Giáo án môn Ngữ văn lớp 11 - Ôn tập vội vàng

Ngày soạn: 03/01/2010
Ngày dạy: 
Lớp dạy: 11K- 11E- 11F
Buổi dạy: Buổi 1 
 Ôn tập
Vội VàNG
 Xuân Diệu
A-Mục tiêu của bài dạy:
 Giúp học sinh:
 Nắm được những vấn đề sau:
 - Một Xuân Diệu sôi nổi, táo bạo, tinh tế, yêu cuộc sống đến đam mê
 - Khám phá phát hiện một thiên đường đang lồ lộ bày ra trên mặt đất.
 - Bút pháp nghệ thuật độc đáo
B-Chuẩn bị phương tiện:
 - Sgk,Sgv Ngữ văn 11. Tài liệu tham khảo về Xuân Diệu 
 - Thiết kế bài giảng
C- Phương pháp sử dụng
- GV ra đề ( phát vấn, gợi mở, nêu vấn đề)
- Hs thảo luận, xây dựng dàn ý 
D-Nội dung và tiến trình lên lớp 
I. Kiến thức cơ bản:
1. Tỏc giả:
- Xuõn Diệu (1916-1985), tờn khai sinh là Ngụ Xuõn Diệu, bỳt danh: Trảo Nha.
- Quờ cha ở Hà Tĩnh, quờ mẹ ở Bỡnh Định, lớn lờn ở Quy Nhơn. Xa gia đỡnh từ nhỏ và sống ở nhiều nơi. Mỗi miền đất cú ảnh hưởng nhất định đến hồn thơ ụng.
- Trước cỏch mạng, Xuõn Diệu là một nhà thơ “mới nhất trong cỏc nhà thơ mới” (Hoài Thanh). Sau cỏch mạng, Xuõn Diệu hoà nhập, gắn bú với đất nước, nhõn dõn và nền văn học dõn tộc.
- Xuõn Diệu để lại một sự nghiệp văn học lớn, ụng là một cõy bỳt cú sức sỏng tạo dồi dào, mónh liệt, bền bĩ.
- Tỏc phẩm: 
+ Thơ “Thơ thơ” (1938); “Gửi hương cho giú” (1945); “Riờng chung” (1960); Mũi Cà Mau - Cầm tay” (1962); “Hai đợt súng” (1967)
+ Văn xuụi: Phấn thụng vàng (1939); Trường ca (1945)
- Phong cỏch thơ:
+ Xuõn Diệu là một nhà thơ lớn của nền văn học hiện đại, một nhà thơ “mới nhất trong cỏc nhà thơ mới”.
+ Thơ Xuõn Diệu thể hiện một hồn thơ khao khỏt giao cảm với đời.
+ Hồn thơ Xuõn Diệu rất nhạy cảm với thời cuộc
2. Bài thơ “Vội vàng”
a) Xuất xứ:
- “Vội vàng” được in trong tập Thơ Thơ, xuất bản 1938.
- Đõy là một trong những bài thơ tiờu biểu thể hiện cho sự bựng nổ mónh liệt của cỏi tụi trong thơ mới núi chung, thơ Xuõn Diệu núi rờng, đồng thời in dấu khỏ đậm hồn thơ Xuõn Diệu (“Thiết tha, rạo rực, băn khoăn”- Hoài Thanh), tiờu biểu cho sự cỏch tõn tỏo bạo, độc đỏo trong nghệ thuật thơ ụng.
c) bố cục:
- Đoạn 1: 13 cõu đầu: Tỡnh yờu cuộc sống say mờ, tha thiết của nhà thơ.
- Đoạn 2: 16 cõu tiếp: Nỗi băn khoăn trước thời gian và cuộc đời.
- Đoạn 3: 9 cõu cũn lại: Khỏt vọng sống, khỏt vọng yờu đương cuồng nhiệt hối hả.
II. Nội dung cơ bản:
1. Tỡnh yờu cuộc sống say mờ, tha thiết của nhà thơ.
- 4 cõu mở đầu: Thể hiện cỏi tụi khỏt vọng muốn nỳi kộo làm ngưng sự vận động của thời gian, vũ trụ để giữ mói hương sắc của mựa xuõn, tuổi trẻ.
Tụi muốn “Tắt nắng” 	 Điệp từ, cõu ngắn trựng lặp cấu trỳc
 “buộc giú”
 _ Lấy cỏi tụi chủ quan để thay đổi quy luật tự nhiờn. Quả là ý tưởng tỏo bạo, xuất phỏt từ một trỏi tim yờu cuộc sống đến tha thiết say mờ.
Nhà thơ vui sướng, ngõy ngất trước hương sắc của cuộc đời đầy quyến rũ, sự phong phỳ và giàu cú của thiờn nhiờn, cuộc sống, tuổi trẻ.
+ Cảnh vật hiện lờn dưới con mắt của nhà thơ thật phong phỳ, rực rỡ, tươi đẹp và đầy nhựa sống.
" Tuần thỏng mật
" Hoa đồng nội
Này đõy	" Lỏ cành tơ 	 Điệp từ, nhõn hoỏ
" yến anh, khỳc tỡnh si
" ỏnh sỏng
" Thần vui hằng gừ cửa
 + Cảm giỏc hạnh phỳc được nhà thơ thể hiện qua cõu thơ tỏo bạo, so sỏnh độc đỏo”
“Thỏng giờng ngon như một cặp mụi gần”
" Xuõn Diệu đó vật chất hoỏ thời gian, cõu thơ khụng chỉ gợi hỡnh thể mà cũn gợi cả hương thơm vị ngọt khiến người ta đắm say, ngất ngõy.
2. Nỗi băn khoăn trước thời gian và cuộc đời:
- Niềm vui sướng như khựng lại khi Xuõn Diệu nhận ra giới hạn của thời gian:
 “Tụi sung sướng nhưng vội vàng một nữa”
Nhà thơ cảm thấy buồn bó, lo sợ, tiếc nối khi ý thức được sự trụi chảy xủa thời gian:
 Xuõn đương tới nghĩa là xuõn đương qua
 Xuõn cũn non	nghĩa là xuõn sẽ già
 Và Xuõn hết nghĩa là tụi cũng mất 
 Lũng tụi rộng nhưng lượng đời cứ chật
 ..
 Núi làm chi rằng xuõn vẫn tuần hoàn 
 Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại
" Với điệp từ “Xuõn” kết hợp với những cặp từ đối lập tạo thành một nỗi day dứt một niềm tiếc nối khụn nguụi.
- Xuõn Diệu biết mựa xuõn rồi sẽ tàn phai, tuổi trẻ rồi cũng trụi qua. Cho nờn trong cỏi tươi đẹp mơn mớn của nú tỏc giả đó nhỡn thấy sự tàn ỳa.
+ Điệp từ “Nghĩa là” vừa như muốn giải thớch nhưng ẩn sau đú là một nỗi lo lắng, hốt hoảng trước sự trụi chảy của thời gian.
+ Đối lập: làm tăng sự lo lắng khi nhận thấy cỏi hữu hạn của đời người và cỏi vụ hạn của thời gian.
+ Cảnh vật như lao nhanh tới sự tàn phỏ, hộo ỳa và chia phụi. Tõm trạng của nhà thơ cú phần nào đú rơi vào sự tuyệt vọng.
“Chẳng bao giờ, ụi! Chẳng bao giờ nữa”
3. Khỏt vọng sống, khỏt vọng yờu đương cuồng nhiệt hối hả.
- Đang chỡm đắm trong đau buồn, tuyệt vọng nhà thơ chợt nhận ra thời gian của tuổi xuõn vẫn cũn nờn lờn tiếng giục gió:
 “mau đi thụi! Mựa chưa ngó chiều hụm”
- Tỏc giả vội vàng, gấp gỏp muốn tận hưởng tất cả cuộc sống, tỡnh yờu, tuổi trẻ, hạnh phỳc.
 	 ụm tất cả sự sống 	 non nước, 
 riết 	 cõy, cỏ rạng tỡnh yờu, giú 
Ta muốn 	 say 	 _ cuộc sống, hạnh phỳc
 thõu
 cắn xuõn hồng
+ Với nhịp thơ dồn dập, ngắt nhịp linh hoạt, cõu mệnh lệnh trực tiếp biểu cảm khỏt vọng sụi nổi của trỏi tim nhà thơ.
+ Hỡnh ảnh phong phỳ tượng trưng cho thanh sắc của thời gian: sự sống mơn mỡn, mõy đưa giú lượng, cỏnh bướm tỡnh yờu, mựi thơm ỏnh sỏng
+ Tỡnh yờu nống nàn, khoẻ khoắn cao độ được biểu hiện bằng nhiều động từ liờn tiếp: ụm, riết, say, thõu. Nhiều tớnh từ: chuếch choỏng, no nờ, đó đầy
+ Nhà thơ cảm nhận niềm hạnh phỳc bằng tất cả cỏc giỏc quan, trạng thỏi say mờ, ngõy ngất.
+ Từ ngữ, hỡnh ảnh tỏo bạo ở cõu cuối cho thấy Xuõn Diệu rất say mờ cuộc sống, khỏt khao và muốn tận hưởng tỡnh yờu, hạnh phỳc ngay trờn chớnh cuộc đời này.
III. Tổng kết:
- Bài thơ thể hiện tư tưởng nhõn sinh quan tớch cực của tỏc giả, lũng yờu cuộc sống, yờu đời, yờu tuổi trẻ một cỏch mạnh liệt, cuống nhiệt.
- Bài thơ tiờu biểu cho phong cỏch thơ Xuõn Diệu: Cảm nhận thiờn nhiờn tinh tế, sử dụng điệp ngữ so sỏnh độc đỏo, hỡnh ảnh thơ khoẻ khoắn, nồng nàng, từ ngữ gợi cảm, tỏo bạo.
E- Củng Cố- rút kinh nghiệm bài dạy: 
- GV củng cố
- GV rút kinh nghiệm bài dạy
 Kí duyệt của tổ trưởng 
 Mỹ Lộc, ngày tháng năm 2010
 Trần Thị Tươi