Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Hai đứa trẻ - Thạch Lam

CHÀO MỪNGQuý thầy cô giáo và các emTRƯỜNG THPT KHÔNG TÊNHai ®øa trÎ - Th¹ch Lam - 1. Tác giả - Thạch Lam (1910 – 1942), tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh. - Bút danh: Thạch Lam, Việt Sinh, Thiện Sĩ. I. Tìm hiểu chung Sinh ở Hà nội, trong một gia đình công chức, gốc quan lại. Thuở nhỏ sống ở quê ngoại – phố huyện Cẩm Giàng (HD).- Sau khi đỗ tú tài phần I, ông ra làm báo, viết văn- Là người đôn hậu và tinh tế. Thạch Lam là thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn. Các tuyển tập của Thạch LamThạch Lam (1910 – 1942)2. Sự nghiệp văn họcThạch Lam là cây bút truyện ngắn tài hoa, xuất sắc- Là nhà văn lãng mạn nhưng văn chương Thạch Lam gần gũi với khuynh hướng hiện thực - Đặc điểm truyện ngắn của Thạch Lam: + Truyện không có chuyện, chủ yếu khai thác nội tâm nhân vật với những cảm xúc mong manh mơ hồ. + Mỗi truyện như một bài thơ trữ tình. + Văn trong sáng, giản dị, thâm trầm, sâu sắc.- Tác phẩm tiêu biểu: sgk3. Tác phẩm: a. Xuất xứ:“Hai đứa trẻ” in trong tập “Nắng trong vườn” (1938) là một trong những tác phẩm tiêu biểu cho phong cách truyện ngắn của Thạch Lam.b. Bố cục: - Phố huyện lúc chiều tàn. - Phố huyện lúc đêm khuya. - Phố huyện lúc chuyến tàu đêm đi qua.3 phầnII. Đọc hiểu văn bản.1. Phố huyện lúc chiều tàn.* Cuộc sống lầm than, cơ cực, buồn tẻ.Ấn tượng của em về cuộc sống nơi phố huyện được miêu tả trong tác phẩm ntn? Cảnh ngày tàn được miêu tả qua những chi tiết nào? Nêu nhận xét? Cảnh ngày tàn:- Âm thanh:+ Tiếng trống thu không, từng tiếng một vang ra để gọi buổi chiều+ Tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió đưa vào.+ Tiếng muỗi vo ve trong cửa hàng của chị em Liên. Âm thanh: Gợi sự buồn tẻ không đủ sức xua đi không khí tịch mịch của phố huyện.- Cảnh thiên nhiên:+ Phương tây đỏ rực như lửa cháy.+ Những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn.+ Dãy tre làng đen lại, cắt hình rõ rệt trên nền trời. Gợi cảm giác về sự lụi tàn. Cảnh chợ tàn:- Hình ảnh:+ Người về hết, tiếng ồn ào cũng mất.+ Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn, lá mía+ Một vài người bán hàng về muộn.+ Mấy đứa trẻ con nhà nghèo ven chợ.- Mùi vị:+ Mùi âm ẩm bốc lên, hơi nóng của ban ngày hòa lẫn với mùi cát bụi. Cảnh chợ tàn phơi bày cái nghèo nàn xơ xác của phố huyệnCảnh chợ tàn biểu hiện qua những chi tiết nào? Liệt kê các chi tiết và nêu ý nghĩa của các chi tiết đó?Những người dân phố huyệnCuộc sốngLũ trẻ con nhà nghèoNhững người bán hàng về muộnMẹ con chị TýCụ Thi Chị em Liên Cuéc sèng con ng­êi n¬i phè huyÖnCuộc sống của những cư dân phố huyện lúc chiều tàn được miêu tả như thế nào? Cuéc sèng con ng­êi n¬i phè huyÖnNhững người dân phố huyệnCuộc sốngLũ trẻ con nhà nghèoĐi nhặt nhạnh cả thanh tre thanh nứa  Không có tuổi thơ, vất vả kiếm sống.Những người bán hàng về muộnThu xếp hàng; nói chuyện ít câu  Cuộc sống buồn tẻ.Mẹ con chị TýSáng mò cua bắt tép, tối bán hàng nước  Ế ẩm. Cuộc sống nghèo khổCụ Thi Hơi điên, lại nghiện rượu với tiếng cười khanh khách đi lần vào trong bóng tối  Kiếp đời tàn lụi. Chị em LiênTrông coi cửa hàng tạp hoá nhỏ xíu ngăn bằng phên nứa.  Hàng bán ế ẩm.Cuộc sống eo hẹp, gia cảnh khó khăn◊ Từ việc tái hiện của nhà văn, em hãy chỉ ra điểm chung của những cảnh đời này ? Những kiếp người khổ sở, sống mỏi mòn, lay lắt, buồn chán. Phản ánh cuộc sống nghèo khổ với cái nhìn xót thương da diết mà kín đáo của Thạch Lam. Biểu hiện tinh thần dân chủ trong nội dung nhân đạo của văn học giai đoạn này.* Tiểu kết:- Nội dung: + Giá trị hiện thực.	 + Nội dung nhân đạo.- Nghệ thuật: + Giọng văn nhẹ nhàng, cảm xúc tinh tế.	 + Đan xen yếu tố hiện thực và lãng mạn, trữ tình.Củng cố, hướng dẫn học bài.Câu 1. Dòng nào không nói đúng đặc điểm truyện ngắn Thạch Lam ?	A. Truyện không có chuyện, chủ yếu khai thác nội tâm nhân vật.	B. Mỗi truyện như một bài thơ trữ tình, giọng điệu điềm đạm, chứa đựng 	tình cảm chân thành và sự nhạy cảm của nhà văn.	C. Những trang văn đậm chất hiện thực.	D. Văn trong sáng, giản dị, thâm trầm, sâu sắc.Câu 2. Truyện “ Hai đứa trẻ ” được in trong tập nào ?	A. Sợi tóc.	B. Hà Nội băm sáu phố phường.	C. Gió đầu mùa.	D. Nắng trong vườn.Câu 3. Trong “ Hai đứa trẻ ”, nhà văn Thạch Lam đã bày tỏ niềm 	thương xót với những kiếp người nào ?	A. Đau thương.	B. Mòn mỏi.	C. Bất hạnh.	D. Tật nguyền.Đáp án: 1 – C , 2 – D , 3 - B T×m ®¸p ¸n phï hîp víi néi dung c©u hái d­íi ®©y?GIA ĐÌNH BÁC SẨM2. Phố huyện lúc đêm tối. Cảnh đêm tối:Bãng tèi¸nh s¸ng- Trêi nh¸ nhem tèi “ c¸t lÊp l¸nh tõng chç, ®­êng mÊp m« thªm.....”- Đ­êng phè vµ c¸c ngâ con dÇn dÇn chøa ®Çy bãng tèi- Tèi hÕt cả con ®­êng thăm th¼m ra s«ng....sÉm ®en h¬n nữa.-Những bãng ng­êi tõ tõ ®i trong ®ªm- Bãng tèi g¾n víi cs cña gia ®ình b¸c XÈm, chÞ TÝ, b¸c Siªu, chÞ em Liªn =>Bãng tèi ®Çy dÇn, bao trïm kh¾p kh«ng gian phè huyÖn.- ĐÌn hoa kì leo lÐt, ®Ìn d©y s¸ng xanh..- Mét khe ¸nh s¸ng- VÖt s¸ng cña những con ®om ®ãm..- QuÇng s¸ng th©n mËt chung quanh chiÕc ®Ìn con cña chÞ Tý.- Mét chÊm löa nhá vµ vµng l¬ löng ®i trong ®ªm tèi- Th­a thít tõng hét s¸ng lät qua phªn nøa=> YÕu ít, le lãi ¸nh s¸ng lµm nÒn, t« ®Ëm thªm bãng tèi