Giáo án dạy Ngữ văn 11 tiết 76, 77: Hầu trời - Tản Đà

Tieát: 76 - 77.
Ngaøy soaïn:
Ngày dạy:..
HẦU TRỜI.
	Tản Đà.
I. MỤC TIÊU.
- Cảm nhận được tâm hồn lãng mạn độc đáo của thi sĩ Tản Đà và những dấu hiệu đổi mới cả về nội dung và nghệ thuật theo hướng hiện đại hóa của thơ ca Việt Nam vào những năm 20 của thế kỉ XX.
- Rèn luyện kĩ năng đọc- hiểu, phân tích một bài thơ hiện đại.
- Ý thức được giá trị văn chương đối với cuộc sống và bản thân.
II.PHƯƠNG PHÁP
III. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN:
IV. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC 
 1. Kieåm tra baøi cũ 
 Đọc thuộc bài Lưu biệt khi xuất dương. Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
 2.Giảng bài mới:
*Lời vào bài: Trong thi nhân VN một cuốn sách được coi là bảo tàn của thơ mới .Tản Đà được cung kính đặt ở trang đầu .Tản Đà chưa phải là nhà thơ mới nhưng với những gì thi nhân để lại cho thi ca .Hoài Thanh đã coi ông là người của hai thế kỷ người đã tạo nên những bản đàn cho một cuộc đại nhạc hội tân kỳ đương sắp sửa .Thơ TĐ mang dấu hiệu đổi mới cả về nội dung tư tưởng lẫ nghệ thuật ,đặc biệt người ta nhận thấy rõ 1 cái tôi nhà thơ với những tình điệu cảm xúc mới .Hầu trời dài biểu hiện rõ đặc điểm thơ của TĐ.
TL
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Mục tiêu bài học
10
Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh đọc- hiểu khái quát.
GV: Yêu cầu học sinh đọc tiểu dẫn SGK, sau đó giúp học sinh tóm tắt về tác giả và tác phẩm.
GV: Bài thơ gồm 108 câu, phần trích học chỉ 74 câu.
GV: Yêu cầu học sinh dựa vào văn bản tóm tắt lại nội dung câu chuyện.
Hoạt động 1:Đọc SGK, tóm tắt.
HS: Đọc và tóm tắt: Nhà thơ kể lại chuyện mình được mời lên trời để đọc thơ cho Trời và chư tiên nghe.
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả.
- Tản Đà ( 1889- 1939), tên thật là Nguyễn Khắc Hiếu.
-Thuộc dòng dõi khoa bảng,nhà Nho.
-Ông luôn ôm mộng cải cách XH bằng văn chương nhưng không thành.
-Đi đầu trong nhiều thể loại văn chương nhưng nổi tiếng nhất là thơ.
-Thơ của TĐ thường thể hiện cái tôi lãng mạn bay bổng vừa phóng khoáng vừa cảm thương vừa tìm về cội nguồn của dân tộc vừa có sự sáng tạo tài hoa độc đáo.
- Thơ văn Tản Đà có thể xem như dấu gạch nối giữa hai thời đại văn học của dân tộc: Trung đại và hiện đại.
- Tác phẩm chính: SGK.
2. Tác phẩm
- Xuất xứ: Bài thơ Hầu Trời in trong tập Còn chơi (1921).
- Nội dung: Nhà thơ kể lại chuyện mình được mời lên trời để đọc thơ cho Trời và chư tiên nghe.
- Hình thức: Có nhiều cách tân.
- Thể loại:Thất ngôn trường thiên khá tự do.
70
Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh đọc- hiểu chi tiết.
GV: Gọi học sinh đọc diễn cảm văn bản SGK.
Cái tôi của TĐ được thể hiện thông qua đâu ? thái độ của trời và chư tiên như thế nào khi nghe TĐ đọc thơ?
 Cái tôi của Tản Đà còn được thể hiện trong đoạn thơ như thế nào?
Quan niệm của TĐ ntn về cái tôi trong cách hầu trời?
GV: Tản Đà nói đến nhiệm vụ truyền bá thiên lương mà trời giao cho là có ý gì?
GV: -Giảng giải thêm:
Hôm qua chửa có tiền nhà,
Suốt đêm thơ nghĩ chẳng ra câu nào.
Đi ra rồi lại đi vào,
Quẩn quanh chỉ tốn thuốc lào vì thơ.
- Cuối đời Tản Đà chết trong cảnh nghèo đói, nhà cửa bị chủ nợ tịch biên, chỉ còn một cái giường mọt, một cái ghế bành ba chân, một chồng sách nát và be rượu.
Trước cuộc sống như thế thái độ của tác giả như thế nào?
GV: Em hãy nhận xét những dấu hiệu đổi mới thơ ca qua bài thơ Hầu Trời?
Hoạt động 2:Đọc diễn cảm văn bản.
- Thi sĩ rất cao hứng và có phần tự đắc.
- Chư tiên nghe thơ rất xúc động, tán thưởng và hâm mộ.
- Trời cũng khen nức nở, nhiệt thành.
 Tản Đà rất ý thức về tài năng thơ ca của mình, và cũng là người táo bạo dám bộc lộ cái tôi cá thể. Đó còn là niềm khao khát chân thành trong tâm hồn thi sĩ- khao khát được khẳng định tài năng của mình giữa chốn Văn chương hạ giới rẻ như bèo.
HS: Có thể liên hệ, so sánh với cái tôi ngông của các nhà thơ trước như Cao Bá Quát, Nguyễn Công Trứ, Trần Tế Xương,
HS suy nghĩ trả lời.
Đó cũng là một cách tự khẳng định mình.
Tg tìm lên thiên đình để thực hiện ước nguyện của mình.
HS: Suy nghĩ, phát biểu.
Thể thơ.
Ngôn ngữ thơ.
Giọng thơ.
Cảm xúc thơ.
II. Đọc – hiểu văn bản:
1.Cái tôi cá nhân của tác giả:
-Thi sĩ rất cao hứng và có phần tự đắc khi được chư tiên xúc động ,tán thưởng và hâm mộ .Trời khen rất nhiệt thành sau đó tác giả tự xưng tên tuổi và thân thế 
"Ý thức về tài năng thơ của mình là người táo bạo dám đường hoàng bộc lộ cái tôi cá thể .
-Ông cũng rất ngông khi tìm đến tận trời để khẳng định tài năng của mình.Đó là niềm khao khát chân thành trong tâm hồn thi sĩ. 
-TĐ nói đến nhiệm vụ truyền bá thiên lương mà trời giao cho .Chứng tỏ Tản Đà cũng rất lãng mạn nhưng không hoàn toàn thoát li cuộc đời, ông vẫn ý thức về trách nhiệm với đời và khao khát được gánh vác việc đời.Đó cũng là một cách tự khẳng định mình.
-Tác giả vẻ ra bức tranh chân thực và cảm động về cuộc đời của mình và cuộc đời hết sức cơ cực tủi hổ của nghệ sĩ.
"Tác giả thấy cuộc đời đáng chán ghét và tìm đế trời để thỏa mãn niềm khao khát.
3.Những dấu hiệu đổi mới thơ ca.
- Thể thơ:Thất ngôn trường thiên khá tự do, không bị ràng buộc bởi khuôn mẫu, kết cấu như thể thơ Đường luật.
- Ngôn ngữ thơ chọn lọc tinh tế, gợi cảm và rất gần gũi với tiếng nói đời thường.
- Giọng thơ và cách kể chuyện tự sự, hóm hỉnh, có duyên, lôi cuốn bạn đọc.
- Tác giả tự hiện diện trong bài thơ với tư cách là người kể chuyện đồng thời là nhân vật chính. Cảm xúc biểu hiện rất phóng túng, tự do không bị gò ép.
5
Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh tổng kết.
GV: Yêu cầu học sinh đọc ghi nhớ SGK.
Hoạt động 3:Đọc kĩ phần ghi nhớ.
III. Tổng kết.
 Qua bài thơ, Tản Đà đã mạnh dạn thể hiện cái tôi cá nhân phóng túng, ngông nghênh, tự ý thức đầy đủ về tài năng và giá trị đích thực của mình cùng với niềm khao khát được khẳng định mình giữa cuộc đời. Bài thơ thể hiện những dấu hiệu đổi mới thơ ca theo hướng hiện đại khá đậm nét. Tản Đà đã bắc một nhịp cầu nối liền hai thời đại thi ca Việt Nam.
3. Cuûng coá: 
 -Thấy được những dấu hiệu đổi mới thơ ca, cùng tài năng, cá tính độc đáo của thi sĩ Tản Đà.
 - So sánh điểm khác biệt cơ bản giữa cái tôi ngông của Tản Đà với Nguyễn Công Trứ. 
4. Daën doø - Học bài -Soạn trước bài Nghĩa của câu (tiếp).