Bài soạn Ngữ văn 11 tiết 76, 77: Hầu trời - Tản Đà

Tuaàn:19 
Tieát ppct:76,77 
Ngaøy soaïn:22/12/10 
Ngaøy daïy:25/12/10 
HAÀU TRÔØI
 TAÛN ÑAØ
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Hiểu được ý thức cá nhân, ý thức nghệ sĩ trong quan niệm mới về nghề văn của Tản Đà. Thấy được những cách tân nghệ thuật trong bài thơ.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức: Ý thức cá nhân, ý thức nghệ sĩ trong quan niệm mới về nghề văn của Tản Đà. Những sáng tạo trong hình thức nghệ thuật của bài thơ: thể thơ thất ngôn trường thiên khá tự do; giọng điệu thoải mái, tự nhiên; ngôn ngữ sinh động.
 2. Kĩ năng: Đọc - hiểu một bài thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại. Bình giảng những câu thơ hay.
 3. Thái độ: Hoïc sinh bieát nhaän thöùc baûn thaân vôùi tö caùch chuû theå giöõa coõi nhaân gian naøy.
C. PHƯƠNG PHÁP: Ph­¬ng thøc thuyÕt tr×nh, nªu vÊn ®Ò, gi¶ng gi¶i, h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái gợi mở. Đàm thoại 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
 1. OÅn ñònh lôùp: Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra: Baøi cũ, bài soạn của học sinh 
 3. Bài mới: Cã nhiÒu c©u chuyÖn vÒ ng­êi trÇn gÆp tiªn, nh­ng HÇu trêi vÉn cã c¸i míi, c¸i l¹ cuèn hót ng­êi ®äc, c©u chuyÖn trêi nghe th¬! Nh©n vËt tr÷ t×nh víi trêi vµ c¸c ch­ tiªn, cã quan hÖ suång s·, th©n mËt. (Ch­ tiªn gäi nhµ th¬ b»ng anh!). Ng­êi trêi biÓu hiÖn c¶m xóc nh­ con ng­êi: lÌ l­ìi, chau ®«i mµy, l¾ng tai ®øng, vç tay, bËt buån c­êi, tranh nhau dÆn...Bè côc m¹ch l¹c, râ rµng. M¹ch chÝnh lµ kÓ chuyÖn theo tr×nh tù thêi gian, gióp ng­êi ®äc dÔ theo dâi. Xen vµo kÓ chuyÖn lµ nh÷ng chi tiÕt ®­îc h­ cÊu, t­ëng t­îng kÝch thÝch trÝ tß mß cña ng­êi ®äc. ¢m ®iÖu bµi th¬ còng cã sù chuyÓn biÕn linh ho¹t; ©m ®iÖu g¾n liÒn víi m¹ch truyÖn. §o¹n I vµ II, vui, s«i næi, hµo høng. §o¹n III: nh©n vËt tr÷ t×nh thÓ hiÖn sù xãt xa, cã xen vµo sù an ñi vç vÒ cña trêi. 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS 
NỘI DUNG BÀI DẠY
- Döïa vaøo phaàn tieåu daãn – SGK, em haõy giôùi thieäu moät vaøi neùt chính veà taùc giaû Taûn Ñaø?
- Haõy keå teân caùc taùc phaåm tieâu bieåu cuûa taùc giaû Taûn Ñaø?
- Caùc taùc phaåm tieâu bieåu; 
+ Thô: Khoái tình con I,II (1916, 1918); 
+ Truyeän: Giaác moäng con I,II (1916, 1932); Töï truyeän: Giaác moäng lôùn (1928); Thô vaø vaên xuoâi: Coøn chôi (1921)  
+Chó gi¶i: TruyÖn KiÒu; DÞch: Kinh thi, th¬ §­êng, Liªu Trai chÝ dÞ; So¹n: T©y Thi (tuång), Thiªn Thai (tuång) 
- Em haõy neâu xuaát xöù vaø cho bieát boá cuïc boá cuïc cuûa vaên baûn naøy? 
- C¸ch 2 cã bèn ®o¹n: 
+ §o¹n I: Tõ ®Çu ®Õn c©u 20 “Trêi ®· sai gäi thêi ph¶i lªn” (LÝ do vµ thêi ®iÓm ®­îc lªn ®äc th¬ hÇu trêi)
+ §o¹n II: TiÕp ®ã ...®Õn c©u 68 “S«ng §µ nói T¶n n­íc Nam ViÖt” (Cuéc ®äc th¬ cho trêi vµ ch­ tiªn gi÷a chèn thiªn m«n ®Õ khuyÕt) 
+ §o¹n III: TiÕp ®ã ®Õn ...c©u 98 “Lßng th«ng chí ng¹i chi s­¬ng tuyÕt” =>T©m t×nh víi trêi vÒ t×nh c¶nh khèn khã cña nghÒ viÕt v¨n vµ thùc hµnh thiªn l­¬ng ë h¹ giíi.
+ §o¹n IV: cßn l¹i : ©m ®iÖu th¬ cã vÎ ngËm ngïi. Phót chia li ®Çy xóc ®éng gi÷a nhµ th¬ víi trêi vµ ch­ tiªn.
- Caâu chuyeän xaûy ra vaøo luùc naøo? Vaø noùi veà vieäc gì?
- Nhaân vaät tröõ tình ôû ñaây laø ai? Mang taâm traïng gì?
- Nhaän xeùt bieän phaùp ngheä thuaät ñöôïc taùc giaû vaän duïng trong khoå 1?
 + DC:“§ªm qua ch¼ng biÕt cã hay kh«ng; Ch¼ng ph¶i ho¶ng hèt, kh«ng m¬ mµng; ThËt hån! ThËt ph¸ch! ThËt th©n thÓ!; ThËt ®­îc lªn tiªn - s­íng l¹ lïng.
- Vôùi caùch giôùi thieäu nhö vaäy ñaõ gôïi cho ngöôøi ñoïc caûm giaùc nhö theá naøo veà caâu chuyeän maø taùc giaû saép keå?
- Töø ñoù, ta thaáy ñöôïc gì veà “caùi toâi” caù nhaân cuûa thi só Taûn Ñaø? Hoïc sinh laàn löôït traû lôøi caùc caâu hoûi: Thaùi ñoä cuûa thi nhaân khi ñoïc thô nhö theá naøo ? 
- Thaùi ñoä cuûa ngöôøi nghe thô (Trôøi vaø chö tieân) ra sao ? 
- Qua ñoù, em coù nhaän xeùt gì veà thô, veà gioïng ñoïc cuûa taùc giaû? 
- Thi nhaân keå gì veà hoaøn caûnh cuûa mình cho Trôøi nghe?
- Nhóm 1: Đọc sách giáo khoa:phần tiểu dẫn.Hãy tóm tắt tiểu sử Tản Đà
- Nhóm 2: Em hãy kể tên một số tác phẩm của Tản Đà mà em biết
- Nhóm 3: Sau khi đọc bài Hầu trời các em có nhận xét gì?
- Caùc em ñoïc laïi khoå thô thöù nhaát vaø traû lôøi nhöõng caâu hoûi. Hs lµm viÖc víi Sgk, thaûo luaän theo töøng toå
- Nªu néi dung chÝnh cña phÇn tiÓu dÉn?
- Nªu bè côc bµi th¬?
- NhËn xÐt vÒ bè côc bµi th¬?
- Nªu ®Æc ®iÓm v¨n ch­¬ng T¶n §µ ?
* VD1+ C¶nh tiªn “§­êng m©y” réng më “Cöa son ®á chãi” -> t¹o vÎ rùc rì “Thiªn m«n ®Õ khuyÕt” -> n¬i ë cña vua, vÎ sang träng. “GhÕ bµnh nh­ tuyÕt v©n nh­ m©y” -> t¹o vÎ quý ph¸i.
* VD2. + “Võa tr«ng thÊy trêi sôp xuèng l¹y”- n¬i thiªn m«n ®Õ khuyÕt ph¶i nh­ thÕ !
+“truyÒn cho v¨n sÜ ngåi ch¬i ®Êy”, §­îc mêi ngåi. “®¾c ý ®äc ®· thÝch” (cã c¶m høng, cµng ®äc cµng hay) “ChÌ trêi nhÊp giäng cµng tèt h¬i” (hµi h­íc), “v¨n dµi h¬i tèt ran cung m©y”.
+“trêi nghe, trêi còng lÊy lµm hay”. Trêi t¸n th­ëng “Trêi nghe trêi còng bËt buån c­êi”. Trêi kh¼ng ®Þnh c¸i tµi cña ng­êi ®äc th¬: “ Trêi l¹i phª cho v¨n thËt tuyÖt V¨n trÇn nh­ thÕ ch¾c cã Ýt”
- Trôøi giao cho nhaø thô nhieäm vuï gì ? Nhieäm vuï maø Trôøi giao cho coù yù nghóa nhö theá naøo?
- Töø söï phaân tích treân, coù caûm nhaän gì veà caù tính, taâm hoàn nhaø thô ?
- Töø ñoù em coù nhaän xeùt gì veà cuoäc soáng cuûa thi nhaân?
- Nªu bè côc bµi th¬? NhËn xÐt vÒ bè côc bµi th¬? Nªu chñ ®Ò cña bµi th¬?
- Hs ®äc Sgk-T¸c gi¶ kÓ l¹i lÝ do, thêi ®iÓm lªn hÇu trêi nh­ thÕ nµo?
- C©u chuyÖn lªn tiªn ®­îc kÓ víi giäng ®iÖu nh­ thÕ nµo? Em cã nhËn xÐt g× vÒ hai c©u th¬ sau?
- Hs th¶o luËn nhãm: Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña bµi th¬? - NÐt míi trong néi dung cña bµi th¬ ? Nh÷ng biÓu hiÖn cña nÐt “ng«ng” riªng cña T¶n §µ. Nh÷ng nÐt ®¸ng chó ý vÒ nghÖ thuËt cña bµi th¬ ? ý thøc c¸ nh©n cña T¶n §µ qua lêi tù nãi vÒ m×nh nh­ thÕ nµo? VÒ v¨n ch­¬ng nh­ thÕ nµo? V¨n sÜ h¹ giíi – ng­êi ®äc th¬ ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo ?
- Trêi, ch­ tiªn nghe ®äc th¬ nh­ thÕ nµo ? Em thÊy th¸i ®é cña c¸c vÞ ch­ tiªn cã ®iÒu g× ®Æc biÖt ?
- V¨n sÜ h¹ giíi – ng­êi ®äc th¬ ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo ? Trêi, ch­ tiªn nghe ®äc th¬ nh­ thÕ nµo ?
- Em thÊy th¸i ®é cña c¸c vÞ ch­ tiªn cã ®iÒu g× ®Æc biÖt ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ hai c©u th¬ sau?
“¦íc m·i b©y giê míi gÆp tiªn
Ng­êi tiªn nghe tiÕng l¹i nh­ quen”
- Hs ®äc ®o¹n hai ; T¸c gi¶ kÓ chuyÖn m×nh ®äc th¬ cho trêi vµ c¸c vÞ ch­ tiªn nh­ thÕ nµo?
(Hs ñoïc chuù thích (2) – SGK/15 ); "Thiªn lu¬ng” (SGK ThÝ ®iÓm) : mét luËn thuyÕt vÒ c¶i c¸ch x· héi cña T¶n §µ. T¶n §µ quan niÖm "thiªn lu¬ng" lµ nh©n tè c¬ b¶n thóc ®Èy sù tiÕn bé x· héi, lµ sù thèng nhÊt toµn vÑn cña ba "chÊt" trong con ngêi : lu¬ng tri (tri gi¸c trêi cho), lu¬ng t©m (t©m tÝnh, bông d¹ trêi cho) vµ lu¬ng n¨ng (tµi n¨ng trêi cho). Theo «ng, nÕu chó ý båi ®¾p, thùc hµnh "thiªn lu¬ng" th× cã thÓ c¶i t¹o ®îc t×nh tr¹ng "lu©n thêng ®¶o ngîc, phong ho¸ suy ®åi" vµ sù tr× trÖ, l¹c hËu cña x· héi ViÖt Nam thêi ®ã.
+ “V¨n dµi h¬i tèt ran cung m©y” + “v¨n ®· giµu thay, l¹i l¾m lêi” 
+ “Trêi nghe trêi còng bËt buån c­êi” 
+ “KiÕm ®­îc thêi Ýt, tiªu th× nhiÒu”, 
+ “lo ¨n lo mÆc hÕt ngµy th¸ng”
+“Vaên thaät tuyeät, vaên traàn ñöôïc theá chaéc coù ít, vaên chuoát ñeïp nhö sao baêng, vaên huøng maïnh nhö maây chuyeån, eâm nhö gioù thoûang, tinh nhö söông, ñaàm nhö möa sa, laïnh nhö tuyeát, 
- Caùch xöng hoâ ôû moät soá danh só khaùc: 
+ Baát tri tam baùch dö nieân haäu
 Thieân haï haø nhaân khaát Toá Nhö ? Ñoäc Tieåu Thanh kí – Nguyeãn Du
+ Oâng Hi Vaên taøi boä ñaõ vaøo loàng BCNN – NCC taøi boä saùnh ngang Traùi Nhaïc, Haøn Kì
+ Quaû cau nho nhoû mieáng traàu hoâi. Naøy cuûa Xuaân Höông ñaõ quyeät roài
 Môøi traàu – Hoà Xuaân Höông
- HX Höông goïi ñaùm töû só laø “luõ ngaån ngô, laïi ñaây cho chò daïy baøi thô”
- Taûn Ñaø: nguoàn goác tieân, Chö tieân goïi baèng anh, taøi thô ñoäc nhaát voâ nhò. 
I. GIỚI THIỆU CHUNG
 1. Taùc giaû: Taûn Ñaø (1889 – 1939), teân thaät Nguyeãn Khaéc Hieáu, queâ tænh Haø Taây). Sinh ra vaø lôùn leân trong buoåi giao thôøi, hoïc chöõ Haùn töø nhoû nhöng veà sau chuyeån sang saùng taùc vaên chöông quoác ngöõ
- Phong caùch thô vaên: Laõng maïn, bay boång, vöøa phoùng khoùang, ngoâng ngheânh, vöøa caûm thöông, öu aùi. Coù theå xem thô vaên oâng nhö moät gaïch noái giöõa hai thôøi ñaïi vaên hoïc cuûa daân toäc: trung ñaïi vaø hieän ñaïi.
- Caùc taùc phaåm tieâu bieåu:... SGK. 
- ¤ng ®¹t thµnh tùu trªn nhiÒu lÜnh vùc, nh­ng thùc sù næi bËt vÒ th¬. Th¬ «ng lµ ®iÖu t©m hån míi mÎ víi c¸i t«i l·ng m¹n bay bæng; võa hµi hoµ, phãng kho¸ng, ng«ng nghªnh l¹i võa c¶m th­¬ng ­u ¸i. ; “Th¬ «ng lµ g¹ch nèi cña hai thêi ®¹i thi ca”, “Ngöôøi cuûa hai theá kyû”(Hoaøi Thanh). ¤ng lµ “ng­êi d¹o b¶n ®µn më ®Çu cho cuéc hoµ nh¹c t©n k× ®­¬ng s¾p söa” (Hoµi Thanh). ¤ng lµ “ng­êi b¸o tin xu©n” cho phong trµo Th¬ míi 1932-1945, «ng ®¹t thµnh tùu trªn nhiÒu lÜnh vùc, nh­ng thùc sù næi bËt vÒ th¬. 
 2. Taùc phaåm:
 a. Xuaát xöù: Trong taäp Coøn chôi (1921). Baøi thô ra ñôøi vaøo thôøi ñieåm khuynh höôùng laõng maïn ñaõ khaù ñaäm neùt trong vaên chöông thôøi ñaïi. Xaõ hoäi thöïc daân nöûa phong kieán tuø haõm, u uaát, ñaày raãy nhöõng caûnh ngang traùi, xoùt ñau
 b. Boá cuïc: 3 phaàn; 
- Phaàn 1: Giôùi thieäu veà caâu chuyeän (töø “Ñeâm qua” ñeán “laï luøng”)
 - Phaàn 2: Thi nhaân ñoïc thô cho Trôøi vaø chö tieân nghe (töø “Chö tieân” ñeán “chôï Trôøi”)
 - Phaàn 3: Thi nhaân troø chuyeän vôùi Trôøi (töø “Trôøi laïi pheâ cho” ñeán “söông tuyeát”)
 c . Chñ ®Ò: Miªu t¶ lÝ do vµ thêi ®iÓm lªn ®äc th¬ hÇu trêi ®Ó béc lé c¸i t«i thËt tµi hoa, phãng tóng vµ khao kh¸t ®­îc kh¼ng ®Þnh gi÷a cuéc ®êi. §ång thêi trÇn t×nh t×nh c¶nh khèn khæ cña nghÒ viÕt v¨n vµ thùc hµnh “Thiªn l­¬ng” ë h¹ giíi, phót l­u luyÕn tiÔn biÖt khi trë vÒ.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Đọc: giaûi thích töø khoù (Ñoïc phaàn chöõ to)
Tìm hiểu văn bản
 2.1. Cuộc đọc thơ đầy đắc ý cho Trời và chư tiên nghe giữa chốn « thiên môn đế khuyết « 
- Ý thức rất cao về tài và tâm cũng là thể hiện cái ngông của Tản Đà.
- Khẳng định tài năng văn chương thiên phú của mình;
- Không có ai đáng là kẻ tri âm của mình ngoài Trời và các chư tiên;
- Tự nhận mình là một trích tiên bị đày xuống hạ giới để thực hành thiên lương.
- Giíi thiÖu c©u chuyÖn x¶y ra vµo “®ªm qua” víi kho¶nh kh¾c yªn tÜnh, v¾ng lÆng. Tr¨ng s¸ng, canh ba (rÊt khuya). Nhµ th¬ kh«ng ngñ ®­îc, thøc bªn ngän ®Ìn xanh, v¾t ch©n ch÷ ngò...T©m tr¹ng buån, ngåi dËy ®un n­íc, ng©m ngîi th¬ v¨n, ng¾m tr¨ng trªn s©n nhµ.
- Hai c« tiªn xuÊt hiÖn, cïng c­êi, nãi: trêi ®ang m¾ng v× ng­êi ®äc th¬ mÊt giÊc ngñ cña trêi, trêi sai lªn ®äc th¬ cho trêi nghe! Trêi ®· sai gäi buéc ph¶i lªn! 
- C¸ch kÓ tù nhiªn, nh©n vËt tr÷ t×nh nh­ gi·i bµy, kÓ l¹i mét giÊc m¬ lª tiªn s­íng l¹ lïng.
- C¸ch ®äc th¬: “TiÕng ng©m vang c¶ s«ng Ng©n Hµ”. Giäng ®äc võa cã ©m vùc (cao), võa cã tr­êng ®é(dµi), väng lªn c¶ s«ng Ng©n Hµ trªn trêi.; “¦íc m·i b©y giê míi gÆp tiªn Ng­êi tiªn nghe tiÕng l¹i nh­ quen”. C©u thø nhÊt néi dung b×nh th­êng, nh­ng ®Õn c©u thø hai, thËt l¹: quen c¶ víi tiªn! nhµ th¬ còng lµ vÞ “trÝch tiªn” - tiªn bÞ ®µy xuèng h¹ giíi. ViÖc lªn ®äc th¬ hÇu trêi còng lµ viÖc bÊt ®¨c dÜ: “Trêi ®· sai gäi thêi ph¶i lªn”. Cã chót g× ®ã ng«ng nghªnh, kiªu b¹c! tù n©ng m×nh lªn trªn thiªn h¹, trêi còng ph¶i nÓ, ph¶i sai gäi lªn ®äc th¬ hÇu trêi!
- Ngheä thuaät ñieäp töø: “thaät” (Thaät hoàn ! Thaät phaùch ! Thaät thaân theå! Thaät ñöôïc leân tieân), nhaán maïnh taâm traïng, caûm xuùc cuûa thi nhaân. Caâu caûm thaùn boäc loä caûm xuùc baøng hoaøng. Caùch giôùi thieäu treân ñaõ gôïi cho ngöôøi ñoïc veà töù thô laõng maïn nhöng caûm xuùc laø coù thöïc. Taùc giaû muoán ngöôøi ñoïc caûm nhaän ñöôïc caùi “hoàn coát” trong coõi moäng, moäng maø nhö tænh, hö maø nhö thöïc.
 => Ngay khoå thô môû ñaàu ngöôøi ñoïc caûm nhaän ñöôïc moät “caùi toâi” caù nhaân ñaày chaát laõng maïn, bay boûng pha laãn vôùi neùt “ngoâng” trong phong caùch thô vaên cuûa thi nhaân. Vôùi caùch vaøo chuyeän thaät ñoäc ñaùo, coù duyeân ñaõ laøm cho caâu chuyeän maø taùc giaû saép keå trôû neân loâi cuoán, haáp daãn.
 2.2. T¸c gi¶ kÓ vÒ hoµn c¶nh cña m×nh, ®äc th¬ hÇu Trêi 
- Thi nhaân keå veà hoaøn caûnh cuûa mình: hoï teân, queâ quaùn: “ Con teân Khaéc Hieáu hoï laø Nguyeãn; Queâ ôû AÙ chaâu veà Ñòa caàu; Soâng Ñaø nuùi Taûn nöôùc Nam Vieät.” (Lieân heä nöõ só Hoà Xuaân Höông )
- TÊu tr×nh víi trêi vÒ nguån gèc cña m×nh: tªn, hä, nãi râ quª qu¸n, ch©u lôc, hµnh tinh. Nãi râ ®Ó trêi hiÓu NguyÔn Kh¾c HiÕu (ý c¸i t«i c¸ nh©n) vµ thÓ hiÖn lßng tù t«n , tù hµo vÒ d©n téc m×nh “s«ng §µ nói T¶n n­íc Nam ViÖt” ...
- Theo lêi kÓ cña nh©n vËt tr÷ t×nh, kh«ng gian bao la, c¶nh tiªn nh­ hiÖn ra rùc rì, sang träng, ®Çy vÎ quý ph¸i. Kh«ng ph¶i ai còng ®­îc lªn ®äc th¬ cho trêi nghe. VD1
- C¸ch miªu t¶ lµm næi bËt c¸i ng«ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh: + §­îc Trêi mêi ngåi, Trêi khen, t¸n th­ëng, kh¼ng ®Þnh c¸i tµi cña T¶n §µ ch¾c cã Ýt VD2. + C¸c ch­ tiªn: “ T©m nh­ në d¹, c¬ lÌ l­ìi; H»ng Nga, Chóc n÷ trau ®«i mµy; Song Thµnh, TiÓu Ngäc l¾ng tai ®øng §äc xong mét bµi cïng vç tay”. Në d¹: më mang nhËn thøc ®­îc nhiÒu c¸i hay. LÌ l­ìi: v¨n hay lµm ng­êi nghe ®Õn bÊt ngê! “Chau ®«i mµy” v¨n hay lµm ng­êi nghe ph¶i suy nghÜ t­ëng t­îng. “L¾ng tai ®øng” ®øng ng©y ra ®Ó nghe. T¸c gi¶ viÕt tiÕp hai c©u th¬: “Ch­ tiªn ao ­íc tranh nhau dÆn; Anh g¸nh lªn ®©y b¸n chî trêi”
=> Nh÷ng ph¶n øng vÒ mÆt t©m lÝ cña trêi vµ c¸c vÞ ch­ tiªn ®an xen vµo nhau lµm cho c¶nh ®äc th¬ diÔn ra thËt s«i næi, hµo høng, linh ho¹t... Ng­êi ®äc th¬ hay mµ t©m lÝ ng­êi nghe th¬ còng thÊy hay! khiÕn ng­êi ®äc bµi th¬ nµy còng nh­ bÞ cuèn hót vµo c©u chuyÖn ®äc th¬ Êy, còng c¶m thÊy “®¾c ý” “s­íng l¹ lïng”!
 2.3. Th¸i ®é cña t¸c gi¶ qua viÖc ®äc th¬ hÇu trêi TiÕt 77 
 - Thaùi ñoä cuûa thi nhaân khi ñoïc thô: Thi nhaân ñoïc raát cao höùng, saûng khoaùi vaø coù phaàn töï ñaéc, keå töôøng taän, chi tieát veà caùc taùc phaåm cuûa mình 
- Gioïng ñoïc: ña daïng, hoùm hænh, ngoâng ngheânh, coù phaàn töï ñaéc Ž Thi nhaân raát yù thöùc veà taøi naêng thô vaên cuûa mình, vaø cuõng laø ngöôøi taùo baïo, daùm ñöôøng hoaøng boäc loä “caùi toâi” caù theå. OÂng cuõng raát ngoâng khi tìm ñeán taän trôøi ñeå khaúng ñònh taøi naêng cuûa mình töôùc Ngoïc hoaøng Thöôïng ñeá vaø chö tieân. Caùi ngoâng trong vaên chöông thöôøng bieåu hieän thaùi ñoä phaûn öùng cuûa ngöôøi ngheä só taøi hoa, coù coát caùch, coù taâm hoàn khoâng muoán chaáp nhaän söï baèng phaúng, söï ñôn ñieäu, neân thöôøng töï ñeà cao, phoùng ñaïi caù tính cuûa mình. Ñoù laø nieàm khao khaùt chaân thaønh trong taâm hoàn thi só.; (Lieân heä taùc giaû Traàn Teá Xöông, Nguyeãn Coâng Tröù khi noùi veà caùi toâi ngoâng ngheânh, kieâu baït, haøo hoa)
- ThÓ hiÖn quan niÖm vÒ tµi n¨ng (tµi th¬). Nhµ th¬ nãi ®­îc nhiÒu tµi n¨ng cña m×nh mét c¸ch tù nhiªn, qua c©u chuyÖn t­ëng t­îng HÇu trêi ®äc th¬: C¸c nhµ Nho tµi tö th­êng khoe tµi (thÞ tµi), tµi n¨ng mµ hä nãi ®Õn lµ tµi Kinh bang tÕ thÕ !
- T¶n §µ khoe tµi th¬, nãi th¼ng ra “hay” “thËt tuyÖt” mµ l¹i nãi víi trêi. Tù khen m×nh (v× x­a nay ai thÊy trêi nãi ®©u !), tù ph« diÔn tµi n¨ng cña m×nh. Trêi khen: lµ sù kh¼ng ®Þnh cã søc nÆng, kh«ng thÓ phñ ®Þnh tµi n¨ng cña t¸c gi¶ - lèi kh¼ng ®Þnh rÊt ng«ng cña v¨n sÜ h¹ giíi, vÞ trÝch tiªn - nhµ th¬. Bµi th¬ thÓ hiÖn ý thøc c¸ nh©n cña T¶n §µ vÒ c¸i t«i tµi n¨ng cña m×nh!
 2.4. Lêi trÇn t×nh víi Trêi vÒ t×nh c¶nh kh«n khã cña kÎ theo ®uæi nghÒ v¨n; trùc tiÕp béc lé nh÷ng suy nghÜ, ph¸t biÓu quan niÖm vÒ nghÒ v¨n: (XH thuéc ®Þa nöa PK nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kØ XX).
- Quan niÖm cña T¶n §µ vÒ nghÒ v¨n: V¨n ch­¬ng lµ mét nghÒ kiÕm sèng. Cã kÎ b¸n, ng­êi mua, cã chuyÖn thuª, m­în, cã thÞ tr­êng tiªu thô. Ng­êi nghÖ sÜ kiÕm sèng b»ng nghÒ v¨n ch­¬ng rÊt chËt vËt, nghÌo khã v× “ v¨n ch­¬ng h¹ giíi rÎ nh­ bÌo” ?
- Nh÷ng yªu cÇu rÊt cao vÒ nghÒ v¨n: ý thøc s¸ng t¹o, ng­êi viÕt v¨n ph¶i chuyªn t©m víi nghÒ, cã vèn sèng phong phó, ®a d¹ng vÒ lo¹i thÓ: th¬, truyÖn, v¨n, triÕt lÝ, dÞch thuËt.
 - Thi nhaân keå veà cuoäc soáng: Cuoäc soáng ngheøo khoù, tuùng thieáu. Thaân phaän nhaø vaên bò reû ruùng, coi thöôøng. ÔÛ traàn gian oâng khoâng tìm ñöôïc tri aâm, neân phaûi leân taän coõi Trôøi ñeå thoûa nguyeän. Ñoù cuõng chính laø hieän thöïc cuoäc soáng cuûa ngöôøi ngheä só trong xaõ hoäi baáy giôø – moät cuoäc soáng cô cöïc, tuûi hoå, thaân phaän bò reû ruùng, laøm chaúng ñuû aên, Moät böùc tranh raát chaân thöïc vaø caûm ñoäng veà chính cuoäc ñôøi mình vaø cuoäc ñôøi nhieàu nhaø vaên, nhaø thô khaùc. ( Lieân heä cuoäc ñôøi nhaø vaên Nam Cao chaúng haïn vaø cuoäc ñôøi thaät cuûa Taûn Ñaø. Caûm höùng hieän thöïc bao truøm caû ñoaïn thô naøy.
- Nh©n vËt tr÷ t×nh béc lé ý thøc c¸ nh©n, t¹o nªn c¸i “ng«ng” riªng cña T¶n §µ: Tù cho m×nh v¨n hay ®Õn møc trêi còng ph¶i t¸n th­ëng. Tù ý thøc, kh«ng cã ai ®¸ng lµ kÎ tri ©m víi m×nh ngoµi trêi vµ c¸c ch­ tiªn! Nh÷ng ¸ng v¨n cña m×nh chØ cã trêi míi hiÓu vµ phª b×nh ®­îc. Tù xem m×nh lµ mét “TrÝch tiªn” bÞ ®µy xuèng h¹ giíi v× téi ng«ng! NhËn m×nh lµ ng­êi nhµ trêi, trêi sai xuèng ®Ó thùc hµnh “thiªn l­¬ng” Theo T¶n §µ, con ng­êi ph¶i cã “thiªn l­¬ng” gåm: “l­¬ng tri” (kh¶ n¨ng nhËn thøc cuéc sèng); “l­¬ng n¨ng” (kh¶ n¨ng lµm viÖc tèt); “l­¬ng t©m” (®¹o ®øc tèt)] 
- Thaùi ñoä cuûa Trôøi khi nghe thô: khen raát nhieät thaønh. Thaùi ñoä cuûa chö tieân: xuùc ñoäng, haâm moä vaø taùn thöôûng: Ngöôøi nghe raát ngöôõng moä taøi naêng thô vaên cuûa taùc giaû. Caû ñoaïn thô mang ñaäm chaát laõng maïn vaø theå hieän tö tuôûng thoaùt li tröôùc thôøi cuoäc.
- Traùch nhieäm Trôøi giao: Truyeàn baù “thieân löông” " Taûn Ñaø laõng maïn nhöng khoâng hoaøn toaøn thoùat li cuoäc soáng. OÂng vaãn yù thöùc veà nghóa vuï, traùch nhieäm vôùi ñôøi ñeå dem laïi cho ñôøi cuoäc soáng aám no, haïnh phuùc hôn. Thi nhaân khaùt khao ñöôïc gaùnh vaùc vieäc ñôøi => moät caùch töï khaúng ñònh mình tröôùc thôøi cuoäc.
=> TiÓu kÕt: C¸i t«i c¸ nh©n biÓu hiÖn trong bµi th¬: H­ cÊu chuyÖn hÇu trêi ®Ó gi·i bµy c¶m xóc c¸ phãng kho¸ng cña con ng­êi c¸ nh©n. Nhµ th¬ nãi ®­îc nhiÒu vÒ tµi n¨ng cña m×nh. => C¶m høng l·ng m¹n vµ hiÖn thùc ®an xen nhau, trong bµi th¬. (hiÖn thùc: ®o¹n nhµ th¬ kÓ vÒ cuéc sèng cña chÝnh m×nh), kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ th¬ T¶n §µ.
 2.5. NghÖ thuËt: - ThÓ th¬ thÊt ng«n tr­êng thiªn kh¸ tù do; giäng ®iÖu tho¶i m¸i, tù nhiªn, kh«i hµi, ng«n ng÷ gi¶n dÞ, sèng ®éng... Lèi kÓ d©n gi·. C¸ch dïng tõ cã nhiÒu thó vÞ: Tõ dïng n«m na nh­ v¨n nãi, phï hîp víi sù h­ cÊu cña nhµ th¬. 
4. LuyÖn tËp 
- NÐt gièng nhau: C¶ hai t¸c gi¶ ®Òu ý thøc rÊt cao vÒ tµi n¨ng b¶n th©n, coi m×nh v­ît lªn trªn thiªn h¹. Ph« bµy toµn bé con ng­êi m×nh tr­íc mÆt thiªn h¹, nh­ muèn “giìn mÆt: thiªn h¹. “®¹c ngùa bß vµng ®eo ngÊt ng­ëng”. 
- Kh¸c nhau: T¶n §µ: Coi trêi, tiªn, bôt, nh­ con ng­êi, nªn cã c¸ch nãi giao tiÕp nh­ con ng­êi. “Thiªn tiªn ë l¹i, trÝch tiªn xuèng”C¸i “ng«ng” cña T¶n §µ tù do, phãng tóng h¬n, kh«ng v­íng bËn vÒ “ nghÜa vua t«i cho vÑn ®¹o s¬ chung” nh­ NguyÔn C«ng Trø. T¶n §µ kh¼ng ®Þnh c¸i tµi thuéc lÜnh vùc v¨n ch­¬ng; NguyÔn C«ng Trø muèn “ngÊt ng­ëng” v­ît lªn trªn thiªn h¹, muèn hoµ m×nh vµo triÕt lÝ v« vi trong c¸ch sèng coi th­êng danh lîi, ®­îc, mÊt, khen, chª trong cuéc ®êi. Th¸i ®é “NgÊt ng­ëng” cña NguyÔn C«ng Trø vµ c¸i “ng«ng” cña T¶n §µ
Tổng kết
 - Baøi thô theå hieän caùi toâi caù nhaân ngoâng ngheânh, kieâu baït, haøo hoa vaø caùi toâi coâ ñôn, beá taéc tröôùc thôøi cuoäc. Coù theå thaáy nhaø thô ñaõ tìm ñöôïc höôùng ñi ñuùng ñaén ñeå khaúng ñònh mình giöõc luùc thô phuù nhaø nho ñang ñi daàn ñeán daáu chaám heát. Nhìn chung thô Taûn Ñaø chöa môùi nhöng nhöõng daáu hieäu ñoåi môùi theo höôùng hieän ñaïi ñaõ khaù ñaäm neùt
- Caùch keå chuyeän hoùm hænh, coù duyeân, loâi cuoán ngöôøi ñoïc. Ngoân ngöõ thô choïn loïc, tinh teá, gôïi caûm, khoâng caùch ñieäu, öôùc leä. Taùc giaû töï hieän dieän trong baøi thô vôùi tö caùch ngöôøi keå truyeän, ñoàng thôøi laø nhaân vaät chính. Caûm xuùc boäc loä thoaûi maùi, töï nhieân, phoùng tuùng. Theå thô thaát ngoân tröôøng thieân khaù töï do
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- C¸i “ng«ng”; ThÓ hiÖn ý thøc cao vÒ tµi n¨ng cña b¶n th©n, nhÊt lµ tµi n¨ng vÒ v¨n ch­¬ng. C¸i “ng«ng” nµy gãp phÇn lµm nªn c¸i míi, c¸i hay cña bµi th¬.
- TÝnh chÊt “giao thêi” trong nghÖ thuËt th¬ T¶n §µ: TÝnh chÊt b×nh d©n trong lèi kÓ chuyÖn; giäng ®iÖu kh«i hµi; c¸ch dïng tõ ®Ó lµm næi bËt c¸i t«i tµi hoa nh÷ng nÐt míi vÒ thi ph¸p so víi th¬ ca trung ®¹i.
- HS về nhà chuẩn bị; Naém vöõng, hieåu roõ kieán thöùc troïng taâm baøi hoïc; Xem theâm phaàn luyeän taäp; Soïan baøi tieáp theo uag cuûa doøng soâng vaø nhöõng chieán coâng hieån haùch ôû ñaâyùcâng oanh lieät nhaát trong lòch söû d
D. Rút kinh nghiệm.