Giáo án giảng dạy môn Vật lý 11 - Tiết 7: Vật dẫn và điện môi trong điện trường

TIẾT 7: VẬT DẪN VÀ ĐIỆN MÔI TRONG ĐIỆN TRƯỜNG.
Mục tiêu: 
 Trình bày được: 
Điện trường bên trong vật dẫn cân bằng điện.
Cường độ điện trường trên mặt ngoài vật dẫn cân bằng điện.
Sự phân bố điện tích ở vật dẫn.
Hiện tượng phân cực điện môi khi điện môi được đặt trong điện trường ngoài.
Chuẩn bị: 
Giáo viên:
Chuẩn bị dụng cụ thí nghiệm (nếu có): Tĩnh điện kế, điện nghiệm, quả cầu thử, một số vật dẫn có dạng khác nhau.
Nội dung ghi bảng:
TIẾT 7: VẬT DẪN VÀ ĐIỆN MÔI TRONG ĐIỆN TRƯỜNG
Vật dẫn trong điện trường:
Trạng thái cân bằng điện:
Vật dẫn cân bằng điện khi trong vật dẫn không còn dòng điện.
Điện trường trong vật dẫn tích điện:
Điện trường bên trong vật dẫn cân bằng điện bằng không.
Đối với vật dẫn rỗng, điện trường ở phần rỗng bằng không. 
Cường độ điện trường tại một điểm trên mặt ngoài vật dẫn vuông góc với mặt vật. 
Điện thế của vật dẫn tích điện.
Điện thế tại mọi điểm trên mặt ngoài và bên trong vật dẫn có giá trị bằng nhau.
Vật dẫn là vật đẳng thế.
Sự phân bố điện tích ở vật dẫn tích điện.
Ở một vật dẫn nhiễm điện, điện tích chỉ phân bố ở mặt ngoài của vật.
Điện tích phân bố trên mặt ngoài vật dẫn không đều. Ở những chỗ lồi điện tích tập trung nhiều hơn; ở những chỗ mũi nhọn điện tích tập trung nhiều nhất; ở chỗ lõm hầu như không có điện tích.
Điện môi trong điện trường.
Khi đặt một vật điện môi trong điện trường thì điện môi bị phân cực.
Do sự phân cực của điện môi nên mặt ngoài của điện môi trở thành các mặt nhiễm điện.
Tiến
 trình dạy học:
Hoạt động 1: Tìm hiểu vật dẫn trong điện trường.
Hoạt động của HS
Hoạt động của GV
Hs lắng nghe.
Hs trả lời câu hỏi:
Thế nào là vật dẫn?
Nếu điện trường tồn tại bên trong vật dẫn thì điều gì sẽ xảy ra?
Điều đó có đúng với khái niệm vật dẫn cân bằng điện không?
Điện trường bên trong vật dẫn bằng không.
Gv trình bày khái niệm vật dẫn cân bằng điện.
Chú ý: Vật dẫn = vật dẫn cân bằng điện.
Gv đặt câu hỏi để đi đến kết luận “bên trong vật dẫn điện trường bằng không”. (vật dẫn đặt)
Đối với vật dẫn rỗng, điện trường ở phần rỗng cũng bằng không.
Hoạt động 2: Tìm hiểu điện thế và sự phân bố điện tích của vật dẫn.
Hoạt động của HS
Hoạt động của GV
Hs quan sát Gv làm thí nghiệm và rút ra kết luận.
Hs trả lời các câu hỏi sau:
Viết công thức liên hệ giữa cường độ điện trường và hiệu điện thế.
Điện trường bên trong vật dẫn có giá trị như thế nào?
UMN = VM – VN = 0
VM = VN : vât dẫn là vật đẳng thế.
Hs theo dõi và ghi chép.
Gv làm thí nghiệm để chứng tỏ “điện thế tại mọi điểm trên mặt ngoài vật dẫn có giá trị bằng nhau”.
Gv hướng dẫn Hs rút ra kết luận “vật dẫn là vật đẳng thế”.
Gv trình bày sự phân bố điện tích ở vật dẫn.
Hoạt động 3: Tim hiểu điện môi trong điện trường.
Hoạt động của HS
Hoạt động của GV
- Hs trả lời câu hỏi: Điện môi là gì?
- Hs lắng nghe Gv trình bày và ghi chép.
Gv trình bày để Hs biết được “hiện tượng phân cực là gì?”
Điện môi đặt trong điện trường thì bị phân cực. Vậy kim loại đặt trong điện trường có bị phân cực không?
Củng cố:
Gv hướng dẫn Hs trả lời câu hỏi 1, 2, 3/31 sgk.
- Phiếu học tập 1:
	1. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y ®èi víi vËt dÉn c©n b»ng ®iÖn lµ kh«ng ®óng?
A. C­êng ®é ®iÖn tr­êng trong vËt dÉn b»ng kh«ng.	
B. Vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng ë bÒ mÆt vËt dÉn lu«n vu«ng gãc víi bÒ mÆt vËt dÉn.
C. §iÖn tÝch cña vËt dÉn chØ ph©n bè trªn bÒ mÆt vËt dÉn.
D. §iÖn tÝch cña vËt dÉn lu«n ph©n bè ®Òu trªn bÒ mÆt vËt dÉn.
2.Gi¶ sö ng­êi ta lµm cho mét sè ªlectron tù do tõ mét miÕng s¾t vÉn trung hoµ ®iÖn di chuyÓn sang vËt kh¸c. Khi ®ã
A. bÒ mÆt miÕng s¾t vÉn trung hoµ ®iÖn.	B. bÒ mÆt miÕng s¾t nhiÔm ®iÖn d­¬ng.
C. bÒ mÆt miÕng s¾t nhiÔm ®iÖn ©m.	D. trong lßng miÕng s¾t nhiÔm ®iÖn d­¬ng.
Dặn dò:
- Làm bài tập 1,2/31 sgk.
Phiếu học tập 2
1. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ kh«ng ®óng?
A. Khi ®­a mét vËt nhiÔm ®iÖn d­¬ng l¹i gÇn mét qu¶ cÇu bÊc (®iÖn m«i) th× qu¶ cÇu bÊc bÞ hót vÒ phÝa vËt nhiÔm ®iÖn d­¬ng.
B. Khi ®­a mét vËt nhiÔm ®iÖn ©m l¹i gÇn mét qu¶ cÇu bÊc (®iÖn m«i) th× qu¶ cÇu bÊc bÞ hót vÒ phÝa vËt nhiÔm ®iÖn ©m.
C. Khi ®­a mét vËt nhiÔm ®iÖn ©m l¹i gÇn mét qu¶ cÇu bÊc (®iÖn m«i) th× qu¶ cÇu bÊc bÞ ®Èy ra xa vËt nhiÔm ®iÖn ©m.
D. Khi ®­a mét vËt nhiÔm ®iÖn l¹i gÇn mét qu¶ cÇu bÊc (®iÖn m«i) th× qu¶ cÇu bÊc bÞ hót vÒ phÝa vËt nhiÔm ®iÖn.
	2. Mét qu¶ cÇu nh«m rçng ®­îc nhiÔm ®iÖn th× ®iÖn tÝch cña qu¶ cÇu
A. chØ ph©n bè ë mÆt trong cña qu¶ cÇu.	B. chØ ph©n bè ë mÆt ngoµi cña qu¶ cÇu.
C. ph©n bè c¶ ë mÆt trong vµ mÆt ngoµi cña qu¶ cÇu.
D. ph©n bè ë mÆt trong nÕu qu¶ cÇu nhiÔm ®iÖn d­¬ng, ë mÆt ngoµi nÕu qu¶ cÇu nhiÔm ®iÖn ©m.
	3. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. Mét vËt dÉn nhiÔm ®iÖn d­¬ng th× ®iÖn tÝch lu«n lu«n ®­îc ph©n bè ®Òu trªn bÒ mÆt vËt dÉn.
B. Mét qu¶ cÇu b»ng ®ång nhiÔm ®iÖn ©m th× vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng t¹i ®iÓm bÊt k× bªn trong qu¶ cÇu cã h­íng vÒ t©m qu¶ cÇu.
C. Vect¬ c­êng ®é ®iÖn tr­êng t¹i mét ®iÓm bªn ngoµi vËt nhiÔm ®iÖn lu«n cã ph­¬ng vu«ng gãc víi mÆt vËt ®ã.
D. §iÖn tÝch ë mÆt ngoµi cña mét qu¶ cÇu kim lo¹i nhiÔm ®iÖn ®­îc ph©n bè nh­ nhau ë mäi ®iÓm.
	4. Hai qu¶ cÇu b»ng kim lo¹i cã b¸n kÝnh nh­ nhau, mang ®iÖn tÝch cïng dÊu. Mét qu¶ cÇu ®Æc, mét qu¶ cÇu rçng. Ta cho hai qu¶ cÇu tiÕp xóc víi nhau th×
A. ®iÖn tÝch cña hai qu¶ cÇu b»ng nhau.	B. ®iÖn tÝch cña qu¶ cÇu ®Æc lín h¬n ®iÖn tÝch cña qu¶ cÇu rçng.
C. ®iÖn tÝch cña qu¶ cÇu rçng lín h¬n ®iÖn tÝch cña qu¶ cÇu ®Æc. D. hai qu¶ cÇu ®Òu trë thµnh trung hoµ ®iÖn.
	5.§­a mét c¸i ®òa nhiÔm ®iÖn l¹i gÇn nh÷ng mÈu giÊy nhá, ta thÊy mÈu giÊy bÞ hót vÒ phÝa ®òa. Sau khi ch¹m vµo ®òa th×
A. mÈu giÊy cµng bÞ hót chÆt vµo ®òa.	B. mÈu giÊy bÞ nhiÔm ®iÖn tÝch tr¸i dÊu víi ®òa.
C. mÈu giÊy bÞ trë lªn trung hoµ ®iÖn nªn bÞ ®òa ®Èy ra. D. mÈu giÊy l¹i bÞ ®Èy ra khái ®òa do nhiÔm ®iÖn cïng dÊu víi ®òa.
Chuẩn bị bài “tụ điện”.
Rút kinh nghiệm: