Giáo án môn Tin học 11 - Bài 1: Khái niệm lập trình và ngôn ngữ lập trình

Tiết: 1
Ngày 4/9/2007
Đ1. Khái niệm lập trình và ngôn ngữ lập trình
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:	
- HS biết có ba lớp ngôn ngữ lập trình và các mức của ngôn ngữ lập trình: Ngôn ngữ máy, hợp ngữ và ngôn ngữ bậc cao;
- HS biết vai trò của chương trình dịch;
- HS biết khái niệm biên dịch và thông dịch.
2. Kĩ năng: 	
HS nhận biết một trong những nhiệm vụ quan trọng của chương trình dịch là phát hiện lỗi cú pháp của chương trình nguồn. Qua đó khi HS thực hành phát hiện được đâu là lỗi cú pháp hay lỗi do chương trình nguồn.
3. Phương pháp, phương tiện dạy học:
- Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp;
- Phương tiện: Máy chiếu, máy tính, phông chiếu, bảng... 
II. Hoạt động dạy và học:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
GV: Em hãy cho biết các bước để giải một bài toán trên máy tính?
HS: Suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
Khái niệm lập trình:
GV: Phân tích câu trả lời của HS.
Lập trình là sử dụng một cấu trúc dữ liệu 
Nhắc lại các bước giải bài toán trên máy tính đã học ở lớp 10.
và các câu lệnh của một NNLT cụ thể để mô tả dữ liệu và diễn đạt thuật toán.
GV: Em hãy cho biết có mấy loại NNLT?
HS: Trả lời câu hỏi của GV.
GV: Phân tích câu trả lời của HS.
Có 3 loại NNLT: ngôn ngữ máy, hợp ngữ và ngôn ngữ bậc cao.
Mỗi loại máy có một ngôn ngữ riêng, thường thì chương trình viết bằng ngôn ngữ của loại máy nào chỉ chạy được trên loại máy ấy.
CT viết bằng ngôn ngữ máy có thể nạp trực tiếp vào bộ nhớ thi hành ngay.
Khi viết CT bằng NNLT bậc cao muốn thi hành được trên máy nào thì cần chuyển chương trình sang ngôn ngữ máy của loại máy đó.
CT viết bằng ngôn ngữ bậc cao nói chung không phụ thuộc loại máy, muốn thi hành được thì nó phải được chuyển sang ngôn ngữ máy.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
GV: Làm thế nào để chuyển chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc cao sang ngôn ngữ máy? 
Cần phải có chương trình dịch để chuyển chương trình viết bằng ngôn ngữ lập trình bậc cao sang ngôn ngữ máy để có thể thi hành được.
GV: Đưa ra ví dụ trong SGK.
Chương trình dịch có 2 loại: Biên dịch và thông dịch.
GV: Lấy ví dụ về biên dịch và thông dịch cho HS có thể hình dung được mỗi công việc.
+ Biên dịch (Compiler): thực hiện các bước sau:
Biên dịch: Sử dụng NNLT Pascal để dịch một CT viết sẵn ra đĩa và thi hành CT đã dịch để HS quan sát.
* Duyệt, kiểm tra, phát hiện lỗi và kiểm tra tính đúng đắn của các câu lệnh trong chương trình nguồn.
* Dịch toàn bộ chương trình nguồn thành một chương trình đích (ngôn ngữ máy) để có thể thực hiện trên máy và có thể lưu trữ để sử dụng lại khi cần.
Thông dịch: Sử dụng các lệnh trong Command Promt để thực hiện một số lệnh của DOS hoặc dùng ngôn ngữ Poxpro để thực hiện một số lệnh quản trị dữ liệu.
+ Thông dịch (Interpreter): Dịch lần lượt từng câu lệnh và thực hiện ngay câu lệnh ấy.
Thông dịch là việc lặp lại dãy các bước sau:
Đi kèm với các chương trình dịch thường có các công cụ như soạn thảo chương trình nguồn, lưu trữ, tìm kiếm, phát hiện lỗi, thông báo lỗi... NNLT thường chứa tất cả các dịch vụ trên.
* Kiểm tra tính đúng đắn của câu lệnh tiếp theo trong chương trình nguồn.
* Chuyển đổi các câu lệnh đó thành một hay nhiều câu lệnh trong ngôn ngữ máy.
* Thực hiện các lệnh ngôn ngữ máy vừa chuyển được.
III. Củng cố:
- Nhắc lại một số khái niệm mới.
IV. Rút kinh nghiệm sau bài giảng: