Giáo án môn Hóa học 11 - Bài 53: Ancol: Cấu tạo, danh pháp, tính chất vật lí

Bài 53
 ANCOL: CẤU TẠO, DANH PHÁP, TÍNH CHẤT VẬT LÍ
Mục tiêu bài học 
Kiến thức 
Biết 
Cấu tạo phân tử, liên kết hidrô và tính chất vật lí của ancol
Hiểu 
Một số tính chất vật lý của ancol
Kỹ năng:
Gv giúp hs rèn luyện để đọc tên.viết được công thức của ancol và ngược lại 
Viết đúng công thức đổng phân của ancol
Vận dung liên kết hidro giải thích tính chất vật lí của ancol
Chuẩn bị
Đồ dung dạy học 
Mô hình lắp ghép ancol để mô tả phần định nghĩa,đồng phân ,bậc ancol,so sánh mô hình phân tử nước và rượu etylic
Phương pháp :đàm thoại nêu vấn đề
Tiến trình giảng dạy
Ổnđịnh lớp 
Kiểm tra bài cũ 
Giảng bài mới 
Mở đầu bài mới bằng một thí nghiệm vui hay câu chuyện 
Giảng bài mới 
Hoạt động gv
Hoạt động hs
Nội dung bài học
Hoạt động 1:Tìm hiểu thế nào là ancol
Gv:cho hs viết một vài công thức ancol đã biết ở bài 49
? Em thấy có điểm gì giống nhau trong CTPT hợp chất hữu cơ trên 
Gv ghi nhận các phát biểu của hs chỉnh lí lại để đi đến định nghĩa
?Nêu định nghĩa ancol 
Trong Đn gv lưu ý đặc điểm :nhóm hydroxyl (-OH) lien kết trực tiếp với nguyên tử C no
?Nêu ví dụ 
Gv đưa CT chung của dãy đồng đẳng ancol etylic:
Hs: CH3OH,CH3CH2CH2OH
 CH2=CH CH2OH
Điểm giống nhau:đều có nhóm OH liên kết với gốc HC
HS trả lời 
Định nghĩa ,phân loại,đồng phân và danh pháp 
Định nghĩa:ancol là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm hydroxyl(OH) liên kết trực tiếp với nguyên tử C no 
VD:CH3OH,C2H5OH 
CTTQ rượu no, đơn chức, mạch hở: CnH2n+1OH
Hoạt động 2:Tìm hiểu về cách phân loại ancol
?Ancol được phân loại theo những yếu tố nào
?Hs cho ví dụ mỗi loại và tổng quát hóa CT (nếu có)
HS: Cấu tạo gốc hidrocacbon 
Số lượng nhóm hydroxyl
VD:
Phân loại: dựa theo:
- Cấu tạo gốc hidrocacbon:
Ancol no (bậc I, II, III), ancol không no, ancol thơm 
- Số lượng nhóm hydroxyl: đơn chức (monoancol), đa chức (poloiancol)
Hoạt động 3: Tìm hiểu thế nào là đồng phân của ancol
?Có mấy loại đồng phân 
?Viết các công thức rượu có công thức C4H9OH
HS trả lời
HS viết
Đồng phân và danh pháp 
Đồng phân 
 có 3 loại 
Đồng phân nhóm chức
Đồng phân mạch cacbon
Đồng phân vị trí nhóm chức chức 
Hoạt động 4:Tim hiểu về danh pháp của ancol
GV :Trình bày qui tắc đọc tên:tên thong thường và tên thay thế 
GV: Cho ví dụ yêu cầu hs đọc tên 
Gv cho hs vận dụng đọc tên các chất khác ở bảng 8.2.Nếu hs đọc sai thì gv sửa 
HS đọc tên 
HS đọc tên 
Danh pháp
Tên thông thường
ancol+tên gốc HC+ic
VD:
 CH3OH: ancolmetylic
(CH3)2CHOH: ancolisopropylic
CH2=CH CH2OH: ancolarylic
C6H5 CH2OH: ancolbenzylic
Tên thay thế
Tên HC tương ứng theo mạch chính +số chỉ vị trí +ol
Qui tắc:
- Mạch chính là mạch C dài nhất chứa nhóm OH
- Số chỉ vị trí được bắt đầu từ phía gần nhóm –OH hơn
VD: CH3-OH :metanol
C2H5OH :etanol
CH3-CH2-CH2-CH2-OH: Butan-1-ol
Hoạt động 5:Tìm hiểu về tính chất vật lí của ancol
Gv hướng dẫn hs nghiên cứu một số tính chất vật lí của ancol thường gặp ghi trong bảng 9.3 để trả lời các câu hỏi sau
?Căn cứ vào nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi , em cho biết ở nhiệt đọ thường các ancol là chất lỏng ,chất rắn hay chất khí 
?Căn cứ vào độ tan em hãy cho biết ở điều kiện thường các ancol thường gặp nào có khả năng tan vô hạn trong nước
?Khi số nguyên tử C tăng thì độ tan thay đổi như thế nào 
Sau đó hs tự đọc SGK để kiểm tra ý kieens của mình đúng hay sai và tự bổ sung them các tư liệu 
HStrả lời
HStrả lời
HStrả lời
Tính chất vật lí và liên kết hidro của ancol 
Tính chất vật lí
Ở điều kiện thường, các ancol đơn chức no mạch hở từ CH3OH đến C12H25OH là chất lỏng, từ C13H27OH trở lên là chất rắn.
Ancol có từ 1à3C tan vô hạn trong nước. Khi số C tăng, độ tan giảm dần
Các poliol thường sánh, nặng hơn nước và có vị ngọt
Các đồng đẳng của ancol etylic đều không màu.
Hoạt động 6:Tìm hiểu về liên kết hidro
Gv yêu cầu hs xem SGK bảng 8.4 và nhận xét về nhiệt độ sôi ,nhiệt độ nóng chảy ,đọ tan của các chất khác nhau trong bảng 8.4
Gv giải thích bằng cách so sánh sự phân cực ở nhóm C-O-H ancol và ở phan tử nước
?Yêu cầu hs rút ra khái niệm thế nào là liên kết hidro
HStrả lời
Liên kết hidro
Khái niệm về liên kết hidro:Nguyên tử hidro mang một phần điện tích dương của nhóm OH này khi ở gần nguyên tử O mang một phần điện tích của nhóm -OH kia thì tạo thành một liên kết yếu gọi là liên kết hidro ,biểu diễn bằng dấu “” như hình 8.3 (SGK)
VD
Hoạt động 7:Tìm hiểu về ảnh hưởng của liên kết hidro đén tính chất vật lí của ancol
Gv yêu cầu hs xem SGK 
Gv rút ra kết luận chung 
Ảnh hưởng của liên kết hidro đến tính chất vật lí 
Hợp chất có liên kết hidro có nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy và độ tan trong nước cao hơn những hợp chất có cùng PTK nhưng không có liên kết hidro.
Củng cố:
Cách phân loại
Đồng phân và danh pháp 
Lien kết hidro
Dặn dò :
Về nhà làm BT trong SGK :1ž6/Ȥ