Đề thi chọn học sinh giỏi lớp 11 năm 2010 Trường THPT Hoàng Quốc Việt Môn thi: Ngữ Văn

SỞ GD&ĐT YÊN BÁI KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 11 NĂM 2010
Trường THPT Hoàng Quốc Việt Môn thi : Ngữ Văn 
 Thời gian làm bài: 180 phút
 không kể thời gian giao đề
C©u 1: (8,0 ®iÓm) 
	Anh (chÞ) h·y viÕt mét bµi luËn víi tiªu ®Ò: Lîi Ých cña viÖc tù häc.
Câu 2: (12 điểm)
 Trong cuốn Hoa đạo, Oshawa đã kể chuyện về một họa sĩ vẽ hoa chuyên nghiệp. Gần cuối đời, ông ta bày triển lãm những tranh hoa đắc ý nhất của mình. Người đến xem rất đông, ai cũng tấm tắc khen. Họa sĩ rất hãnh diện. Đến ngày cuối, một bác nông dân ghé vào. Bác chăm chú xem hết bức này đến bức khác. Xong bức nào bác cũng lắc đầu. Họa sĩ chột dạ, bèn hỏi vì sao. 
Bác thật thà hỏi lại: Có phải các bức tranh này, ông đều vẽ theo mẫu là các bông hoa ngắt từ ngoài vườn vào không? 
Họa sĩ thú thực rằng đúng như vậy. 
Thảo nào! – Bác nông dân nói – Tranh hoa của ông rất đẹp, rất giống, nhưng tôi cứ thấy thiếu thiếu một cái gì đó. Khi xem đến bức cuối cùng thì tôi hiểu. Tôi là người cả đời trồng hoa, tôi biết, mỗi bông hoa sống bao giờ cũng có một vầng sáng mờ ảo tỏa ra xung quanh. Tôi cố tìm mà chả có bông hoa nào của ông có cái vầng sáng ấy cả. 
Nhà họa sĩ đã bị sốc khá lâu. Nhưng chính lúc này ông chợt ngộ ra: Cái thiếu ấy là gì nếu không phải là hồn hoa! Rồi ông lẳng lặng xé bỏ toàn bộ số tranh. Từ hôm sau, người ta thấy ông họa sĩ cặm cụi ở ngoài vườn.
 Qua câu chuyện trên và sau khi tìm hiểu “Tự tình II” của Hồ Xuân Hương có gợi cho anh (chị) suy nghĩ gì về nhà văn và tác phẩm văn học. 
--- Hết ---
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Giám thị không giải thích gì thêm
Họ và tên thí sinh:  Số báo danh: 
 Chữ ký giám thị 1: ..................... Chữ ký giám thị 2: .....................
SỞ GD&ĐT YÊN BÁI KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 11 NĂM 2010
Trường THPT Hoàng Quốc Việt Môn thi : Ngữ Văn 
HƯỚNG DẪN CHẤM
(Bản hướng dẫn chấm thi gồm 03 trang)
I. Hướng dẫn chung
- Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của thí sinh, tránh đếm ý cho điểm.
- Do đặc trưng của bộ môn Ngữ Văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo.
- Việc chi tiết hoá điểm số của các ý (nếu có) phải đảm bảo không sai lệch với tổng số điểm của mỗi ý và được thống nhất trong khi chấm thi.
- Sau khi cộng điểm toàn bài, làm tròn đến 0,5 (lẻ 0,25 làm tròn thành 0,5; lẻ 0,75 làm tròn thành 1,0 điểm).
II. Đáp án và thang điểm
Câu
Nội dung
Điểm
1
a. ThÕ nµo lµ tù häc? 
- Tù häc lµ tù th©n häc tËp, lµ qu¸ tr×nh tù tæ chøc ho¹t ®éng lÜnh héi kiÕn thøc, thuéc vÒ t­ duy bªn trong cña b¶n th©n chñ thÓ.
- §©y lµ mét ph­¬ng ph¸p häc tËp ®em l¹i nhiÒu lîi Ých, nhÊt lµ trong thêi ®¹i ngµy nay.
b. Lîi Ých cña viÖc tù häc. 
- Gióp mçi ng­êi sö dông thêi gian hîp lý, chñ ®éng, cã hiÖu qu¶.
- Gi¶i quyÕt ®­îc mét sè m©u thuÉn: KiÕn thøc häc vÊn th× v« cïng mµ tuæi häc ®­êng cã giíi h¹n; nhu cÇu, kh¸t väng chiÕm lÜnh tri thøc th× lín mµ hoµn c¶nh cuéc sèng c¸ nh©n kh«ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi...
- RÌn luyÖn ý chÝ bÒn bØ, kh¶ n¨ng lµm viÖc cã kÕ ho¹ch, tù chñ, cã hiÖu qu¶. Gióp con ng­êi cã kh¶ n¨ng häc tËp kh«ng ngõng, häc tËp suèt ®êi.
- Ph¸t huy ®­îc tÝnh ®éc lËp, s¸ng t¹o cña con ng­êi trong viÖc tiÕp nhËn tri thøc cña nh©n lo¹i.
c. CÇn ph¶i tù häc nh­ thÕ nµo? 
- Ph¶i ®Çu t­ thêi gian tho¶ ®¸ng, thÝch hîp.
- Cã kÕ ho¹ch hîp lý, khoa häc.
- Song song víi qu¸ tr×nh tù häc lµ qu¸ tr×nh tù kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸.
- CÇn phèi hîp ph­¬ng ph¸p tù häc víi c¸c lo¹i h×nh, ph­¬ng ph¸p häc kh¸c.
2,0
3,0
2,0
2
A. Mở bài: 
 Giới thiệu vấn đề và nêu vấn đề cần nghị luận
B. Thân bài: 
 1. Đối với tác phẩm:
Cái hồn của văn chương không phải là ngôn ngữ mà là cái vầng sáng tỏ mờ bao quanh mỗi chữ. Nó là tinh chất của sự sống nhà văn đã gửi gắm qua từ ngữ. Mà tinh chất của sự sống chính là xúc cảm, suy cảm của nhà văn - cảm xúc hóa thân vào ngôn ngữ - cái tình của nhà văn.
Đọc tác phẩm văn chương người đọc hiểu,cảm nhận được hình tượng nghệ thuật xem như đã nhập được vào cái hồn của tác phẩm, hiểu được tấm lòng nhà văn.
Muốn hiểu được tác phẩm văn chương người đọc phải biết sống trong tác phẩm, sống cùng tác phẩm. 
 2. Đối với nhà văn:
Đặc trưng của nghệ thuật là sự sáng tạo độc đáo, mới mẻ đòi hỏi sự khám phá, phát hiện ở người đọc nên nhà văn phải biết sáng tạo “khơi những nguồn chưa ai khơi và sáng tạo những cái gì chưa có” (Đời thừa – Nam Cao)
Nhà văn không được lặp lại nhàm chán, sự sao chép vụng về những cái mà người khác đã nói, đã thể hiện.
Văn học bắt nguồn từ hiện thực cuộc sống, nhà văn phải thâm nhập thực tế mới khơi nguồn sáng tạo.
Chính cái tài, cái tâm sẽ giúp người nghệ sĩ tạo nên tác phẩm nghệ thuật độc đáo, ấn tượng, có sức lay động sâu xa.
 3. Về “Tự tình II” của Hồ Xuân Hương:
- Phô n÷ s¸ng t¸c th¬ ®· hiÕm, viÕt ra nçi lßng m×nh cµng hiÕm hoi h¬n. HXH sèng ë thÕ kû XVIII ®· cã c¸ch tr¶i lßng kh¸ ®éc ®¸o.
- BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ®¶o ng÷ “tr¬ c¸i hång nhan” nhÊn m¹nh vµo tõ “tr¬” kh«ng chØ lµ tñi hæ, bÏ bµng mµ cßn lµ th¸ch thøc. Tõ “Tr¬” kÕt hîp víi tõ “n­íc non” thÓ hiÖn sù bÒn gan, th¸ch thøc.
- Ng¾t nhÞp c©u th¬: 1/3/3 cô thÓ ho¸ h¬n c¸i t©m tr¹ng ®ang thao thøc. §Æc biÖt c¸i t©m tr¹ng nµy l¹i ®­îc ®Æt trong sù ®èi lËp “hång nhan” > < vò trô)" nhÊn m¹nh vµo sù bÏ bµng, ®¬n ®éc.
-T×m quªn trong chÐn r­îu nh­ng say råi l¹i tØnh, c¶m thÊy buån h¬n, cã lÏ Hå Xu©n H­¬ng ý thøc râ vÒ sù c« ®¬n lÎ loi cña chÝnh th©n phËn m×nh.
- Ng¾m tr¨ng nh­ng “tr¨ng xế” vµ “khuyÕt bãng”. H×nh t­îng chøa 2 lÇn bi kÞch: tr¨ng s¾p tµn (bãng xÕ) mµ vÉn “khuyÕt ch­a trßn”, tuæi xu©n ®· tr«i ®i mµ nh©n duyªn kh«ng trän vÑn. §ã lµ sù t­¬ng ®ång víi th©n phËn cña ng­êi phô n÷. C©u th¬ lµ ngo¹i c¶nh nh­ng còng lµ t©m c¶nh, t¹o nªn sù ®ång nhÊt gi÷a tr¨ng vµ ng­êi.
- BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ®¶o ng÷ lµm næi bËt t©m tr¹ng phÉn uÊt cña thiªn nhiªn mµ còng lµ sù phÉn uÊt cña t©m tr¹ng
- C¸c ®éng tõ m¹nh: (Xiªn, ®©m) + bæ ng÷ (ngang, to¹c) thÓ hiÖn sù b­íng bØnh, ngang ng¹nh cña thi sÜ.
- C¸ch sö dông lèi ®èi lËp, ®¶o ng÷, c¸ch sö dông nh÷ng tõ ng÷ t¹o h×nh ®· t¹o nªn Ên t­îng m¹nh mÏ lµm nªn c¸ tÝnh s¸ng t¹o cña HXH - bao giê còng cùa quËy, c¨ng trµn søc sèng ngay c¶ nh÷ng khi r¬i vµo t×nh tr¹ng bi th¶m nhÊt.
- Hai c©u kÕt nãi lªn t©m tr¹ng ch¸n ch­êng, buån tñi cña nhµ th¬.
+ “ng¸n”: ch¸n ng¸n, ng¸n ngÈm, “ng¸n nçi” biÕt thÕ nh­ng kh«ng c­ìng l¹i ®­îc sè phËn.
+ H×nh ¶nh thêi gian: “Xu©n ®i xuËn l¹i l¹i” (luÈn quÈn)
+ “Xu©n” (mïa xu©n- trë l¹i/tuæi xu©n - kh«ng trë l¹i. 
+ “L¹i” (thªm lÇn n÷a/ sù trë l¹i): Sù trë l¹i cña mïa xu©n ®ång nghÜa víi sù ra ®i cña tuæi xu©n, t¸c gi¶ lµ ng­êi ý thøc ®­îc sù tr«i ch¶y Êy.
- NghÞch c¶nh cßn Ðo le h¬n bëi nghÖ thuËt t¨ng tiÕn trong c©u cuèi “M¶nh t×nh - san sÎ/tÝ - con con”
+ M¶nh t×nh ®· bÐ råi l¹i cßn san sÎ thµnh Ýt ái chØ cßn “tÝ con con” nªn cµng xãt xa, téi nghiÖp. 
- C©u th¬ viÕt ra cã thÓ lµ tõ th©n phËn cña ng­êi ®· mang th©n phËn ®i lµm lÏ. Tuy nhiªn tÇm kh¸i qu¸t cña nã l¹i lín h¬n mét hoµn c¶nh lÊy chång chung. §ã lµ nçi lßng cña ng­êi phô n÷ trong x· héi x­a khi víi hä h¹nh phóc lu«n lµ “chiÕc ch¨n qu¸ hÑp”.
- C¶nh ngé th©n phËn cña m×nh nh­ng vÉn ch¸y lªn kh¸t väng h¹nh phóc. §ã lµ vÎ ®Ñp cña th¬ vµ còng lµ cña con ng­êi nhµ th¬.
C. Kết bài: 
 Đánh giá chung về ý nghĩa của câu chuyện và văn bản thơ “Tự tình II”
1,5
2,0
3,0
4,0
1,5