Giáo án Tự chọn lớp 10 - Ra - Ma buộc tội

Nguyễn Thị Phấn Trường THPT Chu Văn An 
Ngày soạn : 17/10/2009. Tiết : 17 .
 ĐỌC VĂN : RA- MA BUỘC TỘI .
 ( Trích sử thi “ Ra-ma-ya-na” - Ấn Độ )
A.MỤC TIÊU BÀI HỌC : GV giúp HS nắm được :
 1. Kiến thức : 
 - Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và trí tuệ các nhân vật . Hiểu được đặc điểm của nghệ thuật sử thi .
 - Qua hai nhân vật Ra-ma và Si – ta , hiểu được quan điểm của Ấn Độ cổ đại về người anh hùng , đức vua mẫu mực và người phụ nữ lí tưởng . Thấy được nghệ thuật thể hiện nhân vật mang tính bản thể của sử thi “ Ra-ma-ya-na” 
 - Nghệ thuật miêu tả đặc trưng của sử thi bằng lối so sánh có đuôi dài .
 2. Kỹ năng : 
 - Phân tích nhân vật trong đoạn trích tác phẩm thể loại sử thi dân gian . Kể chuyện , tóm tắt tác phẩm .Đọc diễn cảm , thuộc bài , nhớ bài .
 - Kỹ năng nhận xét , khái quát các vấn đề .
 3. GD tư tưởng , thái độ :
 - Hình thành ở HS những quan niệm về người anh hùng , về đấng quân vương mẫu mực và người phụ nữ lí tưởng .
 - Bồi dưỡng ý thức danh dự và tình yêu thương . Tình cảm gia đình , nề nếp gia phong .
B. CHUẨN BỊ : 
 1. Chuẩn bị của giáo viên : 
 - Nghiên cứu bài dạy trong SGK , tham khảo SBT , TLTK , soạn giáo án 
 - Lập phương án tổ chức lớp học , nhóm học .
 2. Chuẩn bị của học sinh :
 - Học sinh học bài , làm bài tập và chuẩn bị trước bài mới .
C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
 1. Ổn định tình hình lớp : ổn định trật tự , điểm danh học sinh trong lớp .
 2. Kiểm tra bài cũ : Giải thích tại sao có ý kiến cho rằng có thể đặt tên cho đoạn trích “ Uy-lit –xơ trở về “ là “ Cảnh nhận mặt bằng bí mật chiếc giường “ .
 3. Giảng bài mới :
 - Giới thiệu bài : Nếu người anh hùng uylit xơ được ca ngợi về sức mạnh của trí tuệ , lòng dũng cảm , Đăm săn chiến đấu ngoan cường để giành lấy vợ và bảo vệ cuộc sống bình yên cho cả buôn làng thì Hoàng tử Ra ma trong sử thi “ Ra ma ya na” – được Ấn Độ tôn thờ như một vị thánh bởi đạo đức , long từ thiện và thái độ đề cao danh dự cá nhân . Hôm nay chúng ta hãy cùng đến với tác phẩm này để được khám phá những đặc sắc diệu kì trong những dòng sông Hằng của văn chương Ấn Độ 
 - Tiến trình tiết dạy :
Thời lượng 
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
HĐ 1: 
GV hướng dẫn HS đọc tìm hiểu khái quát 
- Mục đích tác phẩm tự đề ra :
 “ Cứu giúp nhân thế thoát mọi tội lỗi “ →Thể hiện tính chất tôn giáo tín ngưỡng →Tác phẩm như một bộ kinh cứu thế để mọi người soi vào và tự sửa mình .
HĐ 2: 
Giáo viên giới thuyết những truyền thuyết về Ra ma , truyện nàng Shita .
→Phạm vi ảnh hưởng rộng : Inđô , Việt Nam , Thái Lan , Lào , Campuchia ,
Giáo viên kể tóm tắt cốt truyện qua 6 khúc ca : 
Bala : tuổi trẻ của Ra ma .
Aydohya : Ra ma bị lưu đày 
Aranya : Shita bị quỉ vương Ravana bắt cóc 
Kikinhya : Ra ma đi tìm Sita .
Xunđa ra : Ra ma được tướng khỉ Haraman giúp sức 
Yu đra : cuộc chiến giữa Ra ma và Ra van a 
→ Thắng lợi và đoàn viên .
HĐ 3. 
GV hướng dẫn HS tổng kết bài .
HĐ 4:
- GV hướng dẫn HS nhận xét và nêu ý nghĩa .
HĐ 2: 
HS đọc và nêu hiểu biết khái quát về tác phẩm .
- Có nguồn gốc từ những truyền thuyết dân gian Ấn Độ cổ về Ra ma được vam-mi-ki hoàn chỉnh vào khoảng TKIV – III TCN 
- Có ảnh hưởng đến văn học , văn hóa nhiều nước trong khu vực và trên thế giới .
- HS đọc đọạn trích : HS đọc diễn cảm đoạn trích và phát biểu nội dung đâị ý doạn trích .
HĐ 2. 
 HS nghe theo dõi SGK và trả lời câu hỏi .
Sau chiến thắng , R và S gặp lại nhau trong hoàn cảnh như thế nào ? 
Câu : “ Nhưng vì sợ tai tiếng trước mặt những người khác “ →ý nghĩa gì ? 
Câu : “ Trước mặt mọi người , Gia-na-ki xấu hổ cho số kiếp của nàng →ý nghĩa gì ? 
HĐ 4. 
 - Hs nghe câu hỏi bài tập , định hướng trả lời : 
Bố trí tình huống gặp mặt nhau sau chiến thắng , trước đông đảo mọi người để các nhân vật chính phải tự hành động và quyết định đúng với bản chất , tính cách của mình , làm tính chất sử thi them bi hùng , hấp dẫn ) 
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG 
 1. Nguồn gốc , ảnh hưởng :
 2. Tóm tắt cốt truyện :
 - Gồm 6 khúc ca lớn bằng 8.000 câu thơ đôi Sl ôca kể về những chiến công và sự nghiệp của chàng hoàng tử Ra ma .
 3. Giới thiệu đoạn trích :
 - Vị trí : chương 79 , phần khúc ca thứ 6 .
 - Đại ý : hoàn cảnh tái hợp của Ra ma và Sita .
II. ĐỌC – TÌM HIỂU CHI TIẾT CỤ THỂ : 
 1. Hoàn cảnh tái hơp :
 → Hai nhân vật phải nhận những thử thách công khai trước cộng đồng .
- Lòng Ra ma đau đớn , lời nói chưa chân thực trong một tư cách kép .( chồng + anh hùng , vua mẫu mực .) 
- Một người vợ chung thủy , một hoàng hậu tương lai .
III. TỔNG KẾT : 
 - Đây là thử thách cuối cùng mà hai nhân vật chính phải trải qua để chứng minh tính cách lí tưởng mẫu mực .
IV . LUYỆN TẬP – CỦNG CỐ : 
Nhận xét tình huống trong đoạn trích . Ý nghĩa nghệ thuật của tình huống đó .
Trả lời theo phiếu học tập .
 4. Dặn dò học sinh chuẩn bị cho tiết học tiếp theo :
 - Ra bài tập về nhà .
 - Chuẩn bị bài mới : “ Ra ma buộc tội “ ( tt) 
* RÚT KINH NGHIỆM :
.
Nguyễn Thị Phấn Trường THPT Chu Văn An
Ngày soạn : 17/10/2009. Tiết : 18.
 ĐỌC VĂN RA – MA BUỘC TỘI 
 ( Trích sử thi “ Ra – ma – ya – na “ - Ấn Độ ) 
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC : Học sinh cần nắm được 
 1. Kiến thức : 
 - Diễn biến tâm lí thái độ của các nhân vật qua ngôn ngữ , hành động →bộc lộ tính cách các nhân vật chính Ra ma và Sit a → Quan niệm về vẻ đẹp lí tưởng và đời thường đan xen nhau trong tính cách các nhân vật Ra ma , Sita , thể hiện tinh thần , tư duy hướng nội bản thể của “ Ram a ya na “ 
 - Hiểu được nghệ thuật xây dựng nhân vật của sử thi “ Ra ma ya na “ 
 2. Rèn luyện kĩ năng :- Phân tích nhân vật , phân tích tác phẩm văn học dân gian thể sử thi .
 - Cảm thụ văn học , diễn đạt , phát biểu miệng , thuộc bài , nhớ bài .
 3.Giáo dục tư tưởng , thái độ : 
 Lối sống tình cảm sâu rộng chân thành , tư tưởng đạo đức chuẩn mực trong sáng , ý thức tự giáo dục , biết loại trừ những biểu hiện tình cảm xấu ( nhỏ nhen ) trong nhân cách → Xây dựng lối sống thủy chung kiên trinh .
B. PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN :
 1. Phương pháp : - Phát vấn , nêu vấn đề , thảo luận , đàm thoại .
 2. Phương tiện : 
 - SGK, SBT , TLTK , SGV , Giáo án thiết kế bài học .
C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1. Ổn định tổ chức : ổn định trật tự , điểm danh học sinh trong lớp .
 2. Kiểm tra bài cũ : Không tiến hành .
 3. Giới thiệu bài mới : Ở tiết trước chúng ta dừng lại ở cuộc hội ngộ bất thường giữa Ra ma và Sita . Tiết học hôm nay , chúng ta sẽ đi sâu vào nội tâm của từng nhân vật đẻ thấy được giá trị của đoạn trích này :
Thời lượng 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
- Giá o viên dẫn dắt từ vấn đề đặt điểm tư tưởng , lối sống suy nghĩ cực đoan của con người trong xã hội cổ đại nói chung :
 Yêu mãnh liệt 
 Ghét khủng khiếp 
 Tin vô bờ 
 Nghi ngờ dữ dội ( Ra ma )
- Dựa vào diễn biến đoạn trích , em hãy cho biết : lí do gì Ra ma cứu Xita thoát khỏi Rava na ? Tìm những từ ngữ nêu lên lí do đó ? 
GV củng cố :
 Nhân vật anh hùng Đăm săn trong sử thi Đăm Săn : là một anh hùng trọng danh dự , gắn bó với hạnh phúc gia đình , thiết tha với cuộc sống bình yên , phồn vinh của thị tộc → thôi thúc Đăm Săn chiến đấu và chiến thắng .
- Em hãy tìm những lời buộc tội của Ra ma thể hiện sự ghen tuông của chàng ?
Em có suy nghĩ gì về tâm trạng của Ra ma ? 
Từ nghi ngờ đi đến chối bỏ và khuyên Shita như thế nào ?
GV gợi ý củng cố 
Trong mỗi con người đều có hai phương diện đối lập cùng tồn tại song song :
Thiên thần và Quỉ Sứ .
Con người cao cả >< Con người thấp hèn .
Niềm tin + Nghi ngờ + Tình yêu mù quáng .
- Thái độ của Ra ma khi Shita bước lên giàn hỏa thiêu?
Trước những lời buộc tội của Ra ma , Shita thể hiện thái độ như thế nào ? 
Tìm những câu miêu tả nỗi đau đớn đến tột cùng của Shita.
Nàng đã thanh minh cho mình ra sao ? 
GV nhấn mạnh :
Nàng là người vợ từng bỏ cung điện theo chồng suốt 14 năm , chia sẻ cùng chồng nỗi gian nan , khổ hạnh .
Trước hoàn cảnh này Shi ta đã chọn cách giải quyết như thế nào ? 
Hành động ấy có ý nghĩa như thế nào ? Biểu hiên tính cách ở con người này ? 
- Qua việc đọc – hiểu đoạn trích “ Ra ma buộc tội “ em rút ra nhận xét gì về nội dung và nghệ thuật ? 
 HS theo dõi câu chuyện 
HS xem lại lời thoại và trả lời 
 + “ Vì nhân phẩm của ta”
 +” Xóa bỏ vết ô nhục , để bảo vệ uy tín và danh dự cho dòng họ lừng lẫy tiếng tăm “
HS khác có thể bổ sung
.
- HS phân tích hành độn cử chỉ , ngôn ngữ , thái độ của Ra ma khi buộc tội Shita .
+ 3 lần chì chiết Shita ở trong vòng tay , trong nhà Ravana .
+ 2 lần tuyên bố không cần Shita nữa .
- HS nhận xét so sánh : cũng là một cuộc đoàn tụ vợ chồng nhưng những thử thách đầy kịch tính của đôi vợ chồng Ra ma và Shita hoàn toàn khác hắn chuộc gặp gỡ của Uylit xơ và Penelop .
→ Lòng ghen tuông bị dồn nén làm cho vị minh quân mất hết sáng suốt không giữ được bình tĩnh cho nên có những lời nói cử chỉ lăng nhục người yêu .
→ Xuất thân từ thần thánh nhưng Ra ma có đủ những cung bậc cảm xúc , mọi trạng thái tâm lí của con người trần tục ( 2 phần : người và con luôn tồn tại song song → không có con người lí tưởng tuyệt đối ) 
HS tìm những chi tiết , trả lời .
HS trả lời :
+ “ Mở tròn đôi mắt đẫm lệ “
+ “ Đau đớn đến nghẹt thở “
+ “ Mỗi câu nói của Ra ma xuyen vào tim nàng như 1 mũi tên “ 
+ “ Thiếp có thể lấy tư cách của thiếp ra thề , hãy tin vào danh dự của thiếp “
+ “Nữ thần Đất là mẹ của thiếp “
HS trả lời .
HS thảo luận , trả lời .
II. ĐỌC – TÌM HIỂU CHI TIẾT CỤ THỂ:
1.Hoàn cảnh tái hợp :
 2. Lời buộc tội của Ra ma :
 * Lí do : 
 + Vì danh dự của bản thân ( anh hùng , đấng quân vương ) 
 + Tình yêu vợ chồng , khát khao cuộc sống gia đình .
 + Danh dự của dòng họ .
 + Giải thoát cho thế gian khỏi mối lo sợ Ravana .
→ Có sự thay đổi , vô lí và mâu thuẫn trong những lí do của Ra ma .
→ Nhân vật trong sử thi thường có sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi cá nhân và cộng đồng , giữa bổn phận của người anh hùng và tình yêu . Nhưng ở Ra ma đã chế ngự tình cảm bằng ý thức về bổn phận và danh dự . trong lời buộc tôi Ra ma nhấn mạnh điều đó .
 * Ra ma buộc tội :
 - Gọi Shita bằng lời lẽ : “ Hỡi phu nhân cao quí “ → thiếu sự âu yếm , lạnh lung tàn nhẫn , mỉa mai .
- Ghen và buộc tội : 
 + Shita trong vòng tay kẻ khác .
 + Vật để yêu đương 
→ Ra ma vừa có cái cao thượng , oai phong của 1 vị anh hùng , 1 vị vua mẫu mực trọng danh dự vừa có cái tầm thường nhỏ nhen , ích kỉ của người bình thường .
 - Chối bỏ : 
 + “ Ta không cần nàng nữa , nàng muốn đi đâu tùy ý “ 
→ Lời lẽ tàn nhẫn .
- Khuyên : “ Nàng có thể để tâm đến “ Lắc ma na , Bharata, Xugyva,” 
→Lời lẽ càng hồ đồ , quá đáng , càng nói càng sai , chàng đã xúc phạm cùng một lúc cả Shita lẫn tất cả anh em bạn hữu .
* Trước hành độngc ao cả của Shita :
- Cử chỉ , hành vi : ngồi yên lặng không nói ( câm lặng ) mắt nhìn dán xuống đất khủng khiếp như Thần chết .”
→ Thái độ : Kìm nén , có những dằn xé nội tâm giữa niềm tin và sự nghi ngờ , có lẽ nghi ngờ chính mình nhưng sĩ diện nhiều khi buộc nàng câm lặng .
→ Tâm trạng dâu đớn đến tê dại , đang phải chịu đựng một cuộc đấu tranh nội tâm không kém phần gay gắt ( lẫn lộn giữa thực và hư , vừa yêu vừa ghen , vừa tin tưởng vừa nghi ngờ ,) 
* Sơ kết : yêu hết mình và ghen cực độ , Ra ma đã bất chấp nguy hiểm để đánh bại Ravana và rồi chàng cũng bất chấp đạo lí để nhục mạ vợ và xúc phạm đến anh em , bạn hữu .
3. Lời đáp và hành động của Shita :
_ Thái độ của Shita khi bị Ra ma buộc tội : kinh ngạc tròn xoe mắt , đầm đìa lệ .
_ Khi cất tiếng , nàng dần tìm lại tự chủ và thanh minh cho mình , khẳng định tư cách , phẩm hạnh của mình :
 + Trách Ra ma không suy xét dánh đồng nàng với hạng phụ nữ tầm thường .
 + Lấy danh dự ra thề .
 + Lấy tình yêu và long chung thủy ra để minh oan .+ Nhấn mạnh nguồn gốc , xuất thân .
→ Từ mừng rỡ đến ngạc nhiên . từ tin yêu đến thất vọng , từ bối rối đến điềm tĩnh , Shita quả là một phụ nữ không tầm thường ._ Khi quyến định nhảy vào lửa :
 + Ngôn ngữ : đứng trước Ra ma nàng rất mạnh mẽ nhưng cũng rất dịu dàng từ tốn , thể hiện lòng tự trọng cao .
+ Cử chỉ : kiên quyết , bình tĩnh ( lượn 3 vòng quanh Ra ma ) tha thiết hi vọng người chồng tỉnh ngộ .
+ Hành động : bước lên giàn thiêu : bình tĩnh , dứt khoát , dũng cảm .
→ Chuyển thế bị động thành chủ động nhờ thần Lửa Anhi chứng giám , Shita bộc lộ 1 tính cách kiên cường , giàu nghị lực , dám bước qua mạng sống chính mình chấp nhận thử thách để bảo vệ phẩm tiết thủy chung của mình .
III. TỔNG KẾT :
 1. Nội dung :
 Ra mayana là một tác phẩm sử thi bất hủ , bài ca về chiến công anh hùng và phẩm hạnh của mỗi thời đại .
 2. Nghệ thuật : 
 + Miêu tả nội tâm nhân vật .
+ Sự sắp xếp các tình tiết trong truyện hợp logics .
Ghi nhớ : SGK.
* Củng cố : Phẩm chất tốt đẹp của Shita và Ra ma .
* Dặn dò : - Học bài và hoàn thành các bài tập trong SGK .
 - Soạn bài : “ Chọn sự việc và chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự “
* Rút kinh nghiệm: