Giáo án Ngữ văn 11 tiết 1 đến 24

 Tieát 1,2: TUAÀN I 
Ngày soạn : 24.8.2008 
 Ñọc văn: VÀO PHỦ CHÚA TRỊNH
 ( Trích Thượng kinh kí sự- Lê Hữu Trác)
A- Mục tiêu cần đạt
- Hs hiểu được đặc điểIm của thể loại kí sự trong văn học trung đại.
- Cảm nhận được giá trị hiện thực sâu sắc và nhân cách thanh cao của tác giả.
B-Tiến trình lên lớp:
1-Ổn định, kiểm tra:
Câu hỏi: Anh/ chị cho biết, thời vua Lê, chúa Trịnh thuộc giai đoạn nào trong lịch sử phong kiến nước ta? Anh/ chị đã biết gì về Lê Hữu Trác.
2-Vào bài mới:
I- Đọc và tìm hiểu tiểu dẫn
1-Gv gọi 1-2 hs đọc mục tiểu dẫn trong sgk.
2-Gv gọi 1 hs tóm tắt mục tiểu dẫn.
Gợi ý tóm tắt:
- Tác giả Lê Hữu Trác ( 1724-1791), có biệt hiệu là Hải Thượng Lãn Ông. Ông không chỉ là một danh y, không chỉ chữa bệnh mà còn soạn sách và mở trường dạy nghề thuốc để truyền bá y học.
- Tác phẩm Thượng kinh kí sự là tập kí sự bằng chữ Hán, viết năm 1782, khắc in 1885. Kí sự là một thể loại kí ghi chép một câu chuyện, một sự việc có thật và tương đối hoàn chỉnh. Tác phẩm tả quang cảnh ở kinh đô, cuộc sống xa hoa trong phủ chúa, những điều mà tác giả mắt thấy, tai nghe trong chuyến đi từ Hương Sơn ra Thăng Long để chữa bệnh cho thế tử Trịnh Cán và chúa Trịnh Sâm.
II- Đọc- hiểu văn bản.
- GV gọi 1-2 hs đọc bài thơ, các hs khác đọc thầm và đọc nối tiếp.
- GV nhận xét cách đọc.
Hướng dẫn học bài.
GV lần lượt nêu các câu hỏi và hướng dẫn hs trả lời.
Câu hỏi 1
Gợi ý
Kí là loại hình văn học phức tạp nhất trong văn xuôi tự sự thời trung đại. Thoại đầu, kí tức là sự ghi chép sự việc gì đó cho khỏi quên. Ban đầu, kí là động từ. Nhưng khi chuyển sang danh từ kí được dùng để chỉ những công văn giấy tờ mang tính chất hành chính. Như vậy, kí thu gộp tất cả những tác phẩm văn xuôi, nằm trong văn học mang chức năng hành chính , văn học chức năng lễ nghi cùng như văn học mang chức năng thẩm mĩ. Kí tôn trọng hiện thực. Với đặc trung như thế, Vào phủ chúa Trịnh đáp ứng đầy đủ các chức năng này.
Quang cảnh trong phủ chúa được miêu tả hết sức cụ thể. Mọi sự việc, con người đều được thả trong dòng trôi cảm xúc của tác giả. Từ vật dụng đặt trước sân phủ chúa đến bữa cơm trong điếm Hậu Mã, từ các cung nhân đến chúa Cán...tất cả đều được hiện lên rất tỉ mỉ qua sự miêu tả của nhà văn.
- Cách bài trí, trang trí trong phủ chúa:...
- Cách ăn uống, sinh hoạt...
- Khi lọt vào chốn thâm cung, tác giả không khỏi ngỡ ngàng: đi qua năm sáu lần trướng gấm như vậy, đến một cái phòng rộng, ở giữa phòng có một cái sập thếp vàng.
> cách sinh hoạt trong phủ chúa biểu thị một đời sống xa hoa, cầu kì, xa lạ với cuộc sống bình thường của dân chúng bên ngoài. Mặc dù chỉ là sự ghi chép lại nhưng với cách miêu tả quang cảnh trong phủ chúa như thế, Lê Hữu Trác đã thể hiện được thái độ ngạc nhiên, pha chút mỉa mai, sự coi thuờng danh lợi của mình trước lối sinh hoạt trong phủ chúa.
Câu hỏi 2
Gợi ý
Đoạn trích bao gồm nhiều chi tiết đắt giá, nói lên được giá trị hiện thực của ngoài bút kí sự LHT. Tuy nhiên, có hai chi tiết cần lưu ý:
-Căn phòng nơi chúa Trịnh và thái tử Trịnh Cán ở: phải đi qua năm sáu lần trướng gấm mới vào được căn phòng. Xung quanh chúa Trịnh là người hầu đứng hầu hai bên. Căn phòng không có ánh sáng của khí trời mà chỉ có đề sáp chiếu sáng. Nó đối lập lại với quang cảnh khi tác giả mới bước được truyền lệnh vào cung khám bệnh trong phủ chúa." Tôi bèn sửa sang áo mũ chỉnh tề, lên cáng vào phủ...Vệ sĩ canh giữ cửa cung, ai muốn ra vào phải có thẻ. Đó là một khung cảnh đẹp, nơi đâu cũng cây cối um tùm, chim kêu ríu rít, danh hoa đua thắm, gió đưa thoang thoảng mùi hương. Chỉ với cách ghi chép cụ thể nhưng lại được đặt trong sự đối lập như thế, người đọc đã hình dung được cuộc sống xa hoa, lạc lõng nơi phủ chúa.
-Khung cảnh, cách trang trí trong phòng trà của thái tử. 
+ Cách bài trí, trang trí trong phủ chúa:....
+ Cách ăn uống, sinh hoạt:....
+ Phòng ngủ của chúa...
> Như vậy, cách sinh hoạt trong phủ chúa biểu thị một đoìư sống xa hoa, cầu kì với cuộc sống bình thuờng của dân chúng bên ngoài. Mặc dù chỉ là sự ghi chép lại nhưng với cách miêu tả quanh cảnh trong phủ chúa như thế, LHT đã thể hiện được thái độ ngạc nhiên, pha chút mỉa mai, sự coi thường lợi danh của mình trước lối sinh hoạt trong phủ chúa.
Câu hỏi 3
Gợi ý
-Ông đoán được chính xác căn bệnh của thái tử và chúa Trịnh: ăn quá no, mặc quá ấm nên phủ tạng yếu đi. Tuy nhiên, ông biết rằng, vì ở lại phủ chúa không lâu, không muốn danh lợi ràng buộc nên định dùng phương thuốc hòa hoãn. Nhưng với tấm lòng nhân đức của một người thầy thuốc, ông đã nói rõ căn bệnh, nguyên nhân, cách chữa.
-Ông đã dám nói thẳng nguyên nhân của căn bệnh và cách chữa bệnh. Theo ông, bệnh của thái tử là do âm dương đều bị tổn thương. Điều quan trọng là phải giữ thể chất bẩm sinh. Chính khí ở trong mà thắng thì bệnh ở ngoài sẽ tự nó tiêu dần, không cần trị bệnh mà bệnh sẽ mất.Điều đó nói lên tài năng và y đức của người thầy thuốc luôn đặt tính mạng của người bệnh lên trên tất cả, coi thường danh lợi.
Câu hỏi 4 ( về nghệ thuật)
Cách viết kí của LHT trong đoạn trích học có những nét đặc sắc riêng. Tác giả quan sát tinh tế, bộc lộ thái độ một cách kín đáo, để sự vật tự nó. Ngoài ra, tác giả còn kết hợp giữa văn xuôi với thơ ca làm tăng chất trữ tình cho tác phẩm.Qua miêu tả và nhận xét về căn bệnh của thế tử Cán, LHT tỏ thái độ phê phán chúa Trịnh, đặc biệt câu nói mỉa mai:" Mình vốn con quan, sinh trưởng ở chốn phồn hoa, chỗ nào trong cấm thành mình cũng đã từng biết. Chỉ có những việc ở phủ chúa là mình chỉ mới nghe nói thôi. Bước chân đến đây mới hay cảnh giàu sang của vua chúa thực khác hẳn người thường."
4- Phần củng cố: cần nhấn mạnh hiện thục cuộc sống nơi phủ chúa qua đoạn trích để thấy sự lộng quyền, sự xa hoa của chúa Trịnh và tiếng cười thâm trầm của THT.
5- Phần dặn dò: Làm bài tập và soạn bài tiếp theo.
Tieát 3:
Ngày soạn : 25.8.2008 
 Tiếng Việt: TỪ NGÔN NGỮ CHUNG ĐẾN LỜI NÓI CÁ NHÂN
I-Mục tiêu cần đạt :
Giúp hs:
- Hiểu được khái niệm ngôn ngữ chung và lời nói cá nhân.
- Có ý thức học ngôn ngữ chung và trau dồi lời nói cá nhân.
II-Tiến trình lên lớp.
1-Ổn định, kiểm tra
Câu hỏi: anh/ chị có nhận xét gì về đặc điểm ngôn ngữ của tác giả thể hiện qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh.
2-Vào bài mới :..
HĐ thầy và trò
Nội dung caàn ñaït
I- Tìm hiểu về ngôn ngữ - tài sản chung của xã hội và lời nói cá nhân.
- Cho ví dụ .
II- Cho hs thảo luận và hướng dẫn hs làm các bài tập trong sách gkhoa.
I- Ngôn ngữ - tài sản chung của xã hội và Lời nói cá nhân.
1- Ngôn ngữ là tài sản chung của một dân tộc, một cộng đồng xã hội. Đó là phương tiện giao tiếp chung của xã hội. Nhưng ngôn ngữ lại tồn tại trong mỗi cá nhân, do mỗi cá nhân chiếm lĩnh và sử dụng khi giao tiếp.
- Cái chung trong ngôn ngữ ở mỗi người bao gồm:
+ các yếu tố ngôn ngữ chung.
+ các qui tắc chung, các phương tiện chung.
2- Lời nói cá nhân vừa được tạo ra nhờ các yếu tố và qui tắc, phương thức chung, vừa có sắc thái riêng và phần đóng góp của cá nhân. Nó biểu lộ ở các phương diện:
+ Giọng nói cá nhân.
+ Vốn từ ngữ cá nhân.
+ Sự chuyển đổi, sáng tạo khi sử dụng từ ngữ chung, quen thuộc.
+ Việc tạo ra các từ mới.
+ việc vận dụng linh hoạt, sáng tạo qui tắc, phương thức chung.
c- Giữa ngôn ngữ chung của xã hội và lời nói của cá nhân có mối quan hệ biện chứng, qua lại thống nhất.
II- Luyện tập.
Câu 1: Không có từ nào là mới, đều quen thuộc. Nhưng từ thôi thứ hai được dùng với nghĩa mới. Nghĩa chung là chấm dứt, kết thúc một hoạt động nào đó ( nó thôi học, thôi ăn, thôi làm), ở đây NK dùng với nghĩa chấm dứt, kết thúc cuộc đời, cuộc sống.
Câu 2: Các từ ngữ quên thuộc, nhưng sự phối hợp của chúng, trật tự sắp xếp của chúng thật khác thường, là cách sắp đặt của riêng HXH. Chứng minh.
Câu 3 : Quan hệ giữa ngôn ngữ chung của xã hội và lời nói riêng của cá nhân là quan hệ giữa cái chung và cái riêng. Trong hiện thục, có nhiều hiện tượng cững có mối quan hệ tương tự như vậy.Vdụ: Qhệ giữa giống loài ( chung) và từng cá thể động vật.- Qhệ giữa một mô hình thiết kế chung với một sản phẩm cụ thể đuợc tạo mới, tươi đẹp.
4-Củng cố: Tìm thêm một số ví dụ .
5- Dặn dò: soạn bài học tiếp theo.
Tieát 4:
Ngày soạn: 27.8.2008 
 BÀI VIẾT SỐ 1: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
A-Muïc tieâu baøi hoïc:
Giúp hs:
- Củng cố kiến thức về văn nghị luận đã học ở cấp dưới.
- Viết được bài nghị luận xã hội có nội dung sát với thực tế cuộc sống và học tập của hs THPT.
B-Phương pháp và tiến trình tổ chức dạy học.
1- Ổn định lớp.
2- Bài mới:
Đề1: Hãy bàn về tính trung thực trong học tập và trong thi cử của học sinh ngày nay.
Ñeà2:Trong truyeän Taám caùm ,anh (chò) suy nghó gì veà cuoäc ñaáu tranh giöõa caùi thieän vaø caùi aùc,giöõa ngöôøi toát vaø keû xaáu trong xaõ hoäi xöa vaø nay.
3- Thu bài, dặn dò học sinh về nhà chuẩn bị bài Tự tình 2.
Tieát 5: 
Ngày soạn: 29.8.2007 
 Ñọc văn: TỰ TÌNH (II)
A- Mục tiêu bài học
Giúp hs:
- Cảm nhận được tâm trạng vừa buồn tủi, vừa phẫn uất trước tình cảnh éo le vaø khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của HXH.
- Thấy được tài năng nghệ thuật thơ Nôm của HXH, thơ Đường luật viết bằng tiếng Việt, cách dùng từ ngữ, hình ảnh giản dị, giàu sức biểu cảm, táo bạo mà tinh tế.
B- Phương pháp: thảo luận nhóm, phát vấn. 
C-Tiến trình tổ chức dạy học.
1-Ổn định lớp.
2-Kiểm tra bài cũ.
3-Bài mới 
HĐ thầy và trò
Nội dung caàn ñaït
I- tìm hiểu phần tiểu dẫn.
- Gọi 1hs đọc tiểu dẫn và tóm tắt những ý chính.
II- Đọc- hiểu văn bản.
1- Gọi hs đọc diễn cảm bài thơ- nhận xét cách đọc.
2- Nêu các câu hỏi và hướng dẫn hs trả lời.
- Nhanđề bài thơ, gợi cho em suy nghĩ điều gì?
- Tìm bố cục hợp lí để phân tích.
- Bốn câu thơ đầu cho thấy tác giả đang ở trong hoàn cảnh và tâm trạng như thế nào? Chú ý phân tích không gian, thời gian, giá trị biểu cảm của các từ ngữ và các yếu tố nghệ thuật.
- Hình tượng thiên nhiên góp phần diễn tả tâm trạng, thái độ của nhà thơ trước số phận như thế nào?
- Hai câu kết nói lên tâm sự gì của tác giả?, chú ý khai thác nghệ thuật.
- Chỉ ra nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ của tác giả.
* Củng cố phân ghi nhớ.
I- Giới thiệu chung.
1- tác giả HXH.
- Là người có cuộc đời, tình duyên ngang trái, éo le.
- Tác phẩm thể hiện lòng thương cảm đối với người phụ nữ, khẳng định vẻ đẹp và khát vọng của họ.
2- Tự tình 2: tập trung thể hiện sự cảm thức về thời gian và tâm trạng buồn tủi, phẫn uất trước duyên phận éo le và khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của nhà thơ.
II- Đọc- hiểu văn bản.
1- 4 dòng thơ đầu.
- Không chỉ là sự cảm nhận âm thanh bằng thính giác mà còn là sự cảm nhận về sự trôi chảy của thời gian.
- Âm thanh tiếng trống > gấp gáp, liên hồi> vừa là sự cảm nhận, vừa là sự thể hiện bước đi của thời gian và sự rối bời của tâm trạng.
- Từ trơ, nghệ thuật đảo ngữ> vừa tủi hổ, bẽ bàng, vừa thách thức, bản lĩnh.
- Hồng nhan, nhan sắc người thiếu nữ, nhưng đi liền với "cái"> sự rẻ rúng, mỉa mai.
- Chen rượu...> cái vòng luẩn quẩn, để lại vị đắngchát, đau khổ.
- Hình ảnh vầng trăng> tương đồng với thân phận người phụ nữ.
> nổi bật tâm trạng buồn tủi, xót xa, cô đơn về duyên phận hẩm hiu.
2- Hai dòng thơ 5,6
- ... ược dùng trong dịp ma chay phúng điếu.
 Nội dung: ca ngợi công đức người được tế thông qua việc nhớ và kể lại hành trạng, sự nghiệp của người ấy đồng thời cũng để bày tỏ lòng tiếc thương của người đứng tế.
 - Văn tế là lối văn trữ tình- thường viết theo thể Đường, câu văn biền ngẫu.( Văn vần, tản văn, biền văn)
 - Bố cục thường có 4 phần.
2- Xuất xứ.
 Ngày 16/12/1861( Rằm tháng 11- Tân dậu) bùi Quang Diệu chỉ huy nghĩa quân đánh đồn Cần Giuộc nhưng thất bại,hơn hai mươi ngưòi đã hi sinh. Đỗ Quang - tuần phủ tỉnh Gia Định đứng ra tổ chức lễ truy điệu. NĐC được giao cho viết bài văn tế này để đọc trong buổi truy điệu.
 Bài văn tế đã gây xúc động mạnh mẽ trong lòng dân, đã được truyền đi khắp nơi trong cả nước.
3- Bố cục: bài văn tế được chia thành 4 phần.
-Lung khôûi:khaùi quaùt boái caûnh thôøi ñaïi vaø khaúng ñònh caùi cheát baát töû cuûa ngöôøi noâng daân-nghóa só.
-Thích thöïc:Keå laïi cuoäc ñôøi,söï nghieäp ngöôøi ñaõ khuaát:töø cuoäc ñôøi laøm ruoäng vaát vaû tuûi cöïc ñeán phuùt vöôn mình trôû thaønh duõng só ñaùnh giaëc vaø laäp chieán coâng.
-Ai vaõn:Baøy toû tình caûm thöông xoùt ngôïi ca cuûa ngöôi vieát ,gia ñình,hoï haøng,laøng nöôùc...ñoái vôùi söï hi sinh cuûa ngöôøi nghóa só.
-Keát:Ca ngôïi linh hoàn baát töû cuûa ngöôøi nghóa só anh huøng.
4.Ñoïc vaø tìm hieåu chuù thích
II.Ñoïc-hieåu vaên baûn
1.Phần 1: Lung khởi ( câu 1,2) Cảm tưởng khái quát về những nghĩa sĩ nông dân hi sinh trong trận Cần Giuộc.
-Ñoái laäp baèng traéc:TTTB-BBBT.
-Ñoái laäp töø loaïi:DDDÑ-DDDÑ.
-Ñoái laäp yù nghóa:Suùng _Loøng;giaëc-daân-trôi;reàn-toû.
-Töø nhöõng ñoái laäp gay gaét,quyeát lieät aáy,taùc giaû muoán bieåu hieän:Khung caûnh baõo taùp cuûa thôøi ñaïi,XH Vieät Nam ñaàu nhöõng naêm 60theá kæ XIX .Bieán coá chính lôùn lao,troïng ñaïi chi phoái toaøn boä thôøi cuoäc laø cuoäc ñuïng ñoä giöõa theá löïc xaâm löôïc cuûa thöïc daân Phaùp (suùng giaëc)vaø yù chí baát khuaát baûo veä toå quoác cuûa nhaân daân Vieät Nam(loøng daân).-Khoâng gian vuõ truï roäng lôùn :trôøi-ñaát;caùc ñoäng töø reàn-toû gôïi söï khuyeách taùn aâm thanh,söï röïc rôû cuûa aùnh saùng.
-YÙ nghóa cuûa traän chieán ñaáu tuy thaát baïi,ngöôøi chieán só tuy hi sinh nhöng tieáng thôm,thanh danh coøn vang voïng maõi.
-Taát caû hôïp thaønh beä ñôõ vöõng chaéc cho böùc töôïng ñaøi hoaønh traùng nhöõng nghóa só Caàn Gioäc ñöôïc ñaép ôû ñoaïn tieáp theo.
2.Thích thöïc:Hình töôïng nhöõng noâng daân-nghóa só Caàn Giuoäc anh huøng.
-Tröôùc khi thaønh nghóa quaân ñaùnh giaëc,hoï laø nhöõng ngöôøi noâng daân ngheøo khoå,nhöõng daân aáp daân laân boû queâ ñi khai khaån nhöõng vuøng ñaát môùi ñeå kieám soáng.
-Töø coâi cuùt:moà coâi,moà cuùt khoâng chæ theå hieän hoaøn caûnh soáng coâ ñôn ,thieáu ngöôøi nöông töïa,döïa daãm maø coøn theå hieän bieát bao yeâu thöông cuûa taùc giaû.
-Nguyeãn Ñình Chieåu nhaán maïnh vieäc quen (ñoàng ruoäng)vaø chöa quen(chieán traän,quaân söï)cuûa nhöõng ngöôøi noâng daân Nam boä ñeå taïo söï ñoái laäp taàm voùc anh huøng trong ñoaïn sau.
*Bieán coá quan troïng baät nhaát luùc aáy laø quaân giaëc tôùi xaâm laêng maõnh ñaát queâ höông hoï .Nhöng vua quan trieàu ñình lai baïc nhöôïc ,öôn heøn chuû hoaø,ñeå cho hoï troâng ñôïi tinhtwcs moûi moøn thaát voïng nhö trôøi haïn troâng möa.
-Noâng daân voán gheùt coû daïi voâ cuøng .Hoï gheùt söï heøn maït cuûa trieàu ñình , vua quan cuøng nhö theá.
-Loøng caêm thuø cuûa ngöôøi daân Caàn Giuoäc ñöôïc dieãn taû baèng nhöõng hình aûnh cöôøng ñieäu heát söùc maïnh meõ maø chaân thöïc ,ñaäm saéc thaùi Nam Boä:boøng bong(leàu duø traéng)che traéng loáp-oáng khoùi taøu Phaùp chaïy ñen sì :muoán aên gan,caén coå.
-Vì ñoäc laäp vaø thoáng nhaát cuûa Toå quoác ,hoï khoâng bao giôø dung tha,quyeát khoâng ñoäi trôøi chung vôùi giaëc –luõ löøa doái,bòt bôïm(thaønh ngöõ treo ñaàu deâ,baùn thòt choù).
-Ñoaïn vaên gôïi nhôù nhöõng caâu noãi tieáng trong Hòch töôùng só vaên vaø Ñaïi caùo bình Ngoâ vieát veà loøng caêm thuø giaëc Nguyeân-Moâng vaø giaëc Minh.
+Ta th
IV- Chủ đề
 - Qua bài văn tế, tác giả bộc lộ niềm tự hào về tinh thần yêu nước, khí phách quả cảm của người nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc, đồng thời bày tỏ niềm cảm phục và xót thương sâu sắc với họ.
V- Tổng kết.
- Bài văn tế đã dựng lên sừng sững một tượng đài nghệ thuật về người nông dân nghĩa sĩ Nam bộ trong buổi đầu chống Pháp.
- Bài văn tế đã đưa sự nghiệp văn chương của NĐC lên đỉnh cao thơ văn yêu nước chống Pháp nửa cuối thế kỉ 19 và trở thành nhà văn số 1 của thể loại văn tế ở Việt Nam.
*Củng cố: hs cần nắm được tư tưởng cốt lõi của bài văn tế: Một thời kì lịch sử đau thương nhưng hào hùng của dân tộc+ cảm phục sâu sắc người dân yêu nước.
*Daën doø:Hoïc thuoäc ñoaïn thô töø ñaàu ñeán troái keä taøu saét taøu ñoøng suùng noå.
Soaïn baøi:thöïc haønh veà töø ngö,õ ñieån coá.
TIEÁT 24:TIEÁNG VIEÄT
THÖÏC HAØNH VEÀ THAØNH NGÖÕ,ÑIEÅN COÁ
A.Muïc tieâu caàn ñaït
1.Kieán thöùc:
-Cuûng coá vaø naâng cao nhöõng hieåu bieát veà thaønh ngöõ vaø ñieån coá.
-Thaáy ñöôïc giaù trò ngheï thuaät cuûa vieäc söûduïng thaønh ngöõ vaø ñieån coá.
2.Tích hôïp vôùi vaên baûn Vaên teù nghóa só Caøn Giuoäc ,vôùi laøm vaên ôû caùc vaên baûn nghò luaän .
3.Kyõ naêng:Reøn luyeän caùch söû duïng thaønh ngöõ vaø ñieån coá moät caùch coù hieäu quaû.
B.Phöông tieä daïy hoïc.
-SGK,SGV , Thieát keá baøi giaûng 
C.Phöông phaùp.
D.Tieán trình leân lôùp.
1.OÅn ñònh,toå chöùc.
2.tieán haønh baøi daïy
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS
Noäi dung caàn ñaït
GV noùi chaâm:Thaønh ngöõ laø nhöõng cuïm töø quen dung,ñöôïc laëp ñi laëp laïi trong giao tieáp vaø ñöôïc coá ñònh hoaù veà ngöõ aâm,töø ngöõ ñeå trôû thaønh moät ñôn vò töông ñöông vôùi töø,
-Nghóa cuûa thaønh ngöõ thöôøng laø nghóa khaùi quaùt ,tröøu töôïng vaø coù tính hình töôïng cao.Söû duïng coù hieäu quaû thaønh ngöõ trong giao tieáp seõ giuùp cho lôøi noùi saâu saéc hôn,tinh teá hôn vaø ngheä thuaät hôn.
Theá naøo laø ñieån coá(Xeùt veà maët:ngöõ lieäu,caáu truùc chöùc naêng).
Baøi 1:
HS ñoïc to ñeà baøi.
GV nhaéc laïi yeâu caàu cuûa ñeà, höôùng daãn HS laøm baøi- GV cho HS khaùc nhaän xeùt –GV choát yù.
Phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa caùc thaønh ngöõ in ñaäm?
HS nhaéc laïi theá naøo laø ñieån coâsau ñoù phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa caùc ñieån coá in ñaäm?
Phaân tích tính haøm xuùc,thaâm thuyù cuûa caùc ñieån coá trong caùc caâu thô? 
Thay theá thaønh ngöõ trong nhöõng caâu sau baèng caùc töø ngöõ thoâng thöôøng töông ñöông veà nghóa?
-Nhaän xeùt söï khaùc bieät vaø hieäu quaû cuûa moãi caùch dieãn ñaït?
HS ñaët caâu vôùi moãi thaønh ngöõ?
(Cho HS laøm baøi taäp chaïy)
I.OÂn taäp veà thaønh ngöõ.
II.Tìm hieåu khaùi nieäm veà ñieån coá.
-Veà ngöõ lieâïu,ñieån coá laø nhöõng caâu chuyeän,nhöõng söï vieäc ñaõ coù trong caùc vaên baûn quaù khöù hoaëc ñaõ xaûy ra trong cuoäc soáng quaù khöù.
-Vf caáu truùc,ñieån coá khoâng coù tính coá ñònh nhö thaønh ngöõ maø coù theå laø nhöõng töø ,cuïm töø, thaäm chí laø moät teân goïi ñöôïc nhaéc ñeán ñeå thay cho moät cuïm töø mieâu taû daøi doøng khoâng caàn thieát.
-Veà chöùc naêng,ñieån coá coù yù nghóa haøm xuùc ,mang tính khaùi quaùt cao.
III.Luyeän taäp.
1.Baøi taäp 1:
-Moät duyeân hai nôï:Coù nghóa khaùi quaùt laø phaûi gaùnh vaùt moïi coâng vieäc trong nhaø ñeå nuoâi choâng vaø con.
-Naêm naéng möôøi möa:chæ nhieàu noåi vaát vaû, cöïc nhoïc phaûi chòu ñöïng trong moïi hoaøn caûnh soáng khaéc nghieät.
Neáu thay caùc thaønh ngöõ treân baèng nhöõng cuïm töø mieâu taû thì lôøi vaên seõ daøi doøng, yù bò loaõng, giaûm aán töôïng khi ñoïc thô theo nguyeân taéc “yù ôû ngoaøi lôøi”.
2.Baøi taäp 2:
-Ñaàu traâu maët ngöïa:luõ ngöôøi ñaõ bieán daïng veà nhaân hình, thao hoaù veà nhaân tính .
-Caù chaäu chim loàng:Caûnh soáng tuø tuùng,beá taéc,nhaøm chaùn.
-Ñoäi trôøi ñaïp ñaát:khí phaùch ngang taøng.
3.Baøi taäp 3:
-Giöôøng kia:Gôïi laïi chuyeän veà Traàn Phoàn ñôøi Haäu Haùn daønh rieâng cho baïn laø Töû Tró moät caùi göôøng khi baïn ñeán chôi,khi naøo baïn veà thì treo göôøng leân.
-Ñaøn kia:Gôïi laïi chuyeän Chung Töû Kì nghe tieáng ñaøn cuûa Baù Nha maø hieåu ñöôïc yù nghó cuûa baïn .Do ñoù sau khi baïn cheát,Baù Nha treo ñaøn khoâng gaûy nöõa vì cho raèng khoâng coù ai hieåu ñöôïc tieáng ñaøn cuûa mình.
4.Baøi taäp 4:
-Ba thu:Kinh thi coù caâu Nhaát nhaät baát kieán nhö tam thu heà ( moät ngaøy khoâng thaáy maët nhau laâu nhö ba muøa thu).Duøng ñieån coá naøy,caâu thô trong Truyeän Kieàu muoán noùi khi Kim Troïng ñaõ töông tö Thuyù Kieàu thì moät ngaøy khoâng thaáy maët nhau coù caûm giaùc nhö xa caùch tôù ba naêm .
-Chín chöõ:Kinh thi keå chín chöõ noùi veà coâng lao cuûa cha meï ñoái vôùi con caùi (sinh,cuùc,phuû,suùc,tröôûng,duïc,coá,phuïc,phuùc).Daãn ñieån tích naøy, Thuyù Kieàu muoán noùi ñeán coâng lao cuûa cha meï ñoái vôùi mình, trong khi mình xa queâ bieàn bieät chöa baùo ñaùp ñöôïc cha meï.
-Lieãu Chöông Ñaøi:Gôïi chuyeän xöa cuûa ngöôøi ñi laøm quan ôû xa ,vieát thö veà thaêm vô,ï coù caâu : “Caây lieãu ôû Chöông Ñaøi xöa xanh xanh, nay coù coøn khoâng,hay laø tay khaùc ñaõ vin beû maát roài’’.Daãn ñieån naøy, T.Kieàu hình dung caûnh Kim Troïng trôû laïi thì naøng ñaõ thuoäc veà tay keû khaùc maát roài.
-Maét xanh:Nguyeãn Tòch ñôøi Taán quyù ai thì tieáp baèng maét xanh (loøng ñen cuûa maét), khoâng öa ai thì tieáp baèng maét traéng (loøng traéng cuûa maét).Daãn tích naøy,Töø Haûi muoán noùi vôùi Thuyù Kieàu raèng chaøng bieát T.Kieàu ôû choán laàu xanh ,haèng ngaøy phaûi tieáp khaùch laøng chôi ,nhöng chöa heà yeâu ai, baèng loøng vôùi ai. Caâu noùi theå hieän loøng quyù troïng ,ñeà cao phaåm giaù cuûa Kieàu.
5.Baøi taäp 5:
a.Ma cuõ baét naït ma môùi:yû theá thoâng thuoäc ñòa baøn,quan heä roäng...baét naït ngöôøi môùi ñeán laàn ñaàu. Coù theå thay theá baèng cuïm töø:baét naït ngöôøi môùi ñeán.
-Chaân öôùt chaân raùo:vöøa môùi ñeán,coøn laï laãm.b.Cöôõi ngöïa xem hao:Xem hoaëc laøm moät caùch qua loa.
6.Baøi taäp 6:
-Chò aáy ñaõ sinh meï troøn con vuoâng.
-Ñöøng coù tröùng khoân hôn vòt.
-Só töû naáu söû soâi kinh .
-Nhöõng keû loøng lang daï thuù thì ñôøi naøo maø chaêng co.
-Sang caùt cho oâng noäi maø haén cuõng laøm tôùi traêm maâm vaø môøi caû cô quan,ñuùng laø phuù quyù sinh ra leã nghóa.
-Toâi laïi chaû ñi guoác trong buïng anh aáy aø.
-Noùi vôùi noù coù khaùc gì nöôùc ñoã ñaàu vòt .
-Thoùi quen dó hoaø vi quyù khieán cho anh chaúng daùm môû mieäng pheâ bình ai bao giôø.
-Nhaø ngheøo laïi cöù hay ñua ñoøi,ñuùng laø con nhaø lính tính nhaø quan.
_Ñöøng coù thaáy ngöôøi sang baét quaøng laøm hoï maø ngöôøi ta khinh cho.
7.Baøi taäp 7:
-Haén coá che ñaäy caùi goùt chaân A Sin cuûa haén ñaáy thoâi, ñöøng sôï.
-Ngöôøi ta laøm quan thì giaøu coù,coøn noù laøm quan thì nôï nhö chuùa choåm.
-Anh phaûi quyeát ñoaùn môùi ñöôïc,neáu khoâng thì sôùm muoän cuõng trôû thaønh keû ñeõo caøy giöõa ñöôøng maát thoâi.
-Xoù xænh naøo maø chaúng coù moät gaõ sôû Khanh ñang chaàu chöïc nhöõng coâ gaùi nheï daï caû tin.
-Vôùi söùc trai Phuø Ñoång,thanh nieâm ngaøy nay khoâng ngaàn ngaïi baát cöù vieäc gì.
* Daên doø:chuaån bò baøi:Chieáu caàu hieàn.