Giáo án môn Ngữ văn 11 - Câu cá mùa thu

TRƯỜNG THPT ĐẠ TƠNG G.A NGỮ VĂN 11 NGUYỄN THỊ BÉ HƯƠNG
Tuần : 2 	 Ngày soạn : 20/08/2008 
Tiết: 7-8	Ngày dạy: 25/08/2008
 Đọcvăn
 Nguyễn Khuyến 
A.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :
- Cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh thu điển hình cho mùa thu làng cảnh Việt Nam vùng đồng bằng Bắc Bộ và vẻ đẹp tâm hồn của thi nhân.
- Vẻ đẹp tâm hồn thi nhân:tấm lòng yêu thiên nhiên, quê hương đất nước, tâm trạng thời thế.
- Thấy được tài năng thơ Nơm với bút pháp nghệ thuật tả cảnh và nghệ thuật sử dụng từ ngữ của Nguyễn Khuyến.
B.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC,KĨ NĂNG.
 1.Kiến thức:
-Vẻ đẹp của bức tranh mùa thu ở nthơn đồng bằng Bắc Bộ.Tình yêu TN đất nước và tâm trạng của tác giả.
-Sự tinh tế tài hoa trong NT tả cảnh và sử dụng từ ngữ của NK.
 2.Kĩ năng:
-Đọc-hiểu một bài thơ theo đặc trưng thể loại
-Phân tích,bình giảng thơ.
 3.Thái độ:
-GD tình yêu TN đất nước. 
C.PHƯƠNG PHÁP. Phát vấn, phát hiện, bình giảng, thảo luận theo nhóm.
D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1.Ổn định lớp: 
 2.Kiểm tra bài cũ:
 -Tâm trạng,tính cách và bản lĩnh của HXH thể hiện ntn qua bài thơ Tự tình II?
 -NT thơ HXH thể hiện qua bài thơ?
 -Suy nghĩ của bản thân về thân phận người phụ nữ trong XHPK.
 3.Bài mới.:ViÕt vỊ mïa thu lµ ®ề tµi quen thuéc cđa th¬ ca ph­¬ng §«ng nh­ng mçi thi nh©n ®Ịu cã c¸ch riªng cđa m×nh. Víi NK, lµng c¶nh VN nhÊt lµ ®ång b»ng B¾c Bé hiƯn lªn trong chïm th¬ thu rÊt râ mà đặc biệt là “Thu điếu”.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HSØ
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
-HS đọc phần tiểu dẫn SGK/21.
-Nêu những nét chính về cuộc đời tác giả ? 
-GV Lhệ GD HS về tài năng,nhân cách thanh cao của một nhà nho hết lịng yêu nước thương dân.
-Bài thơ viết về đề tài gì?(GV Lhệ với các bài thơ thu khác,giúp HS thấy được nét riêng của bài thơ.
-   -GV hướng dẫn HS đọc bài thơ:giọng trầm buồn. 
- -Cho biết bố cục, thể loại bài thơ? (HS có thể theo hai cách)
-      + Đề, thực, luận, kết
-      + Cảnh thu và tình thu.
 - GV hỏi:Điểm nhìn cảnh thu của tác giả có gì đặc sắc? 
-Từ điểm nhìn ấy, nhà thơ đã bao quát cảnh thu như thế nào?
-Những từ ngữ, hình ảnh nào gợi lên được nét riêng của cảnh sắc mùa thu?Phân tích? (HS chia 2 nhĩm thảo luận 3 phút).
-GV chốt ý,bình giảng mở rộng vấn đề.
-HS tiếp tục thảo luận 3 phút:
+Qua việc miêu tả bức tranh thu,em nhận xét thế nào về tấm lịng nhà thơ?
+Anh chị có nhận xét gì về không gian trong Mùa thu câu cá? Không gian đó góp phần diễn tả tâm trạng ntn?
-Phân tích những nét NT đặc sắc của bài thơ?
-Từ ND phân tích,hãy nêu ý nghĩa của văn bản?
-GV hướng dẫn HS ND tự học.
+Củng cố kiến thức bài học.
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
 1.Tác Giả: 
- Nguyễn Khuyến (1835 – 1909), Hiệu Quế Sơn.
- Quê Ý Yên, Nam Định, trong một nhà nho nghèo, vùng đồng bằng chiêm trũng Bắc Bộ.
- Oâng là người cĩ tài năng, có cốt cách thanh cao, có tấm lòng yêu nước, thương dân nhưng bất lực trước thời cuộc.Được mệnh danh là “nhà thơ của dân tình làng cảnh VN.
 2.Tác Phẩm:
-Viết về đề tài mùa thu.
II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN.
 1.Nội dung
 a.Cảnh thu:
-Điểm nhìn từ gần – cao – xa, rồi từ cao xa đến gần (mặt ao, bầu trời, ngõ trúc, mặt ao)
-Hình ảnh: ao thu, sóng biếc, nước trong veo, một chiếc thuyền, trời xanh ngắt, lá vàng.
-Đường nét, sự chuyển động: sóng gợn tí, lá vàng khẻ đưa vèo, tầng mây lơ lửng.
-Màu sắc: điều thú vị là các điệu xanh: xanh ao, xanh trời, xanh sóng, xanh tre, xanh bèo và có một màu vàng đâm ngang của chiếc lá thu rơiù.
-Aâm thanh: đớp động dưới chân bèo.
- Không gian: tĩnh lặng, vắng bóng ngườiàTăng sự yên ắng, tĩnh mịch của cảnh vật.
èCảnh sắc ao thu quen thuộc: đẹp, dịu nhẹ, thanh sơ, tĩnh lặng điển hình cho mùa thu làng cảnh Việt Nam- Vùng đồng bằng chiêm trũng Bắc Bộ.
 b.Tình thu: Bài thơ nói câu cá nhưng thực ra là để đón nhận trời thu, cảnh thu và cõi lòng. 
- Câi lßng nhµ th¬ yªn tÜnh, v¾ng lỈng ®Ĩ c¶m nhËn sù vËt nhưng lại cĩ chút xao động trong tâm hồn cơ quạnh,uẩn khúc của nthơ:suy nghÜ vỊ ®Êt n­íc, nh©n d©n; nçi buån vỊ b¶n th©n cđa mét trÝ thøc Nho häc. èMột tâm hồn gắn bó tha thiết với thiên nhiên, đất nước, một tấm lòng yêu nước thầm kín.
 2.Nghệ thuật:
 -Ngôn ngữ giản dị, trong sáng có khả năng diễn đạt những biểu hiện tinh tế của sự vật, những uẩn khúc thầm kín của tác giả.
- Nguyễn Khuyến gieo vần “oe” một cách rất thần tình, góp phần diễn tả một không gian vắng lặng, thu nhỏ dần, phù hợp với tâm trạng đầy uẩn khúc.
-Bài thơ thể hiện một trong những đặc sắc nghệ thuật phương Đông: lấy động để nói tĩnh.
 3.Ý nghĩa văn bản: vẻ đẹp của bức tranh mùa thu, tình yêu thiên nhiên đất nước,và tâm sự thời thế của tác giả.
III.HƯỚNG DẪN TỰ HỌC.
 1.Học bài:
-Thuộc bài thơ.
-Vẻ đẹp của bức tranh mùa thu.
-Suy nghĩ của em về tấm lịng của tác giả đ/v quê hương đất nước.
 2.Soạn bài: Đọc thêm Khĩc Dương Khuê của NK.
-Làm rõ tâm trạng của nhân vật trữ tình:tiếng khĩc chân thành,thuỷ chung của tình bạn gắn bĩ tha thiết.
 E.RÚT KINH NGHIỆM: