Giáo án môn Ngữ văn 11 - Vào phủ Chúa Trịnh

TRƯỜNG THPT ĐẠ TÔNG G.A Ngữ Văn 11 Nguyễn Thị Bé Hương
TUẦN: 1 	Ngày soạn: 08/08/2010.
TIẾT :1 - 2	 Ngày dạy:	16/8/2010	
ĐỌC VĂN: 
 Trích “ Thượng kinh kí sự” - Lê Hữu Trác -
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
 -Cảm nhận được giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm,và vẻ đẹp tâm hồn,nhân cách của
 Lê Hữu Trác qua ngòi bút kí sự chân thực,sắc sảo về cuộc sống trong phủ chúa Trịnh. 
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC,KĨ NĂNG,THÁI ĐỘ.
 1.Kiến thức:
-Bức tranh chân thực,sinh động về cuộc sống xa hoa,đầy quyền uy nơi phủ chúa Trịnh
 và thái độ,tâm trạng của nhân vật “tôi” khi vào phủ chúa chữa bệnh cho Trịnh Cán.
-Vẻ đẹp tâm hồn của Hải Thượng Lãn Oâng:lương y,nhà nho thanh cao,coi thường danh lợi.
-Những nét đặc sắc của bút pháp kí sự:tài quan sát,miêu tả sinh động những sự việc
 có thật;lối kể chuyện lôi cuốn,hấp dẫn,chọn lựa chi tiết đặc sắc,đan xen văn xuôi và thơ.
 2.Kĩ năng:
-Đọc-hiểu thể kí trung đại theo đặc trưng thể loại.
 3.Thái độ: 
 -Gía trị nhân bản trong cuộc sống con người.
C.PHƯƠNG PHÁP.
 - Nêu vấn đề,phát vấn, thảo luận nhóm,bình.
C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1.Ổn định lớp: 
 .
 2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra việc chuẩn bị bài của HS.
 3.Bài mới: 
“Cảnh giàu sang nơi phủ chúa thật khác hẳn đời thường”- câu nói của LHT 	có ý nghĩa như thế nào?biểu hiện được hiện thực và tâm trạng gì của nhà văn LHT?Chúng ta cùng nhau tìm hiểu bài mở đầu cuả chương trình lớp 11:đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh để hiểu rõ điều đó.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
-HS tóm lược phần tiểu dẫn về tác giả; tác phẩm.
- GV chốt vấn đề cơ bản.
-Liên hệ XHVN thời trung đại 
 (Thời Vua Lê chúa Trịnh.)
-GD HS về nhân cách,tài năng của tác giả.
- GV yêu cầu HS nêu vắn tắt về xuất xứ và nội dung đoạn trích.
-Củng cố những hiểu biết về thể kí sự.
-HS đọc đoạn trích,giải nghĩa các từ khó,tóm tắt đoạn trích.
- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi.
+ Nêu những chi tiết về quang cảnh nơi phủ chúa ? 
+ Chỉ ra những chi tiết về phong cách sinh hoạt nơi phủ chúa ?
-Chi tiết SGK/4,5,6.
+Nhận xét nghệ thuật miêu tả,quan sát của tác giả?
+ Nhận xét về quang cảnh,nếp sống trong phủ chúa? Liên hệ với cảnh sống của nhân dân.
+Qua việc miêu tả bức tranh nơi phủ chúa,em hiểu gì về thái độ của tác giả trước hiện thực đó?
- HS trả lời, GV gợi mở, chốt ý cơ bản.
-GV: Hướng dẫn học sinh thảo luận nhóm 3phút: Hãy cho biết cách nhìn, thái độ của Lê Hữu Trác đối với cuộc sống nơi phủ chúa?
- HS dại diện từng nhóm trình bày, 
các nhóm khác nhận xét.
-GV: Chốt ý.
-Thái độ tâm trạng của tác giả khi chữa bệnh cho Thế Tử Cán ?
-Khái quát những vẻ đẹp về tâm hồn,nhân cách của LHT?
-GD HS phẩm chất cao quý, khinh thường danh lợi, mặc cho sự quyến rũ của chốn “Khác gì ngư phủ đào nguyên thuở nào?”
Gv liên hệ giáo dục : nếu có cơ hội như ø LHT em xử sự như thế nào? Lương y ngày nay? 
-HS chỉ ra những nét đặc sắc trong bút pháp kí sự của tác giả thể hiện qua đoạn trích?
 GV chốt ý.
-Từ những nội dung đã phân tích,hãy nêu ý nghĩa của đoạn trích?
-GV hướng dẫn HS ND học bài và soạn bài mới.
I. GIỚI THIỆU CHUNG:
 1.Tác giả: Lê Hữu Trác (1724 – 1791) 
- Hiệu: Hải Thượng Lãn Ông
- Là một danh y, không chỉ chữa bệnh mà còn soạn sách, mở trường truyền bá y học.
- Viết bộ Hải Thượng y tông tâm lĩnh có giá trị y học và văn học.
èÔng là nhà y học có học vấn uyên bác, nhà dược học nổi tiếng, nhà văn, nhà thơ.
2. Tác phẩm:
Đoạn trích rút từ Thượng kinh kí sự-tập kí sự bằng chữ Hán hoàn thành 1783,xếp ở cuối bộ Hải thượng y tông tâm lĩnh,ghi lại việc tác giả được triệu vào phủ chúa để khám bệnh kê đơn cho thế tử.
 II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
 1.Đọc, tóm tắt- hiểu nghĩa một số từ ngữ khó.
 SGK.
 2.Tìm hiểu văn bản:
 a.Nội dung:
 * Bức tranh nơi Phủ Chúa:
+Quang cảnh tráng lệ,tôn nghiêm,lộng lẫy
 - Đường vào phủ
 - Vườn hoa trong phủ Chúa
 - Cách bài trí trong phủ 
 -Nội cung của thế tử.
+Cung cách sinh hoạt,nghi lễ,khuôn phép
-Cách sinh hoạt ăn uống
-cách đưa đón thầy thuốc
-Cách xưng hô
-Kẻ hầu người hạ
-Cảnh khám bệnh
èSự cao sang,quyền uy cùng cuộc sống hưởng thụ cực điểm của nhà chúa.
 ( đối lập với cảnh đói nghèo cực khổ của ND)
èNgầm mỉa mai, phê phán.
 *Thái độ,tâm trạng và những suy nghĩ của nhân vật «tôi »
- Trước cảnh Phủ Chúa xa hoa lộng lẫy, tác giả nhận xét “Cảnh giàu sang nơi Phủ chúa thật khác người thường”.
+Vịnh một bài thơ tả sự sang trọng trong Phủ Chúa với lời khái quát: “Cả trời Nam sang nhất là đây”.
- Được mời ăn cơm sáng, ông nhận xét: “Mâm vàng, chén bạc, đồ ngon vật lạ, tôi bây giờ mới biết cái phong vị của nhà đại gia”
àDửng dưng trước những quyến rũ vật chất,không đồng tình trước cuộc sống quá no đủ,tiện nghi nhưng thiếu khí trời và không khí tự do. 
 -Việc chữa bệnh của Thế tử: giằng co, xung đột trong suy nghĩ:
 +Chữa có hiệu quả: Bị công danh trói buộc.
 +Chữa cầm chừng: Trái y đức và lương tâm. Phụ tấm lòng trung hiếu của cha ông.
 + Cuối cùng: kê đơn, chữa đúng bệnh bảo vệ ý kiến của mình.
 èVẻ đẹp tâm hồn,nhân cách của Lê Hữu Trác:một thầy thuốc giỏi,bản lĩnh, giàu kinh nghịêm, có lương tâm, đức độ,xem thường danh lợi,quyền quý,yêu thích tự do và nếp sống thanh đạm,giản dị.
b.Nghệ thuật:
- Quan sát tỉ mỉ,ghi chép trung thực,miêu tả cụ thể,sống động,chọn lựa được những chi tiết đắt gây ấn tượng mạnh.
-Lối kể hấp dẫn,chân thực,hài hước.
-Kết hợp văn xuôi và thơ làm tăng chất trữ tình cho TP,góp phần thể hiện một cách kín đáo thái độ của người viết.
 c.Ý nghĩa văn bản.
Đoạn trích phản ánh quyền lực to lớn của Trịnh Sâm;cuộc sống xa hoa hưởng lạc trong phủ chúa,đồng thời bày tỏ thái độ coi thường danh lợi,quyền quý của tác giả.
III.HƯỚNG DẪN TỰ HỌC.
- H ọc bài cần nắm được:
+ Bức tranh nơi Phủ Chúa
+ Suy nghĩ, thái độ, tâm trạng của LHT.
+Nêu suy nghĩ về hình ảnh thế tử Trịnh Cán.
 - Soạn bài: “Tự Tình II” của Hồ Xuân Hương. Yêu cầu:
+ Làm nổi bật được tâm trạng của tác giả Hồ Xuân Hương
+ Thân phận của người phụ nữ tài hoa trong xã hội phong kiến
+ Nét nghệ thuật đặc sắc của bài thơ?
 E.RÚT KINH NGHIỆM: