Giáo án môn Ngữ văn 11 tiết 44: Làm văn Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh

Ngày soạn: 
Ngày dạy: 
Dạy lớp: 11A
Ngày dạy: 
Dạy lớp: 11B
Ngày dạy: 
Dạy lớp: 11C
Tiết 44: Làm văn
LUYỆN TẬP VẬN DỤNG KẾT HỢP CÁC THAO TÁC
 LẬP LUẬN PHÂN TÍCH VÀ SO SÁNH
I. Mục tiêu
 1. Về kiến thức
 - Ôn tập và củng cố vững chắc hơn các kiến thức và kĩ năng về thao tác lập luận phân tích và so sánh
 - Nắm được cách vận dụng kết hợp hai thao tác đó trong một bài văn nghị luận
 2. Về kỹ năng
Biết vận dụng những điều đã nắm được để viết một bài (hoặc một phần bài, một đoạn) văn nghị luận, trong đó có sử dụng kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh
 3. Về thái độ
 Ý thức rốn luyện, học tập. phương pháp lập luận trong làm văn, trong cuộc sống.
II. Chuẩn bị của GV và HS
1. Chuẩn bị của GV
 SGK, SGV, GA, TLTK.
2. Chuẩn bị của HS
 SGK, bài soạn, tài liệu liên quan
III. Tiến trình bài dạy
1. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong giờ học.
* Đặt vấn đề vào bài mới (1’): Để Ôn tập và củng cố vững chắc hơn các kiến thức và kĩ năng về thao tác lập luận phân tích và so sánh. Nắm được cách vận dụng kết hợp hai thao tác đó trong một bài văn nghị luận. Biết vận dụng những điều đã nắm được để viết một bài (hoặc một phần bài, một đoạn) văn nghị luận, trong đó có sử dụng kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh. Chúng ta cùng học bài học hôm nay.
2. Dạy nội dung bài mới:
Hoạt động của GV 
TG
Hoạt động của HS 
Gv hướng dẫn HS ôn lại những kiến thức đã học về hai thao tác làm bài tập 1
6
I. Ôn lại thao tác lập luận phân tích và lập luận so sánh
 1. Lập luận phân tích:
 Là chia nhỏ đối tượng thành nhiều yếu tố, từng khía cạnh theo những tiêu chí, những mối quan hệ nhất định để tìm hiểu cặn kẽ và sâu sắc.
2. Lập luận so sánh:
So sánh là tìm ra những điểm giống nhau và khác nhau giữa các đối tượng để làm rõ luận điểm.
HS chia nhóm nhỏ theo bàn, trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi bài tập 1, cử người trình bày trước lớp
15
II.Luyện tập
 1.Bài tập1
* Gợi ý 
* Đoạn trích sử dụng 2 thao tác:
- Thao tác phân tích: phân tích sự tự kiêu, tự đại là khờ dại, là thoái bộ. Bởi trên đời còn nhiều người giỏi hơn mình.
- Thao tác so sánh: Vì mình hay, còn nhiều người hay hơn mình. Mình giỏi, còn nhiều người giỏi hơn mình....sông to bể rộng...người mà tự kiêu tự mãn thì cũng như cái chén cái đĩa cạn.
® người tự kiêu với cái đĩa, cái chén cạn. Cái chén, cái đĩa so sánh với sông bể rộng.
cThao tác phân tích là chủ đạo.
* Mục đích, tác dụng và cách kết hợp các thao tác:
- Mục đích: 
 Để người tự kiêu, tự đại hiểu rõ: tự kiêu, tự đại là dại khờ vì:
+ Trên đời có nhiều người tài giỏi hơn mình.
+ Nếu không cố gắng học hỏi, rèn luyện sẽ trở thành kẻ dốt nát.
+ Vậy không nên tự kiêu, tự đại.
- Tác dụng:
 Giúp người tự kiêu, tự đại nhận rõ tác hại của vấn đề. Từ đó có ý thức khiêm tốn, phấn đấu vươn lên.
- Cách kết hợp của hai thao tác:
 Tạo sức thuyết phục lớn: bởi thao tác phân tích thì rõ ràng, cụ thể. Còn thao tác so sánh để thấy rõ tác hại của việc tự kiêu, tự đại dẫn đến hậu quả xấu.
* Rút ra kết luận về việc vận dụng nhiều thao tác trong đoạn văn:
- Vận dụng kết hợp các thao tác là việc làm tất yếu, vì không có văn bản nghị luận nào chỉ sử dụng một thao tác lập luận duy nhất.
- Sử dụng kết hợp các thao tác một cách linh hoạt có hiệu quả.
- Phải xác định được thao tác chủ đạo, còn các thao tác khác là bổ trợ.
Vận dụng kết hợp phân tích và so sánh, viết đoạn văn bàn về vẻ đẹp của một bài thơ ( bài văn)
“Con gặp lại nhân dân như nai về mối cũ, 
Cỏ đón giêng hai, chim én gặp mùa.
Như đứa trẻ thơ đói lòng gặp sữa
Chiếc nôi ngừng bồng gặp cánh tay đưa”.
 (Tiếng hát con tàu - Chế Lan Viên)
- HS làm việc cá nhân trình bày trước lớp
- GV chuẩn kiến thức
15
2.Bài tập2
Vận dụng kết hợp phân tích và so sánh, viết đoạn văn bàn về vẻ đẹp của một bài thơ ( bài văn)
“Con gặp lại nhân dân như nai về mối cũ, 
Cỏ đón giêng hai, chim én gặp mùa.
Như đứa trẻ thơ đói lòng gặp sữa
Chiếc nôi ngừng bồng gặp cánh tay đưa”.
 (Tiếng hát con tàu - Chế Lan Viên)
- Mục đích:
Niềm vui của nhà thơ khi trở về với Tây Bắc.
- Lập luận so sánh:
Niềm vui của nhà thơ với niềm vui của những thực thể được sống trong môi trường của chúng.
- Lập luận phân tích (là chủ yếu):
+ Niềm vui của nai về mối cũ.
+ ... cỏ đón mùa xuân, chim én gặp mùa xuân.
+ ... đứa trẻ thơ gặp bầu sữa mẹ.
+ ... chiếc nôi ngừng với cánh tay đưa.
- Rút ra kết luận:
Về tình cảm của nhà thơ đối với đất nước, con người.
- GV hướng dẫn HS làm bài tập về nhà
3
3.Bài tập3 (HS làm ở nhà) 
3. Củng cố, luyện tập (3’): 
Nắm chắc lý thuyết của hai thao tác lập luận.
Vận dụng sáng tạo trong viết văn.
4. Hướng dẫn HS tự học ở nhà (2’):
 + Bài cũ: 
- Học bài.
Làm tiếp bài tập 3.
Bài tập bổ sung:
a/ HS dựa vào phân thân bài đã xây dựng lựa chọn viết một luận điểm trong đó sử dụng thao tác lập luận phân tích và so sánh.
b/ Sưu tầm những đoạn văn hay ở đó tác giả đã thành công trong việc vận dụng kết hợp phân tích và so sánh
 + Bài mới: Chuẩn bị bài tiếp theo Hạnh phúc của một tang gia.