Giáo án Ngữ văn 10: Thề nguyền (Trích Truyện Kiều) Nguyễn Du

Nhiệt liệt chào mừng quý thầy cô cùng các em học sinh !Giáo viên thực hiện: Lê Thị NgaTrường THPT Nam Đông Quan - Đông Hưng Thái BìnhQua các trích đoạn truyện Kiều đã học và đọc thêm, ấn tượng sâu đậm nhất của em về nhân vật Thuý Kiều là gì? - Tài sắc vẹn toàn - Hiếu nghĩa đủ đườngThúy Kiều: - Số phận bất hạnh, oan khổ - Tâm hồn trong sáng-Nhân cách cao thượng- Tấm lòng vị tha, giàu hi sinh(Trích Truyện Kiều) Nguyễn DuThề nguyềnĐọc thêm:Thề nguyền Nàng rằng: “Khoảng vắng đêm trường,Vì hoa nên phải trổ đường tìm hoa. Bây giờ rõ mặt đôi ta,Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao?” Vội mừng làm lễ rước vào,Đài sen nối sáp, lò đào thêm hương. Tiên thề cùng thảo một chương,Tóc mây một món dao vàng chia đôi. Vừng trăng vằng vặc giữa trời,Đinh ninh hai miệng một lời song song. Tóc tơ căn vặn tấc lòng,Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương.Truyện Kiều - Nguyễn Du Cửa ngoài vội rủ rèm the,Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình Nhặt thưa gương giọi đầu cànhNgọn đèn trông lọt trướng huỳnh hắt hiu Sinh vừa tựa án thiu thiu,Dở chiều như tỉnh dở chiều như mê. Tiếng sen sẽ động giấc hoè,Bóng trăng đã xế hoa lê lại gần. Bâng khuâng đỉnh Giáp non thần,Còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ màng.Thề nguyềnTrích Truyện Kiều – Nguyễn DuI. Tìm hiểu chung1. Vị trí đoạn trích Dựa vào phần tiểu dẫn và bằng hiểu biết của mình, em hãy cho biết vị trí đoạn trích trong tác phẩm? - Thuộc phần 1: gặp gỡ và đính ước Thề nguyềnTrích Truyện Kiều - Nguyễn DuI. Tìm hiểu chung1. Vị trí đoạn trích2. Bố cục đoạn tríchKiều sang nhà gặp Kim Trọng Chàng Kim đón Kiều Cảnh thề nguyềnBố cụcDựa vào diễn biến của cảnh thề nguyền, em hãy chia bố cục đoạn trích ?Thề nguyềnTrích Truyện Kiều – Nguyễn DuI. Tìm hiểu chungII. Đọc- hiểu văn bản Thử thách* Hoàn cảnh:1.Kiều sang nhà Kim TrọngKiều sang nhà Kim Trọng trong hoàn cảnh như thế nào? (Thời gian?không gian?) Cửa ngoài vội rủ rèm the,Xăm xăm băng lối vườn khuya một mìnhHành động của Kiều được đặc tả qua những từ ngữ nào? Không gian:Vườn vắng Thời gian: Đêm khuyaĐặt trong bối cảnh xã hội phong kiến, hành động của Kiều còn gặp những trở ngại gì về tâm lý? Lễ giáo phong kiến Một mìnhThề nguyềnTrích Truyện Kiều – Nguyễn DuI. Tìm hiểu chungII. Đọc- hiểu văn bản1.Kiều sang nhà Kim Trọng Cửa ngoài vội rủ rèm the,Xăm xăm băng lối vườn khuya một mìnhNhững từ: Vội, xăm xăm, băng và nhịp điệu, âm điệu câu thơ gợi tâm thế gì ? - Vội, xăm xăm, băng ( Tính từ, từ láy, động từ)- Âm điệu nhiều thanh bằng - Nhịp điệu nhanh*Hành động: -> Vượt lên mọi ngăn trở đến với tình yêu -> Tâm thế chủ động, gấp gáp, khẩn trươngTâm thế của nàng có ý nghĩa gì trong hoàn cảnh lúc đó ?Tìm hiểu chung Đọc- hiểu văn bản1.Kiều sang nhà Kim TrọngThề nguyềnTrích Truyện Kiều – Nguyễn Du Qua lời giãi bày của Kiều, em hãy lý giải vì sao nàng lại hành động như vậy ? Nàng rằng: “Khoảng vắng đêm trường Vì hoa nên phải trổ đường tìm hoaBây giờ rõ mặt đôi ta Biết đâu rày nữa chẳng là chiêm bao?”Thề nguyềnTrích Truyện Kiều – Nguyễn DuI. Tìm hiểu chungII. Đọc- hiểu văn bản1.Kiều sang nhà Kim Trọng - “Băng” qua định kiến* Lý do: - “Xăm xăm” theo tiếng gọi trái tim lần đầu rung động - “Vội” tranh đua với thời gian để chống lại ám ảnh định mệnhNàng rằng: “Khoảng vắng đêm trường,Vì hoa nên phải trổ đường tìm hoa.Bây giờ rõ mặt đôi ta,Biết đâu rày nữa chẳng là chiêm bao?”Thề nguyềnTrích Truyện Kiều -Nguyễn DuI. Tìm hiểu chungII. Đọc- hiểu văn bản1.Kiều sang nhà Kim Trọng* Vẻ đẹp tâm hồn - Tình yêu say đắm - Quan niệm sống mới mẻ, táo bạo, tích cực - Bản lĩnh mạnh mẽ, khát vọng mãnh liệt Hành động đó giúp em hiểu gì về tâm hồn nàng (Tình cảm, quan niệm,bản lĩnh ?)Thề nguyềnTrích Truyện Kiều -Nguyễn DuI. Tìm hiểu chungII. Đọc- hiểu văn bản1.Kiều sang nhà Kim Trọng - Đồng cảm, trân trọng khát vọng tình yêu tự dohạnh phúc-> Tư tưởng tiến bộ vượt tầm thời đại- Tấm lòng nhân đạo sâu sắc* Thái độ của tác giả Qua cách miêu tả, Nguyễn Du kín đáo bộc lộ thái độ gì đối với Kiều? - Ngòi bút tài hoakhắc hoạ tâm lý Bút pháp nghệ thuật đặc sắc ?Thề nguyềnTrích Truyện Kiều – Nguyễn DuI. Tìm hiểu chungII. Đọc- hiểu văn bản 1.Kiều sang nhà Kim Trọng 2.Kim Trọng đón Kiều* Tâm trạng : - Trước khi Kiều đến:nửa như tỉnh, nửa như mê - Khi Kiều xuất hiện:vẫn ngỡ giấc mộngNgỡ ngàng, xao xuyến, say mêđến đắm đuối, bâng khuângSinh vừa tựa án thiu thiu,Dở chiều như tỉnh dở chiều như mê. Tiếng sen sẽ động giấc hoè,Bóng trăng đã xế hoa lê lại gần.Bâng khuâng đỉnh Giáp non thần,Còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ màng. Tâm trạng của Kim Trọng (trước khi Kiều đến và khi nàng xuất hiện) ?Thề nguyềnTrích Truyện Kiều – Nguyễn DuI. Tìm hiểu chungII. Đọc- hiểu văn bản 1.Kiều sang nhà Kim Trọng 2.Kim Trọng đón Kiều* Thái độ : - Rất mực tôn trọng người yêu- Trân trọng tình yêu * Hành động : - Đặt thêm nến cho thêm sáng- Thắp thêm hương cho thêm thơm - Vội rước vào Trong tâm trạng đó, Kim Trọng đã đón tiếp Kiều như thế nào?Vội mừng làm lễ rước vào,Đài sen nối sáp lò đào thêm hương Hành động của chàng thể hiện thái độ, tình cảm gì ?Thề nguyềnTrích Truyện Kiều – Nguyễn DuI. Tìm hiểu chungII. Đọc- hiểu văn bản1.Kiều sang nhà Kim Trọng2.Kim Trọng đón Kiều3. Lễ thề nguyền* Không gian: - ánh trăng nhặt thưa- Ngọn đèn hiu hắt- Bước chân êm nhẹ- Nến sáng, hương thơm, cảnh đẹp, người đẹp - Vừng trăng vằng vặc giữa trời - Đất trời cao rộng, huyền ảo, lung linh - Không khí trang trọng, thiêng liêng mang sắc thái tâm linhTên thề cùng thảo một chươngTóc mây một món dao vàng chia đôiVừng trăng vằng vặc giữa trờiĐinh ninh hai miệng một lời song songTóc tơ căn vặn tấc lòng,Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương Không gian của lễ thề nguyền được gợi tả qua những hình ảnh nghệ thuật nào? Cảm nhận của em về không gian đó ?Đêm thâu khắc lâu canh tànGió cây trút lá trăng ngàn ngậm sương( Khi Kiều trốn theo Sở Khanh)Vầng trăng ai xẻ làm đôiNửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường( Khi Kiều chia biệt Thúc Sinh)Cất mình theo ngọn tường hoaLần đường theo bóng trăng tà về tây( Khi Kiều trốn khỏi nhà Hoạn Thư)Vừng trăng vằng vặc giữa trờiĐinh ninh hai miệng một lời song song( Khi Kiều thề nguyền cùng Kim Trọng)Vầng trăng tròn đầy, viên mãn nhất - Biểu tượng của tình yêu sáng trong, chung thuỷ vĩnh hằngVừng trăng vằng vặc trong đêm thề nguyền gợi vẻ đẹp và ý nghĩagì?Không gian tâm lýThề nguyềnLễ thề nguyền của Kim- Kiều được đặc tả qua những từ ngữ , hình ảnh nào?* Hình ảnh: - Tiên thềTóc mây- Dao vàng - Cùng viết lời thề- Cùng nói câu thề- Cùng trao kỷ vật Từ ngữ:- Song song - Đinh ninhTrăm năm tạc một chữ đồng Cùng khắc cốt ghi tâmTiên thề cùng thảo một chương,Tóc mây một món dao vàng chia đôi.Vừng trăng vằng vặc giữa trời,Đinh ninh hai miệng một lời song song.Tóc tơ căn vặn tấc lòng,Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương.I. Tìm hiểu chungII. Đọc- hiểu văn bản1.Kiều sang nhà Kim Trọng2.Kim Trọng đón Kiều3. Lễ thề nguyềnThề nguyềnTrích Truyện Kiều – Nguyễn Du=> Biểu hiện: - Thái độ: trân trọng tình yêuKhát khao hướng tới tình yêu đích thựcvà vĩnh cửu - Quan niệm nghiêm túctích cực, tiến bộ về tình yêu Cảnh tượng đó biểu hiện thái độ và quan niệm gì của hai người đối với tình yêu?Liên hệ với đoạn trích Trao duyên để chỉ ra sự thống nhất trong quan niệm về tình yêu của Kiều?Thúy Kiều và Thúy VânTrao duyên: - Trao kỷ vật- Sống dậy hồi ức - “Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng” => Tình yêu sâu nặng, thủy chung, mãnh liệtvà duy nhấtI. Tìm hiểu chungII. Đọc- hiểu văn bản1.Kiều sang nhà Kim Trọng2.Kim Trọng đón Kiều3. Lễ thề nguyềnThề nguyềnTrích Truyện Kiều – Nguyễn DuLễ thề nguyền: - Thời gian: gấp gáp- Không gian: huyền ảo như mơ - Đôi lứa: đồng cảm, đồng lòng- Không khí: trang trọng, thiêng liêng, sắc thái tâm linh Thái độ tác giả:Đồng cảm, trân trọng, ngợi caQua những hình ảnh của lễ hẹn thề, nhà thơ gửi gắm tình cảm gì?Để tái hiện cảnh tượng đó , tác giả đã sử dụng bút pháp nghệ thuật đặc sắc gì?? - Ngòi bút tả cảnh, tả tình tài hoa- Ngôn ngữ biểu cảm và gợi cảmGiá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc của đoạn trích?Nội dung:Khắc hoạ cảnh thề nguyền thơ mộng và thiêng liêngCa ngợi tình yêu đắm say, mãnh liệtvà trong sángTrân trọng vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách của người phụ nữTầm tư tưởng vượt trên thời đại- Tấm lòng nhân đạo sâu sắc của thi nhânThề nguyềnTrích Truyện Kiều – Nguyễn DuI. Tìm hiểu chung:II. Đọc- hiểu văn bản:III. Tổng kết:Nghệ thuật :Kết hợp yếu tố tự sự và trữ tình Nghệ thuật khắc họa tâm lý qua không gian và thời gian tâm lýNghệ thuật miêu tả kết hợp giữa ngôn ngữ tác giả và ngôn ngữ nhân vậtSử dụng thi pháp đặc trưng của thơ ca trung đạiKhúe tình ca bất tuyệtThề nguyềnTrích Truyện Kiều – Nguyễn DuLuyện tập :Em nhận được những bài học nhân sinh nàosau khi tìm hiểu đoạn trích Thề nguyền ? Bài học nhân sinh : ứng xử trong tình yêu: chủ độngmãnh liệt nhưng vẫn đúng mực, trong sáng Quan niệm sống tích cực:mang hạnh phúc đến cho người mình yêu thương cũng là tự tạo hạnh phúc cho chính mình Dám mơ ước và hành động để vươn tới ước mơNhà thơ Tản Đà cảm nhận về Thuý Kiều:Thương ôi sắc nước hương trờiNghìn thu bạc mệnh một đời tài hoaEm hãy viết một bài nghị luận đểthuyết minh cho ý kiến trên Bài tập về nhà :Kính chúc quý thầy cô mạnh khỏe, thành đạt!Chúc các em chăm ngoan, học giỏi!