Giáo án môn Ngữ văn khối 11 - Tiết 98: Người trong bao

Tiết 98 	NGƯỜI TRONG BAO
Kiểm tra bài cũ: Phân tích chân dung và tính cách nhân vật Bê – li –cốp?
Vào bài mới: Trong một xã hội suy tàn thường xuất hiện những con người kí quái, lạ lùng, không chỉ gây sự tò mò mà còn làm vẩn đục không khí cuộc sống, đem lại tai họa cho những người xung quanh, Bê li cốp là một trong những con ngươi như thế. Để thấy được thái độ của mọi người khi y chết, cũng như biểu tượng cái bao, chủ đề tác phẩm . . . Hôm nay chúng ta tiếp tục đi vào tìm hiểu tiết 98 
Tìm hiểu chung:
Đọc hiểu:
Chân dung và tính cách nhân vật
 Cái chết của Bê li cốp: khá bất ngờ, gây cho mọi người( trong trường, thành phố) ngạc nhiên.
? Vì sao Bê li cốp chết? ( Phân tích những nguyên nhân xa gần khác nhau)
Giảng :Cái chết của B không chỉ là một chi tiết quan trọng mà còn là một biện pháp nghệ thuật Sê khốp đã sử dụng để đẩy tính cách nhân vật tới đỉnh điểm.
Nguyên nhân: 
 Vì ngã đau, dẫn đến mắc bệnh nặng, lại không chịu chạy chữa.
Vì bị sốc trước thái độ và hành động của hai chị em Va ren ca.( của mọi người và nhất là thái độ của Cô va len cô: mặc áo thêu ra đường, chạy xe đạp trên đường làm B kinh hãi, tiếng cười của Va ren ca, hành động của Cô va len cô . . . )
Sâu xa hơn, đó là cái chết tất yếu. ( Với tang người như y, cách sống của y trước sau gì cũng phải tự tiêu diệt hặc bị tiêu diệt) à
(Có thể nói ) Cái chết, với B là sự giải thoát và hạnh phúc vì y được nằm trong cái bao tốt nhất, bền vững nhất. ( Từ lâu đó là mong muốn thành thực nhất của B { ô để trong bao, chiếc đồng hồ quả quýt, chiếc dao nhỏ gọt bút chì, cả bộ mặt cũng giấu trong bao, ý nghĩ cũng giấu vào bao “ Tạo cho mình một thứ bao để có thể ngăn cách, bảo vê hắn khỏi những ảnh hưởng bên ngoài”}, B nằm trong quan tài với vẻ mặt hiền lành và nụ cười mãn nguyện )
? Thái độ, tình cảm của mọi người khi B chết ?
Thái độ của mọi người: Khi B còn sống: sợ hãi, căm ghét, bị ám ảnh( như đám mây đen bao phủ bầu trời); khi y chết: cảm thấy thoát khỏi gánh nặng, nhẹ nhàng, thoải mái, tự do . . ? Theo em, Không khí thoải mái, tự do có kéo dài được không?
(HS trả lời, GV tiếp)Nhưng chưa được bao lâu ( Chưa được một tuần sau), cuộc sống lại diễn ra như cũ ( như khi B còn sống): “nặng nề”, “mệt nhọc”, “vô vị”, tù túng, u ám . . . 
? Giải thích hiện tượng chẳng bao lâu sau trong thành phố, lối sống B lại nhanh chóng phục hồi?Nhà văn muốn cảnh báo điều gì với người đọc đương thời và tương lai?
(Từ đó, nhà văn khái quát) à ảnh hưởng, tác động sâu rộng, dai dẳng, nặng nề của kiểu người B, lối sống trong bao đã ám ảnh, đầu dộc bầu không khí trong sạch, lành mạnh của đạo đức, văn hóa và tiến bộ nước Nga. Có thể nói, hiện tượng, kiểu người, lối sống B mang tính điển hình khá sâu rộng ( Ở nước Nga cuối thế kỷ XIX). Nó còn sống lâu dài như một hiện tượng xã hội, một quy luật xã hội trong sự phát triển của xã hội loài người. ( Không chỉ ở thế kỷ XIX, không chỉ ở nước Nga)
? Làm thế nào để chấm dứt hiện tượng, lối sống B?
Tính cách, kiểu người và lối sống như B chỉ có thể chấm dứt hoặc thay đổi tận gốc cùng với cả xã hội với một cuộc Cách mạng xã hội, tư tưởng , văn hóa.
Lời dẫn: Như chúng ta đã thấy, hình ảnh cái bao được xuất hiện nhiều lần trong tác phẩm này. Vậy ý nghĩa của nó là gì ? Chúng ta sang phần 3
Hình ảnh biểu tượng “ Cái bao”:
? Hình ảnh nghệ thuật “ Cái bao” có ý nghĩa gì? HS trả lời GV giảng (là một trong những sáng tạo nghệ thuật độc đáo của tác giả. Nó có thể bao hàm và gợi ra nơi người đọc những ý nghĩa sau):
Nghĩa gốc: SGK vật dùng để bao, gói, đựng đồ vật, hàng hóa . . . hình túi, hình hộp à đồ dụng yêu thích và thường xuyên trong cuộc sống và sinh hoạt hàng ngày của B .
Nghĩa chuyển: Lối sống và tính cách của B
Nghĩa biểu tượng: Kiểu người trong bao, lối sống trong bao – Một kiểu người và lối sống đã từng và đang tồn tại ở nước Nga thế kỷ XIX ( Thậm chí không chỉ ở thế kỷ XIX, không chỉ ở nước Nga) {Cả xã hội Nga thời bấy giờ, phải chăng cũng là cái bao khổng lồ trói buộc, tù hãm, vây bủa, ngăn chặn tự do dân chủ của nhân dân Nga, trí thức Nga chân chính}.
Nghệ thuật: 
? Học sinh thảo luận ( 5 phút) Theo em, Sê khốp ( trong truyện ngắn “ Người trong bao” đã thành công ở những đặc điểm nghệ thuật nào?
- Ngôi kể:: ngôi thứ ba, truyện lồng trong truyện ( Bơ rơ kin –tôi và tác giả), ( Tác giả kể chuyện hai người bạn đi săn về muộn trong nhà kho ông trưởng thôn và Bơ rơ kin kể chuyện về Be li cốp)
- Giọng kể mỉa mai, châm biếm, trầm tĩnh
- Xây dựng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình ( XH Nga thế kỷ XIX)
- Đối lập tương phản giữa các kiểu người: chị em Varenca, GV, nhân dân thành phố với Bêlicôp)
- Xây dựng biểu tượng: hình ảnh cái bao; hình tượng người trong bao; cái chết của B.
- Kết thúc truyện: Nhân vật nghe truyện trực tiếp phát biểu tư tưởng chủ đề: “ Không thể sống mãi như thế được!” tao ấn tượng mạnh nơi người đọc ( Kết thúc mở)
GV dẫn: Vậy qua tác phẩm này, tác giả muốn nói lên điều gì, chúng ta tìm hiểu phần 5.
5. Chủ đề tư tưởng của truyện:
?Từ những vấn đề trên em hãy nêu chủ đề tư tưởng của tác phẩm “ Người trong bao”?
- Lên án phê phán kiểu người, lối sống trong bao và tác hại của nó.
- Bức thiết cảnh báo và kêu gọi mọi người phải thay đổi lối sống tầm thường, ích kỉ, hèn nhát hủ lậu vô vị, tự mãn.
Anh (chị) hãy thảo luận tính thời sự của truyện ngắn “ Người trong bao”? ( 3 phút)
Có ý nghĩa thời sự rộng rãi và sâu sắc đối với nước Nga đương thời. Không những thế , lối sống và kiểu người trong bao với những biến thể đa dạng và kì quái nhất của nó có ý nghĩa toàn thế giới, lâu dài cho đến ngày nay.
Cho đến khi nào xã hội loài người trở nên trong sạch, lành mạnh và tự do, dân chủ; khi mỗi cá nhân tự ý thức được mục đích và cách sống của mình hòa đồng và thống nhất với các chuẩn mực đạo đức, văn hóa của cộng đồng . . . thì lối sống trong bao mới chấm dứt triệt để, kiểu người trong bao mới không còn lý do để tồn tại . . và B mới thực sự không còn đất tái sinh. 
III. Ghi nhớ : { GV gọi 2 học sinh đọc ghi nhớ trong SGK}