Giáo án môn Ngữ văn khối 11 - Đặc điểm loại hình của Tiếng Việt

Tiết 130 (TV)
Đặc điểm loại hình của tiếng Việt
A.Mục tiêu bài học
 Giúp HS:
 - Hiểu khái quát dặc điểm loịa hình của TV, mà trước hết là đặc điểm của " tiếng" với tư cách là đơn vị NP cơ bản của TV
 - Biết vận dụng ~ hiểu biết trên vào việc đọc- hiểu VB và LV
B.Phương tiện chuẩn bị: Giáo án, SGK, SGV
C.Kiểm tra bài cũ
D.Hướng dẫn bài mới
Nội dung hoạt động
Kiến thức cơ bản
*HĐ1:HDHS tìm hiểu nội dung I của bài học 
- Gọi HS đọc SGK và rút ra những vấn đề cơ bản 
- GV bổ sung và chốt lại KT cơ bản 
*HĐ2:HDHS tìm hiểu ND II của bài học
? Cho biết đặc điểm ngữ âm của tiếng ? cho VD? 
? Cho biết đặc điểm ngữ nghĩa của tiếng? Cho VD? 
? ? Cho biết đặc điểm ngữ pháp của tiếng ? Cho VD?
*GV lưư ý cho HS 
*HĐ3:HDHS luyện tập
- Gọi HS đọc BT, suy nghĩ trả lời, GV nhận xét bổ sung 
*HĐ4:GV củng cố bài học 
I.Tiếng Viêt thuộc loại hình NN đơn lập 
 - Các nước và khu vực có loại hình NN đơn lập: 
tiếng Hán, khu vực Đông Nam á, châu úc, châu Phi 
 - Đặc điểm : 
 + Đơn vị NP cơ bản có hình thức là một âm tiết , thường có nghĩa và được dùng như một từ 
 + Trong câu ý nghĩa NP được biểu thị chủ yếu bằng trật tự từ và hư từ , còn từ ko biến đổi hình thái.
 - TV được coi là 1 trong ~ NN tiêu biểu của loại hình đơn lập
II.Đơn vị NP cơ bản của TV
 1.Đặc điểm ngữ âm của tiếng
 - Xét về phương diện ngữ âm: 
 + Mỗi tiếng là một âm tiết :
 VD: SGK
 + Trong cách phát âm ko có hiện tượng nối từ âm nọ sang âm kia : VD SGK
 - Về cấu tạo của âm tiết TV:
 + Âm tiết nào cũng mang thanh điệu ( TV có 6 thanh điệu ) . Tac dụng của thanh điệu ( SGK)
 + Ngoài thanh điệu âm tiết còn có hai phần chính khác : phần âm đầu và phần vần. phần vần bao giờ cũng phải có âm chính. 
 2,Đặc điểm ngữ nghĩa của tiếng 
 - Tiếng là đơn vị nhỏ nhất có nghĩa và tiềm tàng khả năng trở thành đơn vị có nghĩa 
 VD: SGK 
 - Có một số tiếng được coi là ko có nghĩa 
 VD: SGK 
 3.Đặc điểm NP của tiếng 
 - Mỗi tiếng là một từ đơn có thể đảm nhiệm một chức năng NP nào đó trong câu 
 VD: SGK
 - Mỗi tiếng là một thành tố tạo nên các từ ghép 
 VD: SGK 
 - Lưu ý: khi nói cần ngắt đúng chỗ tránh hiểu nhầm
*Luyện tập 
 Bài 1: - "kê" có nghĩa là " gà", áp có nghĩa là " vịt"
 -> "Chuồng gà kê áp chuồng vịt" : vừa chơi chữ đồng nghĩa vừa chơi chữ đồng âm 
 - Trò chơi trời cho -> nói lái
 Bài 2:
 - Từ láy: run rẩy rung rinh -> có 4 phụ âm " r" liên tiếp tạo cảm giác về cái lạnh lẽo của mùa thu, cái lạnh đó luồn trong gió và len lỏi, thấm sâu vào tận tâm hồn con ngừời
 Bài 3:
 - Hiện tượng " thuận nghịch độc " ở bài thơ là do hai đặc điểm của tiếng : mỗi tiếng đều có nghĩa hoặc tiềm tàng khả năng thành đơn vị có nghĩa ; ko có hiện tượng biến đổi hình thái 
 Bài 4:
 a.Hiện tượng đối: hai câu đầu của mỗi khổ thơ 
 b. Hiện tượng đối đã dựa vào đặc điểm của tiếng là:
 Mỗi tiếng đều có nghĩa và trong nhiều trường hợp là một từ đơn , giúp cho việc đối trở nên dễ dàng hơn 
 *Củng cố :
 - Khái quát về đặc điểm loại hình của tiếng Việt 
 - Đặc điểm của tiếng với tư cách là đơn vị NP cơ bản của tiếng Việt 
E.Hướng dẫn học ở nhà
 - Nắm KT cơ bản của bài học 
 - Xem trước bài luyện tập.
G.Tài liệu tham khảo
 - Thiết kế bài soạn NV 11
 - SGV 11 Nâng cao
H.Kiến thức bổ sung
Ôn tập Tiếng Việt
 1.Nghĩa của câu
Nghĩa sự việc
Nghĩa tình thái
- Hướng về sự việc
 - Hướng về người đối thoại 
 - PCNNCL
- Đặc điểm loại hình TV