Giáo án môn Ngữ văn khối 11 - Người trong bao

Tiết theo PPCT: 96 - 97
NGƯỜI TRONG BAO
	A. Sê - khốp
	Ngày soạn: 27.02.10
	Ngày giảng:
	Lớp giảng:	11A	11C	11K	11E
	Sĩ số:
	Điểm kt miệng:
A. Mục tiêu bài học
	Qua bài giảng nhằm giúp HS: 
	1. Nắm được những nét khái quát nhất về văn học hiện thực Nga ở thế kỉ XIX.
	2. Nắm được những nét khái quát nhất về Sêkhốp và truyện ngắn Người trong bao.
	3. Thấy được việc khắc hoạ chân dung và tính cách nhân vật Bêlicốp của tác giả. Hậu quả, tác động của lối sống trong bao đối với mọi người. Từ đó hiểu được giá trị tư tưởng của tác phẩm
B. Phương tiện thực hiện
	- SGK, SGV Ngữ văn 11
	- Thiết kế bài giảng Ngữ văn 11
	- Giới thiệu giáo án Ngữ văn 11
	- Một số tài liệu tham khảo khác
C. Cách thức tiến hành
	- Đọc hiểu
	- Đàm thoại phát vấn
	- Trao đổi thảo luận
	- Thuyết trình
D. Tiến trình giờ giảng
	1. Ổn định
	2. KTBC
	Đọc thuộc lòng bài thơ Tôi yêu em của Puskin và nêu cảm nhận của em về tình yêu của tác giả trong bài thơ?
Yêu cầu
	Mở đầu là lời bộc lộ chân thành, xuất phát từ trái tim trung thực, tình yêu thực sự
 - Từ ngữ: có thể, chưa hẳn: khẳng định, cân nhắc, có chút dè dặt
 - Lời thơ: chậm, tình thơ thâm trầm, kín đáo -> tình yêu âm thầm dai dẳng
- Câu 3, 4:
 + Mạch thơ: chuyển đột ngột -> toát lên cái điềm tĩnh của lí trí, cái dồn nén của cảm xúc
 + Từ ngữ: nhưng - tạo mâu thuẫn trong tâm trạng, cảm xúc
 + ƯỚc muốn: không để em bận lòng, gợn bóng u hoài -> làm cho người mình yêu hạnh phúc -> Câu 3, 4 như lời hứa, lời thề trang nghiêm, dứt khoát
	=> 4 câu đầu: cảm xúc bị dồn nén của nhân vật trữ tình
- Hai câu 5 - 6
 + Nghệ thuật: Liệt kê + kết câu: lúc .khi diễn tả những khoảnh khắc yếu mềm, cháy bỏng, cuồng nhiệt, bối rối, lo âu của nhân vật trữ tình, nhân vật trữ tình tự bộc lộ thẳng thắn tâm hồn mình; nhịp thơ nhanh -> trạng thái biến đổi tình yêu vô cùng dồn dập
 + Tâm trạng: âm thầm yêu, rụt rè, hậm hực -> tâm trạng đau khổ, giày vò hậm hực vì hờn ghen, vì thất vọng vì không được đền đáp
- Hai câu kết:
Nghệ thuật: điệp ngữ "tôi yêu em" nhắc lại khẳng định bản chất của tình yêu: chân thành, đằm thắm; so sánh - ước nguyện của nhân vật trữ tình giành cho người mình yêu, thể hiện ý định dừng bước của nhân vật trữ tình -> câu thơ: đưa tình yêu lên ngôi làm sáng ngời nhân cách của nhân vật
	3. GTBM
	4. Hoạt động dạy học
Hoạt động của Thầy và Trò
Yêu cầu cần đạt
GV: ra đời và trưởng thành trong cuộc đấu tranh lâu dài và gay gắt của nhân dân Nga chống lại chế độ nông nô chuyên chế tàn bạo và phản động
Vị trí: văn học hiện thực Nga là một trong những nền văn học phong phú và tiên tiến nhất của nhân loại, là 1 trong những thành tựu rực rỡ nhất của lịch sử phát triển nghệ thuật thế giới
GV: nêu những nét chính trong cuộc đời của nhà văn Sêkhốp?
HS trả lời GV ghi bảng
GV: mục đích: phản đối Nga hoàng không chấp thuận Gorki vào viện Hàn lâm Nga
GV: Sự nghiệp sáng tác của Sêkhốp có điểm gì phải lưu ý?
HS trả lời Gv chốt lại
GV: ý nghĩa trong những sáng tác của nhà văn - trong khoảng 24 năm cầm bút phần lớn tác phẩm đặc sắc của ông được nhiều người nhớ và yêu thích, bởi:
- Tác phẩm nghiêm khắc lên án xã hội bất công, thói cường bạo và cuộc sống ăn hại của những tầng lớp cầm quyền nước Nga đương thời.
- Phê phán sự bất lực của giới trí thức, sự xa đoạ về tinh thần của 1 bộ phận trong số họ
- Tác giả đồng cảm sâu sắc trân trọng đối với những người dân nghèo, người nông dân Nga, yêu thăm thiết, tin tưởng mạnh mẽ vào tương lai của đất nước Nga, nhân dân Nga.
GV: Con người Sêkhốp có điểm gì đáng chú ý?
HS trả lời Gv ghi bảng
GV: gọi HS đọc -> tóm tắt ngắn gọn nội dung của truyện
GV tóm tắt lại: tác phẩm kể về nhân vật mắc chứng bệnh luôn sợ hãi là Bêlicốp. Anh là 1 giáo viên suốt cuộc đời sông cũng như chết đều thảm hại. Anh luôn giấu mình cả cơ thể lẫn ý nghĩ ở trong bao tức là không hề muốn thay đổi, không chấp nhận sự tiến bộ và giao thiệp
Anh ta lại có tình độc đoán, chuyên quyền nên bắt mọi người phải làm theo ý nghĩ của anh ta. Chẳng hạn anh ta phản dối Côvalencô - 1 thầy giáo mặc áo thêu ra phố, tay cầm sách lại còn đi xe đạp vì như thế không phù hợp với tư thế của 1 nhà giáo. Kì quặc nhất là anh ta cũng yêu cầu như vậy với cô gái anh đang thầm yêu trộm nhớ Varenca. Thế là đã xảy ra cuộc cãi cọ giữa anh và Covalencô trong cuộc cãi vã đó anh đã bị Côvalencô đẩy ngã xuống cầu thang, tình cờ giữa lúc Varenca trông thấy, tiếng cười của Varenca đã làm anh ta tuyệt vọng, ốm và chết sau đó ít lâu
Bêlicốp chết nhưng cách sống, cách nghĩ của người trong bao vẫn còn ám ảnh đây đó trong xã hội Nga cuối thế kỉ XIX..
GV: tác phẩm được sáng tác trong hoàn cảnh như nào?
HS trả lời Gv chốt lại
GV: văn bản có thể chia làm mẫy phần nội dung của mỗi phần?
HS đưa ra các cách chia Gv chốt lại
GV: tìm những chi tiết trong tác phẩm thể hiện được chân dung và tính cách của Bêlicốp?
HS tìm chi tiết Gv ghi bảng
Hết tiết 96 chuyển tiết 97
GV: Em có nhận xét gì về cách miêu tả, xây dựng nhân vật của nhà văn? Qua đó có tac sdụng gì làm nổi bật lên con người Bêlicốp?
HS nhận xét Gv chốt lại
GV: với khát vọng được thu mình trong bao cuối cùng Bêlicốp đã nhận kết cục như thế nào?
HS trả lời Gv chốt lại
GV: nguyên nhân của cái chết?
GV: nhà văn đã miêu tả như thế nào về khuôn măt của Bêlicốp khi nằm trong quan tài? Khuôn mặt đo phản ánh tâm trạng gì của nhân vật?
HS tìm chi tiết và nhận xét GV ghi bảng
GV: Em có nhận xét gì về cái chết của Bêlicốp
GV: lối sống của Bêlicốp đã ảnh hưởng đến mọi người như thế nào?
HS tìm chi tiết và nhận xét GV chốt lại
GV: Hiện tượng kiểu người, lối sống Bêlicốp mang tính phổ quát điển hình khá sâu rộng. Nó còn sống lâu dài như 1 hiện tượng xã hội, 1 quy luật xã hội trong lịch sử phát triển của xã hội loài người
GV: Chân dung Bêlicốp gắn liền với hàng loạt các đồ vật lỉnh kỉnh, lặt vặt của hắn. Trong đó 1 số đồ vật đươck nhà văn miêu tả trở đi trở lại: đôi giày cao su, ô, đặc biệt là cái bao
GV: Hình ảnh cái bao xuất hiện trong tác phẩm như thế nào? Nhận xét về hình ảnh này?
HS phát biểu Gv chốt lại
GV: Từ phần tìm hiểu trên, có thể phát biểu chủ đề tư tưởng của truyện như thế nào?
GV: Tác phẩm đã có thành công ối sống trong bao: Bêlicốp chết cùng Bêlicốp đã nhận kết cục như thế nào?
 gì về mặt nghệ thuật?
I. Tìm hiểu chung
1. Khái quát về văn học hiện thực Nga
2. Tác giả Sêkhốp
a. Cuộc đời
- (1860 - 1904), sinh ra và lớn lên trong một gia đình buôn bán nhỏ
- 1884: tốt nghiệp khoa y -> vừa làm bác sĩ, viết báo, viết văn tham gia nhiều công việc xã hội giáo dục và văn hoá.
- 1887 nhận giải thưởng Puskin
- 1900 làm viện sĩ danh dự viện hàn lâm khoa học Nga.
- 1902 chối bỏ danh hiệu này
- 1904 ông mất do bệnh phổi khi đang chữa bệnh tại Đức
b. Sự nghiệp
- Thể loại: truyện ngắn, truyện vừa, kịch
- Tác phẩm tiêu biểu SGK
- Cốt truyện: giản đơn, ý nghĩa: to lớn sâu xa
c. Con người
- Là nhà văn Nga kiệt xuất có nhiều công shiến cho nền văn học Nga, hoạt động xã hội, giáo dục, văn hoá
- Là đại diện lớn cuối cùng của văn học hiện thực Nga nửa cuối thế kỉ XIX
- Là nhà cách tân thiên tài về thể loại truyện ngắn và kịch nói.
2. Tác phẩm
a. Đọc và tóm tắt tác phẩm
b. Hoàn cảnh sáng tác
- Trong thời gian dưỡng bệnh ở thành phố Ianta trên bán đảo Crưm, biển Đen
c. Bố cục
- Mở truyện: cuộc trò chuyện trong đêm trăng
- Thân truyện: về cuộc đời và tính cách của Bê-li-cốp
- Kết truyện: nhận xét của người nghe truyện
d. Giá trị của tác phẩm
- Phản ánh bầu không khí ngạt thở của nền chuyên chế Nga hoàng cuối thế kỉ XIX. Môi trường ấy đẻ ra lắm kiểu người kì dị, chẳng hạn Bê-li-cốp - người trong bao.
II. Đọc hiểu
1. Chân dung và tính cách của Bêlicốp
 - Trang phục:
+ Giầy cao su, cầm ô, mặc áo bành tô ấm cốt bông
+ Đeo kính râm, lỗ tai nhét bông
- Vật dụng: ô, chiếc đồng hồ, chiếc dao nhỏ đều để trong bao
- Khuôn mặt:
+ Giấu sau chiếc cổ áo bành tô bẻ đứng lên -> trong bao
+ Tái nhợt, rầu rĩ
- Cách sinh hoạt:
+ Lên xe ngựa cho kéo mui lên
+ Ở nhà mặc áo khoác ngoài, đội mũ, đóng cửa, cài then
+ Ngoài ra sự kì dị còn ở cách trang trí buồng ngủ, tình cảm đầu đời với Va-ren-ca
+ Ngủ kéo chăn trùm kín đầu
+ Thói quen đi hết nhà này đến nhà khác, kéo ghế ngồi im độ 1 giờ -> cáo từ
- Khát vọng thu mình trong 1 cái vỏ, tạo cho mình 1 cái bao có thể ngăn cách
- Tâm trạng: lo âu, rờn rợn
- Ý nghĩ:
+ Ngợi ca quá khứ, ngợi ca những gì không bao giờ có thật
+ Lúc nào cũng nhỡ xảy ra chuyện gì, sợ có chuyện gì
- Lối sống: 
+ Chỉ thị, thông tư, bài báo cấm đoán là rõ ràng
+ Câu chuyện giữa anh ta và Côvalencô - báo cáo với hiệu trưởng
+ Tự tin, tự hào về cách sống gương mẫu, trong sạch của mình, nhưng không hề biết rằng mọi người chung quanh ghê sợ, khinh ghét, chế giễu mình.
-> Lối sống máy móc
-> Cách xây dựng nhân vật: tỉ mỉ, cụ thể chi tiết -> con người Bêlicốp: hèn nhát, cô độc, mãy móc, giáo điều, lập dị với khát vọng thu mình trong cái bao.
2. Hậu quả của lối sống trong bao
a. Bản thân Bêlicốp
- Kết cục của lối sống trong bao: Bêlicốp chết
- Nguyên nhân:
+ Vì bị ngã đau,lại mắc bệnh nặng lại không chịu chữa.
+ Vì bị sốc nặng trước thái độ và hành động của chị em Va-ren-ca.
+ Sâu xa hơn, đó là cái chết tất yếu.Tạng người và cách sống của y,trước sau gì cũng bị hoặc tự tiêu diệt.
+ Khuôn mặt của Bêlicốp khi nằm trong quan tài: hiền lành, dễ chịu, tươi tỉnh như mừng vì được chiu vào trong cái bao mà từ đó không thoát ra được -> tâm trạng mừng rỡ, sung sướng của nhân vật. Với Bêlicốp vọêc được nằm vĩnh viễn trong quan tài là anh đã tìm cho mình một cái bao tốt nhất, bền vững nhất -> mục đích cuộc đời của anh
=> Tóm lại: cái chết của Bêlicốp là tất yếu (lối sống của y -> cái chết là logíc); cái chết là chi tiết quan trọng đẩy tính cách nhân vật lên đến đỉnh cao
b. Đối với mọi người
- Khi Bêlicốp còn sống:
+ Giáo viên và hiệu trưởng đều sợ hắn
+ Khống chế trường học suốt 15 năm 
+ Khống chế cả thành phố -> dân chúng đều sợ
-> lối sống của anh ám ảnh sâu sắc đối với mọi người, mọi người đều sợ hãi, căm ghét anh
- Khi Bêlicốp chết:
+ Cảm thấy nhẹ nhàng, thoải mái
+ Chưa đầy 1 tuần sau: cuộc sống mệt nhọc, nặng nề vô vị
-> Khi chết lối sống của Bêlicốp ảnh hưởng sâu rộng dai dẳng và nặng nề. Nó đã ám ảnh đầu độc không khí trong sạchlicốp chết:
ám ảnh sâu sắc đối với mọi người, mọi người đều sợ hãi, căm ghét anhhem vĩnh viễn trong quan tài là anh đã t, lành mạnh của đạo đức văn hoá và tiến bộ của nước Nga đương thời.
3. Hình ảnh biểu tượng của cái bao
- Sự xuất hiện của hình ảnh cái bao: 12 lần
- Ý nghĩa:
+ Nghĩa đen: cái bao là đồ dùng yêu thích và thường xuyên trong cuộc sống và sinh hoạt hằng ngày của Bêlicốp
+ Nghĩa bóng: cuộc đời và số phận của Bê-li-cốp, kiểu người trong bao, lối sống tỏng bao đã từng tồn tại ở nước Nga cuối thế kỉ XIX.
-> Hình ảnh cái bao chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa phổ quát, sâu sắc có tính thời sự.
4. Chủ đề tư tưởng truyện
- Lên án, phê phán mạnh mẽ kiểu người trong bao, lối sống trong bao và tác hại của nó đối với XH.
- Cảnh báo, kêu gọi mọi người thay đổi cuộc sống, cách sống, không thể mãi sống hèn nhát, vô vị tự mãn như thế mãi.
5. Đặc sắc về nghệ thuật
- Ngôi kể thứ 3, khách quan; truyện lồng trong truyện.
- Giọng kể: mỉa mai, châm biếm mà bình thản.
Xây dựng nhân vật điển hình
- Đối lập giữa các kiểu người.
- Xây dựng biểu tượng
- Kết thúc truyện có lời bình luận và làm nổi rõ chủ đề cuả. truyện
	5. Củng cố và dặn dò
	- Nhắc lại kiến thức cơ bản
	- Về nhà học bài và chuẩn bị bài tiếp theo