Giáo án môn Ngữ văn 11 - Thao tác lập luận bình luận

Ngày soạn: 17/03/2010
Ngày dạy : 23/03/2010
THAO TÁC LẬP LUẬN BÌNH LUẬN
I. Mục tiêu bài học: Giúp HS:
- Hiểu được mục đích, yêu cầu và tầm quan trọng của thao tác lập luận bình luận.
- Nắm được những nguyên tắc và cách thức cơ bản của bình luận.
- Vận dụng được những kiến thức đã học xây dựng một đoạn văn bình luận về một đề tài gần gũi.
II. Phương tiện thực hiện và cách thức tiến hành:
1. Phương tiện thưc hiện:
- SGK; SGV; Thiết kế bài giảng; TLTK khác.
- Bảng phụ.
2. Cách thức tiến hành:
- Phương pháp đọc hiểu, phân tích, thuyết trình kết hợp với phát vấn, gợi mở.
III. Tiến trình giờ học:
Ổn định tổ chức.
Kiểm tra bài cũ.
Bài mới: 
- Trong cuộc sống hằng ngày hay trong văn học, chúng ta thường gặp những vấn đề mà yêu cầu cần phải bình luận. Để hiểu được mục đích, yêu cầu và cách thức bình luận như thế nào, chúng ta cùng đi vào bài học hôm nay.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
* Hoạt động 1 : HS đọc mục I SGK và trả lời câu hỏi bài tập 1.
BT 1 : HS trả lời các câu hỏi :
- Từ bình luận mà các em thường gặp trên các phương tiện thông tin đại chúng : bình luận thể thao, bình luận thời sự,...nhằm thể hiện điều gì ?
 HS trả lời, GV nhận xét, bổ sung.
(Nhằm đánh giá và bàn luận về các mặt của vấn đề...).
- GV : Theo em, mục đích của thao tác lập luận bình luận là gì ?
(GV cho HS xét ngữ liệu trước).
BT 2 : Hướng dẫn HS tìm hiểu các nội dung mà BT SGK yêu cầu.
- GV : Trong văn bản Xin lập khoa luật tác giả Nguyễn Trường Tộ đề cập đến vấn đề gì ?
- GV : Nếu lúc bấy giờ có đạo đức thì Nguyễn Trường Tộ có lý do để viết Xin lập khoa luật không ?
(không có lí do ; tác giả trình bày ý kiến và sự đánh giá của mình về các khía cạnh để nêu lên sự cần thiết phải lập khoa luật).
- GV : Qua những nội dung đã tìm hiểu, có thể khẳng định văn bản đó là văn bản bình luận không ? Giải thích ?
à HS trả lời, GV chốt lại kiến thức.
(GV : Như vậy, Xin lập khoa luật là một đoạn trích có tính bình luận vì tác giả đã bàn bạc, đánh giá hay- dở, lợi- hại, của vấn đề nhằm làm cho xã hội tiến bộ).
- GV : Khi thực hiện bình luận cần tuân theo những yêu cầu gì ?
(Kết hợp giải quyết BT 4).
à HS trả lời, GV chốt lại kiến thức.
* Hoạt động 2.
- GV : HS đọc mục II SGK/ tr.71 và trả lời câu hỏi.
 HS trả lời, GV chốt lại kiến thức.
TT 1 : GV đưa ngữ liệu, yêu cầu HS phân tích đề để nắm những kĩ năng khi bình luận một hiện tượng hoặc vấn đề.
TT 2 : Qua phân tích ngữ liệu, em hãy cho biết : Các bước tiến hành khi bình luận một ý kiến, một hiện tượng ?
* Hoạt động 3.
- GV gọi HS đọc ghi nhớ SGK..
* Hoạt động 4 :
GV cho HS làm bài tập.
- GV gọi HS đọc ngữ liệu và trả lời câu hỏi.
 HS trả lời. GV bổ sung.
(So sánh: Bình luận, giải thích, chứng minh.
- Bình luận: Đề xuất và thuyết phục người đọc tin, tán đồng với ý kiến (đề xuất) của mình về một vấn đề nào đó.
- Giải thích: Dùng lí lẽ và dẫn chứng giúp người đọc hiểu về một vấn đề nào đó.
- Chứng minh: Dùng dẫn chứng và lí lẽ khiến người đọc tin một vấn đề nào đó.)
I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận:
1. Khái niệm:
- Bình luận là bàn bạc, đánh giá về sự đúng- sai, thật- giả, hay- dở, lợi- hại của các hiện tượng trong đời sống hoặc trong văn học.
2. Mục đích:
- Bình luận nhằm đề xuất và thuyết phục người đọc (người nghe) tán đồng với nhận xét, đánh giá, bàn luận của mình về một hiện tượng (vấn đề) trong đời sống hoặc trong văn học.
3. Yêu cầu:
- Trình bày rõ ràng, trung thực vấn đề.
- Dùng lập luận để khẳng định nhận xét, đánh giá của mình là đúng.
- Bàn bạc, mở rộng vấn đề một cách sâu sắc và có sức thuyết phục.
- Quan điểm: rõ ràng; lập luận: chặt chẽ; bố cục: mạch lạc; bình luận: chính xác, trong sáng.
II. Cách bình luận.
wMột bài bình luận thường có các bước sau:
- Bước 1: Nêu vấn đề cần bình luận.
+ Nêu rõ được thái độ và sự đánh giá của người bình luận trước vấn đề đưa ra.
+ Trình bày rõ ràng, trung thực
- Bước 2: Đánh giá vấn đề cần bình luận
+ Đứng hẳn về một phía mình cho là đúng để bác bỏ cái sai.
+Kết hợp phần đúng của mỗi phía và loại bỏ phần sai để tìm ra tiếng nói chung trong sự đánh giá.
+ Đưa ra cách đánh giá của riêng mình.
- Bước 3: Bàn về vấn đề cần bình luận.
+ Bàn về thái độ, hành động, cách giải quyết trước vấn đề đang được xem xét.
+ Bàn về những điều rút ra khi liên hệ với thời đại, hoàn cảnh, lứa tuổi 
+ Bàn về những vấn đề sâu xa hơn mà vấn đề được bình luận gợi ra.
III. Ghi nhớ.
- SGK/ tr.73
IV. Luyện tập
 Bài tập 1.
- Bình luận không phải là giải thích, chứng minh hay kết hợp giải thích với chứng minh. Vì: 
+ Mục đích 3 kiểu bài này khác nhau.
+ Bản chất của bình luận là tranh luận về vần đề mà tất cả người tham gia bình luận đều đã biết và đều có ý kiến riêng về vấn đề đó.
Bài tập 2.
- Là thao tác lập luận bình luận.
- Căn cứ: 
+ Bài viết đánh giá mức độ thảm khốc của những tai nạn giao thông và nguyên nhân của những tai nạn đó.
+ Bình luận sâu rộng về mối liên quan giữa những tai nạn giao thông
4. Hướng dẫn về nhà.
- Nắm nội dung bài học, học thuộc ghi nhớ. Làm các bài tập còn lại trong sách giáo khoa.
- Soạn bài Người trong bao (Sê-khốp).
5. Rút kinh nghiệm:
Ban CĐTTSP (duyệt)	GVHDGD	 SVTT
LÊ PHƯỚC DŨNG	LÊ THỊ THÚY HẰNG	 ĐINH VÕ TRAI