Giáo án Ngữ văn 10 Bài viết số 3: Văn bản tự sự (làm ở nhà)

BÀI VIẾT SỐ 3: VĂN BẢN TỰ SỰ
(Làm ở nhà)
I. ĐỀ BÀI THAM KHẢO
Đề 1. Cây lau chứng kiến việc nàng Vũ Nương ngồi bên bờ Hoàng Giang than thở một mình rồi tự vẫn. Viết văn bản kể lại câu chuyện đó theo ngôi thứ nhất hoặc ngôi thứ ba (mở rộng truyện Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ).
Đề 2. Hãy hoá thân vào những que diêm để kể lại câu chuyện theo diễn biến và kết thúc truyện ngắn Cô bé bán diêm của An-đéc-xen (hoặc diễn biến sự việc tương tự nhưng có kết thúc khác).
Đề 3. “Tôi tên là Oanh Liệt. Cái tên này cậu chủ đặt cho tôi nhờ những trận đấu oanh liệt của tôi trên các sới chọi trong làng. Vậy mà giờ đây, cậu chủ bỏ rơi tôi để chạy theo những trò chơi mới...”
Dựa theo những lời tâm sự trên, anh (chị) hãy viết một truyện ngắn theo ngôi kể thứ nhất kể về số phận và nỗi niềm của một con gà chọi bị bỏ rơi.
Đề 4. Sáng tác một truyện ngắn (đề tài tự chọn mang ý nghĩa xã hội) có tác dụng thiết thực đối với tuổi trẻ hiện nay.
II. HƯỚNG DẪN CHUNG
1. Suy nghĩ kĩ về đề tài mà mình sẽ viết, sao cho thể hiện được câu chuyện với ý nghĩa sâu sắc nhất. Dự kiến cốt truyện cho bài văn.
2. Lập dàn ý cho bài văn (trình bày các sự việc, chi tiết theo bố cục ba phần), có thể viết nháp đoạn Mở bài, đoạn kể một sự việc quan trọng và đoạn Kết bài.
3. Nên tập trung để viết liền mạch. Viết xong cần đọc lại để bổ sung, sửa chữa ý, đoạn, câu, dùng từ, chính tả,...
III. GỢI Ý CÁCH LÀM MỘT SỐ ĐỀ BÀI CỤ THỂ
1. Đề 1
Đây là đề mở rộng sự việc và ý nghĩa của truyện Chuyện người con gái Nam Xương. Đề yêu cầu kể chuyện dưới cái nhìn của một cây lau (giọng kể ở ngôi thứ nhất hoặc ngôi thứ ba). Vì vậy trước tiên người kể (ngôi thứ 3) hoặc chính "nhân vật" cây lau phải tưởng tượng ra hoàn cảnh gặp gỡ với nhân vật Vũ Nương (thời gian, khung cảnh bờ sông Hoàng Giang...) để kết cấu thành phần nội dung của mở bài (giới thiệu gợi mở câu chuyện). Phần thân bài có thể có các chi tiết, sự việc sau:
- Tâm trạng của Vũ Nương khi ra đến bờ sông (nàng khóc, khuôn mặt rầu rĩ và vô cùng tuyệt vọng...).
- Nàng than thở (Vì bị nghi oan như thế nào? Tình cảm nàng dành cho chồng và con ra sao?).
- Nàng mong ước (nói với đất trời: Nếu lòng thủy chung son sắt thì khi chết mong có ngày được giải nỗi oan).
- Vũ Nương trẫm mình.
Phần kết của câu chuyện: Cây lau buồn và thương xót khi nhìn Vũ Nương trẫm mình xuống dòng sông.
2. Đề 2
Đây là đề kể chuyện sáng tạo nhưng dựa trên một cốt truyện đã có sẵn rồi. Điều quan trọng là người viết phải đóng vai que diêm thay tác giả kể lại truyện này. Kiểu đề này học sinh đã được làm quen nhiều lần vì vậy học sinh có thể tự làm. Có thể thay kết thúc khác như sau: Cô bé bán diêm được thượng đế thương tình cho trở về hạ giới sống trong hạnh phúc và giàu có.
3. Đề 3
Với đề này, phần thân bài cần đáp ứng được các ý sau:
- Cuộc sống của con gà chọi (gà chọi tự kể chuyện mình).
+ Lúc nhỏ sinh ra trong một gia đình như thế nào? (bố mẹ, các anh em).
+ Được cậu chủ mua về ra sao?
+ Cậu chủ chăm sóc thế nào?
+ Hàng ngày niềm vui nỗi buồn gắn với những cuộc chiến ra sao? (vui mừng hãnh diện trước mỗi chiến thắng; đau điếng, buồn rầu khi thất trận).
- Nỗi niềm tâm sự:
+ Hạnh phúc và hãnh diện khi có một cuộc đời dạn dày kinh nghiệm chiến trường.
+ Buồn vì cậu chủ mải chơi với những trò chơi mới. Cậu đã lãng quên mình.
4. Đề 4
Đây là một bài tập sáng tạo nhằm phát huy năng lực bẩm sinh của mỗi người. Hãy thử viết ít nhất một lần với một kỉ niệm hay một câu chuyện ấn tượng nào đó gần gũi và sâu sắc nhất. Hãy bắt đầu bằng việc dựng nên cốt truyện, xác định các nhân vật, tình tiết, sự việc... Sau đó triển khai viết từng đoạn trong truyện ngắn của mình.