Giáo án môn Ngữ văn 11 - Tiết 93: Thao tác lập luận Bác Bỏ

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LONG AN
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CẦN GIỘC
GVHD: Nguyễn Hữu Phước
GSTT: Lê Hoàng Khanh
Lớp dạy: 11a4
Tiết 93
Giáo án: tập làm văn
THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
A MỤC TIÊU BÀI HỌC
 Gióp HS: 
- HiÓu ®­îc môc ®Ých, yªu cÇu cña thao t¸c lËp luËn b¸c bá
- BiÕt vËn dông phèi hîp c¸c thao t¸c lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn.
- Qua đó hình thành thói quen sử dụng thao tác lập luận bác bỏ để đấu tranh chống lại cái sai, bảo vệ cái đúng trong học tập ở nhà trường và trong cuộc sống.
B PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN
- Sách giáo khoa lớp 11 tập 2 cơ bản, nxb giáo dục.
- Sách giáo viên lớp 11 tập 2 cơ bản, nxb giáo dục.
- Thiết kế bài giảng lớp 11 tập 2 – Phan Trọng Luận, , nxb giáo dục.
C CÁCH THỨC TIẾN HÀNH
- §äc hiÓu, ph©n tÝch, kÕt hîp nªu vÊn ®Ò gîi më, so s¸nh qua h×nh thøc trao ®æi, th¶o luËn nhãm.
D TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC LÊN LỚP
1/ Ổn định lớp
2/ Kiểm tra bài cũ
3/ Bài mới
a/ Vào bài: các em đều biết rằng: tư duy con người được hình thành nhờ vào quá trình lao động lâu dài và kế thừa từ các thế hệ trước. Có nhiều dạng tư duy như tư duy tiếp nhận. tư duy sáng tạo. tư duy trừu tượng bên cạnh đó còn có tư duy phản biện. Và là một thao tác chủ tốt của tư duy phản biện chính là thao tác lập luận bác bỏ. chúng ta đã hiểu gì về thao tác này chưa? Bài học hôm nay sẽ giúp các em tìm hiểu về thao tác này với những mục đích yêu cầu, cách thức để thực hiện tốt thao tác này.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung cần đạt
HĐ1: tìm hiểu mục I
Gv đưa ra ví dụ giúp học sinh tìm hiểu thế nào là thao tác lập luận bác bỏ.
Thế nào là bác bỏ?
Thê nào lập luận bác bỏ?
Đối với văn nghị luận thì thao tác này có ý nghĩa như thế nào?
Để bác bỏ thành công cần nắm vững những yêu cầu gì ?
HĐ2 : Tìm hiểu mục II:
Gv yêu cầu học sinh đọc hai đoạn trích trong bài tập và trả lời câu hỏi:
Trong 3 đoạn trích trên quan điểm nào bị bác bỏ?
Người viết đã bác bỏ những luận điểm đó cụ thể bằng cách nào?
HĐ3: Luyện tập 
Gv yêu cầu học sinh đọc hai đoạn trích trong bài tập và trả lời câu hỏi
 - Quan điểm nào đã bị Nguyễn Dữ và Nguyễn Đình Thi bác bỏ trong hai đoạn trích trên?
 - Giọng văn hai tác giả có gì khác nhau?
Anh chị rút ra bài học gì về cách bác bỏ?
Học sinh làm bài tập này ở nhà.
Gv gợi ý cho hs về nhà làm bài tập.
I/ Mục đích yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ 
Bác bỏ: bác đi, gạt đi, không chấp nhận
Khái niệm: lập luận bác bỏ là dùng lí lẽ và dẫn chứng đúng đắn, khoa học để chỉ rõ những sai lầm, lệch lạc thiếu khoa học của một quan điểm, ý kiến nào đó.
Giúp bài văn nghị luận giàu tính thuyết phục và sâu sắc.
Yêu cầu: 
+ Chỉ ra được cái sai hiển nhiên (Trái với quy luật tự nhiên) của các chủ thể phát ngôn
+ Dùng lí lẽ và dẫn chứng khách quan , trung thực để bác bỏ ý kiến nhận định sai trái 
+ Thái độ thẳng thắn , có văn hoá tranh luận và có sự tôn trọng người đối thoại 
II/ Cách bác bỏ 
1. Xét ví dụ :
-Đoạn trích a: Bác bỏ lập luận “ Nguyễn Du là 1 con bệnh thần kinh”
+ Bằng cách dùng phối hợp nhiều loại câu: câu tường thuật, câu cảm thán, nhất là câu hỏi tu từ và chỉ ra sự suy diễn vô căn cứ của ông Nguyễn Bách Khoa khi giảng giải và phân tích lời nói và những câu thơ của Nguyễn Du so sánh trí tưởng tượng của Nguyễn Du với các thi sĩ nước ngoài có trí tưởng tượng kì dị tương tự trí tưởng tượng của Nguyễn Du.
Đoạn trích b: Bác bỏ luận cứ “tiếng nước mình nghèo nàn”
+ Bằng cách khẳng định ý kiến đó thiếu cơ sở, tác giả đã truy tìm nguyên nhân của luận cứ sai lệch “ phải quy lỗi cho sự nghèo nàn của ngôn ngữ hay sự bất tài của con người?”
 Đoạn trích c: Bác bỏ “Tôi hút tôi bị bệnh mặc tôi”
+ Bằng cách : phân tích tác hại đầu độc môi trường của những người hút thuốc lá gây ra cho người xung quanh
E Có thể bác bỏ một luận diểm, luận cứ hoặc cách lập luận bằng cách nêu tác hại, chỉ ra nguyên nhân hoặc phân tích những khía cạnh sai lệch, thiếu chính xác,..của lập luận ấy.
III/ Luyện tập
Bài tập1:
Đoạn a: Bác bỏ quan niệm: “cứng quá thì gãy” của những kẻ sĩ cơ hội cầu an. Sợ tai họa, trách nhiệm khi xử lí mạnh dạn, thẳng thắn một sự việc sai dẫn đến thất bại. Bác bỏ bằng lí lẽ bằng tấm gương Ngô Tử Văn.
Đoạn b: Bác bỏ quan niệm: “thơ là những lời đẹp”. Bác bỏ bằng những dẫn chứng cụ thể : thơ Hồ Xuân Hương dùng lời nói nôm na mà vẫn được truyền tụng, thơ Nguyễn Du không chỉ uyên bác mà còn cả các lời thơ mộc mạc hàng ngày, thơ Bô-đơ-le với đề tài xác chó chết đầy dòi bọ.
Giọng văn Nguyễn Dữ là chắc nịch, dứt khoát Bác bỏ quan niệm sống bằng cách dựa vào nhân vật hư cấu. còn Nguyễn Đình Thi với giọng văn nhẹ nhàng, tế nhị và lập luận phong phú về ngôn từ, ông dựa vào các tác giả và các tác phẩm tiêu biểu và các kiến thức về lí luận văn học.
Mức độ và giọng văn, phù hợp.
Bài tập 2:
Gợi ý * Đây là một ý kiến sai lầm về cách chọn bạn vì:
- Người học yếu do nhiều nguyên nhân, có những nguyên nhân cần được cảm thông chia sẻ.
- Người học yếu càng cần có bạn tốt giúp đỡ. Kết bạn với người học yếu sẽ giúp bạn vươn lên, thực tế có nhiều đôi bạn cùng tiến.
- Tình bạn dựa trên sự chân thành đồng điệu về mục đích, tâm hồn, sở thích cùng giúp đỡ nhau. Chỉ kết bạn với người học giỏi là vụ lợi, ích kỷ..
 Sự hoà đồng, đoàn kết, thân thiện của mọi thành viên trong lớp không phân biệt học giỏi học yêú sẽ làm nên một tập thể vững mạnh.
- Kết bạn với bạn học yếu thật sự là tình bạn chân thành tốt đẹp.
E CỦNG CỐ DẶN DÒ
1/ Củng cố
Thế nào là lập luận bác bỏ? 
Những yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ?
2/ Dặn dò
 - Học sinh học bài và làm bài
 - Chuẩn bị cho bài tiếp theo “ Luyện tập thao tác lập luận bác bỏ”
 Ngày , tháng 02, năm 2011
Phê duyệt của GVHD Giáo sinh thực tập
Nguyễn Hữu Phước Lê Hoàng Khanh
 Đã kí Đã kí