Giáo án Lịch sử 11 - Bài 17: Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945)

CHƯƠNG IV 
CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI (1939 – 1945)
* * *
BÀI 17 
CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI
 (1939 – 1945)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Kiến thức:
- Nắm được những nguyên nhân dẫn đến CTTG II, diễn biến trên các mặt trận chính, tính chất cuộc chiến tranh qua các giai đoạn.
- Thấy được kết cục của chiến tranh, ý nghĩa và hệ quả của nó đối với sự phát triển của tình hình thế giới.
- Từ cuộc CTTG II học sinh nhận thức và rút ra bài học cho cuộc đấu tranh bảo vệ hòa bình thế giới hiện nay.
2. Tư tưởng:
- Giúp HS thấy được bản chất phi nghĩa của chiến tranh đế quốc, bản chất hiếu chiến tàn bạo của chủ nghĩa phát xít. Từ đó bồi dưỡng ý thức cảnh giác, thái độ căm ghét và quyết tâm ngăn chặn chiến tranh bảo vệ hòa bình cho Tổ quốc và nhân loại.
- Biết quý trọng, đánh giá đúng vai trò Liên Xô các nước Đồng minh, nhân dân tiến bộ thế giới trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa phát xít.
3. Kỹ năng:
 - Quan sát khai thác tranh ảnh, lược đồ, biểu đồ lịch sử.
- Nâng cao kĩ năng phân tích, đánh giá rút ra bản chất các sự kiện.
 II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC:
-Lược đồ diến biến chiến tranh thế giới II, tranh ảnh, tư liệu phục vụ bài dạy 
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp: 
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:
Hoạt động của GV & HS
Nội dung ghi bài
Hoạt động 1: Cả lớp 
-GV đặt vấn đề: yêu cầu HS đọc SGK và trình bày về các cuộc chiến tranh xâm lược của các nước trong khối phát xít.
- HS: Theo dõi & trình bày về các cuộc chiến tranh xâm lược của Đức, Ý, Nhật (1931-1937)?
Hoạt động 2: cả lớp & cá nhân.
- GV đặt vấn đề: Trước nguy cơ chủ nghĩa phát xít, các nước lớn như Anh, Pháp, Mĩ có thái độ như thế nào?
- HS trả lời.
Hoạt động3: Cả lớp & cá nhân.
- GV sử dụng lược đồ H. 43 trang 92 SGK & tường thuật.
- HS quan sát & trả lời câu hỏi:
-Hỏi: Em có nhận xét gì về Hội nghị Muyních?
- Hỏi: Theo em chính sách dung dưỡng của Anh, Pháp, Mĩ đã dẫn đến hậu quả gì?
- Hỏi: Qua các sự kiện trên, em hãy cho biết bản chất hiếu chiến và âm mưu nham hiểm của Phát Xít Đức
Hoạt động 4: nhóm
- GV yêu cầu HS đọc SGK phần II trang 93-99 và làm việc theo nhóm : lập niên biểu các giai đoạn CTTG II:
Nhóm 1: Diễn biến chiến sự từ 1/9/1939 – cuối 9/1939 & kết quả
- Nhóm 2: Diễn biến chiến sự từ 9/1939 - 4/1940 & kết quả
-Nhóm 3: Diễn biến chiến sự từ 9/1940 -9/1940 & kết quả
Nhóm 4: Diễn biến chiến sự từ 10/1940 -6/1941 & kết quả
I. Con đường dẫn đến chiến tranh:
1. Các nước phát xít đẩy mạnh XL (1931-1937)
- Đầu những năm 30, các nước Đức, Ý, Nhật thành lập khối phát xít.
- Giai đoạn 1931-1937: khối phát xít đẩy mạnh chính sách xâm lược.
+ Nhật chiếm Đông Bắc (1931) & mở rộng xâm lược toàn Trung Quốc (1937).
+ Italia xâm lược Eâtiôpia (1935). Đức công khai xoá bỏ Hòa ước Vecxai, âm mưu thành lập một nước “Đại Đức” ở Châu Aâu.
- Thái độ của các nước lớn:
+ Liên Xô: kiên quyết chống chủ nghĩa phát xít, chủ trương liên kết với Anh, Pháp, Mĩ 
+ Mĩ, Anh, Pháp: Khước từ đề nghị của Liên Xô, thực hiện chính sách nhượng bộ phát xít nhằm đẩy chiến tranh về phía Liên Xô.
2. Từ Hội nghị Muyních đến CTTG II:
a. Hội nghị Muyních:
-3/1938 Đức thôn tính Aùo, Hitle gây ra vụ Xuyđét nhằm thôn tính Tiệp Khắc.
- Liên Xô kiên quyết giúp Tiệp Khắc chống Phát Xít.
- Anh, Pháp thỏa hiệp, yêu cầu chính phủ Tiệp Khắc nhượng bộ Đức.
à 29/9/1938 Hội nghị Muyních với 4 nước Anh, Pháp, Đức, Italia
- Nội dung Hội Nghị:
Anh, Pháp kí Hiệp Định trao vùng Xuyđét cho Đức
Đức cam kết chấm dứt mọi cuộc thôn tính ở châu Aâu.
- Ý nghĩa:
Hội Nghị là đỉnh cao của chính sách dung túng Phát Xít của Anh, Pháp, Mĩ
Thể hiện âm mưu thống nhất của Chủ nghĩa Đế Quốc chống Liên Xô
- Sau Hội Nghị Muyních, Đức thôn tính toàn Tiệp Khắc 3/1939
- Đức gây hấn và chuẩn bị chiến tranh với Ba Lan
- 23/8/39 Đức kí với Liên Xô “ Hiệp ước Xô- Đức không xâm lượclẫn nhau”
àBản chất hiếu chiến và xâm lược của PX Đức
II. CTTGII bùng nổ & lan rộng Châu Aâu (9/1939 – 9/1940):
Thời gian 
Chiến sự 
Kết quả
Từ 1/9/1939 – 29/9/1939
Từ 9/1939 – 4/1940
Từ 4/1940 – 9/1940
Từ 10/1940 – 6/1941
Hoạt động 5: làm việc nhóm
- Nhóm 1: cuộc tấn công của phát xít Đức vào lãnh thổ Liên Xô diễn ra như thế nào?
- HS so sánh với giai đoạn chiên tranh xâm lược ở Châu Aâu trước đó để cho biết ý nghĩa việc Liên Xô đánh bại kế hoạch của Đức?
- Nhóm 2: Chiến sự ở Bắc Phi?
- GV cho HS xem trận Trân Châu Cảng.
- Nhóm 3: Chiến tranh Châu Á, TBD và dùng lược đồ để trình bày.
- GV liên hệ VN khi Nhật nhảy vào VN qua Lạng Sơn
- Nhóm 5: trình bày nguyên nhân & sự ra đời của Khối Đồng Minh chống PX
- Hỏi: ý nghĩa việc Liên Xô tham chiến và sự ra đời Khối Đồng minh chống phát xít?
Hoạt động 6: cả lớp & cá nhân
- GV dùng bản đồ CTTG II để trình bày
- HS theo dõi 
- Lập bảng hệ thống giai đoạn từ 11/42-8/1945 trên các mặt trận
III. Chiến tranh lan rộng khắp TG ( 6/1941-11/1942)
1. PX Đức tấn công LX. Chiến sự Bắc Phi:
a. Mặt trận Xô-Đức:
- 22/6/1941 Đức tấn công Liên Xô 
- 12/1941 Hồng quân Liên Xô phản công đẩy lùi Đức ra xa Matxcơvầphá tan kế hoạch của Đức
- Cuối 1942 Đức chuyển mũi nhọn tấn công xuống phía Nam nhằm chiếm Xtalingrát nhưng thất bại.
b. Mặt trận Bắc Phi:
- 9/1940 Italia tấn công Ai Cập
- 10/1942 Liên minh A-M giành chiến thắng En Alamen &chuyển sang phản công trên toàn Mtrận
2. Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ:
- Ngày 7/12/1941: Nhật tấn công hạm đội Mĩ ở trân Châu Cảng à Mĩ tham chiếnàchiến tranh TBD bùng nổ
- Tháng 12/1941-5/1941 phát xít Nhật tấn công và chiếm được một vùng rộng lớn ở Đông Á, ĐNA & TBD
3. Khối Đồng Minh chống phát xít hình thành:
a. Nguyên nhân:
- Nguy cơ Chủ nghĩa phát xít làm mưa làm gió à các quốc gia phối hợp thành một liên minh chống phát xít.
- Liên Xô tham chiến àcổ vũ nhân dân các nước và làm thay đổi thái độ của Anh, Pháp, Mĩ chống phát xít
b. Thành lập:
- Ngày 1/1/1942, tại Oainhtơn với 26 nước đã ra tuyên bố chung “ Tuyên ngôn LHQ” 
c. Ý nghĩa:
Việc Liên Xô tham chiến và sự ra đời của khối Đồng minh chống phát xít đã làm thay đổi tính chất chiến tranh: Cuộc chiến tranh chống chủ nghĩa phát xít bảo vệ hòa bình nhân loại.
IV. Quân Đồng minh chuyển sang phản công. CTTG II kết thúc (10/1942 – 8/1945)
1. Quân Đồng minh phản công (11/1942-6/1944)
2. Phát xít Đức bị tiêu diệt. Nhật bản đầu hàng. Chiến tranh kết thúc
Mặt trận Xô – Đức
Mặt trận Bắc Phi
Mặt trận Châu Á- TBD
-11/1942-2/1943: Chiến thắng XtalingrátàBước ngoặt chiến tranh
- Cuối 8/1943: Chiến thắng Cuôcxcơ
- 6/1944: Xô Viết giải phóng
-Tháng 3 – 5/1943, Anh, Mĩ phản công quét sạch Đức, Ý ra khỏi Châu Phi
-7/1943 quân Đồng minh đổ bộ lên Xixilia. Mutxôlini bị bắt àchủ nghĩa phát xít Ý bị tiêu diệt
- 1/1943 Mĩ phản công Nhật & đánh chiếm các đảo ở TBD
- 1/1945: Hồng quân Liên Xô mở cuộc tấn công Đức ở mặt trận phía Đông
- 2/1945: Hội Nghị Ianta bàn về việc tổ chức lại Thế giới sau chiến tranh
- 1944: Anh, Mĩ mở mặt trận thứ hai ở Tây Aâu à2/45 tấn công Đức từ phía Tây
- Ngày 16/4-30/4/45 Chủ nghĩa phát xít Đức bị tiêu diệt
- Tháng 5/45: Phát xít Đức đầu hàng không điều kiện à chiến tranh kết thúc ở Châu Âu
-Từ 1944: Anh, Mĩ tấn công Nhật ở Miến Điện, Philippin, & các đảo ở TBD
- Ngày 6 & 9/8/45: Mĩ ném hai quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản
- Ngày 8/8/45 Liên Xô tuyên chiến với Nhật và tấn công tiêu diệt 1 triệu quân Quan Đông 
- 15/8/45 Nhật đầu hàng vô điều kiện àCTTG II kết thúc
Hoạt động 7: cá nhân
V. Kết cục CTTG II
- Chủ nghĩa phát xít sụp đổ hoàn toàn. Thắng lợi thuộc về các dân tộc trên thế giới trong đó 3 cường quốc Liên Xô, Mĩ, Anh giữ vai trò quyết định 
- Gây hậu quả và tổn thất nặng nề .
- CTTG II kết thúc dẫn đến những thay đổi căn bản của tình hình thế giới
4. Củng cố: 
-Nguyên nhân, tóm tắt diễn biến và kết cục CTTG II. 
-Đánh giá vai trò của Liên Xô và các nước đồng minh Anh, Mĩ, Pháp. Lập niên biểu CTTG II
5. Dặn dò:
-Hoàn thành bảng hệ thống, học bài, làm bài và chuẩn bị ôn tập.