Giáo án dạy Ngữ văn 11 tiết 1, 2 Văn học: Vào phủ chúa Trịnh (trích “Thượng kinh kí sự”) Lê Hữu Trác

Ngày soạn: 15/08/2009
 Ngày dạy: 18/08/08
 Tiết 1,2
Văn học: VÀO PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích “Thượng kinh kí sự”)
 Lê Hữu Trác
 I Mục tiêu:
 Giúp HS:
 -Hiểu rõ giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm ,cũng như thái độ trước hiện thực và ngòi bút kí sự chân thực ,sắc sảo của Lê Hữu Trác qua đoạn trích, miêu tả cuộc sống và cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa Trịnh.
 II Phương pháp: phát vấn ,thảo luận ,thuyết giảng.
 III Phương tiện thực hiện : SGK, SGV.
 IV Các hoạt động trên lớp:
 1.Kiểm tra bài cũ:
 2. Giảng bài mới:
 *Lời vào bài : Lê Hữu Trác không chỉ là 1 thầy thuốc nổi tiếng mà còn được xem là một trong những tác giả văn học có những đống góp lớn cho sự ra đời và phát triển của thể loại kí sự .Ông đã ghi chép 1 cách trung thực của cuộc sống trong phủ chúa Trịnh qua Thượng kinh kí sự .Để hiểu rõ tài năng ,nhân cách của Lê Hữu Trác cũng như hiện thực xã hội Việt Nam TK XVIII, chúng ta sẽ tìm hiểu đoạn trích “vào phủ chúa Trịnh”.
TG
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội Dung
HĐ1: HDHS tìm hiểu về tác giả ,tác phẩm.
 Trình bày những nét chính về tác giả?
 ? Cho biết tác phẩm nổi tiếng của Lê Hữu Trác?
Vấn đề được đề cập đến trong tác phẩm là gì?
 ? Nêu những đặc điểm cơ bản của tác phẩm Thượng kinh kí sự?( về nội dung và hình thức)
GV cho HS đọc đoạn trích. Chú ý về giọng điệu ,ngôn ngữ .
Trình bày nội dung của đoạn trích?
HĐ2: HDHS tìm hiểu văn bản.
HDHS thảo luận:
*Quang cảnh nơi phủ chúa được miêu tả như thế nào?
*Cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa ra sao?
GV nhận xét phần thảo luận từng nhómvà chốt lại những vấn đề cơ bản.
Quang cảnh nơi phủ chúa hiện lên như thế nào? Nghệ thuật được tác giả sử dụng là gì?
Cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa được thể hiện qua những chi tiết nào?
 ? Qua những chi tiết trên cho ta thấy được điều gì về cung cách sinh hoạt ở phủ chúa?
Chi tiết nào thể hiện rõ thái độ và nhân cách của tác giả?
 ? Trước quang cảnh và cung cách sinh hoạt ở phủ chúa như trên Lê Hữu Trác đã bày tỏ thái độ của mình như thế nào?
Cách chuẩn đoán và chữa bệnh của Lê Hữu Trác cùng diễn biến tâm tư của ông khi kê đơn cho ta hiểu gì về người thầy thuốc này?
HĐ3: HDHS khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích .
 HĐ1: đọc phần tiểu dẫn SGK
HS dựa vào ngữ liệu SGK trả lời.
Hải thượng y tông tâm lĩnh
HS suy nghĩ trả lời.
Hs suy nghĩ trả lời 
HS đọc văn bản.
9
HS suy nghĩ trả lời.
HĐ2: 
HS chia 6 nhóm thảo luận.Đại diện nhóm trình bày.
Nhóm 1,3,5 thảo luận vấn đề 1.
Nhóm 2,4,6 thảo luận vấn đề 2
Hs suy nghĩ trả lời
HS tìm các chi tiết ở SGK
Hs suy nghĩ trả lời
Tìm các chi tiết thể hiện rõ thái độ của Lê Hữu Trác
HS suy nghĩ trả lời.
HĐ3:Chốt lại giá trị cơ bản của đoạn trích thông qua phần ghi nhớ SGK.
I. TÌM HIỂU CHUNG
 1 Tác giả:
 _(1724- 1791) hiệu là Hải Thượng Lãn Ông .
 _Quê: Liêu Xá, huyện Đường Hào ,phủ Thượng Hồng ,trấn Hải Dương.
 _Là một nhà văn nhà thơ ,một danh y từ tâm ,lỗi lạc.
 _Tác phẩm : Hải Thượng y Tông Tâm Lĩnh.
 + Ghi lại những cảm xúc chân thật của Lê Hữu Trác trong quá trình đi chữa bệnh ở miền quê.
 + Công trình y học xuất sắc của tác giả thời trung đại.
 +Bộc lộ tâm huyết ,đức độ của người thầy thuốc. 
 2 Tác phẩm:
_Tác phẩm là 1 tập kí sự được viết bằng chữ Hán được tác giả hoàn tất năm 1783.
_Kí sự là một thể kí ghi chép sự việc ,câu chuyện có thật tương đối hoàn chỉnh.
_Thượng kinh kí sự ghi lại quang cảnh xa hoa tráng lệ ở phủ chúa Trịnh và quyền lực của nhà chúa .
_Bày tỏ thái độ khinh thường danh lợi.
*Đoạn trích : nói về việc Lê Hữu Trác tới kinh đô,được dẫn vào phủ chúa để bắt mạch kê đơn cho Trịnh Cán.
II . ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
Cảnh sinh hoạt nơi phủ chúa:
*Quang cảnh nơi phủ chúa:
_Khi vào cửa:qua nhiều lần cửa,khuôn viên rộng, qua dãy hành lang nối tiếp nhau và có lính canh gác,khuôn viên có điếm ,vườn hoa.
_Bên trong phủ :có nhà đại đường ,quyển bồng ,gác tía,kiệu son, võng điều,đồ nghi trượng sơn son thiếp vàngvà những đồ đạc xu6a nay chưa từng thấy.
_Nội cung của thế tử:phải qua 5,6 lần trướng gấm,bên trong phòng thấp nến,ó sập thếp vàng,ghế rồng sơn son thép vàng ,trên ghế bày nệm gấm,có nhiều màn là chê ngang sân,xung quanh lấp lánh hương hoa ngào ngạt.
Quang cảnh xa hoa tráng lệ,lộng lẫy ,là nơi không chổ nào sánh bằng qua tài quan sát tỉ mĩ,ghi chép trung thực ,tả cảnh sinh động .Ngôn ngữ giản dị ,mộc mạc,cách kể hấp dẫn và lôi cuốn.
*Cung cách sinh hoạt nơi phủ chúa với những lễ nghi khuôn phép,cách nói năng rất nhiều kẻ hầu người hạ:
_Khi tác giả lên cáng vào phủ:người giữ cửa truyền báo rộn ràng .
_Cảnh giàu sang của vua chúa khác hẳn người thường, tác giả ngâm 1 bài thơ để ghi nhớ.
_Cách xưng hô:cung kính lễ độ.
_Chúa luôn có phi tần chầu chực.
_Trịnh Cán bệnh có 7,8 thầy thuốc phục dịch ,chăm sóc.
_Chứng tỏ sự lộng quyền của chúa Trịnh.
 Cho thấy sự cao sang quyền uy tột đỉnh,cuộc sống hưởng thụ xa hoa ,sự lộng quyền của chúa Trịnh Sâm.
 2.Thái độ và nhân cách của Lê Hữu Trác:
_Tác giả khen gợi cái đẹp cái cao sang trong phủ chúa Trịnh ,song tỏ ra dững dưng trước sự quyến rũ vật chất ở nơi đây và bộc lộ thái độ không đồng tình với cuộc sống quá no đủ ,quá tiện nghi nhưng thiếu khí trời và không khí tự do.
_Một vị danh y tài giỏi ,đức độ.
_Là 1 người khinh thường danh lợi yêu quí cuộc sống tự do, giản dị ,thanh đạm.
III. TỔNG KẾT:
(Ghi nhớ SGK)
 3. Củng cố:
 Nhận xét về đặc điểm nghệ thuật của tác phẩm?
 4. Dặn dò:
 _ Học bài .
 _ Chuẩn bị bài mới.
V. Phần rút kinh nghiệm sau tiết dạy:
.