Giáo án môn Ngữ văn 11 tiết 14: Đọc văn Bài ca ngất ngưởng - Nguyễn Công Trứ

Ngày soạn:
Ngày dạy:
Dạy lớp: 11A
Ngày dạy:
Dạy lớp: 11B
Ngày dạy:
Dạy lớp: 11C
Tiết 14: Đọc Văn
BÀI CA NGẤT NGƯỞNG
- Nguyễn Công Trứ -
1. Mục tiêu
 Giúp học sinh: 
 a. Về kiến thức
- Giúp học sinh hiểu được thực chất và ý nghĩa của phong cách sống có bản lĩnh cá nhân trong khuôn khổ của xã hội phong kiến chuyên chế.
- Hiểu đúng nghĩa của khái niệm sống “ ngất ngưởng” để không nhầm lẫn với lối sống lập dị của một số người hiện đại 
 - Nắm bắt được đặc điểm của thể hát nói. 
 b. Về kĩ năng
Rèn luyện kĩ năng phân tích thơ trữ tình.
 c. Về thái độ
 Trân trọng cách sống có ý nghĩa với cuộc đời.
2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
a. Chuẩn bị của giáo viên
 SGK, SGV, GA, TLTK.
b. Chuẩn bị của học sinh
 SGK, bài soạn, tài liệu liờn quan
3. Tiến trỡnh bài dạy
a. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong giờ học
* Đặt vấn đề vào bài mới (1’):
Để giúp các em hiểu được thực chất và ý nghĩa của phong cách sống có bản lĩnh cá nhân trong khuôn khổ của xã hội phong kiến chuyên chế. Hiểu đúng nghĩa của khái niệm sống “ ngất ngưởng” để không nhầm lẫn với lối sống lập dị của một số người hiện đại, chúng ta cùng học bài hôm nay
b. Dạy nội dung bài mới:
Hoạt động của giáo viên
TG
Hoạt động của học sinh
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu
Sáu câu đầu
12 câu tiếp: ngất ngưởng chốn hành lạc
Tìm hiểu 12 câu tiếp.
? NCT đã làm gì kể từ lúc Đô môn giả tổ?
23
- Khi về hưu:
+ Cưỡi bò cái về hưu
+ Đeo đạc ngựa cho bò
+ Đi chùa lại mang theo hai cô đầu, đến Bụt cũng phải cười.
+ Thoải mái đi nghe hát, uống rượu
? Nhận xét về các hành động ấy. Em hiểu sống ngất ngưởng ở đây nghĩa là ntn?
-> Ngất ngưởng : việc làm trái khoáy, khác người, như trêu ngươi người khác
-> Sống tự do, phóng túng, thích gì làm nấy, sống theo cách của mình.
? Không chỉ vậy, ngất ngưởng còn được thể hiện ở thái độ sống, ông có thái độ ntn trước dư luận.
- Quan niệm, thái độ sống:
+ Được – mất vẫn vui như người thái thượng
+ Khen – chê: mặc như gió thổi bỏ ngoài tai
+ Không thoát tục, nhập tục cũng không vướng tục
+ Là bề tôi trung thành, tài năng như Nhạc Phi, Hàn Kì...
? Như vậy, dựa vào đâu mà NCT có thể ngất ngưởng? Đó là cái tôi ngất ngưởng ntn?
- Nhà thơ ý thức được bản lĩnh và phẩm chất của mình, đó là có tài, đó là trung thành, đây là cái tôi ngất ngưởng đáng trọng.
? NCT khảng định điều gì về cái tôi ngất ngưởng của mình ở trong triều. Dụng ý khi khẳng định như vậy?
7
3. Câu kết
- Kđ mình là một đại thần ngất ngưởng trong triều, không ai như ông, bằng ông
- Muốn nêu bật sự khác biệt với đám quan lại xu nịnh, uốn gối khom lưng, luồn cúi trong triều.
? Tại sao đang nói về cái ngất ngưởng khi đã đô môn giả tổ, NCT lại quay lại chốn quan trường để khẳng định cái ngất ngưởng trong câu thơ cuối cùng chốt toàn bài.
- Muốn kđ cái tôi riêng thoát khỏi đạo đức nhà Nho
- Thể hiện tấm lòng sắt son trước sau như một với nước.
? Qua việc thể hiện thái độ sống ngất ngưởng, tác giả muốn thể hiện điều gì.
10
III. Tổng kết
- Ngất ngưởng thể hiện một phong cách sống đẹp, có bản lĩnh:
+ Hết lòng vì vua, vì nước, bất chấp mọi khen – chê, được – mất.
+ ý thức rõ tài năng, giá trị bản thân
? NCT th mình là người có nhân cách ntn?
- NCT: ông đã cống hiến hết mình cho đất nước, là người có bản lĩnh, có quan niệm sống tích cực, biết sống và dám sống cho mình.
? Nếu ngất ngưởng là một phong cách sống thì đó là phong cách sống ntn?
- Ngất ngưởng là một phong cách sống có bản lĩnh, có cá tính, trung thực, ý thức rõ về bản thân, khác xa với lối sống lập dị, khác người.
- Muốn có phong cách ấy phải có trí tuệ, tài năng, có bản lĩnh thực sự
? Nhận xét về nghệ thuật
- Nghệ thuật: Viết theo lối tự thuật, hình thức tự do về vần, nhịp.
+ Kết hợp hài hoà từ ngữ H – V với số từ ngữ Nôm.
c. Củng cố, luyện tập (3')
 Muốn thể hiện một phong cách sống và bản lĩnh độc đáo cần có những phẩm chất và năng lực gì ? Có phải “ ngất ngưởng” là sống lập dị, khác thường?
d. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1')
 + Bài cũ: - Học và nắm chắc nội dung bài học
 - Hoàn thành các bài trong sách giáo khoa.
 + Bài mới: Chuẩn bị Bài ca ngắn đi trên bãi cát.