Giáo án Lịch sử 11 - Bài 9: Cách mạng tháng mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917 – 1921)

CHƯƠNG I
CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917 VÀ
CÔNG CUỘC XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở LIÊN XÔ
(1921 – 1941)
BÀI 9
CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917
VÀ CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ CÁCH MẠNG (1917 – 1921)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Nắm được một cách có hệ thống những nét chính về tình hình nước Nga đầu thế kỉ XX; hiểu được vì sao nước Nga năm 1917 lại có hai cuộc cách mạng: Cách mạng tháng Hai và Cách mạng tháng Mười.
- Nắm được những nét chính về diễn biến của cuộc Cách mạng tháng Hai và Cách mạng tháng Mười 1917.
- Thấy được nội dung cuộc đấu tranh chống thù trong giặc ngoài.
- Hiểu được ý nghĩa lịch sử và ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười Nga đến phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.
2. Kỹ năng
- Biết sử dụng khai thác tranh ảnh, tư liệu lịch sử, bản đồ, lược đồ thế giới và nước Nga.
- Rèn luyện kỹ năng tổng hợp và hệ thống hoá các sự kiện lịch sử.
3. Thái độ
- Bồi dưỡng cho HS nhận thức đúng đắn và tình cảm cách mạng đối với cuộc Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười Nga.
- Giáo dục cho HS thấy được tinh thần đấu tranh và lao động của nhân dân Liên Xô.
- Hiểu rõ mối quan hệ giữa cách mạng Việt Nam đối với cách mạng tháng Mười.
4. Định hướng phát triển năng lực
Phát triển năng lực tự chủ và tự học; giao tiếp và hợp tác; năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; năng lực ngôn ngữ; năng lực tìm hiểu xã hội; năng lực tin học.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
	1. Chuẩn bị của giáo viên
- Dự kiến các biện pháp tổ chức hoạt động dạy học:
+ Thực hiện dạy học theo dự án.
+ Phương pháp: thuyết trình, phát vấn, hoạt động cá nhân, cặp đôi, nhóm, cả lớp, lập bảng biểu, kĩ thuật khăn trải bàn
+ Tích hợp môn Văn học
- Thiết bị: 
+ Chân dung lãnh tụ Lênin, tranh ảnh liên quan
- Phương tiện: Máy chiếu, máy vi tính.
- Tài liệu: SGK, sách giáo viên, Đại cương lịch sử Thế giới; Tài liệu tham khảo về Cách mạng tháng Hai, CM tháng Mười Nga.
	2. Chuẩn bị của học sinh
- Đọc, soạn bài trước ở nhà, trả lời các câu hỏi SGK 
 - Chuẩn bị bài trình bày về nguyên nhân của CM tháng Hai và CM tháng Mười, tóm tắt diễn biến, kết quả, ý nghĩa, tính chất của 2 cuộc CM này.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
A. HOẠT ĐỘNG TẠO TÌNH HUỐNG HỌC TẬP/ KHỞI ĐỘNG (05 phút)
* Mục tiêu: 
Dựa trên những kiến thức học sinh đã biết và chưa biết, GV cho HS quan sát bức tranh chân dung Lê nin. Từ sự quan sát đó, GV tổ chức cho HS trả lời các câu hỏi kích thích sự tò mò, lòng khát khao tìm hiểu những điều chưa biết sẽ được giải đáp trong bài học.
 * Phương thức: 
- GV giao nhiệm vụ cho HS: Hãy quan sát bức ảnh và thảo luận một số vấn đề dưới đây:
Trình chiếu chân dung Lê nin, 2 câu hỏi trắc nghiệm, lược đồ Liên Bang Nga. 
1) Bức ảnh trên đề cập đến nhân vật lịch sử và sự kiện nào? Nêu những hiểu biết của em về nhân vật và sự kiện lịch sử đó.
2) Những sự kiện và nhân vật lịch sử đó liên quan đến nước nào, ở đâu? 
- Tổ chức hoạt động cho HS hoạt động cá nhân, cặp đôi, cả lớp
* Gợi ý sản phẩm: Mỗi HS có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau. GV lựa chọn bức tranh chân dung Lenin để làm tình huống kết nối vào bài mới.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (30 phút)
I. CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA 1917
1. Tình hình nước Nga trước cách mạng
Hoạt động 1 (10 phút): Tình hình nước Nga trước cách mạng
* Mục tiêu: HS trình bày được tình hình kinh tế, chính trị, xã hội của nước Nga trước CM 
(đây chính là nguyên nhân của cuộc CM tháng Hai.)
* Phương thức: 
- GV giao nhiệm vụ cho học sinh: Đọc phần tư liệu SGK và bằng những kiến thức đã tìm hiểu trước ở nhà, hãy thực hiện những nhiệm vụ sau:
 	 1) Sau CM 1905-1907 Nga theo chế độ gì, do ai đứng đầu ? 
 2) Năm 1914, Nga tham gia chiến tranh TG I đã gây ra hậu quả gì?
 3) Nga còn là “nhà tù”của các dân tộc, tại sao? 
4) Dưới sự thống trị của Nga hoàng đã dẫn đến các phong trào đấu tranh cúa nhân dân, vậy đó là các phong trào nào?Sự khủng hoảng toàn diện trên tất yếu sẽ dẫn đến điều gì?
- Trong hoạt động này, GV tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó trao đổi đàm thoại. Chia lớp thành 4 nhóm viết và trình bày báo cáo.
- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp HS khi các em gặp khó khăn. 
- GV chốt kiến thức.
 * Gợi ý sản phẩm:
- Đầu thế kỉ XX, Nga vẫn là một nước quân chủ chuyên chế, do Nga hoàng Ni cô lai II đứng đầu.
- Năm 1914, Nga tham gia vào CTTG I, gây nên hậu quả : kinh tế suy sụp, nạn đói xảy ra ở nhiều nơi
-Nga còn là “nhà tù” của các dân tộc 
- Phong trào phản đối chiến tranh,đòi hỏi lật đổ Nga hoàng diễn ra khắp nơi. Nga tiến sát tới một cuộc cách mạng.
Hoạt động 2 (10 phút): * Cách mạng dân chủ tư sản tháng 2/1917
2. Từ Cách mạng tháng Hai đến Cách mạng tháng Mười.
a,Cách mạng dân chủ tư sản tháng 2/1917
* Mục tiêu: HS trình bày được tóm tắt diễn biến, kết quả, tính chất của CM.
* Phương thức: 
- GV giao nhiệm vụ cho HS tìm hiểu tài liệu, trao đổi và trình bày tóm tắt diễn biến, kết quả, tính chất của CM
- Trong hoạt động này GV có thể tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó thảo luận cặp đôi và trình bày ý kiến
1) Trình bày được tóm tắt diễn biến của CM
2) Nêu kết quả, tính chất của CM ? So sánh với các cuộc CMTS trước đó để thấy được sự khác nhau về tính chất.
* Gợi ý sản phẩm:
- Mở đầu là cuộc biểu tình của 9 vạn nữ công nhân Pê-tơ-rô-gơ-rát
- Phong trào nhanh chóng chuyển từ tổng bãi công chính trị sang khởi nghĩa vũ trang.
- Kết quả:
+ Chế độ quân chủ chuyên chế Nga hoàng bị lật đổ.Nga trở thành nước cộng hòa.
+ Có 2 chính quyền cùng song song tồn tại: 
1. Xô viết đại biểu công nhân, nông dân và binh lính
2. Chính phủ lâm thời của tư sản.
- Tính Chất: Cách mạng tháng 2/1917 ở Nga là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.
Hoạt động 3 (10 phút): * Cách mạng tháng Mười năm 1917
b. Cách mạng tháng Mười Nga 1917.
* Mục tiêu: HS trình bày được tóm tắt diễn biến, kết quả, tính chất của CM.
* Phương thức: 
- GV giao nhiệm vụ cho HS tìm hiểu tài liệu, trao đổi và trình bày tóm tắt diễn biến, kết quả, tính chất của CM
- Trong hoạt động này GV có thể tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó thảo luận cặp đôi và trình bày ý kiến
1) Vì sao Nga phải tiếp tục tiến hành CM tháng Mười ?Trình bày được tóm tắt diễn biến của CM
2) Nêu kết quả, tính chất của CM ? So sánh với cuộc CM dân chủ TS tháng Hai để thấy được sự khác nhau về tính chất.
* Gợi ý sản phẩm:
- Sau Cách mạng tháng Hai, Nga tồn tại 2 chính quyền song song: 
+ Chính phủ lâm thời (tư sản).
+ Xô viết đại biểu (vô sản)
=> Cục diện không thể kéo dài.
- Trước tình hình đó Lê-nin và Đảng Bôn-sê- vích đã đề ra Luận cương tháng Tư, xác định đường lối tiếp theo của cách mạng Nga là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa (lật đổ chính quyền tư sản lâm thời).
- Diễn biến khởi nghĩa
+ 24/10/1917 khởi nghĩa bùng nổ ở thủ đô Pê-tơ-rô-grat
+ 25/10 tấn công cung điện Mùa Đông, Chính phủ lâm thời bị lật đổ.
+ Đầu 1918 CM thắng lợi trên cả nước.Chính quyên xô viết thành lập từ TƯ đến địa phương.
- Tính chất: cách mạng xã hội chủ nghĩa.
II. CÁC CUỘC ĐẤU TRANH XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ CHÍNH QUYỀN XÔ VIẾT ( giảm tải)
Hoạt động 4 (7 phút): Ý nghĩa của cách mạng tháng mười Nga.
III. Ý NGHĨA CỦA CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA.
* Mục tiêu: HS trình bày được ý nghĩa của cách mạng tháng Mười Nga đối với dân tộc Nga và đối với thế giới. 
* Phương thức: 
- GV giao nhiệm vụ cho HS tìm hiểu tài liệu, trao đổi và trình bày ý nghĩa của cách mạng tháng Mười Nga đối với dân tộc Nga và đối với thế giới. 
- Trong hoạt động này GV có thể tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó thảo luận cặp đôi và trình bày ý kiến
1) Đối với dân tộc, cách mạng tháng Mười Nga có ý nghĩa, tác dụng gì?
2) Đối với thế giới, cách mạng tháng Mười Nga có ý nghĩa, tác dụng gì? Liên hệ với CM VN 
* Gợi ý sản phẩm:
- Với nước Nga.
+Làm thay đổi hoàn toàn tình hình đất nước và xã hội Nga.
+Mở ra một kỷ nguyen mới: nhân dân lao động, các dân tộc bị áp bức được giải phóng đứng lên làm chủ đất nước và vận mệnh của mình.
- Với thế giới:
+ Làm thay đổi cục diện thế giới.
+ Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới.
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG VÀ MỞ RỘNG (02 phút)
* Mục tiêu: 
- Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn:
* Phương thức: 
- GV giao nhiệm vụ, hướng dẫn HS (có học lực khá, giỏi) về nhà tìm hiểu:
1. Lênin và CMT 10 Nga có vai trò như thế nào với nhân dân Nga và Việt Nam ?
2. So sánh cách mạng tháng Mười với CM tháng Hai
* Gơi ý sản phẩm:
- Là lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Nga, giải phóng nhân dân lao động khỏi áp bức bóc lột
- NAQ đã đi theo con đường CM tháng Mười Nga - CM XHCN.
IV. BÀI TẬP VỀ NHÀ (01 phút)
- GV yêu cầu HS học nắm chắc kiến thức về nguyên nhân , diễn biến, kết quả, tính chất, ý nghĩa của CM tháng Hai và CM thang Mười Nga năm 1917. 
- Đọc SGK và tìm hiểu: Bài 10- Liên khôi phục kinh tế và đạt thành tựu gì trong xây dựng CNXH ? 
V. RÚT KINH NGHIỆM
.
 DUYỆT CỦA TỔ CHUYÊN MÔN