Giáo án môn Ngữ văn lớp 11 - Vội vàng

Ngày soạn: 16/01 /2010
Ngày dạy: tuần 23- 24 ( 25/1- 06/2/2010)
Lớp dạy: 11K- 11F
Chủ đề tự chọn bám sát
ĐỂ HIỂU THấM BÀI THƠ 
VỘI VÀNG
A- Mục tiêu cần đạt
 Giúp học sinh: 
- Có thêm kiến thức cơ bản về thơ Xuân Diệu trước cách mạng tháng 8 – 1945
- Trên cơ sở những kiến thức về thơ Xuân Diệu trước cách mạng tháng 8/1945, hiểu thêm về bài thơ Vội Vàng trong chương trình Ngữ văn 11
B- Chuẩn bị phương tiện
- SGK, SGV và SBT ngữ văn 11
- Tài liệu tham khảo về Xuân Diệu, thiết kế bài giảng 
C- Phương pháp sử dụng:
- Diễn giảng, thuyết trình
- Phát vấn
D- Nội dung và tiến trình lên lớp:
. 
 – Thơ Xuõn Diệu trước Cỏch mạng thỏng Tỏm : 
Trước Cỏch mạng thỏng Tỏm, Xuõn Diệu cú hai tập thơ: Thơ thơ (1938) và Gửi hương cho giú (1945). ễng là nhà thơ tiờu biểu của phong trào Thơ Mới cả về nội dung lẫn hỡnh thức. Trong Thi nhõn Việt Nam, Hoài Thanh đó khẳng định: “Xuõn Diệu là nhà thơ mới nhất trong cỏc nhà thơ mới, nhà thơ đại biểu đầy đủ nhất cho thời đại”. 
Khỏc với cỏc nhà thơ cựng thời kỡ, Xuõn Diệu gắn bú thiết tha với cuộc sống, “Lầu thơ của ụng xõy dựng trờn đất của một tấm lũng trần gian”. Khỏt vọng mónh liệt đến với cuộc đời, giao cảm với đời là một trong những yếu tố tạo nờn sức hấp dẫn của thơ Xuõn Diệu. 
Cảm hứng về tỡnh yờu là cảm hứng nổi bật trong thơ Xuõn Diệu. Với ụng, tỡnh yờu đó trở thành lẽ sống, “làm sao sống được mà khụng yờu”, mặc dầu ụng cảm nhận :“ Yờu là chết ở trong lũng một ớt, vỡ mấy khi yờu mà chắc được yờu”. Bởi thế, ụng luụn cú tõm trạng Vội vàng, Giục gió . ễng sợ thời gian, ụng muốn vũ trụ ngưng đọng : 
Tụi muốn tắt nắng đi 
Cho màu đừng nhạt nắng 
Tụi muốn buộc nắng lại 
Cho hương đừng bay đi. 
(Vội vàng) 
hay là: 
Mau với chứ, vội vàng lờn với chứ 
Em em ơi, tỡnh non sắp già rồi 
Gấp đi em, anh rất sợ ngày mai 
Đời trụi chảy, lũng ta khụng vĩnh viễn. 
(Giục gió) 
Tỡnh yờu được Xuõn Diệu diễn tả với nhiều cung bậc, từ Gặp gỡ rồi Yờu, cho đến khi Xa cỏch , Biệt li ờm ỏi và với những tõm trạng và hành động khỏc nhau: Cú khi là sự “dại khờ”, “mời yờu” hay “ngẩn ngơ”, “nhớ mụng lung”,“sầu”,  Cũng cú khi “ rạo rực” khỏt vọng : 
Thà một phỳt huy hoàng rồi chợt tối 
Cũn hơn buồn le lúi suốt trăm năm . 
Xuõn Diệu đó thể hiện được một tỡnh yờu đớch thực, khụng e ấp ngượng ngựng khi bày tỏ tỡnh yờu. ễng muốn tạo nờn một khụng gian thấm đẫm tỡnh yờu để gửi gắm niềm khao khỏt về tỡnh yờu vụ biờn và tuyệt đớch : 
Yờu tha thiết thế vẫn cũn chưa đủ 
Phải núi yờu trăm bận đến nghỡn lần 
Phải mặn nồng cho mói mói đem xuõn 
Đem chim bướm thả trong vườn tỡnh ỏi. 
(Phải núi) 
Dẫu tỡnh yờu cú nồng chỏy, mónh liệt nhưng nú vẫn khụng được cuộc đời đún nhận, khiến “cỏi tụi” phải cầu xin: 
Mở miệng vàng.. và hóy núi yờu tụi 
Dầu chỉ là trong một phỳt mà thụi!... 
(Mời yờu) 
Càng yờu cuộc đời bao nhiờu, Xuõn Diệu càng tự đày ải trỏi tim của mỡnh và càng thất vọng bấy nhiờu Điều đú đó tạo nờn sự “cụ đơn muụn lần muụn thuở cụ đơn” cho nhà thơ. Đặc biệt, cú khi “ cỏi tụi” đó lờn đến đỉnh cao của sự cụ đơn, nhỏ nhen, tầm thường: 
Ta là Một, là Riờng là thứ Nhất 
Khụng cú chi bố bạn nổi cựng ta ! 
“Cỏi tụi” gục xuống, sợ hói, thốt lờn lời rờn rỉ trước cuộc đời thờ ơ, lạnh nhạt, hay đau đớn van xin : “Chớ đạp hồn em”, “Chớ để riờng em phải gặp lũng em” và rơi vào tõm trạng tuyệt vọng : 
Xao xỏc tiếng gà, trăng ngà lạnh buốt 
Mắt run mờ, kỉ nữ thấy trăng trụi 
Du khỏch đi, du khỏch đó đi rồi . 
(Lời kĩ nữ) 
Cũng vỡ thế, tỡnh yờu trong thơ Xuõn Diệu gắn liền với nỗi cụ đơn và sự hoài nghi. Ngay cả khi “ được yờu” nhưng “ cỏi tụi” vẫn lo sợ vỡ cảm nhận sự biệt li, tan vỡ đang dần đến. Cho dự cựng người yờu dạo bước dưới ỏnh trăng “cỏi tụi” vẫn cảm thấy: 
Trăng sỏng, trăng xa, trăng rộng quỏ 
Hai người nhưng chẳng bớt bơ vơ. 
hay là: 
Nắng mọc chưa tin, hoa rụng khụng ngờ 
Tỡnh yờu đến, tỡnh yờu đi ai biết 
Trong gặp gỡ đó cú mầm li biệt 
Những vườn xưa nay đoạn tuyệt dấu hài” 
( Giục gió) 
Cú thể núi, tỡnh yờu trong thơ Xuõn Diệu thời kỡ này rất nồng chỏy, “vụ biờn” để rồi rơi vào bi kịch của một trỏi tim hiến dõng nhầm chỗ và “say khướt đau thương”. 
Về nghệ thuật: Xuõn Diệu cảm nhận cuộc sống bằng nhiều giỏc quan mà đặc biệt là cảm giỏc ( Thơ duyờn, Vội vàng, Nhị hồ, ). ễng sử dụng ngụn ngữ thơ rất sỏng tạo, và luụn cú sự tỡm tũi mới mẻ, độc đỏo nhằm tạo nờn sức gợi tả, truyền cảm mạnh mẽ cho thơ (Đõy mựa thu tới, Khi chiều giăng lưới, Vội vàng). Xuõn Diệu đó sử dụng thành cụng sự tương quan giữa cỏc màu sắc, õm thanh nhịp điệu để tạo nờn õm hưởng trong thơ ( Nguyệt cầm, Thơ duyờn, ). 
Túm lại: Thơ của Xuõn Diệu trước Cỏch mạng thỏng Tỏm biểu hiện rừ tấm lũng của một con người nặng tỡnh với đời song bế tắc. Tỡnh yờu nam nữ trong thơ Xuõn Diệu thời kỡ này được diễn tả với tất cả cung bậc của nú qua những vần thơ uyển chuyển giàu õm thanh, màu sắc, hỡnh ảnh, để lại õm vang mạnh mẽ trong lũng người đọc. 
E- Củng Cố- rút kinh nghiệm bài dạy: 
- GV củng cố
- GV rút kinh nghiệm bài dạy
 Kí duyệt của tổ trưởng 
 Mỹ Lộc, ngày tháng năm 2010
 Trần Thị Tươi