Bài soạn Ngữ văn 11 tiết 84: Luyện tập thao tác lập luận bác bỏ

Tuaàn:23 
Tieát ppct:84 
Ngaøy soan:14/01/11
Ngaøy daïy:17/01/11
 LUYEÄN TAÄP THAO TAÙC LAÄP LUAÄN BAÙC BOÛ
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Hs nắm được mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ. Biết cách lập luận bác bỏ trong bài văn nghị luận.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức: Hiểu được mục đích yêu cầu cách lập luận của thao tác lập luận bác bỏ trong bài văn nghị luận. Yêu cầu sử dụng thao tác này. Một số vấn đề xã hội và văn học.
 2. Kĩ năng: Nhận diện, chỉ ra tính hợp lí, nét đặc sắc của cách bác bỏ trong các văn bản. Viết một đoạn văn bác bỏ một ý kiến bàn về văn học hay xã hội với cách bác bỏ phù hợp. 
 3. Thái độ: Bước đầu rèn luyện vận dụng thao tác lập bác bỏ trong văn nghị luận
C. PHƯƠNG PHÁP: Phương thức thuyết trình, nêu vấn đề, giảng giải, hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi gợi mở. Đàm thoại 
D. Tieán trình daïy hoïc
 1. OÅn ñònh lôùp: Kiểm tra sĩ số
 2. Kieåm tra: Baøi cũ, bài soạn của học sinh. Đọc thuộc lòng bài thơ “Tràng giang” của Huy Cận 
 3. Bài mới: Trong vaên nghò luaän ñeå baøi vieát (noùi) coù söùc thuyeát phuïc cao, ngöôøi ta coù nhieàu phöông phaùp luaän, nhieàu thao taùc nghò luaän. Naém vöõng nhöõng phöông phaùp ñoù laø vieäc quan troïng khieán baøi vieát (noùi) thaønh coâng. Nhöng trong thöïc teá, chuùng ta coù theå baét gaëp nhöõng yù kieán sai, nhöõng lôøi noùi, baøi vieát leäch laïc, thieáu chính xaùc. Trong nhöõng tình huoáng aáy, ta thöôøng trao ñoåi, tranh luaän ñeå baùc boû. Moät trong caùc thao taùc laäp luaän baùc boû caù muïc ñích gì? Yeâu caàu naøo? Caùch thöùc tieán haønh ra sao? Baøi hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em traû lôøi cho vaán ñeà treân.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS 
NỘI DUNG BÀI DẠY
* Bác bỏ luận điểm: Dùng thực tế để bác bỏ luận điểm. Dùng phép suy luận để bác bỏ luận điểm 
* Cách hai: bác bỏ luận cứ: Là cách vạch ra sai lầm giả tạo trong lí lẽ và dẫn chứng được sử dung. 
* Cách ba: bác bỏ cách lập luận: Bác bỏ lập luận là vạch ta sự mâu thuẫn không nhất quán, phi lôgic trong lập luận của đối phương. Chỉ ra sự đổi thay đánh tráo khái niệm trong qúa trình lập luận của đối phương 
- Caùch baùc boû ra sao? Theá naøo laø baùc boû ? Ngoaøi cuoäc soáng cuõng nhö trong baøi nghò luaän, ta duøng thao taùc baùc boû nhaèm muïc ñích gì? ñeå baùc boû thanh coâng ta caàn maém vöõng nhöõng yeâu caàu naøo? 
GV: nhaän xeùt boå sung, nhaéc laïi kieán thöùc veá 
tác lập luận bác bỏ. 
 Cho Hs khá nhắc lại nội dung bài tập.
- Hs làm bài tập theo nhóm
Tranh luận, bảo vệ ý kiến của mình ? Hs thảo luận ý cần bác bỏ
- Hs làm bài tập theo nhóm- Gv kiểm tra, hướng dẫn thêm
-Luận điểm cần bác bỏ: “trong sáng tác văn nghệ lí tính không tham dự”
- Dùng lập luận phân tích để bác bỏ: Lí tính tác động đến sự lựa chọn đề tài. Sắp đặt tư tưởng, nghiên cứu, phân tích tài liệu... Vận dụng kinh nghiệm về bút pháp. Lí tính luôn tỉnh táo để làm cho hình thức phù hợp với nội dung.
- Bác bỏ luận điểm bằng luận cứ và lập luận: Nước Mĩ chỉ 20% dân số là người sản xuất, còn 80% là ăn bám... Bin Ghết lại tốt hơn mẹ Tê- rê-đa ? Là nhà văn nhưng Ây Ren –Dơ lại khinh rẻ chủ nghĩa nhân văn - Ngược lại thiên chức của văn học
3. Baøi 3: A. Môûi baøi : Daãn daét, neâu, nhaän xeùt khaùi quaùt veà quan nieäm caàn baùc boû.
B. Thaân baøi : Khaúng ñònh quan nieäm treân hoaøn toaøn sai.
- Nhöõng nguyeân nhaân -> , bieåu hieäu cuûa nhöng quan nieäm sai laàm vaø taùc haïi cuûa noù.-> nhöõng quan nieäm ñuùng ñaén thuyeát phuïc loái soâng cuûa tuoåi treø thôøi hoäi nhaäp.
C. Keát baøi : Baøi hoïc ruùt ra töø nhöõng quan nieäm treân.
* “Thanh nieân, hoïc sinh thôøi nay phaûi bieát huùt thuoác, uoáng röôïu, vaøo nhöõng vuõ tröôøng soâi ñoäng thì môùi laø caùch soáng saønh ñieäu thôøi hoäi nhaäp”.... Baùc boû quan nieäm: Ngheä thuaät vò ngheä thuaät.
I. GIỚI THIỆU CHUNG
 I. Oân laïi kieán thöùc về thao tác lập luận bác bỏ 
 1. Muïc ñích: Ñeå nghò luaän theâm saâu saéc vaø giaøu tính thuyeát phuïc, caàn phaûi baùc boû töùc laø duøng caùc lí leõ vaø daãn chöùng ñuùng ñaén, khoa hoïc ñeå chæ ra nhöõng sai laàm, leäch laïc thieáu khoa hoïc cuûa moät quan nieäm, yù kieán naøo ñoù.
 2. Yeâu caàu: Naém chaéc nhöõng sai laàm cuûa quan ñieåm, yù kieán caàn baùc boû. baùc boû laø baùc ñi, gaït ñi, khoâng chaáp nhaän. Ñöa ra caùc lí leõ vaø baèng chöùng thyeát phuïc. haùi ñoä thaúng thaén, phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh vaø ñoái töôïng tranh luaän
 3. Caùch thöùc baùc boû: Coù theå baùc boû moät luaän ñieåm, luaän cöù hoaëc caùch laäp luaän baèng caùch neâu taùc haïi, chæ ra nguyeân nhaân. Phaân tích töøng khía caïnh, sai leäch, thieáu chính xaùc cuûa luaän ñieåm, luaän cöù, laäp luaän aáy.
II. Thöïc haønh
 1. Baøi 1 a; Baùc boû quan nieäm soáng, loái soáng sai laàm: “Cuoäc soáng rieâng khoâng bieát gì heát ôû beân kia ngöôõng cöûa nhaø mình”. Taùc giaû khaúng ñònh:” CS ngheøo naøn duø ñuû tieän nghi ñeán ñaâu ñi nöõa. Caùch noùi baùc boû vöøa hình töôïng vöøa thöïc teá ñeå phaân tích cuï theå, coù söùc thuyeát phuïc.
- Taùc giaø ví : loái soáng sai laàm: maûnh vöôøn ñöôïcvöôùng maét nöõa.
- Taùc haïi cuûa loái soáng ñoù baèng caùch so saùnh logic: “Nhöng heã coù.hoang daïi naøo”. Chæ ra quan nieäm ñuùng ñaén baèng hình töôïng mang tính ñoái laäp ( maûnh vöôøn >< ñaïi döông meânh moâng ) :” Con ngöôøi caân..ñaùng theøm muoán”. 
- Ngöôøi baùc boû dieãn ñaït roõ raøng, maïch laïc, vöøa logic chaët cheõ, vöøa hình töôïng thì gôïi caûm, gôïi taû.=> thuyeát phuïc cao.
Baøi 1 B. Ngoâ Thì Nhaâm baùc boû thöïc teá Khoâng coù ngöôøi hieàn taøi () duø .Ñaët hai giaû thieát maø taùc giaû cho coù theå laø nguyeân nhaân: hay chaãm. Chaêng? Hay ñang thôøi chaêng ?
- Taùc giaû phaân tích chæ ra tình hình khoù khaên :.boäc baïch lo laéng cuûa taùc giaû tröôùc thöïc teá. Khaúng ñònh : Cöù caùi aáp möôøi nhaø.hay sao? 
=> taùc giaû baùc boû baèng caùch neâu nhieàu caâu hoûi khieán ngöôøi ñoïc, ngöôøi coù löông tri phaûi suy nghó traên trôû, nhaän thaáy loái soáng chöa ñuùng caàn thay ñoåi , ra giuùp nöôùc
2. Baøi soà 2. Baùc boû Luận điểm phieán dieän cöïc ñoan thöù nhaát : muoán hoïc gioûi moân ngöõ vaên chæ caàn ñoïc nhieàu saùch, hoïc thuoäc nhieàu thô vaên. ñoïc nhieáu maø khoâng coù phöông phaùp thì khoâng thu löôïm ñöôïc bao nhieâu, hoïc nhieàu thô vaên maø khoâng vaän duïng , reøn luyeän veà tö duy, veà caùch noùi, caùch vieát.. thì chaúng laøm gì.. 
- Baùc boû Luận điểm phieán dieän cöïc ñoan thöù hai: Khoâng caàn ñoïc nhieàu saùch, hoïc thuoäc nhieàu thô vaên chæ caân reøn luyeän veà tö duy, veà caùch noùi, caùch vieát...hoïc gioûi moân ngöõ vaên.
=> Luyeän noùi, vieát, tö duy, nhöng khoâng ñoïc nhieàu saùch-> voán lieáng vaên chöông ngheøo naøn, khoâng coù gì ñeå noùi ñeå vieát, ñeå tö duy duø bieát caùch noùi, ñoïc, vieát, tö duy..
=> Kinh nghieäm: ñoïc nhieàu saùch, hoïc thuoäc nhieàu thô vaên; reøn luyeän veà tö duy, veà caùch noùi, caùch vieát..Trang bò cho mình nhöõng kieán thöùc veà lí luaän caán thieát trau doài voán ngoân ngöõ, luyeän vieát thöôøng xuyeänTrau doài voán soáng, kieán thöùc thöïc teá Khoâng ngöøng tìm hieåu ñôøi soáng taâm hoàn coøn nhieàu bí aån cuûa con ngöôøi
3. Baøi 3: Baùc boû quan nieäm sai laàm cuûa loái soâng cuûa tuoåi treø thôøi hoäi nhaäp, vaán ñeà coù tính thôøi söï, caû xaõ hoäi quan taâm; Khaúng ñònh quan nieäm sai laàm, nhöõng nguyeân nhaân, bieåu hieäu cuûa nhöng sai laàm, ñöa ra nhöõng quan nieäm ñuùng ñaén thuyeát phuïc. 
4. Baøi taäp 4 : Luận điểm cần bác bỏ: “chỉ có vào đại học thì cuộc đời mới có tương lai”: + Khuyến khích Hs tranh luận, dùng các luận cứ, lập luận để bác bỏ. + ý kiến đó đúng ở chỗ nào? Sai ở chỗ nào?
 + Dùng luận cứ để bác bỏ: dân số một làng, xã có bao nhiêu người đỗ vào đại học? Trong một trường THPT có tỉ lệ bao nhiêu bạn đỗ đại học?
 + Dùng lập luận để bác bỏ: Ai cũng vào đại học, vậy ai là người làm ra của cải vật chất, nuôi sống họ trong thời gian học tập? Có phải ai vào đại học cũng đều hạnh phúc? Có bằng đại học, nhưng không có việc làm theo yêu cầu đào tạo? L iệu có hạnh phúc?
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Cho Hs khá nhắc lại nội dung bài tập. HS về nhà chuẩn bị soaïn baøi Ñaây thoân Vó Daï theo caâu hoûi SGK uag cuûa doøng soâng vaø nhöõng chieán coâng hieån haùch ôû ñaâyùcâng oanh lieät nhaát trong lòch söû d
D. Rút kinh nghiệm..