Giáo án dạy Ngữ văn 11 tiết 6 Văn học: Câu cá mùa thu (thu điếu) Nguyễn Khuyến

TiếT ppCT:6
Ngày soạn:.
Ngày dạy:..
 Văn Học: CÂU CÁ MÙA THU
 (Thu Điếu) 
 Nguyễn Khuyến
I.Mục tiêu:
Giúp hS:
_Cảm nhận được vẻ đẹp cảnh thu điển hình cho mùa thu làng cảnh Việt Nam vùng đồng bằng Bắc Bộ.
_Vẻ đẹp tâm hồn thi nhân :tấm lòng yêu thiên nhiên ,quê hương đất nước tâm trạng thời thế.
_Thấy được tài năng thơ Nôm của Nguyễn Khuyến với bút pháp nghệ thuật tả cảnh, tả tình ,nghệ thuật gieo vần ,sử dụng từ ngữ .
II.Phương pháp : đọc sáng tạo ,thảo luận ,thuyết giảng ,phát vấn .
III.Chuẩn bị:
 1.Giáo viên: tranh minh họa ,giáo án.
 2. Học sinh: soạn bài ở nhà.
IV. Các họat động trên lớp:
Kiểm tra bài cũ:
 a/ Giá trị chung của bài thơ “tự tình”của Hồ Xuân Hương?
 b/ Đọc bài thơ và cho biết tâm sự của HXH trong hai câu thơ cuối:
Giảng bài mới:
TG
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội Dung
HĐ1: HDHS tìm hiểu về tác giả và tác phẩm.
Nêu những nét chính về cuộc đời của Nguyễn Khuyến?
Thông qua cuộc đời của ông nhận xét về nhân cách của tác giả?
Sự nghiệp văn học đạt được những thành tựu ntn?
Thơ của Nguyễn Khuyến thường đề cập đến vấn đề gì?
Giới thiệu đặc điểm cơ bản của tác phẩm “câu cá mùa thu”?
HĐ2: HDHS tìm hiểu tác phẩm .
GV gọi HS đọc văn bản lưu ý về cách gieo vần và cảm xúc trữ tình của nhà thơ.
Điểm nhìn cảnh thu của tác giả có gì đặc sắc ? 
Với điểm nhìn trên cho thấy cảnh sắc mùa thu ntn?
Cảnh vật mùa thu được tác giả miêu tả bằng những chi tiết nào ?Đó là mùa thu tiêu biểu cho vùng nào?
Mùa thu được NKcảm nhận như thế nào trong bài thơ?(chú ý về màu sắc ,chuyển động ,âm thanh)
Với cách cảm nhận đó cho thấy tác giả dùng nghệ thuật gì để miêu tả?
Qua những chi tiết trên cho thấy cảnh thu ở đây như thế nào?
Tác giả bộc lộ tình cảm của mình như thế nào trong bài thơ?
Bối cảnh không gian trong bài thơ có gì đặc biệt ?
HĐ3:HDHS khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
HS dựa vào phần tiểu dẫn trả lời.
Là người có cốt cáchthanh cao yêu nước thương dân .
Kể ra các sáng tác của NK.
HS trả lời
HĐ2:HS đọc văn bản và trả lời các câu hỏi.
Từ gần đến cao xa rồi từ cao xa đến gần .
HS suy nghĩ trả lời.
HS tìm các chi tiết miêu tả cảnh vật mùa thu .
Cảm nhận 1 cách tinh tế từ màu sắc ,chuyển động đến âm thanh.
Lấy động tả tĩnh .
HS suy nghĩ trả lời .
Kg tĩnh lặng –gợi tâm trạng nhà thơ,cho thấy NK có lòng yêu tn ,quê hương sâu sắc. 
HĐ3: HS tự nhận xét về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm .
I.Tiểu dẫn:
 1. Tác giả:
_Nguyễn Khuyến(1835- 1909) hiệu Quế Sơn sinh ở huyện Ý Yên tỉnh Nam Định nhưng lớn lên chủ yếu ở quê nội Yên Đổ huyện Bình Lục tỉnh Nam Định.
_Xuất thân trong 1 gia đình nhà nho nghèo đỗ đầu cả 3 kỳ thi ,làm quan chỉ hơn 10năm ,còn chủ yếu dạy học ở quê nhà .
Là người có cốt cách thanh cao có lòng yêu nước thương dân.
Thơ NK nói lên tình yêu quê hương đất nước,tình gia đình ,bè bạn .
_P/a cuộc sống của những con người nghèo khổ .
_Châm biếm đả kích tầng lớp thống trị .
 2.Tác phẩm :
_Câu cá mùa thu nằm trong chùm thơ thu 3 bài của NK.
_Thể thơ : thất ngôn bát cú đường luật.
II. Đọc –hiểu văn bản:
 1.Cảnh thu :
_Điểm nhìn :
 +Cận cảnh:ao, thuyền ,bèo.
 +Viễn cảnh :tầng mây ,bầu trời.
 +Tỏa ra xung quanh :ngõ trúc .
Cảnh sắc mùa thu tỏa ra nhiều hướng sinh động .
_Cảnh vật :
 +Ao thu :nước trong veo ,gợi cảm giác lạnh yên tĩnh .
 +Bầu trời mùa thu xanh ngắt :đặc trưng cho mùa thu VN.
 + Tầng mây lơ lửng tăng thêm sự tĩnh lặng của bức tranh thu .
 + Ngõ trúc quanh co :hình ảnh quen thuộc gần gũi với làng quê.
_Sự cảm nhận tinh tế về mùa thu :
 +Màu sắc:xanh vàng trắng :hài hòa gam màu gợi cảm giác dịu mát .
 +Chuyển động :lá khẽ đưa , sóng hơi gợn ,âm thanh nhẹ nhàng gợi sự tĩnh lặngthanh vắng .
 +Âm thanh :cá đớp mồi ,rất yên lặng khẽ nhẹ lấy động tả tĩnh .
 Cảnh đẹp nhưng đượm buồn ,tĩnh lặng.
 2.Tình thu :
_Nói chuyện đi câu nhưng thực ra đón nhận cảnh thu trời thu vào lòng.
_Nhiều gam màu xanh gợi cảm giác se lạnh ,cái lạnh như thấm vào tâm hồn như tỏa vào cảnh vật .
_Dáng ngồi tựa gối cho thấy nhà thơ đang chú tâm suy nghĩ ,đang chất chứa 1 tâm sự.
_Không gian tĩnh lặng gợi nỗi cô quạnh ,uẩn khúc trong tâm hồn nhà thơ tấm lòng yêu thiên nhiên yêu quê hưong , yêu nước sâu kín.
III.Tổng kết :
 ( Ghi nhớ SGK)
*Lời vào bài: Trong các nhà thơ cổ điển Việt Nam ,NK được mệnh danh là nhà thơ làng cảnh VN .Đièu đó không chỉ thể hiện qua tình yêu của nhà thơ đối với cảnh vật mà còn là sự đánh giá nghệ thuật bật thầy trong việc miêu tả cảnh ,tả tình của ông .Điều đó được thể hiện rõ trong chùm thơ thu mà đặc biệt là “thu điếu”
 3.Củng cố:
 Cho HS đọc diễn cảm bài thơ.
 4.Dặn dò:
 Học bài ,thuộc lòng thơ,
 Chuẩn bị bài mới .
 V.Phần rút kinh nghiệm:
..........................................................................................................................................................................