Bài soạn Ngữ văn 11 tiết 88, 89: Chiều tối trích Nhật kí trong tù - Hồ Chí Minh

Tuaàn: 
Tieát ppct:88,89 
Ngaøy soaïn: /11 
Ngaøy daïy: /11 
CHIEÀU TOÁI
TrÝch NhËt kÝ trong tï - Hå ChÝ Minh
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh; Sự kết hợp hài hoà giữa chiến sĩ và thi sĩ, yêu nước và nhân đạo; Thấy được sắc thái vừa cổ điển vừa hiện đại của bài thơ.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức: Lòng yêu thiên nhiên, yêu con người, yêu cuộc sống; nghị lực kiên cường vượt lên trên hoàn cảnh, phong thái tự tại và niềm lạc quan của Hồ Chí Minh. Vẻ đẹp của thơ trữ tình Hồ Chí Minh:Sự kết hợp hài hoà giữa màu sắc vừa cổ điển vừa hiện đại, giữa chất thép và chất tình. 
 2. Kĩ năng: Đọc hiểu tác phẩm trữ tình. Phân tích một bài thơ thất ngôn tứ tuyệt theo đặc trưng thể loại. 
 3. Thái độ: Yeâu chuoäng hoaø bình, laïc quan tin töôûng vaøo töông lai ñaát nöôùc
C. PHƯƠNG PHÁP: Ph­¬ng thøc thuyÕt tr×nh, nªu vÊn ®Ò, gi¶ng gi¶i, h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái gợi mở. Đàm thoại 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
 1. OÅn ñònh lôùp: Kiểm tra sĩ số
 2. Kieåm tra: Baøi cũ, bài soạn của học sinh. C¶nh thiªn nhiªn xø HuÕ trong bµi th¬ §©y th«n VÜ D¹ ? 
 3. Bài mới: Sự vận động trong hình tượng thơ của Bác: từ chiều tối với không gian âm u, hoang vắng của buổi chiều tàn đến sự ấm áp, bừng sáng của đêm tối. Tư tưởng: Buồn đến vui, cô đơn, lạnh lẽo đến hạnh phúc, ấm nồng. Vẻ đẹp tâm hồn Bác: Vượt lên hoàn cảnh, tâm hồn hướng đến sự sống và ánh sáng, gắn bó với con người và cuộc sống bằng niềm tin, sự lạc quan và ý chí, nghị lực, bản lĩnh kiên cường mạnh mẽ của người chiến sĩ cách mạng trên bước đường gian khổ tù đày. 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS 
NỘI DUNG BÀI DẠY
- Học sinh suy nghĩa câu hỏi, bổ sung, ghi chép. Học sinh thảo luận nhóm, nhận xét trình bày ý kiến cá nhân để trả lời câu hỏi theo định hướng của GV.
- GV gợi ý để học sinh trình bày về kiên thức cũ đã học. GV yêu cầu các em làm việc nhanh, thảo luận nhóm.. Giáo viên hỏi học sinh: GV chốt ý chính
HS đọc kĩ phần tiểu dẫn trong SGK. Trả lời câu hỏi.
- Đọc xong phần tiểu dẫn, em thấy có điểm gì cần lưu ý?
- Hoàn cảnh ra đời tập thơ " Nhật kí trong tù".
- Là tập nhật kí viết bằng thơ, được Bác sáng tác trong thời gian bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam từ mùa thu 1942 - 1943 tại tỉnh Quảng Tây.
- Tập thơ gồm 134 bài bằng chữ Hán.
- Học sinh suy nghĩa câu hỏi, vấn đề giáo viên đưa ra tìm dáp án rồi xin được trả lời.
- Học sinh nhận xết trình bày ý kiến cá nhân để các bạn và giao viên bổ sung cho hoàn thiện
 => Bài thơ được viết vào ngày 10/10/1942. 
 * Thể loại vaø bố cục của baøi thơ: - Thể thơ : Thất ngôn tứ tuyệt. 
- Bố cục : 2 phần: 
* Hai câu đầu : Buoåi chieàu muoän treân ñöôøng chuyeån lao. 
* Hai câu sau : Cảnh sinh hoạt của con người. 
- HS đọc diễn cảm toàn văn phần phiên âm, dịch nghĩa, dịch thơ.
- Đọc đúng nhịp thơ, giọng chậm rãi, bình tĩnh, thoáng chút vui, ấm ở câu cuối. Từ " hồng" đọc hơi to và kéo dài hơn.
- So sánh phần phiên âm, dịch nghĩa với phần dịch thơ của Nam Trân, em thấy chỗ nào chưa dịch đạt ?
- Thảo luận nhóm. Đại diện nhóm trình bày. 
* Nhóm 1: Phân tích bức tranh thiên nhiên ở 2 câu thơ đầu?
* Nhóm 2: So sánh sự tương đồng và khác biệt giữa thiên nhiên và con người?
* Nhóm 3: Bức tranh được miêu tả trong câu 3,4 là gì?
* Nhóm 4: Quy tụ điểm sáng trong 2 câu thơ cuối là chi tiết nào? Ý nghĩa của chi tiết đó? Giá trị tư tưởng bài thơ ?
-Chòm mây , Chim mỏi: gợi lên cái hồn của cảnh ngày tàn, mặt đất âm u mù mịt, bao la bát ngát của bầu trời quan nt lấy điểm vẽ diện, tả ít gợi nhiều, lấy động tả tĩnh.
- GV giảng bình thêm cho HS:
- Moät caùnh chim moûi meät ñang veà röøng , veà nôi toå aám ->caûnh buoàn nhöng khoâng theâ löông 
-Daùng chim ñaäp caùnh moûi meätä (ñoäng) gôïi leân söï tónh laëng cuûa buoåi chieàu veà-> Buùt phaùp laáy ñoäng taû tónh. Treân baàu trôøi chim ñang bay veà toå (Khoânggian) à Chieàu muoän (Thôøi gian ) => Buùt phaùp laáy khoâng gian taû thôøi gian
- Caûnh buoàn nhöng neân thô, trong treûo, nheï nhaøng, eâm aû, khoâng hoang vaéng, quaïnh hiu, caøng khoâng theâ löông 
- Buùt phaùp gôi taû: Moät vaøi neùt chaám phaù maø noùi leân ñöôc caùi hoàn cuûa taïo vaät :Khoâng gian yeân aû thanh bình cuûa trôøi chieàu mieàn röøng nuùi . Ngöôøi tuø coù chuùt buoàn nhöng thanh thaûn ,nhaïy caûm , giao caûm tinh teá vôùi thieân nhieân=>Chaát thô+chaát theùp trong taâm hoàn. Baøi thô laø söï toång hôïp cuûa buùt phaùp öôùc leä coå ñieån vaø hieän ñaïi, söï keát hôïp cuûa chaát thô vaø chaát theùp .Tö töôûng vaø hình töôïng thô luoân coù söïï vaän ñoäng 
- Bức tranh thiên nhiên được Bác miêu tả chủ yếu bằng 	thủ pháp nghệ thuật nào?
- Hình ảnh sinh hoạt của con người nơi xóm núi đã 	mang lại cho bức tranh chiều tối một không khí như thế nào ?
- Hình ảnh cô gái xuất hiện tâm trạng nhà thơ vận động như thế nào ?
- HS đọc phần ghi nhớ và làm bài tập phần luyện tập ? 
- Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại cùa bài thơ ?
+ Cổ điển: không gian rộng lớn mang phong vị Đưởng thi
+ Hiện đại: Cảnh luôn có sự vận động. 
+ Chất thép: Sự tự do nội tại, tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu con người, yêu cuộc sống, kiên cường vượt lên trên hoàn cảnh, ung dung tự tại, lạc quan trong mọi cảnh ngộ đời sống. 
- GV giảng bình thêm cho HS:
 - Từ bức tranh thiên nhiên trở thành bức tranh đời sống, từ mây, trời, chim muông trở thành bức tranh con người lao động. Hình ảnh cô gái xuất hiện hướng người đọc từ không gian bao la trở về với đời sống con người. 
- Hình ảnh con người lao động trẻ trung (thiếu nữ), nhịp điệu của cuộc sống lao động (xay ngô), đã đưa lại cho người đi đường lúc chiều hôm chút hơi ấm của sự sống, chút niềm vui và hạnh phúc trong lao động của con người, con người ấy tuy vất vả mà tự do.
- Ý nghĩa: Gợi cuộc sống sum vầy, ấm áp, làm vợi đi ít nhiều nỗi đau khổ của người đi đày, mang lại niềm vui, sức mạnh, sưởi ấm lòng người tù. Sự luân chuyển về thời gian: buổi chiều kết thúc, thời gian chuyển sang đêm tối nhưng là đêm tối ấm áp, bừng sáng. Sự vận động từ nỗi buồn đến niềm vui, từ bóng tối đến ánh sáng.
 + Niềm tin, niềm lạc quan. Thông qua bức tranh cuộc sống lao động, thể hiện vẻ đẹp trong tâm hồn người tù: lạc quan, tin tưởng vào tương lai tươi sáng.
I. GIỚI THIỆU CHUNG
 1. Giới thiệu Nhật kí trong tù
 a. Hoàn cảnh ra đời
- 28.1.1941 Nguyeãn Aùi Quoác veà nöôùc tröïc tieáp laõnh ñaïo caùch maïng giaûi phoùng daân toäc.
- 13.8.1942 Hoà Chí Minh leân ñöôøng sang Trung Quoác tranh thuû söï vieän trôï cuûa Theá giôùi.
- 27.8.1942 Hoà Chí Minh bò tình nghi laø Haùn gian neân bò höông caûng ( Trung Quoác ) baét giöõ, chuùng giam caàm vaø ñaøy ñoïa ngöôøi raát daõ man, trong 13 thaùng qua gaàn 18 nhaø giam cuûa 13 huyeän. Trong ñieàu kieän bò giam caàm chôø ngaøy töï do, hoà chí minh ñaõ laøm thô giaûi trí cuõng laø ñeå toû yù chí, trang traûi noãi loøng. Ñeán ngaøy 10.9.1943 ngöôøi ñöôïc traû töï do vaø taäp nhaät kí trong tuø keát thuùc.
 b. Những giá trị cơ bản
- Miêu tả hiện thực nhà tù của chính quyền Tưởng Giới Thạch. Theo các bài thơ trong tập thơ này thì đó là hiện thực tồi tệ của một chế độ tồi tệ, nơi số phận những người tù, trong đó có Hồ Chí Minh, thật là cay đắng và đau khổ, đầy rẫy những điều oan ức và bất bình.
- Trong hoàn cảnh nghiệt ngã đến cùng cực, vẫn có các bài thơ lạc quan yêu đời, khao khát tự do, thể hiện khí phách của một nhà cách mạng, thể hiện tấm lòng đối với quê hương và những lo nghĩ đối với sự nghiệp cách mạng, thể hiện nỗi oan ức vì bị tình nghi là gián điệp, diễn tả tình yêu thiên nhiên và tấm lòng nhân đạo.
- Noäi dung: Böùc tranh nhaø tuø vaø moät phaàn xaõ hoäi Trung Hoa daân quoác. Böùc chaân dung töï hoïa cuûa Hoà Chí Minh. Laø göông nghò löïc phi thöôøng, moät baûn lónh vó ñaïi, khoâng gì coù theå lung laïc ñöôïc. Laø moät baäc vó nhaân, coù taâm hoàn yeâu nöôùc tha thieát vaø khao khaùt töï do. Laø moät trí tueä lôùn coù taâm hoàn ngheä só taøi hoa. Laø ngöôøi coù loøng yeâu thöông bao la ñoái vôùi nhaân loaïi caàn lao. Ñaây laø böùc chaân dung cuûa moät baäc ñaïi nhaân, ñaïi trí, ñòa duõng. Trong ñoù ñaïi nhaân laø goác, laø cô sôû cho taát caû.
- Ngheä thuaät: Nhaät kí trong tuø laø moät taäp thô phong phuù, ña daïng, ñoäc ñaùo töø noäi dung ñeán hình thöùc; Töù thô ñeïp, Hình aûnh gôïi caûm, theå thô töù tuyeät, coâ ñuùc linh hoaït. Ñaëc ñieåm buùt phaùp: Bình dò maø saâu saéc, coå ñieån maø hieän ñaïi, chuû theå tröõ tình, laø ngöôøi tieán só.
- Nhaät kí trong tuø coù giaù trò lôùn; ñaäm maøu saéc coå ñieån, giaøu tình caûm, buùt phaùp chaám phaù, theå hieän tinh thaàn caùch maïng theo thôøi ñaïi höôùng veà söï soáng, aùnh saùng töông lai.
2. Vị trí bài thơ: Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
- Là bài thứ 31, trích từ tập thơ “ Nhật kí trong tù” của Bác. 2.HCST : Baøi thô ñöôïc saùng taùc treân ñöôøng bò giaûi sang nhaø lao khaùc, luùc chieàu toái, khoaûng thaùng 10 / 1942. Treân chaëng ñöôøng töø nhaø lao Tĩnh Tây đến nhà lao Thiên Bảo, (vùng sơn cước ,khi chiều veà). 
- Chủ đề: Bài thơ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh: Tình yêu thiên nhiên và cuộc sống; ý chí vượt lên hoàn cảnh, hướng về sự sống, ánh sáng và tương lai. Tình yêu thiên nhiên, con người và cuộc sống của Bác. Ý chí, nghị lực, niềm tin của Bác trong hoàn cảnh tù đày. Kết hợp hài hoà giữa chất thép và chất tình, giữa con người chiến sĩ và con người thi sĩ. Sử dụng bút pháp tả cảnh ngụ tình vừa cổ điển vừa hiện đại. Nét độc đáo trong nghệ thuật miêu tả thời gian của Bác: “ Hồng”: (nhãn tự), là điểm sáng thẩm mĩ toàn bài.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Đọc - Giải thích từ khó: (SGK)
Tìm hiểu văn bản
 2.1. Bức tranh thiên nhiên chiều muộn nơi núi rừng
 a. Bức tranh thiên nhiên chiều muộn 
 Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
 Cô vân mạn mạn độ thiên không; Hồ Chí Minh
 Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
 Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;
- Cánh chim mệt mỏi tìm chốn ngủ và chòm mây cô đơn trôi lững lờ giữa từng không mang tính ước lệ của thi ca cổ điển.
 + SS hình ảnh cánh chim, chòm mây trong thơ cổ:
 + Miêu tả thiên nhiên thường chú ý đến bầu trời, chòm mây
 * Chùm thơ thu của Nguyễn Khuyến.
 * Thu hứng của Đỗ Phủ.
 * Hoàng Hạc lâu của Thôi Hiệu.
 + Miêu tả cảnh chiều muộn thường có cảnh cánh chim về rừng:
 * Chim hôm thoi thóp về rừng; Đoá trà mi  trăng nửa vành ( Truyện Kiều - Nguyễn Du). 
 * Chim kêu về núi tối rồi (Ca dao).
 * Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi (Chiều hôm nhớ nhà - Bà Huyện Thanh Quan). 
- Đây là cảnh thực trong cảm nhận của tù nhân- thi sĩ: Sự tương đồng giữa người và cảnh. 
- Vẻ đẹp tâm hồn, tình yêu thiên nhiên và phong thái ung dung tự tại (cảnh ngộ của tù nhân và những rung động dạt dào, bản lĩnh chiến sĩ, chất thép ẩn đằng sau chất tình).
- Câu 2: dịch thiếu chữ "cô" (nghĩa là cô lẻ, đơn độc, lẻ loi gợi nỗi buồn) "mạn mạn” là chầm chậm, nhẹ nhàng, lững lờ chứ không phải là trôi nhẹ". Tả cảnh ngụ tình.
- “Quyện điểu quy lâm”: ẩn dụ cho tâm trạng nhà thơ. Hai câu đầu mở ra cả một không gian tâm trạng. Dù ở hoàn cảnh nào Bác vẫn say đắm với thiên nhiên, khát vọng tự do, chất thép trong thơ Hồ Chí Minh.
- Không gian: Bầu trời mênh mông, rộng lớn (cánh chim,  ... ả cảnh ngụ tình.Tình yêu thiên nhiên tha thiết. Phong thái ung dung tự tại. Chất thép kiên cường, mạnh mẽ ở Hồ Chí Minh.
=> Hai câu thơ đầu là bức tranh thiên nhiên miền sơn cước vào lúc chiều muộn thoáng đãng, mênh mông, cao rộng nhưng vắng vẻ, đượm buồn. 
 2.2. Hai câu cuối: Bức tranh cuộc sống sinh hoạt của con người. 
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc, 
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng
 Cô em xóm núi xay ngô tối,
 Xay hết, lò than đã rực hồng. Nam Chân– (dịch)
- Bức tranh cuộc sống ở vùng sơn cước: Vẻ đẹp khoẻ khoắn của ngu7òi con gái xóm núi đang xay ngô bên lò than. Cuộc sống đời thường đã đem lại cho người tù hơi ấm, niềm vui.
 + SS Bản dịch với nguyên tác:
- Câu 3: dịch thừa từ " tối", làm mất đi ý vị" ý tại ngôn ngoại", hàm súc của thơ cổ. Không nói trời tối mà vẫm cảm nhận được sự vận động của thời gian dần vào đêm tối, nt lấy ánh sáng tả bóng tối. 
 + Nghệ thuật gợi chứ không tả: Nghiêng về cảm hứng thiên nhiên, Không miêu tả cụ thể mà chỉ gợi,. Khai thác thi đề phổ biến (chiều tối) => Mượn cảnh để tả tình ( Tiết 89) 
 + Thủ pháp điệp liên hoàn: Ma bao túc - Bao túc ma hoàn =>Sự vận động nặng nề của cối xay, xoay vòng liên tục, sự mệt mỏi vội vã của cánh chim >< rực hồng của lò than. Lấy động tả tĩnh, dùng ánh sáng để gợi bóng tối, thời gian trôi đi và vận động khoẻ khoắn.
- Câu 4: Sự vận động của tự nhiên cũng là sự vận động của tư tưởng, hình tượng thơ Hồ Chí Minh; chiều chuyển dần sang tối nhưng bức tranh lại được mở ra bởi ánh sáng rực hồng:
+ Nhữ hồng” nhãn tự bài thơ: Bài thơ quy tụ trong một điểm sáng rực rỡ, hừng hực hơi ấm: " rực hồng" 
- Sự vận động của mạch thơ, tư tưởng người làm thơ: từ tối đến sáng, từ tàn lụi đến sinh sôi, từ buồn sang vui, từ lụi tàn đến sự sống, từ lạnh lẽo cô đơn sang ấm nóng tình người. Sự vận động hướng về sự sống. Nhân vật trữ tình hiện ra trung tâm của cảnh là chủ thể trong bức tranh phong cảnh với tấm lòng lạc quan yêu đời.
- Sơn thôn thiếu nữ ≠ Cô em xóm núi => Tình cảm trân trọng, yêu quý người lao động phù hợp với hoàn cảnh, tính cách của Bác. Một mái ấm gia đình, một cảnh đời lao động bình dị là điểm tựa cho tâm hồn người tù nhân Cộng Sản. 
 2.3 Nghệ thuật: Từ ngữ cô đọng hàm súc, Thủ pháp đối lập, điệp liên hoàn.
 2.4 Ý nghĩa văn bản: Vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách nghệ sĩ- chiến sĩ Hồ Chí Minh : Yêu thiên nhiên, yêu con người, yêu cuộc sống, kiên cường vượt lên trên hoàn cảnh, luôn ung dung tự tại, lạc quan trong mọi cảnh ngộ đời sống. 
Tổng kết: Gv cho HS vẽ sơ đồ phân tích vẻ đẹp cổ điển và hiện đại thể hiện qua bài chiều tối. 
- Cảm quan thiên nhiên của Bác xét đến cùng là cảm quan nghệ thuật. Trung tâm bài thơ chính là con người lao động và ngọn lửa của sự sống. Vì thế, bài thơ tuy viết về cảnh chiều tối nhưng lại thắp sáng lên trong lòng người đọc một ngọn lửa hồng ấm áp của niềm tin yêu đời.
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Học thuộc lòng bản dịch thơ. Có ý kiến cho rằng: Thơ HCM đậm chất Đường thi mà lại rất hiện đại. Có thể nhận thấy bài này trong bài chiều tối như thế nào ? Soạn bài theo phân phối chương trình và câu hỏi SGK.uag cuûa doøng soâng vaø nhöõng chieán coâng hieån haùch ôû ñaâyùcâng oanh lieät nhaát trong lòch söû d
CHIEÀU TOÁI
COÅ ÑIEÅN
HIEÄN ÑAÏI
- Theå loaïi vaên töï
- Buùt phaùp taû thöïc giaûn dò
- Buùt phaùp chaám phaù 
- Hình aûnh thô moäc maïc, daân daõ
- Hình aûnh: töôïng tröng, öôùc leä
- Maïch thô vaän ñoäng tích cöïc 
TRÖÕ TÌNH CUÛA THI SÓ COÅ ÑIEÅN CHAN HOAØ CUØNG CHAÁT THEÙP CUÛA NHAØ THÔ-CHIEÁN SÓ HIEÄN ÑAÏI
- Caûm höùng thieân nhieân
* Hoàng Trung Thông – “ Bác Hồ làm thơ và thơ của Bác”- NXB Tác phẩm mới 1977, trang 231 đã nhận xét: “ Với một chữ “ hồng”, Bác đã làm sáng rực lên toàn bộ bài thơ, đã làm mất đi sự mệt mỏi, sự uể oải, sự vội vã, sự nặng nề đã diễn tả trong ba câu đầu, đã làm sáng rực lên khuôn mặt của cô em sau khi xay xong ngô tối. Chữ “ hồng” trong nghệ thuật thơ Đường, người ta gọi là “thi nhãn” (con mắt thơ) hoặc là “nhãn tự” (chữ mắt), nó sáng bừng lên, nó cân lại, chỉ một chữ thôi, với hai mươi bảy chữ khác dầu nặng đến mấy đi chăng nữaHình ảnh con người đời thường bình dị, quen thuộc, với công việc lao động . Vẻ đẹp khoẻ khoắn, hiện đại, tràn đầy sinh khí. Cảnh lao động bình dị, gần gũi, ấm cúng, hạnh phúc. Chủ nghĩa nhân đạo quốc tế cộng sản . Điệp ngữ liên hoàn (“ Ma bao túc- bao túc ma hoàn” ) tạo sự nối âm nhịp nhàng diễn tả:Vòng quay của cối ngô; Sự vận động của thời gian.
D. Rút kinh nghiệm
LAI TÂN
 Hồ Chí Minh
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Hiện thực nhà tù Tưởng Giới Thạch và tình chiến đấu của bài Thơ. Nhận thức được đặc sắc của bút pháp trào phúng trong thơ Hồ Chí Minh.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức: Thực trạng thối nát của nhà tù Tưởng Giới Thạch ở Lai Tân. Thái độ châm biếm của tác giả. 
 2. Kĩ năng: Đọc hiểu bài thơ theo đặc trưng thể loại. 
 3. Thái độ: cảm thương cùng nỗi khổ cực của đồng loại.hiểu và đồng cảm cùng tác giả.
C. PHƯƠNG PHÁP: Sử dụng kết hợp các phương pháp: phát vấn ,thảo luận nhóm, nêu vấn đề.. gợi mở. Đàm thoại 
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
OÅn ñònh lôùp: Kiểm tra sĩ số. 2. Kieåm tra: Baøi cũ, bài soạn của học sinh. 
 3. Bài mới: XHTQ qua cái nh́in khách quan của người tù cs nguyễn ái quốc, thấy được tấm ḷong nhân đạo, yêu thương đồng loại.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS 
NỘI DUNG BÀI DẠY
- Học sinh suy nghĩa câu hỏi, bổ sung, ghi chép. Giáo viên hỏi học sinh, boå sung cho ñaày ñu ûchốt ý chính boå sung cho ñaày ñuûchốt ý chính
- GV: Yêu cầu các em làm việc nhanh, thảo luận nhóm..
- Hãy nêu khái quát chủ đề của bài thơ ? Theo em bài thơ thất ngôn tứ tuyệt này nên chia bố cục như thế nào cho hợp lí ? Nêu nội dung từng phần?
* Bố cục: gồm 2 phần : 
- Phần 1: 3 câu đầu bài thơ: Những thực trạng của bộ máy chính quyền Lai Tân. 
- Phần 2: Câu kết: Thái độ châm biếm của tác giả. 
- Những con người đại diện cho chính quyền Lai Tân được tác giả đề cập tới là ai ? 
- Học sinh đọc chính xác bài thơ: giọng đọc hài hước ,châm biếm.
- GV: H́ình ảnh Ban Trưởng hiện lên qua ng̣òi bút của tác giả như thế nào ,suy nghĩ của em? (Các nhóm: Thảo luận trong 1phút ) 
- GV: gợi ý để học sinh trình bày về kiên thức cũ đã học. GV: Yêu cầu các em làm việc nhanh, thảo luận nhóm.. Giáo viên hỏi học sinh: GV: chốt ý chính
 “ Đánh bạc”
“ Đánh bạc ở ngoài quan bắt tội
Trong tù đánh bạc được công khai
Vào tù con bạc ăn năn măi:
 Sao trước không vô quách chốn này”.
Hình ảnh ,cảnh trưởng hiện lên qua ng̣òi bút của tác gỉa như thế nào ? 
- GV: nhận xét ,bổ sung ,góp ý 
- Nhân vật đứng đầu huyện được khắc họa như thế nào? 
- Trước những gương mặt tiêu biểu đắt giá của chính quyền lai tân,thái độ của tác gỉa thể hiện ra sao?
Em hãy nêu khái quát thành công về nội dung ,nghệ thuật về bài thơ trên ?
Em hiểu như thế nào về nhan đề bài thơ? Học thuộc bài thơ? Sọan bài mới theo hệ thống câu hỏi sách giáo khoa ? 
I. GIỚI THIỆU CHUNG
 1. Hoàn cảnh ra đời, vị trí của bài thơ. 
- Trong 14 tháng tù đày Hồ Chí Minh đă tận mắt chứng kiến bao sự thật về xã hội dân quốc thời Tưởng Giới Thạch.- Lai Tân là nơi mà người đă trải qua trên con đường từ Thiên Giang đến Liêu Châu thuộc tỉnh Quảng Tây – Trung Quốc. 
- Bài thơ Lai Tân là bài số 97 trong 134 bài của tập “ nhật kí trong tù”. (Bµi th¬ s¸ng t¸c ë giai ®o¹n bèn th¸ng ®Çu). Lai T©n n»m trªn ®­êng tõ Thiªn Giang ®Õn LiÔu Ch©u, Qu¶ng T©y, Trung Quèc.
 2. Chủ đề: “ Lai Tân” nhằm tố cáo hiện thực xấu xa , thối nát của xă hội Trung Qúôc dưới thời Tưởng Giới Thạch. Cũng là tiếng cười châm biếm của nhà thơ về những “ con người” trong đám chức sắc ở Lai Tân mà nhà thơ tìm thấy. 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc
 2. Tìm hiểu văn bản
 2.1 Ba câu đầu: Thực trạng thối nát của chính quyền ở Lai Tân: 
- Những kẻ thực thi công vụ: vi phạm luật pháp. 
- Xă hội Lai Tân được thu nhỏ lại bởi chính quyền cầm quyền mà đại diện tiêu biểu nhất trong số đó là: Ban trưởng, Cảnh trưởng, Huyện trưởng. 
- Ban trưởng: “ Ban trưởng nhà lao chuyên đánh bạc”: “ Chuyên”: Sự chuyên cần, cần mẫn, không bỏ sót một lần nào nhưng lại là“ chuyên” “đánh bạc”. 
* Ban trưởng là người đại diện cho luật pháp trông coi phạm nhân – những con người vi phạm pháp luật. 
* Ban trưởng- Lai Tân: chuyên đánh bạc- vi phạm pháp luật. 
- Dẫn đến: Ban trưởng đă biến nhà tù thành một ṣòng bạc giữa thanh thiên bạch nhật. Nhà tù bây giờ, tất cả đều trở thành con bạc “ Ông Cảnh trưởng: – Lai Tân = Cảnh trưởng
Huyện trưởng ( cai quản chung) “ Huyện trưởng thiêu đăng biện công sự” được dịch “chong đèn, huyện trưởng làm công việc.” 
*Cảnh trưởng: “ Cảnh trưởng, giải người kiếm ăn quanh”. 
Cảnh trưởng: phải giải người ( nhiệm vụ cao cả) nhưng kiếm ăn quanh – ăn tiền đút lót è trắng trợn móc túi ăn tiền của phạm nhân đă trở thành “ lệ”. Nhà thơ nhiều phen cũng mắc phải gian nan ấy. 
- Huyện trưởng- người đứng đầu một huyện : Chong đèn = “ thiêu đăng” ó hút thuốc phiện. Huyện trưởng hút thuốc phiện cho thấy bộ mặt xă hội Lai Tân.Như vậy, trong Xă hội cũ, bọn quan lại tự cho mì́nh là “ Phụ mẫu”, là “đèn soi xét”. Nhưng tất cả từ quan to đến quan lớn là ba chân dung biếm họa, song hành, mang ý nghĩa thẩm mĩ, đặc sắc, nó cho thấy hệ thống quan lại Lai Tân là thế. Bộ máy quan liêu của chính quyền Quang Tây- Tây- Trung Quốc dưới thời Tưởng Giới Thạch. 
 2.2 Câu cuối: Thái độ châm biếm của tác giả: 
- Gịong thơ thay đổi đột ngột “ Trời đất Lai Tân vẫn thái bình”, thấy được toàn bộ xă hội Lai Tân vẫn ấm no, hạnh phúc.
- Tiếng cười châm biếm, mỉa mai của tác giả chỉ được bật ra khi tạo được mâu thuẫn giữa câu kết và ba câu đầu. Là đoạn đả kích độc đáo và bất ngờ: đánh bạc, hút thuốc phiện, ăn hối lộ của bộ máy cai trị là chuyện bình thường vẫn “ xảy ra như trời đất Lai Tân vẫn thái bình vậy”. 
- “ Thái bình” là nhãn tự, nó đă miêu tả tái hiện thâu tóm bao nhiêu việc làm trên là những điều xảy ra muôn thuở của các giai cấp bóc lột của xă hội Trung Quốc. Chỉ hai chữ ấy mà xé toang tất cả mọi sự thái b́inh, rối trá nhưng thực sự là đại lọan bên trong. 
 2.3 Nghệ thuật: Tạo điểm nhấn ờ tiếng cuối mỗi câu. Chọn nhân vật, miêu tả chi tiết. 
 2.4 Ý nghĩa văn bản: Thực trạng đen tối, thối nát, của xã hội tưởng như là êm ấm, tốt lành. 
3. Tổng kết
- Thấy được bộ mặt thật của Xă hội Lai Tân dưới thời Tưởng Giới Thạch- một Xă hội với chính quyền thối nát, nhân dân lầm than cực khổ. 
- Tạo mâu thuẫn, gây cười, qua đó nhằm mục đích phê phán. Giọng điệu thơ điềm nhiên, dửng dưng. “Thái bình thiên” toát lên một cách tự nhiên, nhẹ nhàng mà giống như cú đấm sấm sét lên đầu kẻ thù. 
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Học thuộc lòng bài thơ. uag cuûa doøng soâng vaø nhöõng chieán coâng hieån haùch ôû ñaâyùcâng oanh lieät nhaát trong lòch söû d
D. Rút kinh nghiệm.
- Ba tiÕng: “Th¸i b×nh thiªn” =>H¹ mét c¸ch tù nhiªn, nhÑ nhµng, bÊt ngê (ng­êi ®äc chê mét c©u kÕt tùa nh­ mét có ®ßn sÊm sÐt, h¹ gôc ®èi thñ). Giäng ®iÖu cã vÎ döng d­ng, nh­ng hiÖu qu¶ ch©m biÕm thËt th©m thuý s©u s¾c, ®©u cø ph¶i ®ao to bóa lín, míi h¹i gôc ®­îc ®èi ph­¬ng! Liªn hÖ hoµn c¶nh thùc tÕ: 1942-NhËt ®ang x©m l­îc Trung Quèc- míi thÊy hÕt ý nghÜa phª ph¸n m·nh liÖt cña bµi th¬.