n, Lµm v¨n. D. TiÕn tr×nh giê häc 1. æn ®Þnh tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng 3. Bµi míi. Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t * Ho¹t ®éng 1 HS ®äc môc I SGK vµ tr¶ lêi c©u hái GV chuÈn x¸c kiÕn thøc. - Môc ®Ých cña tãm t¾t ®Ó lµm g×? - Yªu cÇu cña viÖc tãm t¾t nh thÕ nµo ? * Ho¹t ®éng 2 HS ®äc môc II SGK vµ t×m hiÓu v¨n b¶n : VÒ luËn lÝ x· héi ë níc ta – Phan Ch©u Trinh. - Muèn tãm t¾t ®îc v¨n b¶n nghÞ luËn tèt, chóng ta cÇn ph¶i lµm thÕ nµo ? * Ho¹t ®éng 3 HS ®äc ghi nhí SGK. * Ho¹t ®éng 4 GV híng dÉn HS lµm bµi tËp 2 SGK. I. Môc ®Ých, yªu cÇu cña viÖc tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn 1. Môc ®Ých - §Ó hiÓu ®îc b¶n chÊt cña v¨n b¶n - §Ó lµm tµi liÖu phôc vô trong nhiÒu trêng hîp kh¸c nhau - §Ó rÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu v¨n b¶n, cã dÞp rÌn luyÖn t duy vµ c¸ch diÔn ®¹t 2. Yªu cÇu. - Ph¶i trung thµnh víi c¸c luËn ®iÓm, luËn cø cña v¨n b¶n gèc. - Lîc bá nh÷ng yÕu tè kh«ng phï hîp víi môc ®Ých tãm t¾t. - DiÔn ®¹t ng¾n gän, hµm sóc, m¹ch l¹c. II. C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn 1. T×m hiÓu vÝ dô : V¨n b¶n «vÒ lu©n lÝ x· héi ë níc ta »- Phan Ch©u Trinh. 2. KÕt luËn. - §Ó tãm t¾t tèt cÇn : ®äc kÜ v¨ b¶n gèc, lùa chän nh÷ng chi tiÕt phï hîp víi môc ®Ých tãm t¾t, n¾m ®îc nh÷ng luËn ®iÓm luËn cø vµ diÔn ®¹t chóng mét c¸ch m¹ch l¹c. Sau ®ã kiÓm tra l¹i kÕt qu¶ tãm t¾t. III. Ghi nhí. - SGK IV. LuyÖn tËp Bµi tËp 2. - VÊn ®Ò nghÞ luËn: Sù l·ng phÝ níc s¹ch. - Môc ®Ých nghÞ luËn: Nh¾c nhë mäi ngêi ý thøc tiÕt kiÖm vµ b¶o vÖ nguån níc quý gi¸. - C¸c luËn ®iÓm: + Níc lµ nguån tµi s¶n quÝ thêng bÞ huû ho¹i, l·ng phÝ nhiÒu nhÊt + D©n sè t¨ng, nguèn níc cung cÊp sÏ kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu + Mét sè quèc gia hiÖn nay ®ang thiÕu níc, cã sù tranh chÊp vÒ nguån níc, t×nh tr¹ng « nhiÔm níc ngµy cµng trÇm träng. - Tãm t¾t b»ng 3 c©u: Níc ngät lµ thø tµi s¶n thiªn nhiªn ban tÆng mµ kh«ng ph¶i quèc gia nµo còng cã. Víi tèc ®é gia t¨ng dan sè vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nh hiÖn nay th× nguån níc ngµy cµng trë nªn c¹n kiÖt vµ bÞ « nhiÔm nÆng nÒ. H·y tiÕt kiÖm vµ b¶o vÖ nguån níc ngät quÝ gi¸ cho h«m nay vµ mai sau. 4. Híng dÉn vÒ nhµ - Lµm bµi tËp cßn l¹i - N¾m néi dung bµi häc - TËp tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn lµm t liÖu häc tËp - So¹n bµi theo ph©n phèi ch¬ng tr×nh. Ngµy so¹n: 27/ 4/ 2008. Ngµygi¶ng: / 5/ 2008. TiÕt 118. «n tËp tiÕng viÖt A. Môc ®Ých yªu cÇu. - Cñng cè, hÖ thèng ho¸ nh÷ng kiÕn thøc vÒ tiÕng ViÖt ®· häc tõ ®Çu n¨m - RÌn kÜ n¨ng thùc hµnh tiÕng ViÖt vµ kh¶ n¨ng sö dông tiÕng ViÖt thµnh th¹o B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn - SGK, SGV Ng÷ v¨n 11 - ThiÕt kÕ bµi häc - M¸y chiÕu C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - GV híng dÉn HS «n tËp qua hÖ thèng c©u hái SGK - Ph¬ng ph¸p ®äc hiÓu, kÕt hîp ph©n tÝch, so s¸nh qua h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn nhãm. - TÝch hîp ph©n m«n TiÕng ViÖt, §äc v¨n, Lµm v¨n. D. TiÕn tr×nh giê häc 1. æn ®Þnh tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng 3. Bµi míi. * HS dùa vµo bµi so¹n, tr¶ lêi c©u hái trong SGK (theo nhãm) * GV chuÈn x¸c kiÕn thøc nh÷ng c©u hái khã, lËp b¶n so s¸nh. C©u 1. Ph©n biÖt ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi c¸ nh©n Ng«n ng÷ chung Lêi nãi c¸ nh©n - Bao gåm nh÷ng yÕu tè chung cho mäi thµnh viªn trong x· héi nh: ©m, tiÕng, tõ - Cã qui t¾c ng÷ ph¸p chung mµ mäi thµnh viªn ph¶i tu©n thñ nh: tæ chøc c©u, trËt tù tõ, dÊu c©u - Lµ s¶n phÈm chung cña x· héi, ®îc dïng lµm ph¬ng tiÖn giao tiÕp x· héi. - Sù vËn dông c¸c yÕu tè chung ®Ó t¹o thµnh c¸c lêi nãi cô thÓ. - VËn dông linh ho¹t c¸c qui t¾c ng÷ ph¸p. - Mang dÊu Ên c¸ nh©n vÒ nhiÒu ph¬ng diÖn nh : Tr×nh ®é, hoµn c¶nh sèng, së thÝch c¸ nh©n. C©u 5. So s¸nh nghÜa sù viÖc vµ nghÜa t×nh th¸i Kh¸i niÖm NghÜa sù viÖc NghÜa t×nh th¸i NghÜa chØ sù vËt, sù viÖc trong c©u NghÜa chØ t×nh c¶m, th¸i ®é, hoµn c¶nhcña c©u nãi Nh÷ng biÓu hiÖn thêng gÆp. - Hµnh ®éng, qu¸ tr×nh, t thÕ, sù tån t¹i, quan hÖ ( t¬ng øng víi c¸c thµnh phÇn chñ ng÷, vÞ ng÷, tr¹ng ng÷, khëi ng÷) - Sù nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ vµ th¸i ®é ngêi nãi ®èi víi sù viÖc, th¸i ®é ngêi nãi ®èi víi ngêi nghe. C©u 6. Ph©n tÝch 2 thµnh phÇn nghÜa trong c©u nãi: H«m nay trong «ng gi¸o còng cã tæ t«m. DÔ hä kh«ng ph¶i ®i gäi ®©u. - NghÜa sù viÖc: Kh«ng ph¶i ®i gäi hä - NghÜa t×nh th¸i: Sù pháng ®o¸n (dÔ ®©u) C©u 7. T×m vÝ dô minh ho¹ cho nh÷ng ®Æc ®iÓm lo¹i h×nh tiÕng ViÖt vµ ghi vµo b¶ng so s¸nh. §Æc ®iÓm lo¹i h×nh tiÕng ViÖt VÝ dô 1. TiÕng lµ ®¬n vÞ ng÷ ph¸p c¬ së. Mçi tiÕng lµ mét ©m tiÕt(©m tiÕt cã thÓ lµ tõ hoÆc lµ yÕu tç cÊu t¹o tõ) Chóng/ta / ®ang / «n/tËp / tiÕng/ViÖt. (7 tiÕng, 7 ©m tiÕt, 4 tõ ) 2. Tõ kh«ng thay ®æi h×nh th¸i T«i rÊt nhí anh Êy vµ anh Êy còng rÊt nhí t«i 3. TrËt tù tõ vµ h tõ lµ biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó biÓu thÞ ý nghÜa ng÷ ph¸p Anh yªu em >< em yªu anh Anh vµ em C©u 8. §Æc trng c¬ b¶n cña phong ng«n ng÷ b¸o chÝ vµ phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn Phong c¸ch ng«n ng÷ b¸o chÝ Phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn 1. TÝnh th«ng tin thêi sù TÝnh c«ng khai vÒ quan ®iÓm chÝnh trÞ 2. TÝnh ng¾n gän TÝnh chÆt chÏ trong diÔn ®¹t vµ suy luËn 3. TÝnh sinh ®éng hÊp dÉn TÝnh truyÒn c¶m thuyÕt phôc 4. Híng d·n vÒ nhµ. - Hoµn thµnh ®Ò c¬ng «n tËp phôc vô cho viÖc kiÓm tra häc kú II ®îc tèt. - So¹n bµi theo ph©n phèi ch¬ng tr×nh. Ngµy so¹n: 27/ 4/ 2008. Ngµygi¶ng: / 5/ 2008. TiÕt 119. luyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn A. Môc ®Ých yªu cÇu. - N¾m v÷ng h¬n c¸ch tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn. - VËn dông kü n¨ng ®· häc vµo viÖc tãm t¾t c¸c v¨n b¶n nghÞ luËn trong ch¬ng tr×nh THPT. - BiÕt c¸ch tãm t¾t mét v¨n b¶n nghÞ luËn cã ®é dµi 1000 ch÷. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn - SGK, SGV Ng÷ v¨n 11 - ThiÕt kÕ bµi häc - M¸y chiÕu C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - GV híng dÉn HS «n tËp qua hÖ thèng c©u hái SGK - Ph¬ng ph¸p ®äc hiÓu, kÕt hîp ph©n tÝch, trao ®æi. - TÝch hîp ph©n m«n TiÕng ViÖt, §äc v¨n, Lµm v¨n. D. TiÕn tr×nh giê häc 1. æn ®Þnh tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng 3. Bµi míi. Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t *Ho¹t ®éng 1. HS ®äc yªu cÇu môc 1 vµ tr¶ lêi c©u hái. GV nhËn xÐt, bæ sung. * Ho¹t ®éng 2. HS t×m hiÓu c©u 2 vµ lµm ®¸p ¸n. GV chuÈn x¸c kiÕn thøc. Th©n bµi gåm c¸c ý sau: * C¸i khã trong viÖc t×m ra tinh thÇn th¬ míi vµ x¸c ®Þnh c¸ch tiÕp cËn ®óng ®¾n * Nh÷ng biÓu hiÖn cña c¸i t«i - c¸ nh©n trong th¬ míi * T×nh yªu, sù t«n vinh tiÕng ViÖt. Bµi tËp 1. - Bæ sung 2 ý : + Nhîc ®iÓm cña th¬ míi lµ kh«ng nãi ®Õn ®Êu tranh c¸ch m¹ng. + Th¬ míi ®· ®æi míi sù biÓu hiÖn cña c¶m xóc, gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn cña tiÕng ViÖt. Bµi tËp 2. - VÊn ®Ò nghÞ luËn: Tinh thÇn th¬ míi. - Môc ®Ých nghÞ luËn: Gióp ngêi ®äc nhËn thøc ®óng vÒ cuéc c¸ch m¹ng cña th¬ míi víi hai thµnh tùu næi bËt lµ c«ng bè c¸i t«i – c¸ nh©n, vµ ®a tiÕng ViÖt lªn mét tÇm cao míi. - Bècôc ®o¹n trÝch: + PhÇn më ®Çu: c©u ®Çu + Th©n bµi (ba ý). + PhÇn kÕt : NhÊn m¹nh tÝnh thÇn th¬ míi 4. Híng dÉn vÒ nhµ. - N¾m néi dung «n luyÖn. TËp tãm t¾t mét v¨n b¶n nghÞ luËn kho¶ng 1000 ch÷. - So¹n bµi theo ph©n phèi ch¬ng tr×nh. Ngµy so¹n: 27/ 4/ 2008. Ngµy gi¶ng: / 5/ 2008. TiÕt 120. «n tËp lµm v¨n A. Môc ®Ých yªu cÇu. - Cñng cè, hÖ thèng ho¸ nh÷ng kiÕn thøc vÒ lµm v¨n ®· häc tõ ®Çu n¨m. - BiÕt c¸ch lËp luËn vµ vËn dông c¸c thao t¸c lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn. - BiÕt c¸ch tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn, viÕt tiÓu sö tãm t¾t vµ b¶n tin. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn - SGK, SGV Ng÷ v¨n 11 - ThiÕt kÕ bµi häc - M¸y chiÕu C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - GV híng dÉn HS «n tËp qua hÖ thèng c©u hái SGK - Ph¬ng ph¸p ®äc hiÓu, kÕt hîp ph©n tÝch, so s¸nh qua h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn - TÝch hîp ph©n m«n TiÕng ViÖt, §äc v¨n, Lµm v¨n. D. TiÕn tr×nh giê häc 1. æn ®Þnh tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng 3. Bµi míi. * HS dùa vµo bµi so¹n, tr¶ lêi c©u hái trong SGK (theo nhãm). * GV chuÈn x¸c kiÕn thøc nh÷ng c©u hái khã, lËp b¶ng so s¸nh. I. Néi dung «n tËp. 1. Thèng kª, hÖ thèng ho¸ c¸c bµi lµm v¨n trong SGK ng÷ v¨n 11. Lo¹i bµi häc KiÕn thøc KÜ n¨ng 1. NghÞ luËn x· héi Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm Ph©n tÝch ®Ò, lËp dµn ý, viÕt bµi hoµn chØnh 2. NghÞ luËn v¨n häc Thùc hµnh 3. Tãm t¾t v¨n b¶n ng.luËn Môc ®Ých, ®Æc ®iÓm Tãm t¾t 4. ViÕt tiÓu sö tãm t¾t Thùc hµnh 5. ViÕt b¶n tin Môc ®Ých, ®Æc ®iÓm Thùc hµnh 6. Tr¶ lêi pháng vÊn Môc ®Ých, ®Æc ®iÓm 7. C¸c thao t¸c lËp luËn - Ph©n tÝch - So s¸nh - B¸c bá - B×nh luËn Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm Thùc hµnh Thùc hµnh II. LuyÖn tËp. - Chia 3 nhãm theo 3 bµi tËp SGK. - C¸c nhãm lµm viÖc vµ cö ®¹i diÖn tr×nh bµy. - GV nhËn xÐt vµ chuÈn x¸c kiÕn thøc, cho ®iÓm. * Híng dÉn vÒ nhµ: So¹n bµi theo ph©n phèi ch¬ng tr×nh.
Tài liệu đính kèm: