Bài soạn Ngữ văn 11 tiết 124, 125: Hướng dẫn ôn tập thi lại trong hè

Tuần: 
Tiết ppct:126,127 
Ngày soạn: /10 
Ngày dạy: /10 
HƯỚNG DẪN ÔN TẬP THI LẠI TRONG HÈ - K11
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức: Củng cố kiến thức đã học về tác phẩm văn học Việt Nam và văn học nước ngoài ở hai phương diện nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật.
 2. Kĩ năng: Trọng tâm là văn học Việt Nam: Hệ thống hoá kiến thức đã học về tác giả, tác phẩm theo quá trình vận động lịch sử trong các giai đoạn cuối cùng của thời kì thơ mới, hiểu được tài năng sáng tạo của ông cha ta để đưa văn học dân tộc đạt tới những giá trị đỉnh cao về nghệ thuật.
 3. Thái độ: Cĩ thái độ tập trung học tập nghiêm túc, tự giác, vận dụng kiến thức làm bài tập. 
C. PHƯƠNG PHÁP: Ph­¬ng thøc thuyÕt tr×nh, nªu vÊn ®Ị, gi¶ng gi¶i, h×nh thøc trao ®ỉi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái gợi mở. Đàm thoại 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số 2 . Kiểm tra: Bài cũ, bài soạn của học sinh. 3 . Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS 
NỘI DUNG BÀI DẠY
- Học sinh suy nghĩa câu hỏi, bổ sung, ghi chép. Học sinh thảo luận nhĩm, nhận xét trình bày ý kiến cá nhân để trả lời câu hỏi theo định hướng của GV.
- Giáo viên hỏi học sinh, bổ sung cho đầy đu ûchốt ý chính bổ sung cho đầy đủchốt ý chính
- GV: Yêu cầu các em làm việc nhanh, thảo luận nhĩm.. Giáo viên hỏi học sinh. GV: chốt ý chính, chia 4 nhãm: c¸c nhãm trao ®ỉi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái cư ng­êi tr×nh bµy tr­íc líp- GV chuÈn kiÕn thøc. 
- Các tổ trình bày xong, lớp góp ý , GV nhận xét. Tìm những nét chung trong nội dung tư tưởng các tác phẩm.
- Hµn MỈc Tư (1912-1940) ; Tên thật: Nguyễn Trọng Trí, sinh tại Quảng Bình nhưng lớn lên ở Quy Nhơn trong gia đình công giáo nghèo. Quª: lµng LƯ MÜ, Tỉng Vâ X¸, huyƯn Phong Léc nay thuéc §ång Híi, Qu¶ng B×nh. Cha lµ mét viªn chøc nghÌo mÊt sím, «ng ë víi mĐ t¹i Quy Nh¬n, häc trung häc ë HuÕ. Tèt nghiƯp trung häc, Hµn MỈc Tư ®i lµm ë së ®¹c ®iỊn B×nh §Þnh, råi vµo Sµi Gßn lµm b¸o; n¨m 1936 (24 tuỉi) «ng m¾c c¨n bƯnh hiĨm nghÌo- bị chứng bệnh nan y - bƯnh phong. «ng vỊ ë h¼n t¹i Quy Nh¬n vµ mÊt t¹i nhµ th­¬ng Quy Hoµ -Quy Nh¬n n¨m 1940 (28 tuỉi)
+ Thơ Điên: C¶m xĩc chÝnh cđa tËp th¬ lµ ®au th­¬ng, thất vọng, là nỗi đau đớn tột cùng về thân xác và nội tâm con người Th¬ “§iªn” (1938) §iªn kh«ng ph¶i tr¹ng th¸i bƯnh thÇn kinh, mµ lµ mét tr¹ng th¸i tinh thÇn s¸ng t¹o: miªn man, m·nh liƯt, mét quan niƯm thÈm mÜ cđa Hµn MỈc Tư víi nh÷ng ®Ỉc tr­ng c¬ b¶n sau: Nh©n vËt tr÷ t×nh tù ph©n th©n thµnh nhiỊu nh©n vËt kh¸c T¹o nhiỊu h×nh ¶nh k× dÞ. M¹ch th¬ ®øt, nèi ®Çy bÊt ngê. Tõ ng÷ ®Ỉc t¶ ( Bµi §©y th«n VÜ D¹ tiªu biĨu cho nh÷ng ®Ỉc tr­ng trªn cđa tËp th¬ ®iªn) = >Th¬ Hµn MỈc Tư thĨ hiƯn mét t×nh yªu ®Õn ®au ®ín h­íng vỊ cuéc ®êi trÇn thÕ. 
- Hướng dẫn HS rút ra kết luận sau khi yêu cầu các em nêu nội dung, nghệ thuật cảu một số tác phẩm đã học.
- Làm việc theo nhĩm trao ®ỉi th¶o luËn trình bày kiến thức cũ. Trả lời câu hỏi của GV.
- Vẽ sơ đồ, gọi HS điền các kiến thức vào ô phù hợp. HS rút ra kết luận sau khi yêu cầu các em nêu nội dung, nghệ thuật cảu một số tác phẩm đã học. HS chuẩn bị các nội dung theo yêu cầu câu hỏi trong SGK.
Lµ em? lµ chÝnh thi sÜ mong ®­ỵc ho¸ thµnh kh¸ch ®­êng xa ®Ĩ tho¶ lßng m×nh? lµ ng­êi thi sÜ h­íng tíi? khao kh¸t ­íc mong vµ hi väng, h­ ¶o chËp chên “S­¬ng khãi mê nh©n ¶nh”. C¶nh thËt xø HuÕ
- Tø th¬: ý chÝnh, ý lín lµm ®iĨm tùa cho c¶m xĩc th¬ vËn ®éng xung quanh
+Tø th¬ cđa bµi th¬: h×nh ¶nh thiªn nhiªn vµ con ng­êi VÜ D¹; C¶m xĩc vËn ®éng xung quanh tø th¬ Êy lµ nçi lßng th­¬ng nhí b©ng khu©ng, lµ hi väng, tin yªu nh­ng ®Çy uÈn khĩc vµ mỈc c¶m!
- T¶ thùc, l·ng m¹n, tr÷ t×nh. C¶nh th«n VÜ (t¶ thùc), nh­ng trÝ t­ëng t­ỵng dÇy th¬ méng (l·ng m¹n)
Thiªn nhiªn vµ t×nh ng­êi th«n VÜ (t¶ thùc), diƠn t¶ nçi lßng b©ng khu©ng, th­¬ng nhí, da diÕt ®¾m say
(tr÷ t×nh), ­íc m¬ (l·ng m¹n), hoµi nghi, kh«ng hi väng (hiƯn thùc). T©m tr¹ng t¸c gi¶ thĨ hiƯn trong ba khỉ th¬: ao ­íc ®¾m say=> hoµi väng phÊp pháng => m¬ t­ëng hoµi nghi.
- Tâm trạng của Hàn Mặc Tử thể hiện ở ba khổ thơ theo diễn biến: Ao ước đắm say à hồi vọng phấp phỏng à mơ tưởng hồi nghi. Thiết tha và gắn bĩ với cuộc sống khơng phải biểu hiện qua lối xuơi chiều mà đầy uẩn khúc của thi sĩ. Cảnh sắc thiên nhiên khơng tuân thủ theo tính liên tục của thời gian và tính duy nhất của khơng gian. Nhiều hình ảnh độc đáo, ngơn ngữ gây ấn tượng, giàu sức liên tưởng. Bài thơ là bức họa đẹp, là tiếng lịng một người thiết tha với cuộc sống.
* Chiều tối- Hồ Chí Minh. Tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, ý chí vươn lên hoàn cảnh khắc nghiệt của người tù cộng sản. Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan của Bác. Bài thơ là sự kết hợp giữa vẻ đẹp cổ điển mà hiện đại. Mạch thơ có sự vận động mạnh mẽ.
I. GIỚI THIỆU CHUNG
 A. Các bài ôn tập chính.
Suy nghĩ về lời giục giã sống hết mình, quý trọng thời gian tuổi trẻ của Xuân Diệu qua bài thơ Vội vàng ?
Cảm nhận về bức tranh phong cảnh và tâm trạng của tác giả qua bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ ?
Vẻ đẹp tâm hồn Bác qua bài thơ Mộ ?
Suy nghĩ về lối sống trong bao của “ người trong bao” (Sê Khốp)
 B. GV hương dẫn Học sinh tìm ý chính cảm nhận bài thơ: Đây thôn Vĩ Dạ, Vội vàng, (Tiết 1) Mộ, người trong bao” (Tiết 2).
- Hµn MỈc Tư (1912-1940) ; Tên thật: Nguyễn Trọng Trí.
- Cuộc đời bất hạnh, tình yêu trắc trở. Làm thơ từ năm 16 tuổi với nhiều bút danh: Minh Duệ Thị, Phong Trần, Lệ Thanh, rồi Hàn Mặc Tử víi c¸c bµi th¬ §­êng luËt; sau ®ã «ng chuyĨn h¼n sang th¬ míi l·ng m¹n
- Tấm bưu thiếp của người bạn gái (Hoàng Thị Kim Cúc) từ xứ Huế đã gợi cảm hứng về vùng quê mà ông đã từng sống. Hàn Mặc Tử đã viết bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” tại trại Quy Hòa, Quy Nhơn
 * Chủ đề: Thông qua bức tranh tuyệt đẹp về cảnh vật và con người xứ Huế, bài thơ thể hiện tình yêu quê hương đất nước tha thiết, bộc lộ tình yêu thầm lặng sâu kín, mênh mang, mờ ảo như sương khói của nhà thơ .( Miªu t¶ thiªn nhiªn vµ t×nh ng­êi th«n VÜ ®Ĩ béc lé lßng th­¬ng nhí ®Õn b©ng khu©ng, da diÕt, ®¾m say vµ nçi buån chia li, ­íc m¬ nh­ng trµn ngËp hoµi nghi kh«ng hi väng).
Khổ 1 : Cảnh vườn tược và con người thôn Vĩ 
 “Sao anh kh«ng vỊ ch¬i th«n VÜ” => Lêi cđa ai? c« g¸i? hay m×nh tù hái m×nh? nh©n vËt tr÷ t×nh tù ph©n th©n, ®em ®Õn cho lêi hái nhiỊu c¶m xĩc (mêi mäc, tr¸ch mãc nhĐ nhµng)- béc lé nçi lßng th­¬ng nhí ®Õn b©ng khu©ng!
- Câu hỏi tu từ t¹o c¶m xĩc ®a chiỊu, chøa ®ùng c¶ nh÷ng uÈn khĩc trong lßng (bµi th¬ ®­ỵc viÕt trong lĩc t¸c gi¶ l©m bƯnh nỈng). Kh¼ng ®Þnh c¶m xĩc m·nh liƯt: t×nh yªu cuéc sèng vµ con ng­êi! => lời mời hồ hởi, hào hứng nhưng kín đáo tha thiết (cách mời rất Huế). lời trách móc dịu dàng lại vừa hàm ý tiếc nuối nhẹ nhàng, gợi lại những hình ảnh trong ký ức tác giả à Cách giới thiệu khéo léo, tạo ngạc nhiên thích thú, thắc thỏm trong lòng người
- Cảnh vườn tược: “Nắng hàng cau – nắng mới lên”. Điệp từ “nắng” bừng sáng, đầy sức sống à cảnh đẹp, sinh động. C©u th¬ s¾p xÕp kh¸ ®Ỉc biƯt: N¾ng- hµng cau-n¾ng. H×nh ¶nh n¾ng ban mai: tinh kh«i, thanh khiÕt
- “Vườn ai mướt quá xanh như ngọc”. Nghệ thuật so sánh, cách dùng từ gợi cảm– M­ít: gỵi mỊm m¹i, m­ỵt mµ, mì mµng, m¬n mën cđa l¸ non! non tơ, gợi sự tươi tốt à Cảnh hiện lên rất đẹp, nhà thơ như thốt lên tiếng reo vui, thích thú C©u th¬ chØ gỵi chø kh«ng t¶. Hoµ víi n¾ng lµ s¾c mµu: “v­ên ai m­ít qu¸ xanh nh­ ngäc” 
- Con người thôn Vĩ: + “Lá trúc” _ hình ảnh mảnh mai, thanh tú . Thiªn nhiªn nh­ mêi gäi, biĨu hiƯn nçi lßng khao kh¸t muèn trë vỊ th«n VÜ- n¬i cã mét t×nh yªu Êp đ trong lßng!
+ “Mặt chữ điền” _ nét đẹp dịu dàng phúc hậu của con người
+ “Lá trúc che ngang” _ hình ảnh duyên dáng, gợi vẻ đẹp kín đáo, e ấp, tình tứ của con người khuất sau khóm vườn xinh xắn à Hình ảnh vừa thực vừa có phần hư ảo (vườn ai)
è Chỉ mấy nét vẽ đơn sơ, tác giả đã làm hiện rõ lên một thôn Vĩ vừa mượt mà, óng ả, vừa đằm thắm thơ mộng _ một thôn Vĩ của thơ, của tình yêu và hoài niệm 
2. Khổ 2: Cảnh mây trời, sông nước xứ Huế 
- Thiên nhiên vốn giao hòa (gió thổi chiều nào, mây trôi theo chiều ấy) nhưng ở đây, gió cứ thổi, mây cứ bay, nước cứ trôi, gợi nỗi buồn xa cách, chia lìa của đôi lứầ Cái buồn phơn phớt, nhè nhẹ nhưng thấm vào tận đáy lòng
- “Dòng nước buồn thiu” _ nghệ thuật nhân hóa, gợi dòng sông Hương lặng lờ, buồn hiu hắt
- “Hoa bắp lay” _ cảnh tuy động nhưng chỉ nhẹ khẽ của hoa bắp khiến cảnh trở nên tĩnh lặng hơn, đìu hiu và ảm đạm hơn 
à Hai câu thơ bộc lộ một cách kín đáo khát vọng về một tình yêu đằm thắm, kín đáo, thiết tha, đầy mộng ảo. Cảnh thực chuyển dần sang địa hạt mờ ảo, mơ hồ. Khổ thơ đã phác họa đúng cái hồn vẻ đẹp huyền ảo, nhịp điệu khoan thai của xứ Huế, gợi tình yêu dịu dàng, kín đáo và sâu xa rộng mở
3. Khổ 3; Tình người xứ Huế – niềm khao khát của thi nhân 
- “Mơ” _ đắm chìm trong thế giới tâm linh, mờ ảo; “Khách đường xa” _ điệp ngữ để nói đến xa lâu chưa gặp, hình ảnh không rõ ràng, không cụ thể, hình tượng con người trong cõi xa xôi mộng tưởng. 
- Hai câu cuối: hình ảnh người thiếu nữ “áo trắng quá” dường như tan loãng trong sương khói xứ Huế, chỉ thấy bóng người mờ ảo, lung linh “mờ nhân ảnh”
- “Ai biết tình ai?” Nh÷ng ®ªm tr¨ng? thiªn nhiªn diƠn t¶ nh÷ng uÈn khĩc trong lßng thi sÜ ®Ĩ bËt tiÕp c©u hái: “ai biÕt t×nh ai cã ®Ëm ®µ”
+ Đại từ phiếm chỉ “ai”, câu hỏi tu từ cực tả nỗi băn khoăn không biết “tình ai” có bền chặt hay cũng mờ ảo như sương khói (sự hoài nghi tình cảm người khác và tình cảm của chính mình).
+ Hai từ “ai” vừa bộc lộ yêu thương vừa khao khát được yêu thương nhưng cũng chất chứa vô vọng của nhà thơ 
è Khổ thơ cuối thể hiện tình yêu thầm kín, say đắm, lung linh, huyền ảo chơi vơi đầy hụt hẫng trong tâm hồn nhà thơ à thế giới mộng mơ nhưng chan chứa cảm xúc tình người
=> Bằng việc chắt lọc ngôn ngữ tinh tế, sử dụng hình ảnh đầy sức biểu cảm, Hàn Mặc Tử đã dựng nên một bức tranh xứ Huế đầy thơ mộng. Qua đó, ta cũng thấy lộ lên một Hàn Mặc Tử đầy sầu não với một khát vọng sống, khát vọng tình yêu mãnh liệt.
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Học sinh về làm đề cương chi tiết bằng những ý chính nhất theo hệ thống câu hỏi GV cho.
- HS về nhà Làm đề cương chi tiết bằng những ý chính nhất theo hệ thống câu hỏi. uag của dòng sông và những chiến công hiển hách ở đâýcâng oanh liệt nhất trong lịch sử d
* Vội vàng (Xuân Diệu)
Nội dung
Nghệ thuật
Vội vàng (Xuân Diệu)
- Sự giao cảm hết mình với thiên nhiên, với thiên nhiên, với con người, với cái đẹp của thiên nhiên, con người=> Quan niệm mới mẻ về nhân sinh, nỗi buồn về thời gian đi không trở lại, đời người hữu hạn,=> Sống vội vàng..
- Giọng điệu say mê sôi nổi, có nhiều sáng tạo về ngôn ngữ và hình ảnh. Kết hợp cảm xúc và mạch luận lí. ý thức cá nhân trỗi dậy mạnh mẽ, quan niệm mới mẻ về nhân sinh, về cuộc đời, về thời gian
D. Rút kinh nghiệm.