Giáo án Ngữ văn 10 Tiết 11+12 Đọc văn: Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thuỷ

Ngày soạn :	Ngày giảng : tiết 11 ( 24/09); tiết 12 ( 26/09)
Tiết 11+12 
 Đọc văn:
 Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thuỷ
A/ Mục tiêu cần đạt :
I.Kiến thức, kĩ năng, tư duy :
 Giúp H S:
- Qua phân tích một truyền thuyết cụ thể, nắm được đặc trưng chủ yếu của truyền thuyết: Kết hợp nhuần nhuyễn yếu tố lịch sử với yếu tố tưởng tượng; phản ánh quan điểm đánh giá, thái độ và tình cảm của nhân dân về các sự kiện lịch sử và các nhân vật lịch sử.
- Nắm được giá trị, ý nghĩa của Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thuỷ: Từ bi kịch mất nước của cha con An Dương Vương và bi kịch tình yêu của Mị Châu-Trọng Thuỷ, nhân dân muốn rút ra và trao truyền kại cho các thế hệ sau bài học lịch sử về ý thức đề cao cảnh giác với âm mưu của kẻ thù xâm lược trong cuộc giữ nước. Điều đáng lưu ý là bài học lịch sử đó cần được đặt trong bối cảnh hiện tại vừa cần hội nhập với thế giới vừa phải giữ an ninh, chủ quyền đất nước.
- Rèn luyện thêm kĩ năng phân tích truyện dân gian để có thể hiểu đúng ý nghĩa của những hư cấu nghệ thuật trong truyền thuyết.
II.Thái độ :
 Bồi dưỡng cho h/s tinh thần cảnh giác , ý thức trước vận mệnh Tổ quốc ,giải quyết tốt mọi quan hệ .
B/ Chuẩn bị :
 I/ GV:
 - SGK, SGV;Thiết kế bài giảng, Các tài liệu tham khảo 
 -Cách thức tiến hành:GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo,gợi tìm, kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi
II/ HS:
 SGK,vở ghi ,vở soạn ...
C/ Tiến trình tổ chức các hđ:dạy học
HĐI: ổn định tổ chức.
HĐII: Kiểm tra bài cũ: 
- Tóm tắt ngắn gọn sử thi Đăm Săn.
- Phân tích nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây?
HĐIII: Bài mới:
 Kho tàng các câu chuyện truyền thuyết nước ta phong phú ,đa dạng có giá trị lớn lao thể hiện niềm tự hào sâu sắc với sử sách ,với những danh lam thắng cảnh ,công trình văn hoá lịch sử .Song cũng để lại cho hậu thế biết bao bài học " để đời " ,một trong những bài học đó là bài học về sự cảnh giác với các thế lực ngoại bang .Chúng ta cùng tìm hiểu và cảm nhận rõ qua truyện truyền thuyết : " Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thuỷ ":
Gọi 1 hs đọc “ Tiểu dẫn” – SGK.
Sau đú, GV hỏi.
HS trả lời túm tắt
?Khỏi niệm,đặc trưngtruyện truyền thuyết.
? Vài nột về cụm di tớch Cổ Loa.
-Gọi HS đọc giọng chậm rói
mang õm hưởng truyền thuy
? Hóy túm tắt ngắn gọn vb.
? Cho biết xuất xứ, bố cục, chủ đề của vb.
- Vừa đọc vừa phõn tớch.
Lưu ý hs 1 số từ khú dựa vào chỳ thớch.
? Thể hiện qua việc làm nào của nhà vua? Việc làm đú diễn ra như thế nào.
? Qua đú, em nhận xột gỡ gỡ về nhõn vật ADV .
? Vỡ sao ADV lại thất bại.
? Qua đõy cú thể rỳt ra bài học lịch sử gỡ.
? Hành động An Dương Vương chộm đầu Mị Chõu 
cú ý nghĩa gỡ.
> y/c hs thảo luận.
Bằng hỡnh tượng ADV người xưa đó nhắc gửi đến muụn đời sau bài học xương mỏu về ý thức đề cao cảnh giỏc trong cụngcuộc dựng nước và giữ nước.Và mặc dự ADV đó mắc những sai lầm nghiờm trọng nhưng nhõn dõn vẫn một lũng thành kớnh với vị vua cú lũng yờu nướcnày.
? Vỡ sao MC lại cho Trọng Thủy xem nỏ thần? Em nh xột gỡ về hành độg đú.
? Sau đú, MC cũn dặn dũ Trọng Thuỷ ntn nữa.
? Qua đõy, em cú nhận xột gỡ về n/v này.
? Khi đc vua ADV gả MC, MC hết lũng yờu thương, TT đó cú hành vi gỡ ? Cú thể nhận xột ntn về n/v TT
? Khi Mị Chõu chết, TT đó cú hành động ntn.
? Hành động đú cho thấy TT là người ra sao.
? ý nghĩa bi kịch MC – TT.
? Hóy thảo luận và cho biết ý nghĩa của hỡnh ảnh ngọc trai giếng nước
? Qua hỡnh ảnh này cú thể rỳt ra những bài học bổ ớch gỡ.
? Qua bài học hụm nay em hóy rỳt ra những đặc điểm về nghệ thuật của vb.
Củng cố:
- ADV xây thành,chế nỏ bảo vệ đất nước.
- Bi kịch nước mất nhà tan,thái độ của t/g DG .
Luyện tập
 - Đọc cho HS nghe bài thơ Mị Châu (Anh Ngọc); Trước đá Mị Châu (Trần Đăng Khoa).
 - Hướng dẫn HS thảo luận bài tập 2 SGK
Túm tắt tiểu dẫn.
trỡnh bày
Chỳ ý đọc đỳng y/ c
Đọc và đối chiếu vào vbản.
Trả lời, tỡm chi tiết.
khỏi quỏt
giải thớch
khỏi quỏt
Thảo luận nhúm và trả lời.
Giải thớch
Tỡm chi tiết và nhận xột.
Trả lời và nhận xột.
khỏi quỏt
Thảo luận và trả lời
Suy nghĩ và trả lời.
Lắng nghe và chỳ ý
Thảo luận
I/ ĐỌC - TIẾP XÚC VĂN BẢN
1- Tỡm hiểu chung về thể loại truyền thuyết
a.Khỏi niệm: SGK.T.17
b.Đặc trưng của truyền thuyết:
- Bắt nguồn từ thần thoại và cú quan hệ với thần thoại
- Kết hợp nhuần nhuyễn yếu tố lịch sử với yếu tố tưởng tượng. 
- Phản ỏnh thỏi độ và tỡnh cảm của nhõn dõn về cỏc sự kiện và nhõn vật lịch sử cú ảnh hưởng đối với dõn tộc.
2.Vài nột về cụm di tớch Cổ Loa. 
 Thuộc huyện Đụng Anh, ngoại thành Hà Nội gồm:
+ Đền Thượng thờ An Dương Vương.
+ Am Bà Chỳa thờ cụng chỳa Mị Chõu.
+ Giếng Ngọc trước cổng tam quan đền Thượng.
+ Cũn lại chớn vũng thành do An Dương Vương xõy nờn.
3.Vài nột về truyện An DươngVuơng và Mị Chõu Trọng Thủy. 
a/ Túm tắt tỏc phẩm: 
b/ Xuất xứ: Trớch từ Truyện Rựa Vàng trong tập Lĩnh Nam chớch quỏi, một truyện dõn gian sưu tập ra đời vào cuối thế kỉ XV.
c/ Bố cục: 2 phần.
+ Phần 1: Từ đầu.... xin hũa: Quỏ trỡnh xõy thành Cổ Loa của An Dương Vương.
+ Phần 2: Phần cũn lại: Truyền thuyết về Mị Chõu Trọng Thủy, và việc mất cảnhgiỏc của An Dương Vương.
d/ Chủ đề: 
 Tỏc phẩm là một bài học quớ giỏ về cụng cuộc dựng nước và giữ nước qua sự thất bại của An Dương Vương.
II.Đọc - hiểu văn bản:
1.Đọc- Giải thớch từ khú.
- Đọc: Đọc chậm để nắm được cốt truyện, diễn biến của cỏc sự kiện. Chỳ ý đến tớnh cỏch, hành động của An Dương Vương, Mị Chõu, Trọng Thủy và lời thoại của nhõn vật.
- Giải thớch từ khú: 
+ Thất hũa: 
Khụng cũn hũa thuận, hũa hiếu giữa hai bờn ( ở đõy chỉ sự binh đao xảy ra).
+ Điềm nhiờn: 
Bỡnh tĩnh, tự tin, khụng tỏ ra lo lắng hay nao nỳng khi xảy ra sự cố bất thường.
2.Tỡm hiểu nội dung và nghệ thuật. 
a/ Nhõn vật An Dương Vương:
a1.Cụng cuộc dựng nước và giữ nước của An Dương Vương
 - Nhà vua xõy thành, chế nỏ:
 + Ban đầu: Thành xõy thường bị lở.
 + Về sau: Thành xõy xong là nhờ Rựa Vàng giỳp đỡ.
=>ng dõn, sức dõn, trớ tuệ tài năng của nhõn dõn.
- >Lũng yờu nước sõu sắc; kế sỏch giữ nước lõu dài; sự anh minh, ý thức trỏch nhiệm
a2.Sự thất bại của An Dương Vương.
- Ỷ lại vũ khớ, khụng nắm rừ qui luật tự nhiờn.
 Chủ quan khinh địch, ngủ say trờn chiến thắng.
- Thiếu ý thức cảnh giỏc: Cho Trọng Thủy ở rể
=>Bài học lịch sử lớn về dựng nước và giữ nước.
a3.Hành động An Dương Vương chộm đầu Mị Chõu 
+ Kẻ cú tội với nước phải bị trừng trị.( Dự vụ tỡnh)
+ Đặt quyền lợi quốc gia trờn quyền lợi gia đỡnh và bản thõn.
+ Xử lớ việc riờng, chung phõn minh rừ ràng.
+ Xoa dịu nỗi đau mất nước.
b.Nhõn vật Mị Chõu và Trọng Thủy 
-Mị Chõu
+Vỡ thương chồng, tin chồng nờn cho Trọng Thủy xem nỏ thần
+Hành động sai lầm
+ Để lại dấu vết làm tin(rắc ỏo lụng ngỗng)mắc mưu Trọng Thủy.
->Là người vợ thương chồng,nhưng khụng cú trỏch nhiệm với quốc gia
-Trọng Thủy
+ Lợi dụng tỡnh yờu của Mị Chõu ăn cắp nỏ thần: 
+Tờn giỏn điệp lợi hại, khụn khộo. 
+ Khi Mị Chõu chết, Trọng Thủy đõm đầu xuống giếng tự vẫn:
+Cú tỡnh yờu với Mị Chõu.
+Vừa là thủ phạm vừa là nạn nhõn của õm mưu xõm lược 
=> Bi kịch Mị Chõu-Trọng Thủy mang ý nghĩa tố cỏo chiến tranh xõm lược.
c. Hỡnh ảnh ngọc trai giếng nước: 
 - í nghĩa:
+ Hoàn thành nghĩa vụ,làm trũn đạo hiếu.
+ Hạnh phỳc bị hủy hoại
+Vỡ riờng quờn chung.
+ Kết cục bi thảm, cơ đồ sụp đổ phải trả giỏ bằng mạng sống.
+ Chứng minh lũng dạ trong sỏng của Mị Chõu, thể hiện thỏi độ cảm thụng, xút thương và bao dung của nhõn dõn ta đối với nàng
- Bài học: 
+ Nghĩa vụ >< quyền lợi.
+ Cảnh giỏc,cú ý thức trỏch nhiệm về vận mệnh dõn tộc: 
 +Tỡnh riờng >< nghĩa chung.
III. TỔNG KẾT
a. Nghệ thuật: 
-Truyện cú kết cấu chặt chẽ, cú tớnh chõn thật dựa trờn cỏc 
sự kiện lịch sử.
-Hỡnh tượng nhõn vật với những mõu thuẫn phức tạp.
Cú nhiều chi tiết nghệ thuật hư cấu, kỡ ảo, nhưng cụ đọng, cú ý nghĩa hàm xỳc. 
b.Nội dung:
 Truyền thuyết Truyện An Dương Vương và Mị Chõu - Trọng Thủy vừa là cõu chuyện lịch sử vừa là ỏng văn chương đặc sắc trong kho tàng văn học của dõn 
tộc ta.
IV.Luyện tập :
 Bài tập 2 ( SGK )
Liên hệ ,đọc 1 đoạn thơ của Trần Đăng Khoa viết về MC:
Có những lỗi lầm phải trả bằng cả kiếp người
Nhưng lỗi lầm em, lại phải trả bằng máu toàn dân tộc
Máu vẫn thấm qua từng trang tập đọc
Vó ngựa Triệu Đà còn đau đến hụm nay ( ( Trước đá MC - Trần Đăng Khoa)
Hướng dẫn h/s học bài ở nhà :
 - Về nhà viết: Sức sống lâu bền của Truyện An Dương Vương và Mị Châu - TT
- Học bài ->đầu tiết sau kiểm tra 15 phút.
- Chuẩn bị bài tiết sau : Lập dàn ý bài văn tự sự .